İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 7
BİRİNCİ BÖLÜM
VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ NEDENLERİ VE ÇÖZÜM YOLLARININ TASNİFİ
I. UYUŞMAZLIK KAVRAMI VE VERGİ UYUŞMAZLIĞINA İLİŞKİN GENEL AÇIKLAMALAR 19
A. Vergi Uyuşmazlığı Kavramı 19
B. Vergi Uyuşmazlığının Tarafları 20
II. VERGİ UYUŞMAZLIĞININ NEDENLERİ 22
A. Vergilendirme İşleminin Hukuka Aykırılığı 22
1. Yetki Yönünden Hukuka Aykırılık 23
2. Konu Yönünden Hukuka Aykırılık 25
3. Şekil Yönünden Hukuka Aykırılık 26
4. Sebep Yönünden Hukuka Aykırılık 27
B. Vergi İncelemeleri 29
C. Hatalı Vergi Tarhiyatı 30
D. Matrahın Düşük Beyanı 31
E. Verginin Ödenmemesi 32
III. VERGİ UYUŞMAZLIĞININ DOĞMA ZAMANI 32
IV. VERGİ HUKUKUNDA VERGİLEME VE/VEYA CEZA KESME İŞLEMLERİNE KARŞI BAŞVURU YOLLARININ TASNİFİ 34
V. VERGİ İDARESİNİN YAPISI VE VERGİLEME VE/VEYA CEZA KESME İŞLEMLERİNE KARŞI İDARİ AŞAMADA BAŞVURU YOLLARI 36
A. Vergi İdaresi ve Yapısının Analizi 36
B. Vergileme ve/veya Ceza Kesme İşlemlerine Karşı İdari Aşamada Başvurunun Nedenleri 42
İKİNCİ BÖLÜM
TÜRK VERGİ HUKUKUNDA VERGİLEME VE/VEYA
CEZA KESME İŞLEMLERİNE KARŞI İDARİ AŞAMADA BAŞVURU YOLLARI
I. HATALARIN DÜZELTİLMESİ 45
A. Vergi Hatası Kavramı 46
B. Vergi Hatalarının Sınıflandırılması 47
C. Vergi Hatalarının Düzeltilmesi Yolunun İçeriği 49
D. Hata Düzeltmede Kullanılan Yollar 52
1. Re’sen Hata Düzeltme 52
2. Başvuru Üzerine Hata Düzeltme 53
II. ÜST MAKAMLARA BAŞVURU 57
A. Üst Makamlara Başvuru Yolunun İçeriği 57
B. Talep Şekli ve Süresi 58
C. Başvuru Şartları 59
D. Başvurunun Sonuçları 59
III. CEZALARDA İNDİRİM 61
A. Cezalarda İndirim Yolunun Kapsamı ve İçeriği 62
1. Vergi ve Cezanın Türü Açısından 62
2. Tarhiyatın Türü Açısından 64
B. Cezalarda İndirimin Şartları 65
1. Vergi Aslı ve Cezanın Dava Konusu Yapılmaması 66
2. Dava Açma Süresi İçinde İndirim İçin Başvurulmuş Olması 67
3. Kanunda Belirtilen Sürede Ödeme Yapılmış Olması 68
C. Cezalarda İndirim Oranları 69
1. Vergi Ziyaı, Usulsüzlük ve Özel Usulsüzlük Kabahatlerinde İndirim Oranı 69
2. Uzlaşma Sonucu İndirim 71
IV. UZLAŞMA 71
A. Tarhiyat Öncesi Uzlaşma 74
1. Genel Açıklama 74
2. Tarhiyat Öncesi Uzlaşmanın Kapsamı 75
3. Tarhiyat Öncesi Uzlaşma Komisyonlarının Oluşumu 76
4. Tarhiyat Öncesi Uzlaşma Süreci 77
a. Tarhiyat Öncesi Uzlaşma Talebinin Yapılması 77
b. Tarhiyat Öncesi Uzlaşma Talep ve Davet Süreci 77
c. Tarhiyat Öncesi Uzlaşma Davetine Uyulmaması 78
d. Uzlaşmanın Yapılması 78
e. Tarhiyat Öncesi Uzlaşmanın Sonuçları 81
B. Tarhiyat Sonrası Uzlaşma 83
1. Genel Açıklama 83
2. Tarhiyat Sonrası Uzlaşmanın Kapsamı 83
3. Tarhiyat Sonrası Uzlaşmaya Başvuru Şartları 85
4. Tarhiyat Sonrası Uzlaşma Komisyonlarının Oluşumu ve Yetkisi 86
5. Tarhiyat Sonrası Uzlaşma Süreci 90
a. Tarhiyat Sonrası Uzlaşma Talebinin Yapılacağı Merci 90
b. Uzlaşma Talebinin Şekli ve Talepte Bulunma Süresi 91
c. Uzlaşma Talebinin İncelenmesi ve Görüşmelerin Yapılması 92
d. Tarhiyat Sonrası Uzlaşmanın Sonuçları 96
C. Tarhiyat Öncesi ve Tarhiyat Sonrası Uzlaşmanın Karşılaştırılması 98
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TÜRK VERGİ HUKUKUNDA UYUŞMAZLIKLARI ÖNLEME AMAÇLI YOLLARI
I. PİŞMANLIK VE ISLAH 101
A. Genel Açıklama 101
B. Pişmanlık ve Islah Müessesesinin Kapsamı 104
C. Pişmanlık ve Islah Müessesesinden Yararlanma Şartları 106
D. Pişmanlık ve Islah Müessesesinden Yararlanmanın Sonuçları 116
II. İZAHA DAVET 121
A. Genel Açıklama 121
B. İzaha Davet Uygulamasının Kapsamı ve Yasal Çerçevesi 122
C. İzaha Davet Uygulamasının Şartları 124
D. İzah Değerlendirme Komisyonu ve Görevleri 126
E. İzaha Davet Yazısı 127
F. İzaha Davette Vergi Kaçakçılığı ile ilgili Özel Düzenleme 128
G. İzaha Davet Uygulamasının Sonuçları 131
III. PİŞMANLIK VE ISLAH MÜESSESİ İLE İZAHA DAVET UYGULAMASININ KARŞILAŞTIRILMASI 137
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
VERGİLEME VE/VEYA CEZA KESME İŞLEMLERİNE KARŞI
YARGI AŞAMASINDA BAŞVURU
I. VERGİ YARGISI VE UYUŞMAZLIKLARIN YARGI AŞAMASINDA ÇÖZÜMLENMESİ 139
A. Vergi Yargısı Kavramı ve Nitelikleri 139
B. Genel Yargı Sistemi İçinde Vergi Yargısının Yeri ve Vergi Yargısında Görevli Mahkemeler 140
1. Yargı Sistemi İçinde Vergi Yargısının Yeri 140
2. Vergi Yargısında Görevli Mahkemeler 148
a. Vergi Mahkemeleri 149
b. Bölge İdare Mahkemesi 150
c. Danıştay 152
C. Vergi Yargısının İşlevleri 155
1. Menfaat Dengesini Koruma 155
2. İçtihat Yaratma 156
3. Yargısal Denetimi Sağlama 156
4. Uyuşmazlıkların Çözülmesi 157
D. Vergi Yargılama Hukukunun Temel İlkeleri 157
1. Yazılılık İlkesi 157
2. Resen Araştırma İlkesi 158
3. Delil Serbestisi İlkesi 159
4. Kıyas Yasağı İlkesi 160
5. Toplu Yargılama Usulü İlkesi 160
6. Ekonomik Yaklaşım İlkesi 160
7. Usul Ekonomisi İlkesi 161
8. Adil (Doğru) Yargılanma Hakkı İlkesi 162
II. VERGİ YARGISININ GELİŞİMİ VE VERGİLEME VE/VEYA CEZA KESME İŞLEMLERİNE KARŞI YARGI AŞAMASINDA BAŞVURUNUN YERİ 163
III. VERGİ YARGI SİSTEMLERİ 166
BEŞİNCİ BÖLÜM
VERGİ YARGILAMA USULÜ VE DAVA SÜRECİ
I. VERGİ DAVASININ KONUSU VE NİTELİĞİ 171
A. Vergi Davasının Niteliği 171
B. Vergi Davasının Konusuna Giren İşlemler 180
II. VERGİ DAVASININ TARAFLARI VE DAVAYA TARAF OLMA AÇISINDAN ÖZELLİKLİ DURUMLAR 187
A. Davacı 187
B. Davalı 189
C. Davaya Vekalet ve Avukat ile Temsil Zorunluluğu 191
D. Davanın Taraflarının Değişmesi 192
E. Davaya Katılma 193
F. Davanın İhbarı 195
III. VERGİ YARGILAMASINDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME 196
A. Vergi Yargılamasında Görevli Mahkeme 196
1. Vergi Uyuşmazlıklarının Çözümünde Görevli Olmayan Yargı Yerlerine Başvuru 197
2. Görev Uyuşmazlıklarının Giderilmesi 198
B. Vergi Yargılamasında Yetkili Mahkeme 199
1. Vergi Uyuşmazlıklarının Çözümünde Yetkili Olmayan Yargı Yerlerine Başvuru 199
2. Yetki Uyuşmazlıklarının Giderilmesi 200
C. Merci Tayini 200
D. Bağlantılı Davaların Birleştirilmesi 202
1. Bağlantılı Dava Kavramı ve Şartları 202
2. Bağlantılı Davaların Birleştirilmesinde Yetki 204
3. Bağlantılı Davaların İncelenmesi ve Sonuçları 204
IV. DAVA AÇMA SÜRELERİ 206
A. Sürelerle İlgili Genel Esaslar 206
B. Vergi Yargılama Hukukunda Dava Açma Süreleri ve Hesaplanması 206
1. İlk Derece (Vergi) Mahkemelerinde Dava Açma Süreleri 207
2. Üst Mahkemelerde Dava Açma Süreleri 209
3. Sürelerin Başlangıcı ve Hesaplanması 211
C. Dava Açma Sürelerinin Hukuki Niteliği 215
D. Dava Açma Sürelerini Etkileyen Haller 216
1. Dava Açma Sürelerini Uzatan Haller 216
2. Dava Açma Sürelerini Durduran Haller 220
V. VERGİ DAVASININ AÇILMA SÜRECİ 223
A. Dava Dilekçesi ve İçeriği 223
1. Dava Dilekçesinin Düzenlenmesi ve İçeriği 223
2. Dava Dilekçesinin Verileceği Yerler 226
3. Tek Dilekçe ile Dava Açılması 227
4. Dilekçe ile İlgili Uygulanacak İşlemler 231
B. Davanın Görüşülmesi ve Karara Bağlanması 233
1. İlk İnceleme ve İlk İnceleme Üzerine Verilecek Kararlar 233
a. Dava Dilekçelerinde İlk İnceleme Konuları 233
b. İlk İnceleme Sonucu Verilebilecek Kararlar 235
2. Dosyanın Tekemmül Etmesi (Tamamlanması) Süreci 237
a. Dava Dilekçesinin Tebliği ve Cevap Verilmesi 237
b. Davanın Görülmesi ve Duruşma 238
C. Dava Dosyasının İncelenmesi ve Karara Bağlanması Süreci 240
1. Dava Dosyasının İncelenmesi 240
2. Davanın Karara Bağlanması 241
3. Kararların Davanın Taraflarına Tebliği, Sonuçları ve Uygulanması 243
a. Kararların Davanın Taraflarına Tebliği 243
b. Kararların Uygulanması ve Sonuçları 243
4. Dava Dosyasının İşlemden Kaldırılması 247
D. Dava Açılmasının Hukuki Sonuçları 248
1. Yürütmenin Dur(durul)ması 248
a. Yürütmenin Dur(durul)ması Kavramı ve Hukuki Niteliği 248
b. Yürütmenin Durdurulması Kararı için Gereken Şartlar 249
c. Vergi Yargılamasında Yürütmenin Durdurulması Kararı ve Etkileri 252
aa. Vergi Mahkemesinde Dava Açılması Sürecinde Yürütmenin Durdurulması ve Özellikli Durumlar 254
bb. Yürütmenin Durdurulması Talebinde Usul, Karar ve Karara İtiraz 258
2. Zamanaşımı Süresine Etkisi 261
3. Davaya Bakma Zorunluluğu 262
4. Dava Şartlarının Tespiti 262
5. Derdestlik 263
6. Feragat ve Kabul 264
ALTINCI BÖLÜM
İLK DERECE (VERGİ) MAHKEMESİ KARARLARINA KARŞI
KANUN YOLLARI VE SINIFLANDIRILMASI
I. GENEL AÇIKLAMA 269
A. Kanun Yolu Kavramı 270
B. Vergi Yargılamasında Kanun Yollarının Sınıflandırılması 271
C. Vergi Yargılamasında Kanun Yoluna Başvurunun Yarattığı Etkiler 272
II. OLAĞAN KANUN YOLLARI 273
A. İstinaf 274
1. İstinaf Kanun Yolu ve Hukuki Niteliği 275
2. İstinafa Konu Edilebilecek Kararlar 277
3. İstinaf Talebi ve Süresi 278
4. İstinaf Sürecinde Dava Dosyasının Tekemmülü (Tamamlanması) 281
5. İstinaf Yoluna Başvuru ve Yürütmenin Durdurulması Talebi 284
6. İstinaf Talebinin Karara Bağlanması 286
B. Temyiz 289
1. Temyiz Kanun Yolu ve Temyiz Mercii 289
2. Temyize Konu Edilebilecek ve Edilemeyecek Kararlar 291
3. Temyiz Talebinde Bulunabilecekler 298
4. Temyize Başvuru Süresi 299
5. Temyiz Sürecinde Dosyanın Tekemmülü ve İncelenmesi 300
a. Temyiz Dilekçesinin İçeriği 300
b. Temyiz Talebinin Usul Yönünden İncelenmesi ve Dosyanın Tekemmülü 303
c. Temyiz Talebinin Bozma Nedenleri Yönünden İncelenmesi 304
6. Temyize Başvurma ve Yürütmenin Durdurulması 306
7. Temyiz Talebi Hakkında Verilebilecek Kararlar ve Sonuçları 307
a. Temyiz Talebi Hakkında Verilebilecek Kararlar 307
b. Temyiz Talebi Hakkında Verilebilecek Kararların Sonuçları 309
III. OLAĞANÜSTÜ KANUN YOLLARI 312
A. Kanun Yararına Temyiz 312
1. Kanun Yararına Temyiz Kavramı 312
2. Kanun Yararına Temyize Konu Edilebilecek Kararlar 313
3. Kanun Yararına Temyiz Şartları ve Talepte Bulunabilecekler 314
4. Kanun Yararına Temyiz Talebinin İncelenmesi ve Karara Bağlanması 314
B. Yargılamanın Yenilenmesi 315
1. Yargılamanın Yenilenmesi Kavramı 315
2. Yargılamanın Yenilenmesi Nedenleri 316
2. Yargılamanın Yenilenmesi Talebine Konu Edilebilecek Kararlar 317
3. Yargılamanın Yenilenmesinin Şartları 317
4. Yargılamanın Yenilenmesinde Süre ve Talepte Bulunabilecekler 318
5. Yargılamanın Yenilenmesi Talebinin İncelenmesi ve Karara Bağlanması 319
IV. DİĞER YOLLAR 319
A. Açıklama 320
B. Yanlışlıkların Düzeltilmesi 321
YEDİNCİ BÖLÜM
VERGİ YARGILAMASINDA İDDİA VE SAVUNMALARIN
KANITLANMASI VE KANIT TÜRLERİ
I. İDDİALARIN İSPATI 325
A. İspat Yükü 326
B. İspat Yükünün Paylaşımı 330
1. İspat Yükünün Mükellefte Olduğu Durumlar 332
2. İspat Yükünün İdarede Olduğu Durumlar 333
II. DELİLLERİN TESPİTİ, TOPLANMASI VE VERGİ YARGILAMASINA ESAS DELİLLER 334
A. Vergi Yargılamasında Delil Kavramı ve Delillerin Değerlendirilmesine İlişkin İlkeler 334
B. Delillerin Toplanması 340
C. Delillerin Tespiti 341
D. Delillerin Değerlendirilmesi 345
E. Vergi Yargılamasına Esas Delil Türleri 347
1. Bildirimler ve Beyannameler 348
2. Özel Sözleşmeler 349
3. Defter ve Belgeler 349
4. İkrar 351
5. Üçüncü Kişilerin Beyanı 353
a. Tanık Beyanı 353
b. Bilirkişi 354
aa. Bilirkişi İncelemesini Gerektiren Durumlar ve İncelemeye Karar Verilmesi 355
bb. Bilirkişi Seçimi 356
cc. Bilirkişinin Reddi 358
dd. Bilirkişi İncelemesi, Bilirkişi Raporunun Sonuçları ve Rapora İtiraz 359
c. Uzman Görüşü 361
d. Bilirkişi ve Uzman Görüşünün Karşılaştırılması 361
6. Keşif 362
7. İdarenin Düzenlediği Tutanaklar 363
8. Karineler 364
a. Fiili Karineler 364
b. Kanuni Karineler 366
c. Kanuni Ölçü 367
d. Karinelerin Delil Niteliği 367
III. VERGİ YARGILAMASINDA HÂKİMİN ÇEKİNMESİ VE REDDİ 368
A. Genel Açıklama 368
B. Hâkimin Davaya Bakmaktan Yasaklı Olduğu Durumlar 368
C. Hâkimin Davanın Taraflarınca Reddedilebileceği Durumlar 369
D. Hâkimin Reddi Usulü 370
E. Çekinme ve Ret İsteminin Karara Bağlanması 371
1. Danıştay’da Çekinme ve Ret 371
2. Mahkemelerde Çekinme ve Ret 371
SEKİZİNCİ BÖLÜM
VERGİLEME VE/VEYA CEZA KESME İŞLEMLERİNE KARŞI
KARMA NİTELİKLİ BAŞVURU YOLLARI
I. KANUN YOLUNDAN VAZGEÇME MÜESSESESİ 373
A. Genel Açıklama 373
B. Kanun Yolundan Vazgeçme Müessesesinin Hukuki Niteliği 373
C. Kanun Yolundan Vazgeçme Müessesesinin Kapsam ve Esasları 376
1. Vergi Aslı ve Vergi Ziyaı Açısından 378
2. Vergi Aslı ve Usulsüzlük Cezaları Açısından 382
D. Kanun Yolundan Vazgeçme Müessesesinden Yararlanma Şartları 384
E. Kanun Yolundan Vazgeçme Müessesesinin Davadan Feragat ile Karşılaştırılması 385
1.6. Kanun Yolundan Vazgeçme Müessesesinin Diğer Başvuru Yolları ile Karşılaştırılması 387
II. MALİ YAPILANDIRMA KANUNLARI 394
A. Genel Açıklama 394
B. Mali Af ile Mali Yapılandırma Kanunları Arasındaki Farklar 397
C. Mali Yapılandırma Kanunlarında Uyuşmazlık Önleme ve Uyuşmazlık Çözümü Açısından Sunulan Yollar 401
1. İnceleme ve Tarhiyat Aşamasındaki Vergiler ile İhtilaflı Alacaklar Açısından 403
2. Yapılandırma Kanunlarında Matrah ve Vergi Artırımı 407
D. Mali Yapılandırma Kanunlarından Yararlanma Şartları 412
E. Mali Yapılandırma Kanunları ve Kanun Yolundan Vazgeçmenin Karşılaştırılması 414
III. VERGİ KAÇAKÇILIĞI SUÇUNDA CEZA İNDİRİMİ VE ETKİN PİŞMANLIK UYGULAMASI 417
A. Genel Açıklamalar 417
B. Kapsam ve Esaslar 419
C. Kanun Yolundan Vazgeçme Müessesesi ile Karşılaştırılması 426
Kaynakça 429
Kavram Dizini 439 |