İÇİNDEKİLER
İçindekiler
İkinci Baskıya Önsöz 5
Katkıda Bulunan Yazarlar 17
Tablolar Listesi 27
Grafikler Listesi 29
Şekiller Listesi 29
Ekler Listesi 29
Kutular Listesi 31
Giriş: Türkiye–Avrupa Birliği İlişkilerinin Dünü, Bugünü, Geleceği 35
Belgin AKÇAY ve Sinem AKGÜL AÇIKMEŞE 35
Bölüm 1
TÜRKİYE–AB BÜTÜNLEŞMESİNİN TEMELLERİ: KİMLİK, TARİH, KURAM
1. Türkiye–Avrupa Bütünleşmesi: Kimlik ve Kültür Unsurları 41
Burak ERDENİR 41
Giriş 43
Kültür ve Kimlik Üzerine 43
Ulusal Kimlik 45
Pan–Avrupacılık 46
Pan–Avrupacı Kimliğin Muhasebesi 47
Avrupa Kimliği için bir Alternatif: Post–Milliyetçilik 50
Avrupa Birliği’nin Kimliği 54
Türk Kimliği–Avrupa Kimliği Etkileşimi 55
Özet 65
2. Türkiye–Avrupa Bütünleşmesi: Tarihsel–Düşünsel Ortam ve Değişim 69
Atila ERALP 69
Giriş 71
Avrupa Bütünleşmesi Başlangıç Dönemi: Savaş ve Soğuk Savaş 71
Türkiye–Avrupa Topluluğu İlişkilerinin Başlangıç Dönemi: Soğuk Savaş Ortamı 75
Değişen Tarihsel ve Düşünsel Ortam 76
Genişleme–Derinleşme Tartışması ve Türkiye 78
Özet 81
3. Türkiye–Avrupa Birliği İlişkilerinin Hukuki Çerçevesi: Kurumsal Boyut 83
Ercüment TEZCAN 83
Giriş 85
Ortaklık İlişkisinin Hukuki Boyutu 85
Ortaklık Hukukunun Kurumsal Çerçevesi 91
Ortaklık Anlaşması’yla Oluşturulan Organlar: Ortaklık Konseyi 93
Ortaklık Konseyi Tarafından Oluşturulan Tali Organlar 97
Türkiye’de Ortaklık İlişkisini Yürüten Oluşumlar 107
Özet 114
4. Türkiye–Avrupa Birliği İlişkilerinin Hukuki Çerçevesi: Maddi Boyut 117
İlke GÖÇMEN 117
Giriş 119
Ön Tespitler: Ortaklık Hukuku Kaynaklarının AB Hukuk Düzenindeki Etkileri 119
Malların Serbest Dolaşımı 121
İşçilerin Serbest Dolaşımı 126
İş Kurma Hakkı ve Hizmetlerin Serbest Dolaşımı 133
Özet 137
5. Avrupa Birliği’nin Türkiye ile İlgili Genişleme Politikası: Kuramsal Çerçeve 141
Zerrin TORUN 141
Giriş 143
İnşacılık ve Akılcılık 144
AB’nin MDAÜ Genişlemesini İnceleyen Kuramsal Çalışmalar 147
AB’nin Türkiye ile İlgili Genişleme Politikasına Kuramsal Çerçeveden Bakış 150
Özet 162
Bölüm 2
TÜRKİYE–AB İLİŞKİLERİNİN SİYASİ KONULARI
6. Avrupa Koşulluğu ve Türkiye’de Siyasi Reform Süreci 167
Sinem AKGÜL AÇIKMEŞE ve Fulya HİSARLIOĞLU 167
Giriş 169
Siyasi Reformların Aracı Olarak AB Koşulluluğu 169
Türkiye’de AB Koşulluğunun Uygulanması 172
Demokrasi ve Hukukun Üstünlüğü Alanındaki Reformlar 173
İnsan Hakları ve Azınlıkların Korunmasına İlişkin Reformlar 182
Reform Sürecinde İlerleme ve Gerileme Dinamikleri 192
Özet 195
7. Sivil–Asker İlişkilerinin Dönüşümü 197
Aylin GÜNEY 197
Giriş 199
Türkiye’de Sivil–Asker İlişkilerinin Tarihçesi 199
Türkiye’nin AB Üyelik Sürecinde Sivil–Asker İlişkilerinin “Normalleşmesi” 200
2007 E–Muhtırası, Ergenekon–Balyoz Davaları ve AB 207
Sivil–Asker İlişkilerinde Reformların Geleceği 211
Özet 213
8. İnsan Hakları 215
Ercüment TEZCAN 215
Giriş 217
İnsan Hakları Konusunda Avrupa Birliği’nin Yaklaşımı 217
Adaylık Süreci Öncesi Gelişmeler 218
Adaylık Süreciyle Bağlantılı Gelişmeler 220
Uyum Yasaları Sonrası Süreç 223
İnsan Hakları Alanında Türkiye’nin Gerçekleştirdiği Reformlar Konusunda Avrupa Birliği’nin Yaklaşımı 227
İnsan Hakları Konusunda Türkiye’deki Kurumsal Yapılanma 228
Özet 232
9. AB, NATO ve Türkiye İlişkileri 237
Çağrı ERHAN ve Ekrem Yaşar AKÇAY 237
Giriş 239
Batı Avrupa’da Savunma ve Güvenlik 239
BAB, AGSK ve AGSP’ye Giden Süreç 242
OGSP’nin Gelişimi 244
Avrupa’nın Güvenlik ve Savunma Yapılanmasında Türkiye 247
Özet 250
10. Türkiye’nin Komşularıyla İlişkileri 253
Salih BIÇAKCI 253
Giriş 255
11 Eylül ve Değişen Dinamikler 258
Sahne İran’ın 261
Suriye ve Yenilenen Dinamikler 263
Özet 268
Bölüm 3
TÜRKİYE–AB İLİŞKİLERİNİN EKONOMİK KONULARI
11. Gümrük Birliği’nin Teorik Çerçevesi 273
Bahri YILMAZ 273
Ekonomik Bütünleşme ve Türleri 275
Gümrük Birliği Teorisi 276
Özet 281
12. Türkiye–Avrupa Birliği Gümrük Birliği İlişkisi ve Ortak Dış Ticaret Politikası 283
M. Sait AKMAN 283
Giriş 285
Gümrük Birliği’nin Etkileri ve Türkiye–AB Ticareti 286
Gümrük Birliği Süreci ve Ortak Dış Ticaret Politikası 289
Gümrük Birliği’nin Kapsamına Girmeyen Alanlar 301
AB’nin Yeni Ticaret Stratejisi Anlayışı ve Türkiye: Zorluklar ve Sorunlu Alanlar 303
Özet 305
13. Mali İşbirliği 309
Derya SEVİNÇ 309
Giriş 311
Mali İşbirliği 311
Gümrük Birliği Öncesi Mali Yardımlar (1964–1995) 311
Gümrük Birliğinin Gerçekleştirilmesi Sürecinden Adaylık Statüsüne Doğru Mali Yardımlar 315
Adaylık Sonrası Dönem Mali Yardımları 317
Özet 332
14. Türkiye'nin Avrupa Birliği İle Ekonomik Bütünleşmesi 335
Belgin AKÇAY 335
Giriş 337
Türkiye’nin Avrupa Birliği ile Ekonomik Bütünleşme Süreci 337
Türkiye Ekonomisinin Kopenhag Ekonomik Kriterleri Bağlamında Değerlendirilmesi 345
Ekonomik Bütünleşmenin Göstergeleri 351
Ekonomik Bütünleşmede Kısıtlar 361
Özet 367
Bölüm 4
TÜRKİYE–AB İLİŞKİLERİNİN TARTIŞMALI ÖZGÜL KONULARI VE
POLİTİKA UYUMU
15. Türkiye'nin Avrupa Birliği Müktesebatına Uyumu 371
Ercüment TEZCAN 371
Giriş 373
Avrupa Birliği Müktesebatının Üstlenilmesi ve Mevzuat Uyumuna Genel Bakış 373
Ortaklık İlişkisi Kapsamında Türkiye’nin AET Müktesebatını Üstlenme Yükümlülükleri ve Uyum Çalışmaları 377
Ortaklık İlişkisi Çerçevesinde Türkiye’nin AET Mevzuat Uyumu Yükümlülükleri ve Uyum Çalışmaları 383
Katılım Sürecinde AB Müktesebatının Üstlenilmesinde Türkiye’nin Yükümlülükleri 392
Özet 415
16. Tarım Politikası 419
A. Halis AKDER 419
Giriş 421
Ankara Anlaşması (1963) ve Tarım 421
Katma Protokol (1973) ve Tercihli Ticaret 422
AB’nin Akdeniz Politikası 425
Gümrük Birliği (1996) ve Tercihli Ticaret Rejiminin Yenilenmesi (1998) 426
Dünya Ticaret Örgütü’nün Tarım Anlaşması (1995) ve Genişleme (2004) 429
Müzakerelerin Başlaması (2005) ve Kırsal Gelişme (2007) 434
AB–Türkiye Tarım İlişkilerinin Genel Değerlendirmesi 434
Özet 436
17. Rekabet Politikası 439
Gamze ÖZ 439
Giriş 441
Türkiye AB İlişkilerinde Rekabet Hukuku Kurallarının Yeri ve İşlevi 442
Türkiye AB İlişkilerini Düzenleyen Hukuki Metinlerde Yer Alan Rekabet Hukuku Kuralları 443
Komisyonun Gözüyle Türk Rekabet Hukuku 450
Özet 451
18. Enerji Politikası 453
Mitat ÇELİKPALA 453
Giriş 455
Avrupa Birliği’nin Enerji Politikası 455
Türkiye’nin Enerji Politikası 465
Türkiye–AB İlişkilerinde Enerji 466
Özet 473
19. Çevre Politikası 475
Rana İZCİ 475
Giriş 477
Çevre Politikaları ve Siyasetine Genel Bir Bakış 478
Türkiye ve Avrupa Birliği’nde Çevre Politikasının Tarihi Gelişimi ve Hukuki Çerçevesi 480
Türkiye Çevre Politikası ve AB Uyum Sürecinde Son Durum 488
Özet 493
20. Sosyal Politika 497
Ayşe İdil AYBARS 497
Giriş 499
Avrupa Birliği’nde Sosyal Politika 500
Genişleme Sürecinde Sosyal Politika 504
Türkiye’de Sosyal Devlet ve Sosyal Politikalar 508
Türkiye’nin AB’ye Üyelik Sürecinde Sosyal Politika 512
Özet 514
21. Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Eşitliği 517
Canan ASLAN AKMAN 517
Giriş 519
AB’de Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Politikalarının Tarihsel Gelişimi 519
AB’de Kadına Yönelik Politika Oluşturma Araçları ve Mekanizmaları 522
Kapsamı Genişleyen Eşitlik Politikaları ve Strateji Belgeleri 525
Yerleştirme Yaklaşımı 526
Katılım Süreçlerinde Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ve Türkiye’deki Reform Sürecinin Arka Planı 528
AB’ye Uyum Sürecinde Türkiye’de Yapılan Yasal ve Anayasal Reformlar ve Sorun Alanları 530
AB–Türkiye İlişkileri ve Katılım Süreci Açısından Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet Eşitliğindeki ve Uygulama Sorunları 534
Özet 537
22. Vize 541
Burak ERDENİR 541
Giriş 543
Vize Kavramı 544
Dünden Bugüne Vize Sorunu 545
Türkiye–Avrupa Birliği Ortaklık Hukuku 548
Avrupa Birliği Adalet Divanı Kararları 551
Vize Muafiyet Süreci 558
Özet 562
Bölüm 5
TÜRKİYE–AB İLİŞKİLERİNDE ALGILARIN ROLÜ
23. Türkiye’de Avrupa Birliği Algıları 569
Çiğdem NAS 569
Giriş 571
Türkiye–AB İlişkilerinde Kamuoyunun Önemi 572
Kamuoyunun AB Konusundaki Bilgi Kaynakları ve Bilgi Düzeyi 574
Kamuoyunun AB Konusundaki Görüşlerini Etkileyen Aktörler 578
Kamuoyunun AB ve Türkiye’nin AB Süreci Hakkındaki Görüşleri 583
Türkiye Kamuoyunun AB’ye Yaklaşımı 592
Özet 595
24. Avrupa Birliği’nde Türkiye Algıları 597
Başak YAVÇAN 597
Giriş 599
AB Kamuoyunun Türkiye’nin Üyeliği Sürecindeki Önemi 599
Türkiye’nin Üyeliğine Desteğin Dağılımı ve Nedenleri 601
Türkiye’nin Üyeliğine Desteğin Bireysel Temelleri 607
AB Kamuoyunun Türkiye Algısının Değiştirilmesi Yönünde Tavsiyeler 609
Özet 610
Bölüm 6
SONUÇ
25. Türkiye–AB İlişkilerinin Gelişmesinde Bazı Saptamalar ve Genel Bir Değerlendirme 615
Tuğrul ARAT 615
Kaynakça 649
Kavramlar Dizini 665 |