İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 5
Tablolar Listesi 17
GİRİŞ 19
BÖLÜM 1
BANKACILIĞIN TANIMI VE TÜRLERİ, BANKALARIN KURULUŞU,
FAALİYET KONULARI VE EKONOMİDEKİ TEMEL İŞLEVLERİ
1.1 Banka ve Bankacılık 23
1.2 Dünyada ve Türkiye’de Bankacılığın Kısa Tarihçesi 24
1.2.1 Dünyada Bankacılığın Kısa Tarihçesi 24
1.2.2 Türkiye’de Bankacılığın Kısa Tarihçesi 27
1.2.2.1 Cumhuriyet Öncesi Dönem 28
1.2.2.2 Liberasyon Öncesi Cumhuriyet Dönemi 29
1.2.2.3 Liberasyon ve Küreselleşme Dönemi 31
1.3 Genel Olarak Banka Türleri 35
1.3.1 Merkez Bankası 36
1.3.2 Kalkınma Bankaları 41
1.3.2.1 İller Bankası 42
1.3.2.2 Türkiye Kalkınma Bankası 43
1.3.2.3 Türkiye Sınai Kalkınma Bankası 44
1.3.2.4 Türkiye İhracat Kredi Bankası 45
1.3.3 Kamu Bankacılığı ve Diğer Kamu Bankaları 46
1.3.4 Yatırım Bankaları 47
1.3.4.1 Takasbank 49
1.3.4.2 Diğer Özel Sermayeli Yatırım Bankaları 51
1.3.5 Katılım Bankaları 51
1.3.6 Mevduat Bankaları 54
1.3.7 Yabancı Sermayeli Bankalar 55
1.3.8 Uluslararası Bankacılık, Kıyı Bankacılığı ve Serbest Bölge Bankacılığı 56
1.3.8.1 Uluslararası Bankacılık 57
1.3.8.2 Kıyı Bankacılığı 64
1.3.8.3 Serbest Bölge Bankacılığı 68
1.4. Bankaların Kuruluşu 71
1.5 Bankaların Faaliyet Konuları 75
1.6. Bankaların Ekonomideki Temel İşlevleri 76
BÖLÜM 2
BANKACILIK FAALİYETLERİNİ DÜZENLEYEN VE
DENETLEYEN YASAL ÇERÇEVE
2.1 Bankacılık Faaliyetlerinin Tabi Olduğu Ulusal Düzenlemeler 85
2.1.1 Bankacılık Kanunu 86
2.1.2 Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu 101
2.1.3 Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun 106
2.1.4 Türk Ticaret Kanunu 114
2.1.5 Çek Kanunu 130
2.1.6 Türk Borçlar Kanunu 136
2.1.7 Türk Medeni Kanunu 148
2.1.8 Ticari İşletmelerde Taşınır Rehini Kanunu 159
2.1.9 Vergi Kanunları ve Fon Yönetmelikleri 161
2.1.9.1 Vergi Usul Kanunu 162
2.1.9.2 Kurumlar Vergisi Kanunu 164
2.1.9.3 Gelir Vergisi Kanunu 166
2.1.9.4 Gider Vergileri Kanunu 167
2.1.9.5 Damga Vergisi Kanunu 168
2.1.9.6 Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu 169
2.1.9.7 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu 171
2.1.10 İcra ve İflas Kanunu 172
2.1.11 Sermaye Piyasası Kanunu 187
2.1.12 Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun 195
2.1.13 Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanun 199
2.1.14 Dış Ticaret Mevzuatı 201
2.1.14.1 Kambiyo Mevzuatı 202
2.1.14.1.1 Türk Parasının Kıymetini Koruma Kanunu 203
2.1.14.1.2 TPKK Hakkında 32 Sayılı Karar 203
2.1.14.1.4 Hazine Müsteşarlığı 2008–32/34 Sayılı Tebliğ 210
2.1.14.1.5 TCMB I–M Sayılı Genelge 213
2.1.14.2 İhracat Mevzuatı 217
2.1.14.2.1 İhracat Rejimi Kararı 218
2.1.14.2.2 İhracatı Teşvik Kararı 219
2.1.14.2.3 İhracat Yönetmeliği 221
2.1.14.2.4 Hazine Müsteşarlığı İhracat Genelgesi 224
2.1.14.3 İthalat Mevzuatı 226
2.1.14.3.1 İthalat Rejimi Kararı 227
2.1.14.3.2 İthalat Yönetmeliği 228
2.1.14.3.3 Hazine Müsteşarlığı İthalat Genelgesi 229
2.2 Bankacılık Faaliyetlerinin Tabi Olduğu Uluslararası Düzenlemeler 231
2.2.1 BIS ve BASEL Standartları 231
2.2.1.1 Bank for International Settlements – BIS 231
2.2.1.2 Basel Sermaye Yeterliliği Standartları 232
2.2.1.2.1 Basel Bankacılık Gözetim ve Denetim Komitesi 233
2.2.1.2.2 Basel I Standartları 234
2.2.1.2.3 Basel II Standartları 235
2.2.1.2.4 Basel–III Standartları 241
2.2.1.6 Türk Bankacılık Sisteminde Basel Standartlarının Uygulanması ve Denetimi 243
2.2.2 Kara Para ve Terörün Finansmanı ile İlgili Uluslararası Düzenlemeler 244
2.2.2.1 Viyana Konvansiyonu 245
2.2.2.2 Palermo Konvansiyonu 246
2.2.2.3 Strasbourg Konvansiyonu 248
2.2.2.4 Varşova Sözleşmesi 250
2.2.2.5 Mali Eylem Görev Gücü 250
2.2.2.6 Avrupa Konseyi Direktifleri 253
2.2.3 Milletlerarası Ticaret Odası Düzenlemeleri 255
2.2.3.1 Dış Ticarette Ödeme Şekilleri 256
2.2.3.1.2 Akreditifli Ödeme 256
2.2.3.1.2.1 Cayılabilir ve Cayılamaz Akreditif 257
2.2.3.1.2.2 Teyitli ve Teyitsiz Akreditif 258
2.2.3.1.2.3 Rotatif Akreditif 258
2.2.3.1.2.4 Kırmızı Şartlı ve Yeşil Şartlı Akreditif 258
2.2.3.1.2.5 Karşılıklı Akreditif 259
2.2.3.1.2.6 Devredilebilir Akreditif 259
2.2.3.1.2.7 Teminat Akreditifi 259
2.2.3.1.2.8 Yetki Mektubu 261
2.2.3.1.2.9 Vadesiz ve Vadeli Akreditif 261
2.2.3.1.2.10 Yurtiçi Akreditif 262
2.2.3.1.3 Vesaik Mukabili Ödeme 262
2.2.3.1.4 Mal Mukabili Ödeme 262
2.2.3.1.5 Kabul Kredili Ödeme 263
2.2.3.1.5.1 Kabul Kredili Vesaik Mukabili Ödeme 264
2.2.3.1.5.2 Kabul Kredili Mal Mukabili Ödeme 264
2.2.3.1.5.3 Kabul Kredili Akreditif 264
2.2.3.1.6 Karşılıklı Ticaret 265
2.2.3.1.6.1 Takas 265
2.2.3.1.6.2 Kliring 266
2.2.3.1.6.3 Karşı Alım 266
2.2.3.1.6.4 Dengeleme 266
2.2.3.1.6.5 Geri Alım 267
2.2.3.1.6.6 Üçlü Ticaret 267
2.2.3.1.6.7 Offset Ticaret 267
2.2.3.1.6.7.1 Dolaysız Offset 268
2.2.3.1.6.7.2 Dolaylı Offset 268
2.2.3.1.7 Konsinye Satış 268
2.2.3.1.8 Mahsuben Ödeme 269
2.2.3.2 Tahsiller İçin Birörnek Kurallar 269
2.2.3.3 Sözleşme Garantileri İçin Birörnek Kurallar 271
2.2.3.4 Uluslararası Teminat Akreditifi Uygulamaları 272
2.2.3.5 Akreditiflere İlişkin Kurallar 274
2.2.3.5.1 UCP 600 275
2.2.3.5.2 E–UCP 600 (Sürüm: 1.1) 276
2.2.3.6 Uluslararası Standart Bankacılık Uygulamaları 277
2.2.3.7 Uluslararası Teslim Şekilleri 278
2.2.3.7.1 “E” Terimi 279
2.2.3.7.1.1 Exworks – EXW 279
2.2.3.7.2 “F” Terimi 279
2.2.3.7.2.1 Free Carrier – FCA 279
2.2.3.7.2.2 Free Alongside Ship – FAS 280
2.2.3.7.2.3 Free on Board – FOB 280
2.2.3.7.3 “C” Terimi 280
2.2.3.7.3.1 Cost and Freight – CFR 280
2.2.3.7.3.2 Cost Insurance and Freight – CIF 281
2.2.3.7.3.3 Carriage Paid To – CPT 281
2.2.3.7.3.4 Carriage and Insurance Paid To – CIP 281
2.2.3.7.4 “D” Terimi 281
2.2.3.7.4.1 Delivered at Terminal – DAT 281
2.2.3.7.4.2 Delivered at Place – DAP 282
2.2.3.7.4.3 Delivered Duty Paid – DDP 282
2.2.3.8 Akreditiflere İlişkin Bankalararası Rambursmanlar İçin Birörnek Kurallar 282
2.2.3.9 Garantilere İlişkin Birörnek Kurallar 284
2.3 Bankacılık Faaliyetlerini Düzenleyen ve Denetleyen Kuruluşlar 286
2.3.1 Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu – BDDK 287
2.3.2 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu – TMSF 288
2.3.3 Sermaye Piyasası Kurulu – SPK 289
2.3.4 Mali Suçlar Araştırma Kurulu – MASAK 291
2.3.5 Kuruluş Birlikleri 292
2.3.6 Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası – TCMB 293
2.3.7 Bankaların İç Denetim Organları 293
2.3.7.1 Denetim Komitesi 293
2.3.7.2 İç Sistemler 295
2.3.8 Bağımsız Denetim Kuruluşları 296
2.3.9 Değerleme ve Derecelendirme Kuruluşları 297
BÖLÜM 3
BANKALARIN ORGANİZASYON YAPILARI
3.1 Genel Kurul 308
3.2 Yönetim Kurulu 309
3.3 İcra Kurulu 311
3.4 Denetim Komitesi 312
3.5 Kurumsal Yönetim Komitesi 312
3.6 Kredi Komitesi 313
3.7 İç Sistemler Komitesi 315
3.8 Genel Müdürlük 315
3.9 Operasyon Merkezleri 317
3.10 Grup Yönetimleri ve Bölge Müdürlükleri 317
3.11 Şubeler 319
3.12 Alternatif Dağıtım Kanalları 321
3.12.1 Self Servis Bankacılık Terminalleri 322
3.12.2 Üye İşyerleri 323
3.12.3 İnternet Bankacılığı 325
3.12.4 Telefon Bankacılığı (Çağrı Merkezleri) 327
3.12.5 Mobil Telefon Bankacılığı 329
3.12.5.1 Wap Şubesi 329
3.12.5.2 Cep Şubesi 330
BÖLÜM 4
BANKALARIN FON KAYNAKLARI
4.1 Öz Kaynaklar 336
4.2 Yabancı Kaynaklar 338
4.2.1 Mevduat ve Türleri 338
4.2.1.1 Vadelerine Göre Mevduat Türleri 340
4.2.1.1.1 Vadesiz Mevduat 340
4.2.1.1.2 Vadeli Mevduat 341
4.2.1.1.3 Kırık Vadeli Mevduat 342
4.2.1.1.4 İhbarlı Mevduat 342
4.2.1.1.5 Birikimli Mevduat 343
4.2.1.2 Hesap Sahibine Göre Mevduat Türleri 343
4.2.1.2.1 Tasarruf Mevduatı 344
4.2.1.2.2 Ticari Mevduat 345
4.2.1.2.3 Resmi Mevduat 345
4.2.1.2.4 Bankalararası Mevduat 346
4.2.1.2.5 Diğer Kuruluşlar Mevduatı 347
4.2.1.3 Para Cinsine Göre Mevduat Türleri 347
4.2.1.3.1 Türk Parası Mevduat 347
4.2.1.3.2 Yabancı Para Mevduat (Döviz Tevdiat) 348
4.2.2 Tahvil ve Bono İhracı 348
4.2.2.1 Tahvil İhracı 350
4.2.2.1.1 Paya Dönüştürülebilir Tahviller 352
4.2.2.1.2 Değiştirilebilir Tahviller 353
4.2.2.2 Bono İhracı 354
4.2.2.2.1 Finansman Bonoları 355
4.2.2.2.2 Kıymetli Maden Bonoları 355
4.2.3 Yapılandırılmış Finansman 356
4.2.3.1 Seküritizasyon 357
4.2.3.1.1 Varlık Teminatlı Menkul Kıymetler 357
4.2.3.1.2 İpotek Teminatlı Menkul Kıymetler 358
4.2.3.1.3 Teminatlı Borç Yükümlülükleri 359
4.2.3.1.4 Kredi Bağlantılı Yapılandırılmış Finansal Araçlar 359
4.2.3.1.5 Hisse Senedine Dayalı Yapılandırılmış Finansal Araçlar 360
4.2.3.1.6 Anapara Korumalı Yapılandırılmış Finansal Araçlar 360
4.2.3.2 Kredi Türevleri 361
4.2.4 Para ve Sermaye Piyasalarından Sağlanan Diğer Fonlar 362
4.2.4.1 Organize Piyasalardan Sağlanan Fonlar 362
4.2.4.1.1 TCMB Piyasalarından Sağlanan Fonlar 363
4.2.4.1.1.1 Açık Piyasa İşlemleri 363
4.2.4.1.1.2 TCMB Bankalararası Para Piyasası 365
4.2.4.1.1.3 TCMB Reeskont Penceresi 368
4.2.4.1.1.4 TCMB Likidite Desteği Kredisi 369
4.2.4.1.2 Borsa İstanbul Borçlanma Araçları Piyasasından Sağlanan Fonlar 370
4.2.4.1.2.1 Kesin Alım Satım Pazarı 370
4.2.4.1.2.2 Repo – Ters Repo Pazarı 371
4.2.4.1.2.3 Bankalararası Repo – Ters Repo Pazarı 371
4.2.4.1.2.4 Menkul Kıymet Tercihli Repo Pazarı 371
4.2.4.1.2.5 Pay Senedi Repo Pazarı 372
4.2.4.1.2.6 Nitelikli Yatırımcıya İhraç Pazarı 372
4.2.4.1.2.7 Pazarlıklı Repo İşlemleri Pazarı 372
4.2.4.1.2.8 Uluslararası Tahvil Pazarı 373
4.2.4.1.2.9 Para Piyasası 373
4.2.4.1.3 Takasbank Para Piyasasından Sağlanan Fonlar 373
4.2.4.2 İkincil Piyasalardan Sağlanan Fonlar 374
4.2.4.2.1 Bankalararası TL Piyasası 375
4.2.4.2.2 Bankalararası Tahvil Piyasası 375
4.2.4.2.3 Bankalararası Repo Piyasası 376
4.2.4.2.4 Bankalararası Döviz Piyasası 376
4.2.5 Türk Eximbank Kredileri 377
4.2.6 Uluslararası Piyasalardan Sağlanan Fonlar 378
4.2.6.1 Sendikasyon Kredileri 379
4.2.6.2 Seküritizasyon Kredileri 380
4.2.6.3 Uluslararası Menkul Kıymet İhracı 380
4.2.6.3.1 Yabancı Sermaye Piyasalarında Doğrudan Satış 381
4.2.6.3.2 Uluslararası Sendikasyon Kanalıyla Tekli Satış 381
4.2.6.3.3 Uluslararası Sendikasyon Kanalıyla İkili Satış 381
4.2.6.3.4 Euro Menkul Kıymet İhracı 381
4.2.6.3.5 Global Satış 382
4.2.6.4 Depo Sertifikaları 383
BÖLÜM 5
BANKALARIN FON KULLANIM ALANLARI
5.1 Dönen Değerler 389
5.1.1 Kasa 389
5.1.2 Efektif Deposu 390
5.1.3 Yoldaki Paralar (TP/YP) 390
5.1.4 Satın Alınan Çekler (YP) 390
5.1.5 Vadesi Gelmiş Menkul Değerler (TP/YP) 390
5.1.6 Kıymetli Madenler (YP) 391
5.1.7 TCMB (TP/YP) 391
5.1.8 Bankalar (TP/YP) 391
5.1.9 Yurtdışı Merkez ve Şubeler (TP) 391
5.1.10 Menkul Değerler (TP/YP) 391
5.1.11 Para Piyasalarında Kullandırılan Fonlar (TP/YP) 392
5.1.11.1 TCMB Açık Piyasa İşlemleri / Ters Repo Uygulamaları 393
5.1.11.2 TCMB Bankalararası Para Piyasası’nda Kullandırılan Fonlar 394
5.1.11.3 Borsa İstanbul Borçlanma Araçları Piyasası’nda Kullandırılan Fonlar 395
5.1.11.4 Takasbank Para Piyasası’nda Kullandırılan Fonlar 397
5.1.11.5 İkincil Piyasalarda Kullandırılan Fonlar 397
5.2 Krediler 398
5.2.1 Vadelerine Göre Kredi Türleri 398
5.2.1.1 Kısa Vadeli Krediler 399
5.2.1.2 Orta ve Uzun Vadeli Krediler 399
5.2.2 Kullanım Amacına Göre Kredi Türleri 399
5.2.2.1 Bireysel Krediler 400
5.2.2.2 Ticari Krediler 400
5.2.3 Kullandırım Şekline Göre Kredi Türleri 401
5.2.3.1 Nakit Krediler 401
5.2.3.2 Nakit Dışı (Gayri nakit) Krediler 402
5.2.4 Para Cinsine Göre Kredi Türleri 402
5.2.4.1 Türk Parası Krediler 403
5.2.4.2 Yabancı Para Krediler (Döviz Kredileri) 403
5.2.4.3 Dövize Endeksli Krediler 403
5.2.5 Alınan Teminat Türüne göre Krediler 403
5.2.5.1 Teminatsız (Açık) Krediler 404
5.2.5.2 Kefalet Karşılığı Krediler 404
5.2.5.3 Maddi Teminatlı Krediler 405
5.2.5.3.1 Nakit Blokajı 406
5.2.5.3.2 Mevduat Rehini 407
5.2.5.3.3 Menkul Kıymet Rehini 407
5.2.5.3.4 Taşınır Rehini 408
5.2.5.3.5 Taşınmaz Rehini 409
5.2.5.3.6 Gemi İpoteği 410
5.2.5.3.7 Ticari İşletmelerde Taşınır Rehini 411
5.2.6 Kaynağına Güre Kredi Türleri 411
5.2.6.1 Banka Kaynaklı Krediler 412
5.2.6.2 TCMB Kaynaklı Krediler 412
5.2.6.3 Türk Eximbank Kaynaklı Krediler 412
5.2.6.4 Yurtdışı Kaynaklı Krediler 413
5.2.6.4.1 Dünya Bankası Grubu Kaynaklı Krediler 413
5.2.6.4.1.1 Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası 414
5.2.6.4.1.2 Uluslararası Finans Kurumu 415
5.2.6.4.1.3 Uluslararası Kalkınma Birliği 417
5.2.6.4.1.4 Çok Taraflı Yatırım Garantisi Ajansı 417
5.2.6.4.1.5 Uluslararası Yatırım Anlaşmazlıkları Çözüm Merkezi 417
5.2.6.4.2 Avrupa Yatırım Bankası Kaynaklı Krediler 418
5.2.6.4.3 Avrupa Konseyi Kalkınma Bankası Kaynaklı Krediler 419
5.2.6.4.4 İslam Kalkınma Bankası Kaynaklı Krediler 421
5.2.6.4.5 ECA Kredileri 422
5.2.7 Takipteki Krediler 424
5.3 Zorunlu Karşılıklar 425
5.4 İştirakler ve Bağlı Ortaklıklar 426
5.5 Menkuller 426
5.6 Maddi Duran Varlıklar (Gayrimenkuller) 427
5.7 Maddi Olmayan Duran Varlıklar 427
5.8 Diğer Aktifler 427
Kaynakça 431
Kavramlar Dizini 439
Özgeçmişler 449 |