|
İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 7
KISALTMALAR 19
GİRİŞ 25
I. KONUNUN TAKDİMİ 25
II. KONUNUN SINIRLANDIRILMASI VE İNCELENİŞ ŞEKLİ 28
III. PAY KAVRAMI VE TERMİNOLOJİ SORUNU 31
A. Anonim Şirkette Pay Kavramı 31
1. Genel Olarak 32
2. Payın Çeşitli Anlamları 33
a. Esas Sermayenin Bir Bölümü Olarak Pay 35
b. Pay Sahipliğinden Doğan Hak ve Borçların Kaynağı Olarak Pay 39
c. Pay Senedi Olarak Pay 43
B. Terminoloji Sorunu 51
BİRİNCİ BÖLÜM
ANONİM ŞİRKET PAYLARI ÜZERİNDE KURULAN ÖNALIM HAKKINA
İLİŞKİN TEMEL ESASLAR
§ I. GENEL OLARAK ÖNALIM HAKKI 57
A. Tanımı ve Hukuki Niteliği 58
B. Türleri 65
1. Kanundan – Sözleşmeden Doğan Önalım Hakkı Ayrımı 65
a. Kanundan Doğan Önalım Hakkı 66
b. Sözleşmeden Doğan Önalım Hakkı 68
aa. Genel Olarak 68
bb. Önalım Sözleşmesinin Hukuki Niteliği 70
2. Adi – Nitelikli Önalım Hakkı Ayrımı 73
§ II. ANONİM ŞİRKET PAYININ ÖNALIM HAKKINA KONU OLMAYA ELVERİŞLİLİĞİ 75
§ III. KONU HAKKINDA UYGULANACAK HÜKÜMLERİN TESPİTİ 78
A. Taşınmazlar Üzerinde Kurulan Önalım Hakkına İlişkin Hükümlerin Örnekseme Yoluyla Uygulanması 78
B. Limited Şirket Payları Üzerinde Kurulan Önalım Hakkına Dair Hükümler ve Konu Bakımından Önemi 81
§ IV. ANONİM ŞİRKET PAYLARINA İLİŞKİN ÖNALIM SÖZLEŞMELERİNİN ÖZELLİKLERİ 83
A. Tarafları 83
B. Şekli ve İçeriği 87
C. Hukuki Niteliği 90
1. Genel Olarak 90
2. Müktesep Hak Niteliğinde Olmaması 95
D. Önalım Hakkının Anonim Şirket Payları Üzerindeki Görünümü 98
1. Genel Olarak 98
2. Gerçek Önalım Hakkı – Gerçek Olmayan Önalım (Öncelik) Hakkı 99
3. Bir Opsiyon Hakkı Olarak Önalım Hakkı 103
§ V. ANONİM ŞİRKET PAYLARI ÜZERİNDE ÖNALIM HAKKI KURULMASININ AMACI, ÖNEMİ ve SAKINCALARI 106
A. Pay Sahipleri Çevresinin Kontrol Altında Tutulması Suretiyle Yabancılaşmanın Önlenmesi 107
B. Pay Sahipleri Arasındaki Güç Dengesinin Korunması ve Hâkimiyetin Ele Geçirilmesi 111
C. Oy Sözleşmelerine Aykırılığın Önlenmesi 112
D. Diğer Amaçlar ve Sakıncalar 113
§ VI. ANONİM ŞİRKET PAYLARI ÜZERİNDE KURULAN ÖNALIM HAKKININ BENZER KAVRAMLARLA KARŞILAŞTIRILMASI 115
A. Öncelik Hakkı ile Karşılaştırma 117
B. Alım ve Geri Alım Hakları ile Karşılaştırma 127
C. Birlikte Satma ve Birlikte Satmaya Zorlama Hakları ile Karşılaştırma 132
D. Rüçhan Hakkı ile Karşılaştırma 134
E. Önerilmeye Muhatap Olma Hakkı ile Karşılaştırma 141
F. Pay Devrinin Sınırlandırılması (Bağlam) ile Karşılaştırma 143
İKİNCİ BÖLÜM
ANONİM ŞİRKET PAYLARI ÜZERİNDE ÖNALIM HAKKI KURULMASINA YÖNELİK ANLAŞMALARIN GEÇERLİLİĞİ VE ETKİLERİ
§ VII. ANONİM ŞİRKETLERDE PAYLAR ÜZERİNDE ÖNALIM HAKKI KURULMASINA YÖNELİK ANLAŞMALARIN GÖRÜNÜM BİÇİMLERİ 151
A. Önalım Hakkının Pay Sahipleri Sözleşmesiyle Kararlaştırılması 151
1. Pay Sahipleri Sözleşmesinin Bir Hükmü Olarak Önalım Kaydı 151
2. Önalım Hakkı Kaydı İçeren Sözleşmelerin Özel Görünüm Biçimleri 156
B. Önalım Hakkının Esas Sözleşmeye Konulacak Bir Kayıtla Düzenlenmesi 159
§ VIII. ANONİM ŞİRKET PAYLARI ÜZERİNDE KURULAN ÖNALIM HAKKININ GEÇERLİLİĞİNE VE ETKİLERİNE YÖNELİK YAKLAŞIMLAR 161
A. Öğretideki Görüşler 162
1. Mülga 6762 Sayılı TTK Dönemindeki Görüşler 162
2. 6102 sayılı TTK Dönemindeki Görüşler 167
B. Konuya İlişkin Yargı Kararları 177
1. Mülga 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun
Uygulanmasına İlişkin Kararlar 177
2. 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun Uygulanmasına İlişkin Kararlar 184
C. Karşılaştırmalı Hukuktaki Durum 190
1. İsviçre Hukukundaki Görüşler ve Uygulama 191
a. 1991 Revizyonu Öncesi Dönem 192
b. 1991 Revizyonu Sonrası Dönem 197
c. İsviçre Federal Mahkemesi’nin 31 Temmuz 2019 Tarihli Kararı 209
2. Alman Hukukundaki Görüşler ve Uygulama 212
§ IX. ÖNALIM HAKKINA İLİŞKİN ESAS SÖZLEŞME HÜKÜMLERİNİN
YORUMLANMASI VE ÖZELLİKLERİ 217
A. Önalım Hakkına İlişkin Hükümlerin Maddi – Şekli Esas Sözleşme Hükmü Ayrımı İçerisindeki Yeri 218
B. Şekli Esas Sözleşme Hükümlerinin Getirilmesi, Değiştirilmesi ve Kaldırılması 224
§ X. PAY ÜZERİNDE ÖNALIM HAKKI KURULMASININ ANONİM ŞİRKETE HÂKİM OLAN BAZI İLKELER KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ 228
A. Emredici Hükümler İlkesi Kapsamında Değerlendirme 229
B. Tek Borç İlkesi Kapsamında Değerlendirme 236
C. Bağlam Kuralları ve Pay Devrinin Serbestliği İlkesi Kapsamında Değerlendirme 243
1. Paya İlişkin Önalım Hakkının Teknik Olarak “Bağlam” Niteliğinde Olmaması 245
2. Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 12 Şubat 2020 ve 8 Eylül 2022 Tarihli Kararları Ekseninde Önalım Hakkının TTK m. 493/2 Kapsamında Önemli Sebep Teşkil Edip Etmeyeceği Sorunu 254
3. Önalım Hakkı ile Kaçış Klozu Arasındaki İlişki 259
a. Önalım Kaydının Kaçış Klozuna Başvuru Bakımından Esas Sözleşmesel Dayanak Teşkil Edip Etmeyeceği Sorunu 260
b. Kaçış Klozuna Başvurunun Bir Kanuni Önalım Hakkı Niteliğinde Olup Olmadığı Üzerine 266
c. Önalım Hakkının Kaçış Klozuna Başvuru Karşısında Avantajları ve Dezavantajları 271
D. Eşit İşlem İlkesi Kapsamında Değerlendirme 277
E. De Lege Ferenda Değerlendirme 280
§ XI. ANONİM ŞİRKET PAYLARINA İLİŞKİN ÖNALIM HAKKI KURULMASINA YÖNELİK ANLAŞMALARIN ETKİSİ 282
A. Pay Sahipleri Sözleşmesiyle Kurulan Önalım Hakkının Etkisi 282
B. Esas Sözleşmede Yer Alan Önalım Kaydının Etkisi 285
1. Önalım Kaydının Esas Sözleşmeye Konulduğu Ana Göre Etkisi 287
2. Önalım Hakkına Yönelik Esas Sözleşme Hükümlerinin Ticaret Siciline Tescili Sorunu ve Tescilin İşlevi Bakımından Değerlendirme 291
C. Önalım Hakkının Etkisini Güçlendirmeye Yönelik Girişimler 298
1. Pay Senedi Üzerine Önalım Kaydı Konulması 300
2. Pay Senetlerinin Bankaya veya Güvenilir Bir Kişiye Tevdi 303
3. Önalım Hakkının Pay Defterine Kaydedilmesinin Mümkün Olup Olmadığı Sorunu 304
4. Önalım Hakkının Yerine Getirilmesinin Rehin Yoluyla Temini 306
§ XII. PAYLAR ÜZERİNDE ÖNALIM HAKKI KURULMASI BAKIMINDAN ÖZELLİK ARZ EDEN BAZI HÂLLER 308
A. Anonim Şirket Lehine Kendi Payları Üzerinde Önalım Hakkı Kurulmasının Mümkün Olup Olmadığı Sorunu 308
B. Şirketin Kendi Paylarını İktisabında Elden Çıkarılması Gereken Paylar Üzerinde Önalım Hakkı Kurulması 315
C. Rüçhan Hakkının Kullanılmaması Hâlinde Açıkta Kalan Paylar Üzerinde Önalım Hakkı Kurulması 319
D. Bağlı Nama Yazılı Paylar Üzerinde Önalım Hakkı Kurulması 321
E. Mülga 6762 Sayılı TTK Döneminde Esas Sözleşmeye Konulan Önalım Kayıtlarının Akıbeti Sorunu 323
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ANONİM ŞİRKET PAYI ÜZERİNDE KURULAN ÖNALIM HAKKININ KULLANILMASI VE SONA ERMESİ
§ XIII. ANONİM ŞİRKET PAYLARI BAKIMINDAN ÖNALIM OLAYI 327
A. Genel Esaslar ve Önalım Olayının Taraflarca Belirlenmesi 328
B. Payın Satış Suretiyle Devri 331
C. Anonim Şirket Payları Bakımından Önalım Olayı Olarak Nitelendirilebilecek Diğer Hâller 334
§ XIV. ÖNALIM OLAYININ GERÇEKLEŞTİĞİNİN ÖNALIM HAKKI SAHİBİNE BİLDİRİLMESİ 346
§ XV. ÖNALIM HAKKININ KULLANILMASINA İLİŞKİN ESASLAR 350
A. Önalım Hakkının Kullanılması ve Sonuçları 350
B. Anonim Şirket Payları Üzerinde Kurulan Önalım Hakkının Kullanılmasının Hak Düşürücü Süreye Bağlı Olup Olmadığı Sorunu 358
C. Birden Fazla Hak Sahibi Bulunan Hâllerde Önalım Hakkının Kullanılması 361
D. Pay Sahipleri Arasındaki Devirlerde Durum 366
E. Paylar Üzerinde Kurulan Önalım Hakkının Devredilebilirliği ve Halefiyet Yoluyla Geçişi 370
§ XVI.ANONİM ŞİRKET PAYLARI BAKIMINDAN ÖNALIM BEDELİNİN BELİRLENMESİ 373
A. Nitelikli Önalım Hakkının Varlığı Hâlinde 374
B. Adi Önalım Hakkının Varlığı Hâlinde 377
§ XVII. ÖNALIM HAKKININ İHLALİNİN HUKUKİ SONUÇLARI 380
A. Önalım Yükümlüsünün Sorumluluğu 381
1. Önalım Yükümlüsünün Sorumluluğuna İlişkin Genel Esaslar 381
2. Önalım Hakkının Kullanılması Hâlinde Aynen İfa Sorunu 383
3. Sözleşmede Kararlaştırılmış Olması Hâlinde Cezai Şartın Ödenmesi 388
4. Tazminat Sorumluluğu 390
B. Payı Devralan Üçüncü Kişinin Hukuki Durumu 391
1. Kural: Önalım Sözleşmesinin Nispi Etkisi Nedeniyle Üçüncü Kişinin Sorumsuzluğu 391
2. Hukuka Aykırı Bir Fiille Başkasına Verilen Zarardan Sorumluluğa İlişkin TBK m. 49/2 Kapsamında Değerlendirme 393
3. Hukuka Aykırı Bir Fiille Başkasına Verilen Zarardan Sorumluluğa İlişkin TBK m. 49/1 Kapsamında Değerlendirme 396
C. Önalım Hakkının İhlâlinin Şirkete Karşı Etkisizliği 398
§ XVIII. ANONİM ŞİRKET PAYLARI ÜZERİNDE KURULAN ÖNALIM HAKKININ SONA ERMESİ 401
A. Önalım Hakkının Kullanılması Suretiyle Sona Ermesi 402
B. Önalım Hakkının Kullanılmaması Suretiyle Sona Ermesi 404
C. Kararlaştırılan Sürenin Dolması ve Belirsiz Süreli Sözleşmelerde Durum 404
D. Tarafların Karşılıklı Anlaşarak Önalım Hakkını Sona Erdirmeleri 407
E. Önalım Hakkı Sahibinin Payını Devretmesinin Etkisi 408
F. Diğer Bazı Nedenlerin Önalım Hakkının Sona Ermesi Bakımından Değerlendirilmesi 408
SONUÇ 411
KAYNAKÇA 421
KAVRAM DİZİNİ 459 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
