İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 7
Özet 9
Tablolar Listesi 17
Şekiller Listesi 19
Ekler Listesi 21
Kısaltmalar 23
Giriş 27
Birinci Bölüm
ADALETE ERİŞİM
I. ADALETE ERİŞİMİN KAPSAMI VE TARİHSEL GELİŞİMİ 33
A. Adalete Erişimin Kapsamı 33
B. Adalete Erişim Hareketleri 43
C. Adalete Erişimin Tarihsel Gelişimi 48
II. 1982 ANAYASASINDA ADALETE ERİŞİM 55
A. Adil Yargılanma Hakkı ve Adalete Erişim 60
1. Dava Açma Hakkına Yönelik Sınırlamaların Adalete Erişime Etkisi 69
2. Yargılamanın Etkinliği Açısından Adalete Erişim 69
B. Adalete Erişim ve Hak Arama Özgürlüğü 70
C. Sosyal Devlet İlkesi ve Adalete Erişim 72
III. HİZMET ODAKLI ADALET ANLAYIŞI 75
A. Halkın Yargıya İlişkin Bilgi Düzeyi 78
B. Halkın Adalet Algısı 80
1. Bu Zamana Kadar Adliyelik/Mahkemelik/Savcılık Bir İşiniz Oldu mu? 82
2. Adliyede İşi Olanların Mahkemelere Erişim Durumu 85
C. Adalete Erişim ve Avukatlık Hizmeti 86
D. Adalet Hizmeti Veren Kurumların Zihinsel Modernizasyonu 91
IV. ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM USULÜNÜN ADALETE ERİŞİMDE ETKİSİ 93
A. Genel Olarak Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Usulü ve Adalet İlişkisi 93
B. Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yollarının Yargıya Güven Yönünden Rolü 99
C. Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yöntemleri İçinde En İyi Yöntemin Tespiti 99
1. Arabuluculuk 103
2. Cezada Uzlaşma 108
D. Türk Hukukunda Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yollarına Yer Verilen Çeşitli Düzenlemeler 110
E. Hak Arama Yollarının Kısaltılmasına Yönelik Diğer Çalışmalar 113
V. TOPLULUK DAVALARI 118
A. Genel Olarak 118
B. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun 121
C. Türk Ticaret Kanunu 125
D. Sendikalar Kanunu 126
E. Çevre Kanunu 128
İkinci Bölüm
DEZAVANTAJLI GRUPLARIN ADALETE ERİŞİMİ
I. DEZAVANTAJLI GRUPLAR 131
A. Çocuklar 134
B. Kadınlar 138
C. Cinsel Tercihi Farklı Olanlar ve Seks İşçileri 144
D. Yoksul Kesimin Adalete Erişimi İçin Geliştirilen Yeni Metotlar 145
II. İNSAN HAKLARI VE ADALETE ERİŞİM 146
III. CEZA ADALET SİSTEMİNİN KALİTESİ YÖNÜNDEN ADALETE ERİŞİM 154
A. Genel Olarak Suç ve Ceza 154
B. Suç ve Suçlunun Soruşturulması ve Kovuşturulmasında Yaşanılan Sorunlar ve Yapılan Değişiklikler 157
C. Onarıcı Adalet Bakış Açısıyla Ceza Adalet Sisteminde Adalete Erişim 162
IV. ÖZEL HUKUK ADALET SİSTEMİNİN KALİTESİ YÖNÜNDEN ADALETE ERİŞİM 164
V. İDARİ YARGILAMA HUKUKUNDA ADALETE ERİŞİM 165
VI. İSTİNAF KANUN YOLU VE ADALETE ERİŞİM 168
VII. ADALETE ERİŞİMİN ÖNÜNDEKİ ENGELLER 171
A. Fiziki Engeller 171
B. Objektif Engeller 174
1. Adalet Hizmetlerinde Masraflar 175
2. Adalet Mekanizmasının Yavaş İşlemesi ve Aşırı İş Yükü 180
C. Manevi Engeller 183
D. Hak Arayanların Şahsından Kaynaklı Engeller 184
VIII. ADALETE ERİŞİM İLE ADLİ MİMARİ ARASINDAKİ İLİŞKİ 186
A. Genel Olarak 186
B. Kullanıcı Bakış Açısıyla Adliye Tasarımı 189
C. Adliye Tasarımı ile İş Yükü Arasındaki İlişki 191
D. Adliye Mimarisi ve Alt Yapının İyileştirilmesi Yönünden Adalete Erişim 194
Üçüncü Bölüm
ADLİ YARDIM
I. GENEL OLARAK ADLİ YARDIM 199
II. ULUSLARARASI YÜKÜMLÜLÜKLER VE ADLİ YARDIM 204
A. Avrupa Konseyi’nin Adalete Erişim Konusundaki Tedbirleri 205
B. 1948 Tarihli BM İnsan Hakları Bildirgesi 207
C. Uluslararası Medeni ve Siyasal Haklar Sözleşmesi 207
D. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 207
E. Avrupa Temel Haklar Sözleşmesi 208
III. KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA ADLİ YARDIM 208
A. Hollanda’da Adli Yardım 209
B. Amerika Birleşik Devletleri’nde Adli Yardım 213
C. Japonya’da Adli Yardım Sistemi 214
D. Almanya’da Adli Yardım 215
E. Güney Afrika’da Adli Yardım 216
F. İsviçre’de Adli Yardım 217
G. Fransa’da Adli Yardım 217
H. İtalya’da Adli Yardım 218
I. İngiltere’de Adli Yardım 218
IV. ÜLKEMİZDE ADLİ YARDIM 220
A. Genel Olarak Ülkemizde Adli Yardım 220
B. Adli Yardımın Kapsamı 221
1. Şarta Bağlı Avukatlık Ücreti Sözleşmesi 226
2. Adli Yardım Usulü 226
3. Adli Yardım Kararı ve Etkileri 232
4. Türkiye’de Adli Yardım Hizmetlerinin Bilinme Durumu 234
5. Türk Hukukundaki Adli Yardım Modelinin Geleceği 235
6. Adli Yardım ve Bütçe 238
7. Adli Yardım ve Yargılama Giderleri 240
8. Yabancılar ve Mülteciler Bakımından Adli Yardım 242
C. Hukuk Yargılamasında Adli Yardım 244
1. Adli Yardımın İçeriği 246
2. Adli Yardımdan Yararlanacak Kişiler 248
3. Giderler 249
D. İdari Yargılama Usulü Kanunu ve Adli Yardım 252
E. Ceza Yargılamasında Adli Yardım 253
1. Şüpheli veya Sanık İçin Baro Tarafından Müdafi Atanması 258
2. Ceza Yargılamasında Adli Yardımda İzlenen Ücret Politikası 259
3. Şikayetçi, Mağdur veya Katılana Adli Yardım 260
F. Barolarca Sağlanan Adli Yardım 262
V. ÜLKEMİZDE ADLİ YARDIMA İLİŞKİN ELEŞTİRİLER VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ 268
A. Adli Yardım Sorunları 270
1. Yapısal Sorunlar 271
2. Hizmetin Kalitesine İlişkin Sorunlar 271
3. Kapsama İlişkin Sorunlar 271
4. Sivil Toplumun Katılımına İlişkin Sorunlar 272
B. Sorunlara Çözüm Önerileri 272
1. Adli Yardıma Erişim İçin Gerekenler 272
2. Yapısal Değişim 276
3. Sosyal Kesimlerle İletişim 276
4. Adli Yardım Masraflarının Düşürülmesi 277
C. Barolar ve Hukuk Birlikleri Konseyi’nin (CCBE) Önerileri 277
Dördüncü Bölüm
ADALETE ERİŞİMDE FARKLI MODELLER VE
ATILMASI GEREKEN ADIMLAR
I. ADALETE ERİŞİMDE FARKLI MODELLER 279
A. Hukuk Klinikleri 279
B. Pro Bono Hukuk Hizmetleri 284
C. Paralegal Danışma Merkezleri 286
D. Avukat Referans Sistemi 287
E. Hukuki Himaye Sigortası 288
F. Avukat Stajyerlerinin Adli Yardımda İstihdamı 292
II. ADALETE ERİŞİM REFORMLARINDA ÖNCELİKLİ HUSUSLAR 292
A. Adalete Erişimde Adalet Hizmetlerinde Yapılması Gerekenler 295
1. Yargı Alanında Adaletin Kalitesi ve Hesap Verebilirlik 298
2. Hukuk Kurallarının Anlaşılabilir Olması 300
B. Adalete Erişimin Ölçülmesi 303
C. Adalete Erişimde Bilgiye Erişimin Önemi 306
1. Kanunlar veya Hukuki Sorunlar ile İlgili Bilgiye Erişim 310
2. Hukuki Konularda En Fazla Yararlı Olan Kaynak 311
D. Adalete Erişime Ayrılan Bütçenin Yeterliliği Sorunu 312
E. Türkiye’de Medyanın Yargıya İlişkin Haberleri Sunumu 315
F. İfade ve Medya Özgürlüğü Açısından Adalete Erişim 318
G. Adalete Erişimde Ulusal ve Uluslararası Kurum ve Kuruluşların Fonksiyonları 319
III. ADALETE ERİŞİM KONUSUNDA ATILMASI GEREKEN ADIMLAR 323
A. Kanuni Altyapının Tamamlanması 324
B. Yargı Bağımsızlığının Güçlendirilmesi 326
C. Yargı Çalışanı Sayısının ve Niteliğinin Arttırılması 330
D. Yargının İş Yükünün Azaltılması 332
E. Yargı Örgütünün Yapısı ve İşleyişi 333
F. Adli Yardım Sisteminin Tanıtılması ve Yaygınlaştırılması 339
Değerlendirme ve Sonuç 341
Ekler 347
Kaynakça 357
Kavram Dizini 377 |