İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz V
Giriş 1
BİRİNCİ KISIM
İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK HUKUKU
I. İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK DEVLETLERİNE GENEL BİR BAKIŞ 3
II. İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK DEVLETLERİNİN DİNİ İNANÇLARI 3
III. İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK HUKUKU 4
A. İslamiyet Öncesi Türk Hukuk Tarihinin Kaynakları 4
1. Çin Kaynakları 4
2. Epigrafik ve Arkeolojik Kaynaklar 4
3. Kanunnameler 5
4. Dil ve Dil Üzerine Yapılan Çalışmalar 5
5. Tarihi–Edebi Eserler 5
B. Türk Devletlerinin Yapısı ve İşleyişi 5
1. Hakan 5
2. Kurultay 6
3. Vezirler 6
4. Töre 6
C. Ceza Hukuku 7
D. Adli Yapı ve Yargılama Hukuku 7
E. Aile Hukuku 7
1. Genel Olarak Türk Ailesi 7
2. Evlenme 7
3. Boşanma 8
4. Evlat Edinme 8
5. Miras Hukuku 9
6. Borçlar Hukuku 9
İKİNCİ KISIM
Birinci Bölüm
İSLAMİYET’İN KABULÜNDEN SONRA TÜRK HUKUKU
I. TÜRKLERİN İSLAMİYET’İ KABUL ETMELERİ 11
II. İSLAMİYET’İN KABULÜNDEN SONRAKİ TÜRK HUKUK TARİHİNİN KAYNAKLARI 11
III. İSLAM HUKUKU VE ÖZELLİKLERİ 12
IV. İSLAM HUKUKUNUN KAYNAKLARI 12
A. Asli Kaynaklar 12
1. Kitap (Kur’an ı Kerim) 12
2. Sünnet 13
3. İcma 13
4. Kıyas 14
B. Tali Kaynaklar 14
1. İstihsan 14
2. Maslahat (Mesâlih–i Mürsele) 14
3. Örf 14
4. Sahabe Fetvası 14
V. İSLAM HUKUKUNUN TEŞEKKÜLÜ 15
A. Hz. Peygamber Dönemi 15
B. Dört Halife ve Sahabeler Dönemi 15
C. Tâbiin Dönemi 16
D. Mezheplerin Teşekkül Dönemi (Müçtehid İmamlar Devri) 16
1. Hanefi Mezhebi 16
2. Maliki Mezhebi 16
3. Şafii Mezhebi 17
4. Hanbeli Mezhebi 17
E. Taklid Dönemi 17
F. Kanunlaştırma ve Yeni İçtihat Dönemi 18
İkinci Bölüm
OSMANLI HUKUKU
I. OSMANLI HUKUKUNUN GENEL YAPISI 19
II. OSMANLI HUKUKUNUN ŞER’İ VE ÖRFİ KARAKTERİ 19
III. RESMİ MEZHEP UYGULAMASI 20
Üçüncü Bölüm
DEVLETİN YAPISI VE İŞLEYİŞİ
I. İSLAM VE TÜRK HUKUK TARİHİNDE YAZILI ANAYASA UYGULAMASI 21
A. İslam Hukuk Tarihinde Medine Anayasası 21
B. Türk Hukuk Tarihinde 21
1. Fatih’in Teşkilat Kanunnamesi (Kanunname–i Âl–i Osman) 21
2. Kanun–i Esasi (1876) 21
II. DEVLETİN YAPISI 21
A. Devlet Başkanlığı (Hilafet) 21
1. Belirlenmesi 22
2. Devlet Başkanında Aranan Nitelikler 22
3. Görevleri 22
B. Vezirlik (Vezaret) 22
C. Divan 23
III. DEVLETİN FONKSİYONLARI 23
IV. DEVLETİN TEMEL ÖZELLİKLERİ 23
Dördüncü Bölüm
OSMANLI DEVLET TEŞKİLATI
I. PADİŞAH 25
A. Belirlenmesi 25
B. Görev ve Yetkileri 26
II. VEZİRİÂZAM 27
III. DİVAN I HÜMAYUN 27
A. Üyeleri 27
1. Veziriâzam/Sadrazam 28
2. Kubbealtı Vezirleri 28
3. Kazaskerler 28
4. Nişancı 28
5. Defterdar 28
6. Rumeli Beylerbeyi 29
7. Kaptan ı Deryâ 29
8. Yeniçeri Ağası 29
B. Gördüğü İşler 29
C. Çalışma Esasları 30
1. Toplantı Zamanı ve Yeri 30
2. Arza Çıkma 30
IV. OSMANLI TAŞRA TEŞKİLATI 30
Beşinci Bölüm
OSMANLI HUKUKUNDA REAYA (VATANDAŞ)
I. ASKERİ VE REAYA 31
II. GAYRİMÜSLİMLER 32
A. Zimmiler 32
B. Müste’menler 33
C. Millet Sistemi 33
Altıncı Bölüm
KLASİK DÖNEMDE OSMANLI YARGI KURUMLARI
I. MAHKEMELER 35
A. Şeriyye Mahkemeleri 35
B. Divan ı Hümayun 35
C. Cuma Divanı 36
D. Cemaat Mahkemeleri 36
E. Konsolosluk Mahkemeleri 37
II. MAHKEME GÖREVLİLERİ 37
A. Kadı 37
B. Kadı Yardımcıları 38
1. Naib 38
2. Muhzır 39
3. Subaşı 39
4. Asesbaşı 39
5. Çavuş 39
6. Tercümanlar 40
7. Müşavirler 40
8. Mübaşirler 40
9. Katipler 40
10. Kassamlar 40
11. Şühudül–hâl 41
Yedinci Bölüm
CEZA HUKUKU
I. SUÇ 43
A. Kısımları 43
1. Had–Kısas–Tazir Suçları 43
2. Allah (İslam Kamu) Haklarına Yönelik Suçlar – Kul (Şahıs) Haklarına Yönelik Suçlar 43
B. Unsurları 44
1. Kanuni Unsur 44
2. Maddi Unsur 44
3. Hukuka Aykırılık 44
4. Manevi Unsur (Kusurluluk) 44
II. CEZA 45
A. Özellikleri 45
B. Cezayı Düşüren veya Azaltan Sebepler 45
III. SUÇLAR 46
A. Had Suçları 46
1. Hırsızlık 46
2. Yol Kesme – Silahlı Gasp – Soygun (Hırâbe) 46
3. Zina 47
4. Zina İftirası (Kazf) 47
5. Şarap İçme – Sarhoşluk Suçu 47
6. İsyan (Bağy) 48
7. İrtidat 48
B. Kısas ve Diyet Suçları 48
1. Adam Öldürme 48
2. Müessir Fiiller 49
3. Diyet ve Akile 49
C. Tazir Suçları 50
Sekizinci Bölüm
KİŞİLER HUKUKU
I. GERÇEK KİŞİLER 51
A. Kişiliğin Başlangıcı 51
B. Kişiliğin Sona Ermesi 51
C. Ehliyet 52
1. Tanım 52
2. Vücub Ehliyeti 52
3. Eda Ehliyeti 52
4. Ehliyet Açısından İnsan Hayatının Devreleri 52
a. Cenin Devresi 52
b. Çocukluk Devresi 53
c. Temyiz Devresi 53
d. Büluğ Devresi 53
e. Rüşt Devresi 53
5. Ehliyeti Daraltan veya Ortadan Kaldıran Sebepler (Ehliyet Arızaları) 53
a. Akıl Hastalığı 54
b. Akıl Zayıflığı–Bunama (Ateh) 54
c. Uyku ve Bayılma 54
d. Ölümle Sonuçlanan Hastalık (Marazu’l Mevt) 54
e. Sarhoşluk 54
f. Sefahet 55
g. Borçluluk ve İflas 55
h. Kölelik 55
D. Hukuki Temsil 55
II. TÜZEL KİŞİLER 56
Dokuzuncu Bölüm
KÖLELİK
KÖLELİK 57
Onuncu Bölüm
VAKIFLAR
I. TANIMI 61
II. VAKFIN UNSURLARI 61
A. Vakfeden Kimse (Vâkıf) 61
B. İrade Beyanı 61
C. Vakfedilen Mal (Mevkûf) 62
D. Vakıftan Yararlananlar (Mevkûfun Aleyh) 63
III. KURULUŞU 63
IV. İDARESİ 63
V. DEĞİŞMESİ (İSTİBDAL) 64
VI. ÇEŞİTLERİ 64
A. Gayelerine Göre 64
1. Hayrî Vakıflar 64
2. Aile Vakıfları (Zürrî Vakıflar) 64
B. Gerçek Anlamda Vakıf Olup Olmamasına Göre 64
1. Sahih Vakıflar 64
2. Gayrisahih Vakıflar 65
C. Vakfa Gelir Getiren Malların Tabi Olduğu Statüye Göre 65
1. Tek Kiralı Vakıflar (İcâre–i Vâhideli Vakıflar) 65
2. İcareteynli Vakıflar (İki Kiralı Vakıflar) 65
3. Mukataalı Vakıflar 66
D. İdaresine Göre 66
1. Mazbut Vakıflar 66
2. Mülhak Vakıflar 66
On Birinci Bölüm
AİLE HUKUKU
I. EVLENME 67
A. Tanımı 67
B. Evlenmenin Unsurları (Rükünleri) 67
1. Taraflar 67
2. İrade Beyanı 67
C. Evlenmenin Şartları 67
1. İnikat (Kuruluş) Şartları 67
2. Sıhhat (Geçerlilik) Şartları 68
3. Nefaz (Yürürlük) Şartları 68
4. Lüzum (Bağlayıcılık) Şartları 68
D. Velâyet 68
E. Evlenme Engelleri (Evlenmesi Yasak Olan Kadınlar) 68
1. Daimi Evlenme Engelleri 68
2. Geçici Evlenme Engelleri 69
F. Evliliğin Çeşitleri 69
1. Geçerlilik Bakımından 69
2. Bağlayıcılık (Lüzum) Bakımından 69
3. İşlerlik (Nefâz) Bakımından 69
G. Osmanlı Devleti’nde Nikah Akitlerinin Yapılışı 69
H. Evliliğin Sonuçları 70
1. Mehir 70
2. Nafaka 71
II. EVLİLİĞİN SONA ERMESİ 71
A. Talak 71
1. Tanımı 71
2. Talakın Şartları 71
3. Talakın Kısımları 72
a. Ric’î Talak (Dönülebilir Boşama) 72
b. Bâin Talak (Ayırıcı Boşanma) 72
4. Talakın Şarta ve Vadeye Bağlanması 72
B. Muhâlaa (Hul) 72
C. Tefrik (Kazai Boşanma) 72
1. Hastalık ve Kusur 72
2. Nafakanın Temin Edilmemesi 73
3. Gâiplik 73
4. Fena Muamele ve Geçimsizlik 73
D. Evliliğin Sona Ermesinin Sonuçları 73
1. İddet 73
2. İddet Nafakası 73
III. DOĞUM VE SONUÇLARI 74
A. Nesep 74
B. Evlat Edinme 74
C. Hidâne (Çocuğun Bakım ve Terbiyesi) 74
D. Nafaka 75
On İkinci Bölüm
MİRAS HUKUKU
Birinci Ayrım
ŞER’İ MİRAS HUKUKU
I. GENEL OLARAK 77
II. MİRASÇILIKLA İLGİLİ GENEL HÜKÜMLER 77
A. Mirasın Unsurları 77
B. Mirasçılık Sebepleri 77
C. Mirasın Şartları 78
D. Miras Engelleri 78
III. TEREKE 78
IV. MİRASÇILAR VE TEREKENİN TAKSİMİ 78
A. Belirli Pay Sahipleri (Ashâbü’l–Feraiz) 78
B. Asabe 81
C. Zevi’l–Erhâm 82
V. HACB (MİRASTAN MAHRUMİYET) 83
VI. SULH VE TEHARÜC (KARŞILIKLI RIZAYLA TEREKEDEN ÇIKMA) 83
VII. REDDİYE VE AVLİYE 83
İkinci Ayrım
ÖRFİ MİRAS HUKUKU
I. MİRİ ARAZİDE VE GAYRİSAHİH VAKIFLARDA İNTİKAL 84
II. İCARETEYNLİ VAKIFLARDA İNTİKAL 87
III. MUKATAALI VAKIFLARDA İNTİKAL 88
On Üçüncü Bölüm
EŞYA HUKUKU
I. EŞYA VE MAL KAVRAMI 89
II. MAL ÇEŞİTLERİ 89
A. Mütekavvim Mal – Gayrimütekavvim Mal 89
B. Misli Mal – Gayrimisli (Kıyemî) Mal 89
C. Menkul (Taşınır) Mal – Gayrimenkul (Taşınmaz) Mal 90
D. Kullanılan Mal – Tüketilen Mal 90
III. MÜLKİYET HAKKI 90
A. Mülkiyetin Çeşitleri 90
B. Mülkiyetin Kazanılması (İktisabı) 91
IV. MÜLKİYET HAKKININ SINIRLANDIRILMASI 92
V. HAKLAR 93
A. Sınırlı Ayni Haklar 93
1. İrtifak Hakları 93
2. İntifa Hakkı 94
B. Fer’i Ayni Haklar (Teminat Hukuku) 94
1. Rehin 94
2. Vefaen Satım ve İstiğlalen Satım (Bey’ bi’l–vefa–Bey’ bi’l–istiğlal) 94
VI. ZİLYEDLİK 95
On Dördüncü Bölüm
ARAZİ HUKUKU
I. GENEL OLARAK 97
II. ARAZİ TÜRLERİ 97
A. Mülk Arazi 97
B. Miri Arazi 97
C. Metruk Arazi 97
D. Mevat Arazi 98
E. Vakıf Arazisi 98
III. MİRİ ARAZİ 98
IV. MİRİ ARAZİ VE TIMAR SİSTEMİ 99
On Beşinci Bölüm
BORÇLAR HUKUKU
I. GENEL OLARAK 101
II. AKİT 102
III. HAKSIZ FİİLLER 104
IV. BORCUN SONA ERMESİ 105
On Altıncı Bölüm
ŞİRKETLER HUKUKU
I. ŞİRKET AKDİ 107
II. ŞİRKET ÇEŞİTLERİ 107
A. Mufâvada Şirketi 107
B. İnan Şirketi 108
C. Mudârebe (Emek–Sermaye Şirketi) 108
On Yedinci Bölüm
TANZİMAT SONRASI OSMANLI HUKUKU
I. TANZİMAT DÖNEMİNDE HUKUKİ GELİŞMELER 111
II. TANZİMAT DÖNEMİNDEKİ HUKUK HAREKETLERİNİ DOĞURAN SEBEPLER 111
A. Islahata Duyulan İhtiyaç 111
B. Hukuki Sebepler 112
C. Ticari Gelişmeler 112
D. Dış Baskılar 113
III. ADLİ TEŞKİLAT ALANINDAKİ GELİŞMELER 114
A. Meclis–i Vâlâ–yı Ahkâm ı Adliye 114
B. Ticaret Mahkemeleri 115
C. Nizamiye Mahkemeleri 115
D. Nizamiye Mahkemelerinin Üst Organı (Divan ı Ahkâm ı Adliye) 116
E. Şurâ–yı Devlet 117
F. Şeriyye Mahkemeleri 117
G. Adli Teşkilat Alanında Görülen Diğer Gelişmeler 118
IV. KANUNLAŞTIRMALAR 118
A. Milli Kanunlar 119
1. 1840 Ceza Kanunu 119
2. 1851 Ceza Kanunu 119
3. Arazi Kanunnamesi (1858) 119
4. Mecelle–i Ahkâm ı Adliye (1868–1876) 120
5. Hukuk ı Aile Kararnamesi (1917) 121
B. Batı Menşeli Kanunlar 122
1. Ticaret Kanunnâmesi (1850) 122
2. Ceza Kanunnâmesi (1858) 122
3. Usûl–i Muhâkeme–i Ticaret Nizamnâmesi (1861) 122
4. Ticaret–i Bahriye Kanunnâmesi (1863) 122
5. Usûl–i Muhâkemât ı Cezaiye Kanunu (1879) 123
6. Usûl–i Muhâkemât ı Hukukiye Kanunu (1879) 123
Kaynakça 125 |