İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Beşinci Baskıya Kısa Önsöz 5
Dördüncü Baskıya Kısa Önsöz 7
Önsöz 9
Kısaltmalar 25
Birinci Bölüm
İNSAN, TOPLUM, TOPLUM DÜZENİ VE KURALLARI
§1. İNSAN VE TOPLUM 27
§2. TOPLUM DÜZENİ 27
§3. TOPLUM DÜZENİ KURALLARI 28
I. DİN KURALLARI 28
II. AHLÂK KURALLARI 29
III. GÖRGÜ KURALLARI 31
IV. MODA KURALLARI 32
V. ÖRF VE ÂDET KURALLARI 32
VI. HUKUK KURALLARI 33
BÖLÜM SORULARI 34
İkinci Bölüm
HUKUKUN AMACI, KAYNAĞI, GELİŞİMİ VE TEORİLER
§4. HUKUKUN AMACI 37
I. TOPLUM DÜZENİNİ SAĞLAMA 37
II. KİŞİ VARLIĞI VE MALVARLIĞI GÜVENLİĞİNİN SAĞLANMASI 37
III. HUKUKÎ GÜVENLİĞİ SAĞLAMA 38
IV. ADALET 38
§5. HUKUKUN KAYNAĞI 39
I. ASLÎ KAYNAKLAR 39
A. Genel Kaynaklar 39
1. Yasama Kaynakları 40
a. Anayasa 40
b. Kanun 42
c. Milletlerarası Antlaşmalar 43
2. Yürütme Kaynaklı Kaynaklar 44
a. Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi 44
b. Kanun Hükmünde Kararname 45
c. Tüzük 46
d. Yönetmelik 46
B. Toplum Yaşantısından Doğan Kaynaklar 47
1. Ahlâk Kuralları 47
2. Dürüstlük kuralları 48
C. Hukuki İşlemlerden Doğan Kaynaklar 48
1. Tek Taraflı Hukukî İşlem Kuralları 48
2. Çok Taraflı Hukukî işlem Kuralları 49
a. Sözleşmeler 49
b. Kararlar 49
II. TÂLİ KAYNAKLAR 49
A. Örf ve Âdet Kuralları 49
B. Hâkimin Koyduğu Kurallar 50
C. Yardımcı Kaynaklar 50
1. Yargı içtihatları 51
2. İlmî Görüşler 51
D. Hukukun Bilgi Kaynağı 51
1. Resmî Kaynaklar 52
2. Özel Kaynaklar 52
E. Hukukun Doğuş Kaynağı 53
1. İradeci Görüş 53
a. İlahî İrade görüşü 53
b. Genel İrade Görüşü 54
c. Kişi veya Kişiler İradesi 55
2. İrade Dışı Görüş 56
a. Tabii Hukuk Görüşü 56
b. Tarihî Hukuk Görüşü 57
c. Sosyolojik Hukuk Görüşü 57
§6. KANUNLAŞTIRMA HAREKETLERİ 58
I. KANUNLAŞTIRMA SAİKLERİ 59
A. Muhafazakâr Saik 59
B. Devrimci Saik 59
II. KANUNLAŞTIRMA METOTLARI 59
A. Kazuistik Metot 59
B. Soyut Kural Metodu 60
III. TÜRK KANUNLAŞTIRMA HAREKETLERİ 60
A. Osmanlı Dönemi Türk Kanunlaştırmaları 61
B. Cumhuriyet Dönemi Türk Kanunlaştırmaları 62
§7. HUKUK SİSTEMLERİ 64
I. KARA AVRUPASI HUKUK SİSTEMİ 64
II. ANGLO AMERİKAN –COMMON LAW– HUKUK SİSTEMİ 65
III. İSLAM HUKUK SİSTEMİ 66
VI. SOSYALİST HUKUK SİSTEMİ 66
İKİNCİ BÖLÜM SORULARI 68
Üçüncü Bölüm
HUKUK KURALLARININ TANIMI, NİTELİĞİ,
İŞLEVİ VE BÖLÜMLERİ
§8. HUKUK KURALLARININ TANIMI VE ÖZELLİĞİ 75
I. TANIMI 75
II. HUKUKUN ÖZELLİĞİ 75
A. Genelliği 75
B. Soyutluğu 76
C. Objektifliği 76
D. Sürekliliği 76
E. Yazılı Oluşu 76
F. Cebri Oluşu 77
§9. HUKUK KURALLARININ NİTELİĞİ 78
I. EMREDİCİ HUKUK KURALLARI 78
II. TAMAMLAYICI HUKUK KURALLARI 80
III. YORUMLAYICI HUKUK KURALLARI 81
IV. TANIMLAYICI HUKUK KURALLARI 81
§10. HUKUKUN ÇEŞİTLİ ANLAMLARI 82
I. POZİTİF HUKUK 82
II. MEVZUU HUKUK 82
III. TABİİ HUKUK 83
IV. MADDÎ HUKUK 83
V. ŞEKLÎ HUKUK 84
VI. TARİHİ HUKUK 84
§11. HUKUKUN BÖLÜMLERE AYRILMASI VE BÖLÜMLERİ 85
I. HUKUKUN BÖLÜMLERE AYRILMASI ZORUNLUMU 85
I. KAMU HUKUKU – ÖZEL HUKUK AYRIMI 85
A. Genel Olarak 85
B. Kamu Hukuku ve Özel Hukuk Ayrımında Kullanılan Ölçütler 86
1. Menfaat Ölçütü 86
2. Egemenlik Ölçütü 86
3. İlişkinin Tarafları Ölçütü 87
4. Emredicilik Ölçütü 88
5. Resen Uygulama Ölçütü 88
C. Ölçütlerin Değerlendirilmesi 89
§12. KAMU HUKUKU 90
I. ANAYASA HUKUKU 90
II. İDARE HUKUKU 91
III. CEZA HUKUKU 92
IV. CEZA MUHAKEMESİ HUKUKU 94
V. VERGİ HUKUKU 95
VI. GENEL KAMU HUKUKU 95
VII. MİLLETLERARASI KAMU HUKUKU 96
VIII. SOSYAL GÜVENLİK HUKUKU 96
§13. ÖZEL HUKUK 97
I. MEDENÎ HUKUK 97
A. Kişiler Hukuku 98
B. Aile Hukuku 100
C. Miras Hukuku 101
D. Eşya Hukuku 102
E. Borçlar Hukuku 104
II. TİCARET HUKUKU 105
A. Ticarî İşletme Hukuku 106
B. Şirketler Hukuku 106
C. Kıymetli Evrak Hukuku 107
D. Taşıma İşleri Hukuku 107
E. Deniz Ticareti Hukuku 108
F. Sigorta Hukuku 109
III. MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUK 109
IV. İŞ HUKUKU 111
V. FİKRÎ HUKUK 111
§14. KARMA NİTELİKLİ HUKUK DALLARI 112
I. MEDENÎ USUL HUKUKU 112
II. İCRA VE İFLAS HUKUKU 114
III. HAVA HUKUKU 115
IV. BANKA HUKUKU 115
V. SERMAYE PİYASASI HUKUKU 116
§15. HUKUKÎ MÜEYYİDE 116
I. MÜEYYİDE KAVRAMI 117
II. MÜEYYİDE ÇEŞİTLERİ 117
III. ANAYASA HUKUKUNDA MÜEYYİDE 117
IV. İDARE HUKUKUNDA MÜEYYİDE 119
V. CEZA HUKUKUNDA MÜEYYİDE 121
VI. ÖZEL HUKUKTA MÜEYYİDE 122
A. Cebri İcra 123
1. İlamlı İcra 123
2. İlamsız İcra 124
3. Cüz’i İcra 124
4. Külli İcra 124
5. Rehnin Paraya Çevrilmesi 125
B. Tazminat 125
1. Maddî Tazminat 125
2. Manevî Tazminat 126
C. Yokluk 126
D. Hükümsüzlük 127
1. Kesin Hükümsüzlük 127
2. İptal 131
3. Eksiklik 132
4. Yazılmamış Sayılma 133
5. Fesih 134
6. Dönme 134
7. Rücu (geri alma) 135
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM SORULARI 136
Dördüncü Bölüm
HAKLAR YÜKÜMLÜLÜKLER VE HUKUKUN UYGULANMASI
§16. HAK KAVRAMI VE ÇEŞİTLERİ 141
I. KAMU HAKLARI 141
A. Kamu Haklarının Niteliği ve Çeşitleri 141
1. Kişi Hakları (Negatif Statü Hakları) 142
2. Sosyal ve Ekonomik Haklar (Pozitif Statü Hakları) 143
3. Siyasi Haklar (Aktif Statü Hakları) 144
II. ÖZEL HAKLAR 144
A. Konularına Göre Özel Haklar 145
1. Kişilik ve Kişiler Üzerindeki Haklar 145
a. Kişilik Hakkı 145
b. Velayet Hakkı 146
c. Vesayet Hakkı 147
2. Malvarlığı Hakları 151
a. Eşya Üzerindeki Haklar (Aynî Haklar) 151
aa. Mülkiyet Hakkı 152
bb. Sınırlı Aynî Haklar 153
aaa. İrtifak Hakları 153
bbb. Taşınmaz Yükü 157
ccc. Rehin Hakları 158
3. Fikrî Haklar 160
B. Niteliklerine Göre Özel Haklar 160
1. Mutlak Haklar 160
2. Nispi Haklar 161
a. Alacak Hakkı 161
b. Kuvvetlendirilmiş Alacak Hakkı 162
C. Sahibine Bağlılığı Bakımından Haklar 162
1. Sahibine Bağlı Haklar 162
2. Devir ve İntikal Edebilen Haklar 163
D. Başka Bir Hakka Bağımlı Olup Olmamasına Göre Haklar 163
1. Bağımsız Haklar 163
2. Bağımlı Haklar 164
E. Kullanılmasının Hukukî Sonucuna Göre Haklar 164
1. Yalın Haklar 164
2. Yenilik Doğuran Haklar 164
a. Kurucu Yenilik Doğuran Haklar 165
b. Değiştirici Yenilik Doğuran Haklar 165
c. Bozucu Yenilik Doğuran Haklar 166
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM SORULARI 167
Beşinci Bölüm
HUKUKUN UYGULANMASI VE YARGILAMA
§17. HUKUKUN UYGULANMASI 171
I. ZAMAN BAKIMINDAN UYGULAMA 171
A. Kanunların Yürürlüğe Girmesi 171
B. Kanunların Yürürlükten Kalkması 174
1. Kendiliğinden Yürürlükten Kalkma 174
2. Kanunun Kanunla Yürürlükten Kaldırılması 174
3. İptal Kararı ile Yürürlükten Kaldırma 176
C. Kanunların Geçmişe ve Geleceğe Etkisi 179
D. Yürürlükteki Kanunların Hükümlerinin Çatışması 180
E. Norm Basamakları Arasında Bulunan Hüküm Farklılıkları 180
II. KANUNLARIN YER BAKIMINDAN UYGULANMASI 181
A. Kanunların Mülkiliği İlkesi 181
B. Kanunların Kişiselliği İlkesi 182
III. KANUNLARIN ANLAMIYLA UYGULANMASI 182
A. Yorum 182
1. Yorum Çeşitleri 183
a. Yasama Yorumu 183
b. Yargı Yorumu 184
c. İlmî Yorum 185
2. Yorum Metotları 186
a. Lafzi –Sözel– Yorum 186
b. Sistematik Yorum 187
c. Tarihî Yorum 187
d. Gai Yorum 188
§18. KANUN BOŞLUĞU – HUKUK BOŞLUĞU 188
I. KANUN BOŞLUĞU VE DOLDURULMASI 189
A. Kural İçi Boşluk ve Kural Dışı Boşluk 190
1. Kural İçi Boşluk 190
2. Kural Dışı Boşluk 191
B. Bilinçli Boşluk ve Bilinçsiz Boşluk 191
1. Bilinçli Boşluk 191
2. Bilinçsiz Boşluk 192
C. Gerçek Boşluk ve Gerçek Olmayan Boşluk 192
1. Gerçek Boşluk 192
2. Gerçek Olmayan Boşluk 192
D. Açık Boşluk ve Örtülü Boşluk 193
1. Açık Boşluk 193
2. Örtülü Boşluk 193
E. Kanun Boşluğunun Doldurulması 193
1. Örf ve Âdet Hukuku 194
II. HUKUK BOŞLUĞU VE DOLDURULMASI 196
A. Hukuk Boşluğu 196
B. Hukuk Boşluğunun Doldurulması 197
§19. YARGILAMA DÜZENİ 199
§20. YARGI ÖRGÜTÜ 200
I. ADALET BAKANLIĞI 200
A. Görev ve Yetkileri 200
B. Teşkilat Yapısı 202
II. HÂKİMLER VE SAVCILAR KURULU 203
A. Kurulun Oluşumu 203
1. Tabii Üyeler 203
2. Cumhurbaşkanı Tarafından Seçilen Üyeler 203
a. Adlî Yargı Hâkim ve Savcıları Arasından Seçilecek Üyeler 203
b. İdari Yargı Hâkimleri Arasından Seçilecek Üye 204
3. TBMM. Tarafından Seçilen Üyeler 204
a. Seçim Usulü 204
b. Yargıtay Üyeleri Arasından Seçilecek Üyeler 205
c. Danıştay Üyeleri Arasından Seçilecek Üyeler 205
d. Yüksek Öğretim Kurumları Hukuk Dalları Öğretim Üyeleri ve Avukatlar Arasından Seçilecek Üyeler 205
aa. Hukuk Bilimi Öğretim Üyeleri 205
bb. Avukatlar Arasından Seçilecek Üyeler 205
B. Kurulun Görevleri 206
1. Mahkemelerle İlgili Görevleri 206
2. Hâkim ve Savcılarla İlgili Görevleri 206
3. İdari İşlemlerle İlgili Görevleri 206
4. Düzenleyici İşlem Yapma Görevi 207
5. Seçim Yapma Görevi 207
6. Diğer Görevler 207
C. Kurulun Teşkilat Yapısı 207
1. Başkanlık 207
2. Genel Kurul 208
3. Daireler 208
a. Birinci Daire 209
b. İkinci Daire 209
4. Hizmet Birimleri 210
a. Genel Sekreterlik 210
b. Teftiş Kurulu 211
III. YÜKSEK YARGI ORGANLARI 212
A. Anayasa Mahkemesi 212
1. Kuruluşu 212
a. Üyelik 212
aa. Üyelik Şartları 213
bb. TBMM’nin Üye Seçimi 214
cc. Cumhurbaşkanı’nın Üye Seçimi 214
dd. Seçilen Üyenin Göreve Başlaması 215
2. Teşkilatı 215
a. Başkan ve Başkanvekili 215
b. Genel Kurul 216
c. Bölümler 216
d. Genel Sekreterlik 216
e. Raportörler 216
B. Yargıtay 216
1. Kuruluşu 217
2. Teşkilatı 217
a. Daireler 217
aa. Hukuk Daireleri 218
bb. Ceza Daireleri 219
cc. Daireler Kurulları 219
aaa. Hukuk Genel Kurulu 219
bbb. Ceza Genel Kurulu 219
dd. Büyük Genel Kurul 220
ee. Başkanlar Kurulu 221
ff. Birinci Başkanlık Kurulu 222
gg. Yüksek Disiplin Kurulu 222
hh. Yönetim Kurulu 223
ii. Cumhuriyet Başsavcılığı 223
jj. Genel Sekreterlik 225
C. Danıştay 225
1. Kuruluşu 226
a. Danıştay Üyeliği 226
b. Danıştay Üyeliğinin Niteliği 227
c. Danıştay Üyeliği Seçimi 228
2. Teşkilatı 228
a. İdari Organlar 228
aa. Danıştay Başkanlığı 228
bb. Danıştay Başsavcısı 229
cc. Danıştay Genel Sekreterliği 230
b. Karar Organları 230
aa. Daire 230
bb. Danıştay Genel Kurulu 230
cc. İdari İşler Kurulu 231
dd. İdari Dava Daireleri Kurulu 232
ee. Vergi Dava Daireleri Kurulu 232
ff. İçtihatları Birleştirme Kurulu 233
gg. Başkanlar Kurulu 233
hh. Başkanlık Kurulu 234
ıı. Yüksek Disiplin Kurulu 234
ii. Disiplin Kurulu 235
D. Uyuşmazlık Mahkemesi 235
E. Sayıştay 236
§21. YARGILAMA MESLEĞİ VE GÖREVLİLERİ 239
I. HÂKİM – HÂKİMLİK 239
A. Hâkimlik Şartı 239
B. Mesleğe Kabul ve Atama 242
C. Hâkimlik Sınıf ve Kıdemi 242
D. Hâkimlik Teminatı 243
II. SAVCI – SAVCILIK 243
III. AVUKAT – AVUKATLIK 244
A. Avukatlık Mesleği 244
B. Avukat 244
C. Baro 246
D. Türkiye Barolar Birliği 248
1. Türkiye Barolar Birliği’nin organları 249
a. Genel Kurul 249
b. Genel Kurulun Görevleri 250
2. Yönetim Kurulu 251
a. Görevleri 251
b. Toplantılar 252
IV. NOTERLİK – NOTER 253
A. Noterlik 253
B. Noter 254
C. Noter Odası 255
D. Türkiye Noterler Birliği 256
§22. YARGI KOLLARI 257
I. ADLÎ YARGI 257
A. Hukuk Mahkemeleri 257
1. Sulh Hukuk Mahkemesi 259
2. Asliye Hukuk Mahkemesi 259
3. Tüketici Mahkemeleri 260
4. Asliye Ticaret Mahkemesi 260
5. İş Mahkemesi 262
6. Aile Mahkemesi 262
7. Fikrî ve Sınai Haklar Mahkemeleri 262
8. Kadastro Mahkemeleri 263
B. Ceza Mahkemeleri 265
1. Sulh Ceza Hâkimliği 265
2. Asliye Ceza Mahkemesi 266
3. Ağır Ceza Mahkemesi 266
4. Cumhuriyet Başsavcılığı 267
C. Bölge Adliye Mahkemeleri 268
1. Bölge Adliye Mahkemesi Daireleri 268
a. Hukuk Daireleri 269
b. Ceza Daireleri 269
c. Bölge Adliye Mahkemesi Cumhuriyet Başsavcılığı 269
D. Yargıtay 270
1. Hukuk Daireleri 270
2. Ceza Daireleri 271
3. Hukuk Genel Kurulu 271
4. Ceza Genel Kurulu 272
5. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kurulu 273
II. İDARİ YARGI KOLU 273
A. İdare Mahkemesi 275
B. Vergi Mahkemesi 275
C. Bölge İdare Mahkemesi 275
1. Daireler 277
a. İdari Dava Daireleri 277
b. Vergi Dava Daireleri 277
2. Bölge İdare Mahkemesi Başkanlar Kurulu 277
D. Danıştay 278
III. ANAYASA YARGISI 278
A. İptal Davası 279
B. İtiraz Yolu 280
C. Yürürlüğün Durdurulması 281
D. Bireysel Başvuru 282
1. Bireysel Başvuru Hakkının Kaynağı ve Kapsamı 282
2. Bireysel Başvuru Hakkına Sahip Olanlar 283
3. Bireysel Başvuru Kararı 283
E. Siyasi Partilerle İlgili Davalar ve Denetimler 284
1. Siyasi Parti Kapatma Davası 284
a. Anayasa Mahkemesinin Kararı 285
b. Temelli Kapatma Kararının sonucu 285
2. Siyasi Partilere ihtar Verilmesi 286
3. Milletvekili Dokunulmazlığı Kaldırılması ve Milletvekilliğinin Düşürülmesi Kararına Karşı İptal Davası 286
a. Yasama Dokunulmazlığı 286
b. Dokunulmazlığın Kaldırılması / Milletvekilliğinin Düşürülmesi Kararının İptali Davası 287
4. Siyasi Partilerin Malî Denetimi 288
F. Yüce Divan 288
1. İddia Makamı 289
2. Yargılanan Sanıklar 289
3. Yeniden inceleme 289
IV. UYUŞMAZLIK YARGISI – UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ 290
A. Kuruluşu 290
B. Görevi 291
C. Kararları 292
V. SEÇİM YARGISI 292
A. Sandık Kurulu 293
1. Sandık Kurulunun Oluşumu 293
2. Sandık Kurulunun Görevleri 294
B. İlçe Seçim Kurulu 294
1. İlçe Seçim Kurulunun Oluşumu 294
2. İlçe Seçim Kurulunu Görevleri 295
C. İl Seçim Kurulu 295
1. İl Seçim Kurulunun Oluşumu 295
2. İl Seçim Kurulunu Görevleri 296
D. Yüksek Seçim Kurulu 297
1. Yüksek Seçim Kurulunun Oluşumu 297
2. Yüksek seçim Kurulun görev ve yetkileri 298
VI. MALÎ YARGI – SAYIŞTAY 299
A. Kuruluşu 299
B. Sayıştay’ın Görevleri 300
BEŞİNCİ BÖLÜM SORULARI 301
Kaynakça 307
Kavramlar Dizini 311 |