İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER
TEŞEKKÜR 5
İÇİNDEKİLER 7
ŞEKİLLER LİSTESİ 12
KISALTMALAR LİSTESİ 13
1. GİRİŞ 15
2. GENEL OLARAK BLOCKCHAİN TEKNOLOJİSİ 21
2.1. Blockchain Teknolojisine İlişkin Temel Kavramlar 22
2.2. Blockchain Teknolojisinin Temel Yapısı 24
2.3. Teknik Yapısı 27
2.3.1. Blockchain Madenciliği 27
2.3.2. Hash Oluşumu 28
2.3.3. Blokların oluşumu 30
2.3.4. Blockların Blockchain Üzerinde Çalışması 33
2.3.5. Dağıtık Ağ Yapısı 35
2.3.6. ‘Blockchain’ Sisteminin Temel Yapı Taşları 37
2.4. Gelişim Süreci ve Kullanım Alanları 38
2.4.1. Ortaya çıkışı 39
2.4.2. Olumlu ve Olumsuz Yanları 41
2.4.2.1. ‘Blockchain’ sisteminin olumlu yanları 41
2.4.2.1.1. Dağıtık yapının güvenlik ve şeffaflık sağlaması 41
2.4.2.1.2. Değişmezlik 42
2.4.2.1.3. Aracı kurumlara ihtiyaç olmaması 43
2.4.2.2. Olumsuz yanları 43
2.4.2.2.1. Sisteme dışardan müdahale olasılığı 43
2.4.2.2.2. Veri değişiminin olmaması 44
2.4.2.2.3. Özel anahtar kullanımındaki güçlük 44
2.4.3. Kripto Paralar 45
2.4.3.1. Kavramsal açıdan para 46
2.4.3.1.1. Paranın işlevleri 48
2.4.3.1.2. Paranın değerini belirleyen ölçütler 48
2.4.3.2. Bretton Woods sistemi 50
2.4.3.3. Kripto para çeşitleri 51
2.4.3.3.1. Bitcoin 51
2.4.3.3.2. Ether (ETH) 53
2.4.3.3.3. Diğer kripto paralar 55
2.4.4. Initial Coin Offer (ICO) 57
2.4.5. Akıllı Sözleşmeler 61
2.4.6. Non–Fungible Tokens (NFT) 66
2.4.7. Blockchain Teknolojisinin Kullanıldığı Diğer Alanlar 68
2.4.8. Ülkelerin ‘Blockchain’ Düzenlemeleri ve Yaklaşımları 69
3. BLOCKCHAİN SİSTEMİ ÜZERİNDEN YAPILAN İŞLEMLERİN HUKUKİ YAPISI 75
3.1. Blockchain Sistemi ve Kripto Paraların Muhtelif Hukuk Dalları İle İlişkisi 75
3.1.1. Genel Olarak 75
3.1.2. Borçlar Hukuku Açısından Değerlendirme 75
3.1.3. Medeni Usul Hukuku Açısından Değerlendirilmesi 77
3.1.4. İcra İflâs Hukuku Açısından Değerlendirilme 78
3.2. Blockchain Sistemi ve Kripto Paraların Hukuki Yapısı 80
3.2.1. Blockchain Sisteminin Hukuki Yapısı 80
3.2.2. Kripto Paraların Hukuki Yapısı 82
3.2.2.1. Bitcoin’in eşya hukuku bakımından incelenmesi 84
3.2.2.2. Bitcoin’in para olarak nitelendirilmesi sorunu 87
3.2.2.3. Kripto para cüzdanları 89
3.2.2.4. Kripto para platformları 92
3.3. Blockchaın Sistemi Üzerinden Yapılan Bazı İşlemler ve Bu İşlemlerin Türk
Hukuku Bakımından Hukuki Niteliğinin Tespiti 94
3.3.1. Blockchain Sistemi Üzerinden Kripto Para ile Yapılan Bazı İşlemler 94
3.3.2. Blockchain Sistemi Üzerinden Kripto Para ile Yapılan İşlemlerin Hukuki
Niteliğinin Tespiti 95
3.3.2.1. Blockchain sistemi üzerinden kripto para transferleri ve
hukuki niteliği 95
3.3.2.1.1. Genel olarak 95
3.3.2.1.2. Blockchain sistemi üzerinde yapılan kripto para
transferlerinin hukuki niteliğinin belirlenmesine
ilişkin farklı yaklaşımlar 95
3.3.2.1.2.1. Kripto para transferlerinin tek bir
işlem olarak değerlendirilmesi 96
3.3.2.1.2.1.1. Genel olarak 96
3.3.2.1.2.1.2. Havale ve Blockchain
işlemleri 97
3.3.2.1.2. Kripto para transferindeki işlemlerin
ayrı ayrı olarak değerlendirilmesi 98
3.3.2.1.2.1. Gönderici cüzdan sahibi
ile alıcı cüzdan sahibi
arasındaki ilişki 98
3.3.2.1.2.2. Cüzdan sahibi ile
platform arasındaki
ilişki 101
3.3.2.1.2.3. Platformlar arası ilişkiler 104
3.3.2.2. Kripto para alım ve satımının hukuki yapısı 105
3.3.2.2.1. Genel olarak 105
3.3.2.2.2. Ticari ve mesleki faaliyet gereği gerçekleştirilen
kripto para alım–satım işlemleri 108
3.3.2.2.3. Ticari ve mesleki faaliyet gereği
gerçekleştirilmeyen kripto para alım–satım
işlemleri 108
3.3.2.2.4. Görüşümüz 110
3.3.2.3. Akıllı sözleşmeler ve hukuki niteliği 110
3.4. Blockchain Sistemi Üzerinden Kripto Para ile Yapılan İşlemlerde Yabancılık
Unsurunun Tespiti 112
3.4.1. Blockchain Sistemi Kullanılarak Yapılan Kripto Para Transferlerinde
Yabancılık Unsuru 115
3.4.2. Kripto para alım satımlarında yabancılık unsuru 116
3.4.3. Akıllı sözleşmelerde yabancılık unsuru 117
4. BLOCKCHAIN TEKNOLOJİSİ ÜZERİNDE YAPILAN İŞLEMLERE UYGULANACAK
HUKUK 119
4.1. Genel Açıklama 119
4.2. Yeknesak Kural Oluşturma Faaliyetleri 119
4.2.1. Uluslararası Düzeyde 119
4.2.2. Avrupa Birliği Düzenlemeleri 121
4.2.3. Amerika Birleşik Devletleri Düzenlemeleri 122
4.3. Blockchain Teknolojisi Kullanılarak Yapılan İşlemlerin Vasıflandırılması 122
4.4. Türk Hukukuna Göre Sözleşmeden Doğan Borç İlişkilerinde Uygulanacak
Hukukun Belirlenmesi 126
4.4.1. Genel Bağlama Kuralı 126
4.4.1.1. Hukuk seçimi ile uygulanacak hukukun belirlenmesi 127
4.4.1.1.1. Hukuk seçiminin yapılış şekli 128
4.4.1.1.2. Hukuk seçiminin sınırları 129
4.4.1.1.3. Kısmi hukuk seçimi 130
4.4.1.1.4. Hukuk seçiminin zamanı 131
4.4.1.2. Hukuk seçiminin bulunmadığı halde uygulanacak hukukun
belirlenmesi 131
4.4.2. Özel Bağlama Kuralları 133
4.5. Blockchain Teknolojisi Kullanarak Yapılan Kripto Para Transferlerinde
Uygulanacak Hukukun Belirlenmesi 136
4.5.1. Genel Olarak 136
4.5.2. Cüzdan Sahipleri ile Platformlar Arasında Uygulanacak Hukuk 136
4.5.2.1. Tarafların hukuk seçiminde bulunmaları halinde
uygulanacak hukuk 137
4.5.2.2. Tarafların hukuk seçiminde bulunmamaları halinde
uygulanacak hukuk 139
4.5.3. Platformlar Arasında Gerçekleşen İşleme Uygulanacak Hukuk 140
4.5.4. Alıcı Cüzdan Sahibi ile Gönderici Cüzdan Sahibi Arasındaki İlişkiye
Uygulanacak Hukuk 141
4.5.5. Transferin Tek Bir İşlem Olarak Kabul Edilmesi Halinde Uygulanacak
Hukuk 142
4.6. Türk Hukukuna Göre Kripto Para Alım ve Satımına Uygulanacak Hukukun
Belirlenmesi 145
4.6.1. Genel Olarak 145
4.6.2. Tarafların Hukuk Seçiminde Bulunmaları Halinde Uygulanacak Hukuk 146
4.6.3. Tarafların Hukuk Seçiminde Bulunmamaları Halinde Uygulanacak
Hukuk 147
4.6.3.1. Ticari veya mesleki faaliyet gereği gerçekleştirilen kripto
para alım–satım işlemleri 147
4.6.3.2. Ticari ve mesleki faaliyet gereği gerçekleştirilmeyen kripto
para alım–satım işlemleri 147
4.7. Türk Hukukuna Göre Akıllı Sözleşmelere Uygulanacak Hukukun Belirlenmesi 151
4.7.1. Genel Olarak 151
4.7.2. Tarafların Hukuk Seçiminde Bulunmaları Halinde Uygulanacak Hukuk 151
4.7.3. Tarafların Hukuk Seçiminde Bulunmamaları Halinde Uygulanacak
Hukuk 151
4.8. Blockchain Teknolojisi Kullanılarak Yapılan Sözleşmelerin Geçerliliği Hakkında
Uygulanacak Hukuk 152
4.8.1. Sözleşmenin Maddi Varlığı ve Geçerliliği 152
4.8.2. Sözleşmede Ehliyet ve Temsil 153
4.9. Blockchain Teknolojisi Kullanılarak Yapılan İşlemlere Uygulanacak Hukuku
Etkileyen Meseleler 155
4.9.1. Kamu Düzenine Aykırılık 155
4.9.2. Doğrudan Uygulanan Kurallar 157
4.9.2.1. Türk hukukunda doğrudan uygulanan kurallar ve hukuki
etkisi 159
4.9.2.2. Yabancı hukukunun doğrudan uygulanan kuralları ve
hukuki etkisi 163
4.9.3. Ödemelerde Kripto Varlıkların Kullanılmamasına Dair Yönetmelik 165
5. SONUÇ VE ÖNERİLER 169
KAYNAKLAR 173 |