İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 7
İÇİNDEKİLER 9
KISALTMALAR 15
GİRİŞ 19
I. KONUNUN TAKDİMİ VE ÖNEMİ 19
II. KONUNUN SINIRLANDIRILMASI VE ÇALIŞMA PLANI 24
BİRİNCİ BÖLÜM
ELEKTRONİK KİŞİ KAVRAMI VE UNSURLARI
I. KAVRAM, TERMİNOLOJİ VE TEKNİK ÇERÇEVE 27
A. KAVRAM 27
B. TERMİNOLOJİ 30
C. TEKNİK ÇERÇEVE 31
II. UNSURLARI 33
A. YAPAY ZEKÂ 33
1. Tarihî Gelişim 33
2. Tanım ve Unsurları 35
a. Tanım 35
b. Unsurları 36
aa. “Zekâ” Kavramı 36
(1) Doğal Zekâ 36
i. Zekânın Tasnif Edilmesi 37
ii. Zekâ Tasnifinin Yapay Zekâ Açısından Ele Alınması 38
iii. İnsan Zekâsının Soyutluğu 41
(2) Makinenin Zekâya Sahip Olması 43
i. Sistemin Yaptığı Hataların Zekânın
Belirlenmesindeki Etkileri 43
ii. Turing Testi 46
bb. “Yapay” Kavramı 47
3. Yapay Zekânın Türleri 48
4. Makine Öğrenmesi Ve Derin Öğrenme 49
a. Makine Öğrenmesi 49
aa. Gözetimsiz Öğrenme 50
bb. Gözetimli Öğrenme 50
cc. Pekiştirmeli Öğrenme 51
b. Derin Öğrenme 51
B. OTONOM SİSTEMİN VARLIĞI 52
1. Otomatik Sistemler 52
2. Otonom Sistemler 53
a. Otonom Sistemlerin Avantaj ve Dezavantajları 54
aa. Avantajları 54
bb. Dezavantajları 56
1. Otonomi Rizikosu 57
2. Ağ Rizikosu 58
3. Şeffaflık Rizikosu 59
4. Ajan, Çoklu Ajan Sistemleri Ve Robot Kavramları 59
a. Ajan 59
b. Çoklu Ajan Sistemleri 62
c. Robot 65
İKİNCİ BÖLÜM
OTONOM YAPAY ZEKÂ SİSTEMLERİ BAKIMINDAN MEVCUT HUKUKİ DURUM
I. HUKUKİ İŞLEMLER BAKIMINDAN 67
A. İRADE BEYANI 67
1. Genel Olarak 67
2. İrade Beyanı Kavramı 68
B. ELEKTRONİK ORTAMDAKİ İRADE BEYANLARININ TÜRLERİ 70
1. Elektronik Yolla İletilen Beyanlar 71
2. Otomatik İrade Beyanları 73
3. Bilgisayar Beyanı 73
a. Sistemin İrade Beyanı 74
b. Kullanıcının İrade Beyanı 75
4. Otonom Sistemlerin Beyanları 76
a. Kullanıcının İrade Beyanı 78
b. Otonom Sistemlerin Kendi İrade Beyanı 79
aa. Objektif Unsur 80
bb. Sübjektif Unsurlar 80
(1) Benlik Bilinci 81
(2) Fonksiyonel Yaklaşım 82
(3) İşlem ve Beyan İradesi 83
cc. İrade Beyanı ve Hukuki Sonuçları 84
(1) Düalist Yorum 84
(2) Monist Yorum 84
c. Beyanın Kullanıcıya İsnat Edilmesi 85
aa. Temsil 85
bb. Bilgide Temsil 90
cc. Haberci (Ulak) 93
dd. Açığa İmza 94
ee. Yaratılan Hukuki Görünüş Sebebiyle Beyanın Kullanıcıya
Atfedilmesi 101
(1) Temsil Yetkisinin Varlığına İlişkin Yaratılan Hukuki
Görünüş 102
(2) Beyanın Kullanıcıya Ait Olduğuna İlişkin Yaratılan
Hukuki Görünüş 104
(3) Hukuki Görünüşün Kullanıcıya Atfedilmesi ve Bunun
Temelleri 105
i. Sebep İlkesi 105
ii. Kusur İlkesi 106
iii. Riziko İlkesi 107
(4) Kanaatimiz 108
II. SORUMLULUK BAKIMINDAN 109
A. OTOMATİK SİSTEMLERİN MEYDANA GETİRDİĞİ ZARARLARDAN DOĞAN
HUKUKİ SORUMLULUK 109
1. Sistemin Sorumluluğu 109
2. Kullanıcının Sorumluluğu 110
3. Ürün Sorumluluğu 110
B. OTONOM SİSTEMLERİN MEYDANA GETİRDİĞİ ZARARLARDAN DOĞAN
HUKUKİ SORUMLULUK 111
1. Kullanıcının Sorumluluğu 111
a. Sözleşmeden Doğan Sorumluluk 111
b. Sözleşme Dışı Sorumluluk 115
aa. Kusur Sorumluluğu 115
bb. Adam Çalıştıranın Sorumluluğu 116
(1) TBK m. 66/I 116
(2) TBK m. 66/III 122
cc. Hayvan Bulunduranın Sorumluluğu 123
dd. Ev Başkanının Sorumluluğu 127
ee. Yapı Malikinin Sorumluluğu 129
ff. Genel Tehlike Sorumluluğu 129
c. Otonom Araçlardan Doğan Sorumluluk 131
aa. Araç İşletenin Sorumluluğu 136
bb. Sürücünün Sorumluluğu 139
2. Otonom Sistemin Sorumluluğu 145
3. Ürün Sorumluluğu 146
a. Genel Çerçeve 146
b. Sorumluluğun Şartları 150
aa. Ürünün Ayıplı Olması 150
(1) Ürün Kavramı 150
(2) Ayıp Kavramı 153
bb. Sorumluluğun Süjesi 157
cc. Sorumluluktan Kurtuluş 158
III. KANAATİMİZ 162
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
YAPAY ZEKÂYA ELEKTRONİK KİŞİLİK TANINMASININ TEMELLERİ VE SONUÇLARI
I. YAPAY ZEKÂYA ELEKTRONİK KİŞİLİK TANINMASININ TEMELLERİ 165
A. ELEKTRONİK KİŞİNİN DİĞER KİŞİ MODELLERİ İLE KARŞILAŞTIRILMASI 165
1. Elektronik Kişi ve Gerçek Kişi Arasındaki Benzerlikler 165
a. Elektronik Kişi ve Gerçek Kişi Arasındaki Doğrudan Benzerlikler 165
b. Elektronik Kişi ve Gerçek Kişi Arasındaki Dolaylı Benzerlikler 166
2. Elektronik Kişi ve Tüzel Kişi Arasındaki Benzerlikler 168
a. Tüzel Kişinin Hukuki Niteliğini Açıklayan Teoriler 168
aa. Varsayım Teorisi 169
bb. Bir Amaca Özgülenmiş Sahipsiz Malvarlığı Teorisi 169
cc. Gerçeklik Teorisi 169
dd. Elektronik Kişinin Tüzel Kişiyi Açıklayan Teoriler
Karşısındaki Durumu 170
b. Elektronik Kişi Statüsünün Kabulünde Tüzel Kişi Modelinin
Benimsenmesi 170
3. Elektronik Kişinin Etik ve Ahlak Açısından Ele Alınması 172
a. Ahlak ve Etik Ayrımı 173
b. Elektronik Kişinin Etik Açısından Ele Alınması 173
aa. Etik Açıdan Statünün Tahsisi 173
bb. İnsan Onurunun Tehlikeye Düşüp Düşmediği Sorunu 176
c. Elektronik Kişinin Ahlak Açısından Ele Alınması 180
aa. Mevcut Hukuk Süjelerinde Ahlak 181
bb. Hukukta Ahlak 182
cc. Kanaatimiz 184
B. ELEKTONİK KİŞİLİK MODELİNE İLİŞKİN İLERİ SÜRÜLEN GÖRÜŞLER 185
1. Elektronik Kişi Aleyhine İleri Sürülen Görüşler 185
a. Sosyokültürel Eleştiriler 185
b. Hukuki Eleştiriler 188
c. Teknik Eleştiriler 191
2. Elektronik Kişi Lehine İleri Sürülen Görüşler 193
a. Felsefi Görüşler 193
b. Sosyolojik Görüşler 195
c. Pratik Düşünceler 197
3. Kanaatimiz 198
C. ELEKTRONİK KİŞİNİN OLUŞUMU 201
1. Tescil 201
a. Tescil Gereksinimi 203
b. Tescilin Mahiyeti 203
c. Tescilin Şartları 204
2. Organ 205
II. YAPAY ZEKÂYA ELEKTRONİK KİŞİLİK TANINMASININ HUKUKİ SONUÇLARI 207
A. ELEKTRONİK KİŞİNİN HUKUKİ İLİŞKİNİN TARAFI OLMASI 207
1. Fonksiyonel İrade Beyanı 207
a. Otonom Sistemlerin Hak ve Fiil Ehliyeti 208
b. Temsile İlişkin TBK m. 40 vd. Hükümlerinin Uygulanması 209
2. Otonom Sistemlerin Kusur Ehliyeti 211
3. Sorumluluk 213
a. Tescilden Önce Sorumluluk 214
b. Tescilden Sonra Sorumluluk 217
aa. Elektronik Kişinin Kendi Davranışlarından Doğan
Sorumluluğu 217
(1) Haksız Fiil Sorumluluğu 217
(2) Akdi Sorumluluk 218
(3) Müteselsil Sorumluluk 219
(4) Elektronik Kişinin Sorumluluğunun Ürün Sorumluluğu
ile İlişkisi 219
bb. Elektronik Kişinin Organ ya da Yardımcı Kişilerin
Davranışlarından Doğan Sorumluluğu 220
c. Kullanıcının Sorumluluğu 221
4. Sorumluluğa Esas Olan Malvarlığı 221
a. Gerçek ya da Tüzel Kişinin Garantörlüğü 223
b. Elektronik Kişinin Kendi Malvarlığı Değeri 223
aa. Malvarlığının Tescil Ettiren Tarafından Tahsis Edilmesi 224
bb. Sorumluluğa Esas Malvarlığının Elektronik Kişinin
Kullanılması Sonucunda Oluşturulması 225
cc. Tehlike Yaratan Elektronik Kişi İçin Zorunlu Sigorta
Yaptırılması 226
dd. Sorumluluğa Esas Olan Malvarlığının Miktarı 227
c. Sorumluluğa Esas Malvarlığı Yerine Sigorta Yaptırılması 231
5. Organın Yetkisinin Kapsamı ve Sınırı 233
6. Elektronik Kişinin Eşya Hukukundaki Durumu 233
a. Mülkiyet 233
b. Zilyetlik 234
aa. Zilyetliğin Organ Vasıtasıyla Sağlanması 235
bb. Fonksiyonel Zilyetlik İradesi 236
cc. Zilyetlik İradesinin Aranmaması 237
c. Zilyet Yardımcılığı 238
7. Fikri Mülkiyet Hukuku Bağlamında Elektronik Kişinin Eser Sahipliği 239
B. ELEKTRONİK KİŞİNİN HUKUKİ İLİŞKİNİN KONUSU OLMASI 241
1. Elektronik Kişi Üzerindeki Hak 242
2. Elektronik Kişinin Bir Hukuki İşlemin Konusu Olması 243
3. Elektronik Kişinin Tasfiyesi 243
4. Otonom Sistemlerin Fikri Mülkiyet Hukukunca Korunması 244
a. Bilgisayar Programı Olarak Korunması 244
b. Veri Tabanı Olarak Korunması 246
SONUÇ 249
KAYNAKÇA 255 |