|
İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ VE TEŞEKKÜR 7
İÇİNDEKİLER 9
KISALTMALAR CETVELİ 15
GİRİŞ 19
I. KONUNUN TAKDİMİ 19
II. KONUNUN ÖNEMİ VE ÇALIŞMANIN AMAÇLARI 20
III. KONUNUN SINIRLANDIRILMASI 25
IV. İNCELEME PLANI 25
BİRİNCİ BÖLÜM
BİR TEMEL HAK OLARAK SÖZLEŞME HÜRRİYETİNİN GENEL TEORİSİ
I. İNSAN HAKLARININ SINIFLANDIRILMASI VE SÖZLEŞME HÜRRİYETİNİN BU
SINIFLANDIRMALAR İÇERİSİNDEKİ YERİ 27
A. Genel Olarak 27
B. Bir İnsan Hakkı Olarak Sözleşme Hürriyeti 28
C. Devletin Yüklendiği Edimin Niteliğine Göre Sınıflandırma: Jellinek
Üçlüsü 33
D. Tarihsel Gelişim Sürecine Göre Sınıflandırma: İnsan Hakları Kuşakları 38
E. Kullanım Şekillerine Göre Sınıflandırma: Bireysel Haklar–Kolektif Haklar
Ayrımı 40
F. Konularına Göre Sınıflandırma: Kişisel ve Siyasi Haklar–Ekonomik,
Sosyal ve Kültürel Haklar Ayrımı 41
II. SÖZLEŞME HÜRRİYETİNİN TARİHÎ VE FELSEFİ KÖKENLERİ 46
A. Antik Çağ’da Sözleşme 46
B. Sözleşme Hürriyetinin Karanlık Çağı 55
C. Bırakınız Yapsınlar, Bırakınız Geçsinler: Sözleşme Hürriyetinin Altın Çağı 64
D. Sosyal Devlet ve Sözleşme Hürriyeti: Statü Hukukuna Bir Geri Dönüş mü? 78
III. MODERN HUKUK SİSTEMLERİNDE SÖZLEŞME HÜRRİYETİNİN YERİ VE
İŞLEVLERİ 93
A. Genel Olarak 93
B. Kişisel Özerkliğin Aracı Olarak Sözleşme Hürriyeti 94
C. Temel Hak ve Hürriyetlerin Kullanılmasının Aracı Olarak Sözleşme
Hürriyeti 96
D. Toplumsal Refahın ve Ekonomik Kaynakların Etkin Tahsisinin Aracı
Olarak Sözleşme Hürriyeti 98
IV. SÖZLEŞME HÜRRİYETİNİN İKİ ANLAMI: ŞEKLÎ SÖZLEŞME HÜRRİYETİ–MADDİ
SÖZLEŞME HÜRRİYETİ 101
A. İki Özgürlük Kavramı 101
B. Şeklî Sözleşme Hürriyeti 105
C. Maddi Sözleşme Hürriyeti 107
V. KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA ANAYASAL SÖZLEŞME HÜRRİYETİ GÜVENCESİ 114
A. Genel Olarak 114
B. Doğrudan Koruma 118
1. 1980 Şili Anayasası 118
2. 1993 Peru Anayasası 121
C. Dolaylı Koruma 124
1. Sözleşme Hürriyetinin Genel Özgürlük Hakkı Çerçevesinde
Korunması 124
a. 1787 ABD Anayasası 124
b. 1949 Federal Almanya Cumhuriyeti Anayasası 143
c. 1958 Fransa Anayasası 157
2. Sözleşme Hürriyetinin Teşebbüs Hürriyeti Çerçevesinde
Korunması: 1947 İtalya Cumhuriyeti Anayasası Örneği 163
3. Sözleşme Hürriyetinin Ekonomik Hürriyet Maddesi Çerçevesinde
Korunması: 1999 İsviçre Anayasası Örneği 167
VI. ULUSLARARASI HUKUKTA SÖZLEŞME HÜRRİYETİNİN KORUNMASI 170
A. Genel Olarak 170
B. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Yönünden Değerlendirme 173
C. Sözleşme Hürriyetinin Avrupa Birliği Çatısı Altında Korunması: Temel
Haklar Şartı Yönünden Bir Değerlendirme 184
İKİNCİ BÖLÜM
TÜRK HUKUKUNDA ANAYASAL SÖZLEŞME HÜRRİYETİ GÜVENCESİ
I. OSMANLI–TÜRK ANAYASAL GELİŞMELERİ IŞIĞINDA SÖZLEŞME HÜRRİYETİ 197
A. Klasik Dönem Osmanlı Hukuk Düzeninde Sözleşme Hürriyeti 197
B. Osmanlı Ekonomisinin Liberalleşmesi ve Kânûn–ı Esâsî Döneminde
Sözleşme Hürriyeti 200
C. 1924 Anayasası Döneminde Sözleşme Hürriyeti 205
D. 1961 Anayasası Döneminde Sözleşme Hürriyeti 208
II. 1982 ANAYASASI VE SÖZLEŞME HÜRRİYETİ 211
A. 1982 Anayasası’nın Genel Bir Ekonomik Yorumu 211
B. 1982 Anayasası’nda Sözleşme Hürriyetinin Düzenleniş Şekli 218
C. Sözleşme Hürriyetinin Öznesi 220
1. Genel Olarak 220
2. Yabancılar 222
3. Tüzel Kişiler 227
a. Özel Hukuk Tüzel Kişileri 227
b. Kamu Tüzel Kişileri Temel Hak Öznesi Olabilir mi? Sözleşme
Hürriyeti Yönünden Bir Değerlendirme 235
D. Sözleşme Hürriyetinin Konusu 248
1. Genel Olarak 248
2. Sözleşme Yapma Serbestisi (İnikat Serbestisi) 250
3. Sözleşmenin Karşı Tarafını Seçme Serbestisi 251
4. Sözleşmenin İçeriğini Belirleme Serbestisi 252
5. Sözleşmenin Tipini Seçme Serbestisi 253
6. Sözleşmenin Şeklini Seçme Serbestisi 253
7. Sözleşme Hükümlerinde Değişiklik Yapma ve Sözleşmeyi Sona
Erdirme Serbestisi 254
E. Sözleşme Hürriyetinin Kapsamı 255
1. Genel Olarak 255
2. Borçlar Hukuku Dışındaki Özel Hukuk Sözleşmeleri 257
3. İdarenin Sözleşmeleri 259
a. İdarenin Özel Hukuk Sözleşmeleri 259
b. İdari Sözleşmeler 267
4. Tek Taraflı Hukuki İşlem 281
5. Karar 289
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TÜRK ANAYASA HUKUKUNDA SÖZLEŞME HÜRRİYETİNİN SINIRLANDIRILMASI
I. GENEL AÇIKLAMALAR 295
A. Sözleşme Hürriyetine Getirilen Sınırlamaların Temel Gerekçeleri 295
B. Sınırlama (Müdahale) Kavramı ve Sözleşme Hürriyetine Getirilen
Sınırlamaların Görünüm Şekilleri 297
II. SÖZLEŞME HÜRRİYETİNİN SINIRLANMASINA İLİŞKİN ANAYASAL İLKELER:
SINIRLAMANIN SINIRLARI 308
A. Kanun ile Sınırlama İlkesi 309
1. Kanunilik İlkesinin Fonksiyonları 309
2. Temel Hak ve Hürriyetlerin Sınırlandırılması Bakımından Şeklî
Kanun–Maddi Kanun Ayrımı 310
3. Yürütmenin Düzenleyici İşlemleri ile Sözleşme Hürriyetine
Müdahale Yasağı 312
4. Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Sözleşme Hürriyeti
Sınırlandırılabilir mi?/Düzenlenebilir mi? 317
5. Sözleşme Hürriyetine Sınırlama Getiren Kanunun Sahip Olması
Gereken Nitelikler: Ulaşılabilirlik, Belirlilik ve Öngörülebilirlik Ölçütleri 322
B. Özel Sınırlama Sebeplerine Bağlılık İlkesi 327
1. Türk Anayasalarında Sebebe Bağlılık İlkesi ve Sözleşme Hürriyeti
İçin Öngörülen Sınırlama Sebepleri 328
a. 1924 Anayasası 328
b. 1961 Anayasası 328
c. 1982 Anayasası 331
aa. 2001 Anayasa Değişiklikleri Öncesi Durum 331
bb. 2001 Anayasa Değişiklikleri Sonrası Durum 332
2. Sınırlama Sebebi Bulunmayan Temel Hak ve Hürriyetlerin
Sınırlanması Sorunu 333
a. Öğretide Öne Sürülen Görüşler 334
aa. Sınırlama Sebebi Bulunmayan Temel Hak ve Hürriyetlerin
Mutlak Olduğu Görüşü 334
bb. Sınırlama Sebebi Bulunmayan Temel Hak ve Hürriyetlerin
Nesnel ve Anayasal Sınırlılığı Görüşü 334
b. Anayasa Mahkemesi’nin Yaklaşımı 335
3. Sözleşme Hürriyetinin Sınırları ve Dengelenmesi 352
a. Anayasa m. 48. f. 2 Hükmünün Hukuki Niteliği 352
b. Nesnel (Objektif) Sınırlar Teorisi ve Sözleşme Hürriyeti 358
c. Sözleşme Hürriyetinin Anayasal Sınırları 367
d. Sözleşme Hürriyetinin Diğer Temel Hak ve Anayasal Değerler
ile Çatışması ve Dengelenmesi 372
aa. Genel Olarak Çatışma Çözüm Yöntemleri 373
aaa. Klasik Çatışma Çözüm İlkelerinin Kullanımı 373
bbb. Hiyerarşik Yöntem 376
ccc. Dengeleme Yöntemi ve Pratik Uyuşum İlkesi 379
bb. Sözleşme Hürriyetinin Taraf Olduğu Çatışma Örnekleri ve
Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında Bu Çatışmaların Çözümü 384
aaa. Sosyal Devlet İlkesi 387
bbb. Basın Hürriyeti 393
ccc. Ailenin Korunması 393
ddd. Ekonomik Düzene İlişkin Devlete Tedbir Alma Görevi
Veren Anayasa Hükümleri 399
eee. Anayasal Statü Taşıyan Diğer Hukuki Değerler 405
4. Özel Sınırlama Sebeplerine Bağlılık Ölçütü Çerçevesinde TBK m.
27/I Hükmünün Anayasa’ya Aykırılığı Sorunu 406
C. Anayasa’nın Sözüne ve Ruhuna Uygunluk İlkesi 414
D. Ölçülülük İlkesi 415
1. Ölçülülük İlkesinin Anlamı ve Temel Hak ve Hürriyetlerin
Sınırlandırılması Rejimi İçindeki Rolü 415
2. Ölçülülük İlkesinin İçeriği: Üç Alt İlke 418
a. Elverişlilik (Uygunluk) İlkesi 419
b. Gereklilik (Zorunluluk) İlkesi 420
c. Orantılılık (Dar Anlamda Ölçülülük) İlkesi 421
3. Anayasa Mahkemesi’nin Sözleşme Hürriyetine İlişkin Kararlarında
Ölçülülük İlkesi 422
E. Demokratik Toplum Düzeninin Gerekleri İlkesi 431
1. Genel Olarak 431
2. Millî Demokratik Toplum Düzeni Tezi–Standart Demokratik Toplum
Düzeni Tezi 433
3. Demokratik Toplum Düzeninin Gerekleri Ölçütünün Ölçülülük İlkesi
ve Öz Güvencesi ile İlişkisi 434
4. Anayasa Mahkemesi’nin Sözleşme Hürriyetine İlişkin Kararlarında
Demokratik Toplum Düzeninin Gerekleri 436
F. Öz Güvencesi (Öze Dokunma Yasağı) 438
1. Genel Olarak 438
2. Öz Güvencesinin Koruduğu Nesne: Objektif Teori–Sübjektif Teori 441
3. Öz Güvencesi Bağımsız Bir Ölçüt müdür? Nispi Öz Teorisi–Mutlak
Öz Teorisi 445
4. Anayasa Mahkemesi’nin Sözleşme Hürriyetine İlişkin Kararlarında
Öz Güvencesi 449
G. Laik Cumhuriyetin Gereklerine Uygunluk İlkesi 457
III. MALİ KAYNAKLARIN YETERLİLİĞİ ÖLÇÜTÜ VE SÖZLEŞME HÜRRİYETİ 458
IV. OLAĞANÜSTÜ HÂL REJİMİNDE SÖZLEŞME HÜRRİYETİNİN SINIRLANMASI
VE DURDURULMASI 464
V. TEMEL HAKLARIN YATAY ETKİSİ VE SÖZLEŞME HÜRRİYETİ 468
A. Yatay Etki Kavramı 468
B. Yatay Etki Modelleri 471
1. Doğrudan Yatay Etki (Direct Horizontal Effect/Unmittelbare
Drittwirkung) Modeli 471
2. Dolaylı Yatay Etki (Indirect Horizontal Effect/Mittelbare
Drittwirkung) Modeli 474
3. Koruma Yükümlülüğü (Duty of Protection/Schutzpflicht) Doktrini 477
C. Türk Hukukunda Temel Hakların Yatay Etkisi 481
D. Temel Hakların Yatay Etkisi Nedeni ile Sözleşme Hürriyetinin
Sınırlanması 493
1. Sözleşme Hukukunun Anayasallaşması 493
2. Temel Hak ve Hürriyetlerin Sözleşme Yapma ve Sözleşmenin Karşı
Tarafını Seçme Serbestileri Üzerindeki Sınırlandırıcı Etkisi 495
3. Temel Hak ve Hürriyetleri İhlal Eden Özel Hukuk İşlemlerinin
Denetimi 505
SONUÇ 519
KAYNAKLAR 525
I) KİTAPLAR 525
II) MAKALELER VE KİTAP BÖLÜMLERİ 545
III) YARGI KARARLARI 574
A) Türk Yargı Kararları 574
1) Anayasa Mahkemesi Kararları 574
a) Norm Denetimi Kararları 574
b) Bireysel Başvuru Kararları 582
2) Yargıtay Kararları 584
3) Danıştay Kararları 585
4) Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Kararları 585
5) Rekabet Kurulu Kararı 585
B) Yabancı Yargı Kararları 585
1) Alman Federal Anayasa Mahkemesi Kararları 585
2) Amerikan Federal Yüksek Mahkemesi Kararları 586
3) Fransız Anayasa Konseyi Kararları 587
4) Diğer Yabancı Yargı Kararları 587
C) Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları 588
D) Avrupa Birliği Adalet Divanı Kararları 589
IV) İNTERNET KAYNAKLARI 589 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
