|
İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 7
Özgeçmiş 13
Şekiller Listesi 21
Tablolar Listesi 29
Kısaltmalar 31
1. GİRİŞ 37
1.1 Elektrikli Taşıtların Sürdürülebilir, Yaşanabilir Çevre Açısından Önemi 38
1.1.1 Taşıt Kirleticileri (Emisyonları) ve Elektrikli Taşıtların Hava Kirliliğine Etkileri 43
1.2 Yenilenebilir (Tükenmez) Enerji Kaynakları 48
1.3 Elektrikli Taşıt Tarihi 57
1.4 Elektromobilite, Elektrikli Taşıt Satışları ve Gelecek Öngörüleri 61
1.5 Taşıt Hareketine Karşı Etkiyen Direnç Kuvvetleri 70
1.6 Elektrikli Taşıt Tasarım Parametreleri 76
EK 1.1 Avrupa Yeşil Mutabakatı 82
EK 1.2 Türkiye'de Elektrikli Taşıtlarla İlgili Alt Sektörlerde Faaliyet Gösteren Şirketler. 84
EK 1.3 Dayanım/Yoğunluk Malzeme Özellik Kartı. 85
EK 1.4 Elektrikli Taşıtta Kullanılan Çeşitli Metallerin İmalat Süreçlerine Uyumluluğu 86
Kaynaklar 88
2. BATARYALAR 95
2.1 Giriş 95
2.2 Batarya Parametreleri 106
2.3 Batarya Yönetim Sistemi 111
2.4 Batarya Isıl Yönetimi 114
2.5 Kurşun Asit Bataryalar 119
2.6 Nikel Temelli Bataryalar 123
2.6.1 Nikel Kadmiyum Bataryalar 123
2.6.2 Nikel Metal Hidrit Bataryalar 125
2.7 Lityum Temelli Bataryalar 128
2.7.1 Lityum İyon Bataryalar 128
2.7.2 Lityum Polimer Bataryalar 138
2.8 Diğer Batarya Çalışmaları 140
2.8.1 Sodyum Temelli Bataryalar 140
2.8.2 Metal Hava Bataryaları 144
2.9 Batarya Standartları 150
EK 2.1 Avrupa’da Mevcut ve İnşa Halinde/Planlanan Lityum Tabanlı Batarya Üretim Tesisleri /Yatırımları. 157
EK 2.2 Batarya Tarihçesinde Kilometre Taşları. 158
EK 2.3 Elektrikli Taşıtlarda Kullanılan Batarya Çeşitleri ve Kapasiteleri. 159
EK 2.4 Batarya Türlerinde Menzil ve Taşıt Fiyatı. 160
EK 2.5 Elektrikli Taşıt Batarya (Lityum Bazlı) ve Hücre Karakteristiklerine Genel Bakış (2022). 161
EK 2.6 Ağırlıklarına Göre Lityum–İyon Batarya Grubu Kompozisyonu (kg/kWh). 162
EK 2.7 Hibrid Elektrikli Taşıt Aksamının Boyutlandırılması ve Batarya Kapasitesi 163
EK 2.8 Li–İyon Batarya Elektroliti Olarak Kullanılan Çeşitli Malzemeler. 164
Kaynaklar 165
3. ALTERNATİF ENERJİ DEPOLAMA SİSTEMLERİ 175
3.1 Kapasitörler 175
3.1.1 Ultra kapasitörler – Süper kapasitörler 176
3.2 Volanlar 181
EK 3.1 Volan Enerjisinin Şekil Faktörüne Göre Değişimi 186
Kaynaklar 187
4. ŞARJ (DOLUM) 191
4.1 Şarj (Dolum) Eşitleme 192
4.2 Şarj (Dolum) Yöntemleri 198
4.2.1 Alternatif Akım Seviye 1 Şarj 200
4.2.2 Alternatif Akım Seviye 2 Şarj 201
4.2.3 Alternatif Akım Seviye 3 Şarj 202
4.2.4 Doğru Akımla (Hızlı) Şarj 203
4.2.5 Karayolu Üzerinden İletkenle Şarj 207
4.2.6 Kablosuz (Endüktif) Şarj 207
4.2.7 Batarya Değiştirme 211
4.3 Şarj (Dolum) Kontrol Yaklaşımları 212
4.4 Şarj (Dolum) İstasyonları 214
4.5 Şarj (Dolum) Türleri 218
4.6 Şarj (Dolum) Sistemlerinde Güç Elektroniği Topolojileri 221
4.7 Şarj (Dolum) Standartları 224
EK 4.1 Piyasadaki Çeşitli Elektrikli Taşıtların Farklı Seviyelerdeki Şarj Süreleri. 227
EK 4.2 Hücre Dengeleme Topolojilerinin Avantaj ve Dezavantajları. 228
EK 4.3 Batarya Şarj Cihazından Beklenen Özellikler. 229
EK 4.4 Hızlı Şarjın SWOT Analizi. 230
EK 4.5 Dinamik Kablosuz Güç Aktarımı Hakkında Özet Tablo. 231
EK 4.6 Elektrikli Taşıt Şarj İstasyonu (EVCS) Yoğunluk Haritası. 232
Kaynaklar 233
5. YAKIT HÜCRELERİ (PİLLERİ) 239
5.1 Giriş 239
5.2 Yakıt Hücresi Çeşitleri 245
5.2.1 Alkalin Yakıt Hücreleri 246
5.2.2 Doğrudan (Direkt) Metanollü Yakıt Hücreleri 246
5.2.3 Fosforik Asitli Yakıt Hücreleri 247
5.2.4 Eriyik Karbonat Yakıt Hücreleri 248
5.2.5 Katı Oksit Yakıt Hücreleri 248
5.2.6 Proton Değiştiren Membranlı Yakıt Hücreleri (PEM) 250
5.3 Yakıt Hücresi Sistemi 253
5.4 Hidrojen Tedariği 255
5.5 Hidrojeni Depolama 260
5.5.1 Hidrojenin Sıkıştırılmış Gaz Olarak Depolanması 262
5.5.2 Hidrojenin Sıvı Olarak Depolanması 263
5.5.3 Hidrojenin Kimyasal Bileşiklerde Depolanması 265
5.5.4 Alkali Metal Hidritler 268
EK 5.1 Hidrojenin Özellik Tablosu 270
EK 5.2 Hidrojenin Dağıtım, Depolama, Kullanım Süreçlerinin Evvelinde Üretim Yöntemleri, Konvansiyonel ve Sürdürülebilir Birincil Enerji Kaynakları. 271
EK 5.3 Hidrojen Depolama Yöntemleri. 272
Kaynaklar 273
6. ELEKTRİK MOTORLARI 277
6.1 Giriş 277
6.2 Doğru Akım Elektrik Motorları 282
6.2.1 Fırçalı Doğru Akım Elektrik Motorları 282
6.2.2 Fırçasız Doğru Akım Elektrik Motorları 285
6.3 Alternatif Akım Elektrik Motorları 287
6.3.1 Asenkron (İndüksiyon) Elektrik Motorları 288
6.3.2 Daimî Mıknatıslı Elektrik Motorları 291
6.3.3 Anahtarlamalı Relüktans Elektrik Motorları 296
6.4 Elektrik Motoru Verimi 302
6.5 Güç Elektroniği 304
6.5.1 Evirici (İnvertör) 306
6.5.2 Çevirici (Konvertör) 308
6.5.3 Doğrultucu 310
EK 6.1 Elektrik Motorları Sektöründeki Küresel Oyuncular: Yeni Nesil Motor Teknolojileri Ekosistemi. 312
EK 6.2 Elektrikli Taşıt Modelleri ve Kullanılan Elektrik Motoruna Ait Özellikler 313
EK 6.3 Elektrikli Taşıtlarda Kullanılan Çeşitli Motor Tiplerinin Avantaj ve Dezavantajları ile Kullanıldıkları Taşıtlar. 314
EK 6.4 Elektrikli Taşıtlarda Kullanılan Çeşitli Motor Tiplerine Ait Verimlilik Haritaları 315
EK 6.5 IEC Elektrik Motoru Enerji Verimliliği. 316
EK 6.6 Modern Güç Elektroniği Ekipmanında Kullanılan Ana Elektronik Anahtar Tiplerine Ait Özellikler. 318
Kaynaklar 319
7. HİBRİD ELEKTRİKLİ TAŞITLAR 327
7.1 Giriş 327
7.2 Hibrid Elektrikli Taşıtların Güç İletim Konfigürasyonuna Göre Sınıflandırılması 329
7.2.1 Seri Hibrid Elektrikli Taşıtlar 330
7.2.2 Paralel Hibrid Elektrikli Taşıtlar 332
7.2.3 Seri–Paralel Hibrid Elektrikli Taşıtlar 335
7.2.4 Kompleks Hibrid Elektrikli Taşıtlar 336
7.3 Hibrid Elektrikli Taşıtların Hibridleşme Derecesine Göre Sınıflandırılması 337
7.3.1 Mikro Hibrid Elektrikli Taşıtlar 338
7.3.2 Hafif (Orta) Hibrid Elektrikli Taşıtlar 339
7.3.3 Tam Hibrid Elektrikli Taşıtlar 341
7.3.4 Şarj Edilebilir Hibrid Elektrikli Taşıtlar 343
7.4 Dur–Kalk (Stop–Start) Sistemi 345
7.5 Geri Kazanımlı (Rejeneratif) Frenleme 347
7.6 İçten Yanmalı Motordaki İşletim Farklılıkları 349
7.6.1 Atkinson Çevrimi 350
7.6.2 Silindir/in/lerin Devre Dışı Bırakılması (Deaktivasyonu) 351
7.7 Hibrid Elektrikli Taşıt Örnekleri 351
7.7.1 Honda Insight 351
7.7.2 Toyota Prius 353
7.7.3 Volkswagen Golf GTE 354
7.7.4 Audi A3 E–Tron 355
7.7.5 Peugeut Citroën (PSA) Grubu (Peugeout 307 Hybrid HDi ve Citroën C4 Hybrid HDi) 356
7.8 Hibrid Elektrikli Taşıt Kontrol Sistemi 356
7.9 Hibrid Elektrikli Taşıt Güç Aktarma Organları 359
7.9.1 Tekerlek Göbeği Yerleşimi 361
7.9.2 Hibrid Elektrikli Taşıt Elektrik Motoru Yerleşim Konfigürasyonları 363
7.9.3 Güç Dağıtımlı Konfigürasyon 369
7.10 Hibrid Elektrikli Taşıtlarda Verimlilik 382
7.11 Hibrid Elektrikli Taşıt Test Standartları 385
EK 7.1 Paralel Hibrid Güç Aktarma Organının Kullanıldığı Taşıt Modellerine Ait İçten Yanmalı Motor ve Elektrik Motoru Özellikleri. 386
EK 7.2 Güç Dağıtımlı Güç Aktarma Organının Kullanıldığı Taşıt Modellerine Ait İçten Yanmalı Motor ve Elektrik Motoru Özellikleri. 387
EK 7.3 Hibrid Elektrikli Taşıt Güç Üretim–Aktarım Aksamı Tork Güç Hesabı Örnek Problem. 388
EK 7.4 Enerji Kaynağı Olarak Fosil Yakıtın Kullanıldığı Taşıt Tiplerinde Enerji Diyagramı. 391
EK 7.5 Toyota Yaris Hibrid Elektrikli Taşıtın Hareketine Etkiyen Direnç Kuvvetlerini Yenebilmesine Dair Matematiksel Sınama 392
Kaynaklar 400
8. TAM ELEKTRİKLİ TAŞITLAR 409
8.1 Giriş 409
8.2 Tam Elektrikli Taşıtlarda Verimlilik 413
8.3 Tam Elektrikli Taşıt Güç Aktarma Organları 415
8.3.1 Tam Elektrikli Taşıt Vites Kutuları 417
8.3.2 Tam Elektrikli Taşıtlarda Diferansiyel 422
8.4 Tam Elektrikli Taşıt Örnekleri 423
8.4.1 Tam Elektrikli Otomobiller 425
8.4.2 Tam Elektrikli Otobüsler 427
8.5 Tam Elektrikli Taşıt Test Standartları 431
EK 8.1 Tam Elektrikli Taşıtın Genel Güç Hesapları 432
EK 8.2 Tam Elektrikli Taşıt Modelleri, Güç Üretim Aktarım Yapısı ve Elektrik Motoru Özellikleri. 434
Kaynaklar 435
9. YAKIT HÜCRELİ TAŞITLAR 439
9.1 Giriş 439
9.2 Yakıt Hücreli Taşıtların Yapısı, Temel Bileşenleri 440
9.2.1 Yakıt Hücreli Taşıt Kontrol Sistemi 444
9.3 Yakıt Hücreli Taşıt Örnekleri 446
9.4 Yakıt Hücreli Taşıt Test Standartları 450
EK 9.1 GM Yakıt Hücreli Taşıtı HydroGen4 Teknik Özellikleri. 452
Kaynaklar 453
EKLER 455
EK 1. Elektrikli Taşıt Sınıflarının Genel Mukayesesi 457
EK 2. Elektrikli Taşıt Şarj Yöntemlerine Göre Şarj İstasyonu Yapıları 459 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
