|
İÇİNDEKİLER
İçindekiler
İkinci Baskıya Önsöz 5
Önsöz 7
Kısaltmalar 23
BÖLÜM 1
ENERJİ EKONOMİSİNE GİRİŞ
1.1 ENERJİNİN TANIMI 25
1.2 ENERJİNİN KORUNUMU 25
1.3 ENERJİNİN BİÇİMLERİ 26
1.3.1 Potansiyel Enerji 26
1.3.2 Kinetik Enerji 27
1.4 ENERJİ KAYNAKLARI VE SINIFLANDIRILMASI 28
1.4.1 Birincil ve İkincil Enerji Kaynakları 29
1.4.2 Konvansiyonel ve Konvansiyonel Olmayan Enerji 30
1.4.3 Yenilenebilir ve Yenilenemeyen Enerji 30
1.4.4 Ticari ve Ticari Olmayan Enerji 30
1.5 ENERJİ KULLANIMI YERLERİ 31
1.6 ENERJİ AKIMI VE BİRİMLERİ 32
1.7 ENERJİNİN TARİHÇESİ 34
1.7.1 Enerjinin Jeolojik Tarihi 35
1.7.2 Enerjinin İnsanlık Tarihi 39
1.8 ENERJİ EKONOMİSİ 45
KISIM 1
ENERJİ PİYASALARI
BÖLÜM 2
KÖMÜR PİYASASI
2.1 GİRİŞ 49
2.2 KÖMÜR ÜRETİMİ, TÜKETİMİ VE TİCARETİ 51
2.2.1 Üretim 51
2.2.2 Tüketim 52
2.2.3 Kömür Ticareti ve Taşımacılığı 53
2.2.4 Kömür Rezervleri 55
2.2.5 Kömür Kullanımı 57
2.2.5.1 Toz Kömürün Yakılması 57
2.2.5.2 Gazlaştırma 60
2.2.5.3 Sıvılaştırma 62
2.3 KÖMÜR PİYASALARI VE REKABETÇİ PİYASA MODELİ 62
2.3.1 Bir Rekabetçi Piyasa Modeli Örneği: Kömür Arz ve Talebi 65
2.3.2 Kömür Piyasasında Talep Esnekliği 71
2.3.3 Arz Esnekliği: Rekabetçi Kömür Piyasalarında Vergi ya da Sübvansiyon Uygulaması 74
BÖLÜM 3
PETROL PİYASASI
3.1 GİRİŞ 77
3.2 YOĞUN REKABET ORTAMINDA PETROL ŞİRKETLERİ 77
3.2.1 Standart Oil ’in Tekelleşmesi ve Dağılması 78
3.2.2 Petrol Endüstrisinin Küresel Piyasalara Yayılması 79
3.3 PETROL ÜRETİMİ VE TÜKETİMİ 80
3.4 REZERV VE KAYNAKLAR 82
3.5 PETROL İHRAÇ EDEN ÜLKELER ÖRGÜTÜ (OPEC) 88
3.5.1 Oligopol Piyasa ve HHI 89
3.5.2 OPEC: Kartel ve Oyun Teorisi 90
3.5.3 OPEC: Birden Fazla Ülkeye Sahip Kartel 95
3.5.4 OPEC’in Talep ve Marjinal Gelir Eğrisi 102
3.5.5 OPEC: Piyasa Paylaşan Lider Ülke 106
3.5.6 OPEC: Düşük Maliyetli ve Hakim Ülke Liderliği 109
3.5.6.1 Düşük Maliyetli Fiyat Lideri Modeli 109
3.5.6.2 Egemen veya Dominant Ülkenin Liderliği 112
3.5.7 OPEC: Limit fiyatlama 115
BÖLÜM 4
DOĞAL GAZ PİYASASI
4.1 GİRİŞ 119
4.2 DOĞAL GAZ ÜRETİMİ VE TÜKETİMİ 121
4.2.1 Rezervler 121
4.2.2 Üretimi ve Tüketimi 123
4.2.3 Doğal Gaz Ticareti 128
4.3 AVRUPA GAZ PİYASASI VE OYUN TEORİSİ 130
4.3.1 Cournet Duopolü 131
4.3.2 Düopolün Rekabetçi Piyasayla Karşılaştırılması 134
4.3.2.1 Rekabetçi ve Düopol Piyasası ile Tekel karşılaştırması 135
4.3.2.2 Avrupa Gaz Piyasası için Stackelberg Modeli 136
4.4 ASYA PASİFİK DOĞAL GAZ PİYASALARI: GİRDİ PİYASASINDA LNG MONOPSONU, ÇIKTI PİYASASINDA REKABETÇİ 137
4.5 DOĞAL GAZ PİYASASI VE İŞLEM EKONOMİSİ 141
4.6 DOĞAL GAZIN FİYATLAMA KURALLARI 142
4.6.1 Parmak kuralı (Yaklaşık Hesaplama) 142
4.6.2 Parite ve Net Sürüm Fiyatlaması 143
4.6.3 Doğal Gazın Anlık(Spot) Fiyatları 143
4.7 KAYA GAZI 144
BÖLÜM 5
ELEKTRİK PİYASASI
5.1 GİRİŞ 147
5.2 ELEKTRİK PİYASASININ MODELLEMESİ 152
5.2.1 Maliyetler 152
5.2.2 Yük Döngüsü 155
5.2.3 Azalan Maliyet Endüstrilerinde Tekel 155
5.3 DOĞAL TEKELDE HÜKÜMET POLİTİKALARI 159
5.3.1 Karlılık Oranı Regülasyonu (Rate of Return Regulation) 159
5.3.2 Tavan Fiyat Düzenlemesi 163
5.3.3 Göreli Rekabet 164
5.4 ELEKTRİK ENERJİSİ SEKTÖRÜNDE ÖZELLEŞTİRME VE REGÜLASYON 164
5.4.1 Elektrik Sektörünün Yapısı 164
5.4.2 ABD’de Elektrik Enerjisi Sektöründe Regülasyon 165
5.4.3 İngiltere’de Elektrik Sektöründe Özelleştirme ve Düzenleme 165
5.4.4 Elektrik Özelleştirmesi Sonrası Gelişmeler 167
5.4.4.1 Deregülasyona Olumsuz Bir Örnek: Kaliforniya 168
5.5 ELEKTRİK SİSTEMİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ 170
5.5.1 Alternatif Elektrik Üretim Seçenekleri 173
5.5.2 Üretim Kapasite Rezervi 174
BÖLÜM 6
YENİLENEBİLİR ENERJİ PİYASALARI
6.1 GİRİŞ 175
6.2 NÜKLEER ENERJİ 176
6.2.1 Giriş 176
6.2.2 Nükleer Enerji Piyasaları 181
6.2.3 Nükleer Santrallerin Ekonomisi 184
6.3 HİDROELEKTRİK PİYASALARI 186
6.3.1 Giriş 186
6.3.2 Hidro Santralin Temel Denklemleri 187
6.3.3 Küresel Hidro Güç Kullanımı 189
6.3.4 Küçük Hidroelektrik Santralleri 191
6.4 RÜZGAR ENERJİSİ 191
6.4.1 Giriş 191
6.4.2 Rüzgâr Gücü Kapasitesi ve Üretimi 194
6.5 GÜNEŞ ENERJİSİ 198
6.5.1 Giriş 198
6.5.2 Güneş Pilleri ve Güneş Piyasaları 200
6.6 JEOTERMAL ENERJİ 202
6.6.1 Giriş 202
6.6.2 Doğrudan Kullanımın Ekonomisi 206
6.6.3 Elektrik Üretimi ve Doğrudan Kullanımın Gelecekteki Kullanımı 207
6.6.4 Jeotermal Elektrik Üretim Projesi Gelişimi 208
6.7 BİYOKÜTLE VE BİYOYAKITLAR 209
6.7.1 Giriş 209
6.7.2 Standartları ve Özellikleri 210
6.7.3 Biyoyakıtların Üretimi 211
6.7.3.1 Etanol Yakıtı ve Karışımları 212
6.7.3.2 Etanolün Bölgesel Üretimi ve Kullanımı 213
6.7.3.2.1 Brezilya'da Etanol Yakıtı 213
6.7.3.2.2 Amerika Birleşik Devletleri'nde Etanol Yakıtı 214
6.7.3.3 Biyodizel Üretimi 215
6.7.4 Termal İşlemler 216
6.7.4.1 Piroliz 216
6.7.4.2 Gazlaştırma 217
6.7.4.3 Yanma 217
6.7.5 Biyolojik İşlemler 217
6.7.5.1 Anaerobik sindirim 217
6.7.5.2 Fermantasyon 218
6.7.5.3 Yosun 218
6.7.6 Biyoyakıtların Ekonomisi 218
6.8 OKYANUS ENERJİSİ 219
6.8.1 Giriş 219
6.8.2 Dalga Enerjisi 219
6.8.3 Gelgit Akıntıları 223
6.8.4 Gelgit Sürüklenmesi 224
6.9 YAKIT PİLİ VE HİDROJEN ENERJİSİ 226
6.9.1 Giriş 226
6.9.2 Yakıt Pilinin Çalışma Prensibi 228
KISIM 2
ENERJİ TALEBİ VE ANALİZİ
BÖLÜM 7
ENERJİ TALEBİ TEORİSİ
7.1 GİRİŞ 231
7.2 ENERJİ SERMAYE İLİŞKİSİ 233
7.3 ENERJİ TALEBİNİN MİKRO EKONOMİK TEMELİ 234
7.3.1 Tüketici Enerji Talep Eğrisinin Elde Edilişi: Fayda Maksimizasyonu 234
7.3.2 Gelirdeki Artışa Tüketicinin Tepkisi 238
7.3.3 Piyasa Talep Eğrisinin Elde Edilmesi 239
7.4 ÜRETİCİNİN ENERJİ GİRDİSİYLE MALİYET MİNİMİZASYONU 241
BÖLÜM 8
ENERJİ TALEBİ ANALİZİ
8.1 GİRİŞ 245
8.2 ESNEKLİK DEĞERLERİNDEN ENERJİ TALEBİ 247
8.3 ENERJİ YOĞUNLUĞUNDAN ENERJİ TALEBİ 249
8.4 ENERJİ TALEBİ FAKTÖR ANALİZİ 252
8.5 ENERJİ YOĞUNLUĞUNDA DEĞİŞİM 257
8.6 ENERJİ TALEP ANALİZİNDE EKONOMETRİK YAKLAŞIM 259
8.6.1 Zaman Serisi Modelleri 259
8.7 YAPISAL VE İNDİRGENMİŞ MODELLER 260
8.8 AYRIŞTIRILMIŞ DÜZEYDE ENERJİ TALEBİ 261
BÖLÜM 9
SEKTÖREL ENERJİ TALEBİ ANALİZİ
9.1 ULAŞIM YAKIT TALEBİ MODELİ 263
9.1.1 Araç Sahipliği Modellemesiyle Enerji Talep Analizi 264
9.1.2 Ulaşım Enerji Talep Modelinin Nihai Kullanıcı Analizi 266
9.1.3 Ulaşım Sektöründe Enerji Tüketim Değişkenin Ayrıştırılması 270
9.2 KONUT VE TİCARET SEKTÖRÜNDE ENERJİ TALEBİ 271
9.2.1 Konutlarda Enerji Talebinin Ekonometrik Analizi 272
9.2.2 Konut ve Ticari Sektörlerde Enerji Talebinin Ayrıştırılması 273
9.3 ENDÜSTRİYEL ENERJİ TALEBİ 273
9.3.1 Enerji Talebi ve Yoğunluklarına Ayrışması 273
BÖLÜM 10
YAYGIN OLARAK KULLANILAN ENERJİ TALEP MODELLERİ
10.1 MAED MODELİ 277
10.2 LEAP MODELİ 280
10.3 NEMS TALEP MODÜLÜ 282
10.4 WEM TALEP MODELLEMESİ 283
BÖLÜM 11
GİRDİ–ÇIKTI TALEP ANALİZİ
11.1 KAVRAMSAL ÇERÇEVE 285
11.2 GİRDİ–ÇIKTI TABLOSU 286
11.3 STANDART GİRDİ–ÇIKTI TABLOSU 289
11.4 ENERJİ TALEBİNDE GİRDİ–ÇIKTI ANALİZİ 293
11.5 GİRDİ–ÇIKTI MODELİ İLE ENERJİ SEKTÖRÜN BAĞINLAŞMA ETKİLERİ 298
11.5.1 Doğrudan İleri ve Geri Bağlantı Etkileri 299
11.5.2 Toplam İleri ve Geri Bağlantı Etkileri 300
11.6 GİRDİ–ÇIKTI ENERJİ FİYATLARI MODELİ 301
11.6.1 Teorik Çerçeve 301
11.6.2 Fiyat Modelin Senaryo ve Sonuçları 303
Ekler 306
BÖLÜM 12
ENERJİ TALEP YÖNETİMİ
12.1 GİRİŞ 313
12.2 ENERJİ TALEP YÖNETİMİ 315
12.3 YÜK YÖNETİMİ 316
12.4 ENERJİ VERİMLİLİĞİ VE ENERJİ TASARRUFU 319
12.5 ENERJİ TASARRUFU POTANSİYELİ 321
12.5.1 Binalarda ve Isıtma ve Soğutma Sistemlerinde Enerji Tasarrufu 321
12.5.2 Aydınlatma Sistemlerinde ve Elektrikli Cihazlarda Enerji Tasarrufu 322
12.5.3 Ev Aletlerinde Enerji Verimliliği 322
12.5.4 Ulaşımda Enerji Verimliliği 324
12.5.5 Sanayide Enerji Verimliliği 324
12.6 ENERJİ VERİMLİLİĞİ EKONOMİSİ ve POLİTİKALARI 324
12.7 ENERJİ VERİMLİLİĞİ VE EKONOMİ VERİMLİLİĞİ 327
12.8 ENERJİ VERİMLİLİĞİNİN FAYDA–MALİYET ANALİZİ 329
KISIM 3
ENERJİ YATIRIMLARI
BÖLÜM 13
YATIRIM PROJELERİNİN EKONOMİK ANALİZİ
13.1 PROJELERİN EKONOMİK ANALİZİ 333
13.2 EKONOMİK ANALİZ YÖNTEMLERİ 334
13.2.1 Basit Karlık Oranı (BKO) 336
13.2.2 Geri ödeme süresi 337
13.2.3 Net Bugünkü Değer Yöntemi (NBD) 338
13.2.4 Net Bugünkü Değer Oranı Yöntemi 342
13.2.5 İç karlıklık Oranı Yöntemi (İKO) 342
13.2.6 NBD ile İKO’nun Karşılaştırılması 344
13.3 ENERJİ PROJELERİNİN ÖZELLİKLERİ 344
13.4 ENERJİ PROJELERDE BELİRSİZLİK VE RİSK 345
BÖLÜM 14
FOSİL YAKITLARIN ARZI EKONOMİSİ
14.1 GİRİŞ 351
14.2 ARAŞTIRMA, KEŞİF VE ARAMA FAALİYETLERİ 352
14.3 PETROL ARAMADA JEOFİZİK YÖNTEMLER 353
14.3.1 Yüzey Coğrafi Çalışmalar 353
14.3.2 Gravite Yöntemi 354
14.3.3. Sismik Yöntem 354
14.4 SİSMİK VERİLERİN TOPLANMASI 354
14.5 SONDAJ AŞAMASI 355
14.6 TÜRKİYE’DE ARAMA FAALİYETLERİ 357
14.7 ARAMA FAALİYETLERİ EKONOMİSİ 362
14.8 YATIRIM KARARI 363
14.9 ARAMA PROJELERİNDE GETİRİLER VE RİSKLER 364
14.10 KAYNAK SINIFLAMASI 371
14.11 HAM PETROL, DOĞAL GAZ VE KÖMÜRÜN SINIFLANDIRILMASI 373
14.12 ÜRETİM 374
14.12.1 Petrol Üretimi 374
14.12.2 Yüksek Petrol Fiyatlarının Petrol İhraç Eden Ülkeler Üzerine Etkileri 377
14.12.2.1 Beklenmedik (Windfall) Kazançlar 377
14.12.3 Gaz Üretimi 379
14.12.4 Kömür Üretimi 381
BÖLÜM 15
YENİLENEMEYEN KAYNAKLAR EKONOMİSİ
15.1 TÜKETİM ZAMANININ ŞİMDİ VEYA GELECEK BOYUTU 383
15.2 TÜKENEBİLİR KAYNAKLARIN ÇIKARIMININ BASİT MODELİ 385
15.2.1 Kaynakların Tüketilmesinde Tekel Etkisi 386
BÖLÜM 16
ENERJİDE GELECEK SÖZLEŞME PİYASALARI VE
ENERJİ BORSASI
16.1 GİRİŞ 391
16.2 GELECEK SÖZLEŞME TÜRLERİ 393
16.3 GELECEK PİYASALARINI KULLANANLAR VE AMAÇLARI 394
16.4 OPSİYONLAR 395
16.5 ENERJİDE GELECEK SÖZLEŞMELERİ 396
16.6 ENERJİ GELECEK SÖZLEŞMELERİ İLE RİSKTEN KAÇINMA 399
BÖLÜM 17
PETROL RAFİNERİ VE PETROL TAŞIMACILIĞI EKONOMİSİ
17.1 PETROL RAFİNERİSİ 405
17.2 PETROLÜN ÜRETİM MALİYETLERİ 407
17.3 RAFİNERİ KARLARINI MAKSİMİZE EDEN DOĞRUSAL PROGRAMLAMA MODELİ 409
KISIM 4
ENERJİ VE ÇEVRE ETKİLEŞİMİ EKONOMİSİ
BÖLÜM 18
ENERJİ VE ÇEVRE ETKİLEŞİMİ
18.1 GİRİŞ 415
18.2 ÇEVRESEL KUZNETS EĞRİSİ 419
18.3 ENERJİ KİRLİLİĞİ VE DIŞSALLIKLAR EKONOMİSİ 422
18.4 SERA GAZI VE ETKİLERİ 424
18.5 OLUMSUZ DIŞSALLIK OLARAK KİRLİLİK 426
18.5.1 Kirliliğin Optimal Düzeyi 427
18.5.2 Kamu Malları ve Küresel İklim Değişimi 430
BÖLÜM 19
KÜRESEL ISINMA VE İKLİM DEĞİŞMESİ EKONOMİSİ
19.1 GİRİŞ 435
19.2 İKLİM DEĞİŞİM BİLİMİ 437
19.3 SENARYOLAR 438
19.3.1 Emisyon Senaryoları 438
19.3.2 Küresel Gelecek Senaryoları 439
19.4 EMİSYON ARTIŞINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER 440
19.5 EŞİTLİK VE SERA GAZI EMİSYONLARI 441
19.6 FAYDA MALİYET ANALİZİ 442
19.7 KÜRESEL ISINMANIN ETKİLERİ 444
19.7.1 Küresel Isınmanın Çevresel ve Sosyoekonomik Etkileri 446
19.7.2. Politik Sorunlar 448
19.8 ADAPTASYON VE GÜVENLİK AÇIĞI 449
19.9 POLİTİKALAR 450
19.9.1 Ulusal 450
19.9.2 Uluslararası 451
BÖLÜM 20
ULUSLARARASI İKLİM DEĞİŞİMİ ANLAŞMALARI
20.1 RİO SÖZLEŞMELERİ 453
20.2 KYOTO PROTOKOLÜ 454
20.3 TARAFLAR KONFERANSI 460
BÖLÜM 21
ENERJİ VE ÇEVRE MODELLERİ
21.1 CETM MODELİ 463
21.2 MEGABARE MODELİ 468
21.3 OECD GREEN MODELİ 470
21.4 GTAP–E MODELİ 473
21.5 PETROL FİYAT ARTIŞLARININ EKONOMİ VE KARBON EMİSYONLARI ÜZERİNE ETKİLERİ 476
21.5.1 Türkiye Ekonomisinin Temel Özellikleri 477
21.5.2 Dünya Petrol Fiyatlarının Uzun Dönem Beklentileri ve Politika Senaryoları 478
21.5.3 Model Yapısı ve Veri 481
21.5.4 Simülasyon Sonuçları 484
21.5.4.1 Petrol Şoklarının Makroekonomik Göstergeler Üzerine Etkileri 484
21.5.4.2 Petrol Fiyatlarının Karbon Emisyonları Üzerine Etkileri 487
KISIM 5
ENERJİ POLİTİKASI
BÖLÜM 22
ENERJİ POLİTİKASI VE ÖZELLİKLERİ
22.1 ENERJİ POLİTİKASI TANIMI 493
22.1.1 Siyasi İrade 493
22.1.2 Kararlar 494
22.1.3 Uygulama 494
22.1.4 Programlar 494
22.2 ENERJİ POLİTİKASININ ÖZELLİKLERİ 495
22.3 POLİTİKA TÜRLERİ 497
22.3.1 Enerji Mevzuatında Yasalaştırılan Bazı Düzenleme Türleri 498
22.4 REAKTİF VE PROAKTİF POLİTİKA 499
22.5 UYGULAMA MEKANİZMALARININ ROLÜ 499
22.6 AMAÇLANAN VE AMAÇLANMAYAN POLİTİKA SONUÇLARI 500
22.7 KAMU VE ÖZEL POLİTİKALAR 500
22.8 YASA ÇIKARTAN ORGAN 501
22.9 POLİTİKA DEĞİŞİMİ TEHDİTLERİ 502
22.9.1 Siyasi Anlaşmazlık 502
22.9.2 Mevcut Durum (Statüko) 502
22.9.3 Belirsizlik 502
22.10 POLİTİKA FORMÜLASYONUNDAKİ AKTÖRLER 503
22.10.1 Kanun Yapıcılar 503
22.10.2 Özel İlgi Grupları 503
22.10.3 Bilim Adamları 503
22.11 POLİTİKA PLANLAMASINDA ENDÜSTRİNİN ROLÜ 504
22.12 ENERJİ POLİTİKA FORMÜLASYONUN VARSAYIMLARI 505
22.12.1 Enerji Politikalarında Hükümetin Rolü 505
22.12.2 Özel ve Kamu Malları 505
22.12.3 Hizmet Kuruluşları: Kamu Kuruluşlarına Karşı Özelleştirme 506
22.13 ENERJİ BAĞIMSIZLIĞI 507
22.14 ENERJİ POLİTİKA ANALİZİNİN ÇERÇEVESİ VE PERSPEKTİFİ 508
22.14.1 Politika Analizi 508
22.14.2 Riskin Değerlendirilmesi 509
22.15 POLİTİKA UYGULAMASI 510
BÖLÜM 23
AVRUPA ENERJİ POLİTİKALARI
23.1 GİRİŞ 511
23.2 AVRUPA ENERJİ POLİTİKALARI GÖRÜNÜMÜ 513
23.3 AVRUPA ENERJİ ARZ GÜVENLİĞİ POLİTİKALARI 515
23.3.1 Petrol Arz Güvenliği 516
23.3.2 Elektrik Arz Güvenliği 517
23.3.3 Doğal Gaz Arzı Güvenliği 517
23.4 AVRUPA ENERJİ POLİTİKALARININ TEMEL YAPISI 518
23.4.1 Dış Enerji İlişkileri 518
23.4.2 Strateji Altyapının Geliştirilmesi 518
23.4.3 İç Enerji Piyasası 519
23.4.4 Sürdürülebilirlik 519
KISIM 6
GÜNCEL ENERJİ SORUNLARI VE TÜRKİYE
BÖLÜM 24
TÜRKİYE’NİN ENERJİ AÇIĞI SORUNU
24.1 GİRİŞ 523
24.1.2 Türkiye’nin Enerji Açığı Sorununa Genel Bir Bakış 524
24.1.2.1 Miktarsal Boyutuyla Enerji Açığı 524
24.1.2.2 Parasal Boyutuyla Enerji Açığı 527
24.1.3 Açığın Kapatılmasına Yönelik Çözüm Önerileri 532
24.1.3.1 Mevcut Kaynakların Harekete Geçirilmesi 532
24.1.3.2 Yeni kaynak: Nükleer Güç Santrallerin Kurulması 535
24.1.3.3 Enerji Açığının Talep Yönlü Kapatılması 542
24.1.3.4 Yenilenebilir Kaynakların Desteklenmesi ve Arz Güvenliği 542
BÖLÜM 25
ULUSLARARASI ENERJİ POLİTİKALARI VE
TÜRKİYE’YE YANSIMALARI
25.1 GİRİŞ 549
25.2 EN BÜYÜK DOĞAL GAZ TEDARİKÇİSİ: RUSYA 551
25.2.1. Rusya’nın Genel Enerji Görünümü 551
25.2.2 Rusya ve Türkiye Arasında Enerjiye Temelli Ekonomik İlişkiler 551
25.2.3 Ukrayna'da Uygulanan Yanlış Enerji Politikaları 552
25.2.4. Türkiye'nin Ukrayna Krizinden Çıkaracağı Dersler 554
25.2.5 Ukrayna Enerji Krizi’nin Türkiye’ye Yansımaları 555
25.2.5.1 Türkiye'nin Arz Güvenliği ve Doğal Gaz Fiyatları 555
25.3 AVRUPA’NIN ENERJİ TALEBİ VE ARZ GÜVENLİĞİ 556
25.3.1 AB’nin Enerji Bağımlılığı 556
25.3.2. Enerji Güvenliği 557
25.3.2.1. Enerji Güvenliği Açısından Alternatif Enerji Kaynakları 559
25.3.2.1.1. Kaya Gazı Avrupa Birliği için Umut Olabilir mi? 559
25.3.2.1.2. Doğu Akdeniz Kaynaklarının Avrupa’ya Ulaştırılması ve Türkiye 560
25.3.2.2. İran’a Yönelik Yaptırımların Kaldırılmasının Avrupa Enerji Güvenliği Açısından Önemi 561
25.3.3. Trans Anadolu Doğal gaz Boru Hattı (TANAP) 562
25.4. DOĞU AKDENİZ’DE ENERJİ 562
25.4.1. Doğu Akdeniz’de Hidrokarbon (Petrol– Doğal gaz) Rezervleri 562
25.4.2. Enerji Güvenliğini Engelleyen Sorunlar 563
25.4.2.1. Deniz Yetki Alanları Uyuşmazlığı 564
25.4.2.2. Kıbrıs Sorunu 566
25.4.2.2.1. Kıbrıs Sorununda Çözümün Tıkandığı Noktalar 566
25.4.2.2.2. Kıbrıs Sorununda Çözüm Yakın mı? 567
25.4.2.2.3. Kıbrıs Sorununun Çözümünde ABD ve AB’nin Tutumu 568
25.5. İRAN'IN ENERJİ POLİTİKALARINDAKİ DEĞİŞİM 570
25.5.1. Genel Görünüm 570
25.5.2. Nükleer Enerji ve İran 573
25.5.2.1. Anlaşmanın Ticari Etkileri ve Türkiye’ye Yansıması 575
25.5.3. Doğal Gazdaki Fiyat Sorunu ve Tahkim Süreci 576
25.6. IRAK'IN PETROL VE GAZ REZERVİ 578
25.6.1. Kuzey Irak Petrolü ve Türkiye 581
25.6.2. Irak ve IŞİD 583
25.6.3. Irak’ın Kuzey Irak Petrolü İçin Tahkim’e Başvurması 583
25.7. SONUÇ VE POLİTİKA ÖNERİLERİ 585
Kaynakça 593
Kavramlar Dizini 599 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
