|
İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER
İKİNCİ BASIYA ÖNSÖZ 5
ÖNSÖZ 6
İÇİNDEKİLER 7
KISALTMALAR CETVELİ 27
B İ R İ N C İ B Ö L Ü M
BORÇLAR HUKUKUNA GİRİŞ
BİRİNCİ KISIM
BORÇLAR HUKUKUNUN KONUSU, KAYNAKLARI VE BORÇLAR HUKUKUNA HAKİM İLKELER
§ 1. BORÇLAR HUKUKUNUN KONUSU VE KAYNAKLARI 29
I. BORÇLAR HUKUKUNUN KONUSU 29
II. BORÇLAR HUKUKUNUN KAYNAKLARI 30
A. Anayasa 30
B. Kanunlar 31
1. Türk Medeni Kanunu ve Türk Borçlar Kanunu 31
2. Ticaret Kanunu 33
3. Diğer Kanunlar 35
§ 2. BORÇLAR HUKUKUNA HÂKİM OLAN İLKELER 36
I. İRADE ÖZGÜRLÜĞÜ İLKESİ 36
A. Sözleşme Özgürlüğü (Hürriyeti) İlkesi 37
B. Eşitlik İlkesi 38
C. Şekil Serbestisi İlkesi 38
II. NİSBİLİK İLKESİ 39
III. KUSUR SORUMLULUĞU İLKESİ 39
IV. DÜRÜSTLÜK İLKESİ 40
V. KURALLARIN EMREDİCİ OLMAMASI İLKESİ 40
VI. HÂKİMİN TAKDİR YETKİSİ İLKESİ 40
VII. BORÇLAR HUKUKUNA HÂKİM DİĞER İLKELER 41
İKİNCİ KISIM
BORÇ İLİŞKİSİ VE SORUMLULUK
§ 3. BORÇ – BORÇ İLİŞKİSİ KAVRAMI İLE BORÇ İLİŞKİSİNİN UNSURLARI 43
I. BORÇ – BORÇ İLİŞKİSİ KAVRAMI 43
II. BORÇ İLİŞKİSİNİN UNSURLARI 44
A. Alacaklı 44
B. Borçlu 45
C. Edim 45
1. Konusu 45
2. Türleri 46
a. Olumlu–Olumsuz Edimler 46
b. Sürelerine Göre Edimler 46
c. Bölünebilir – Bölünemez Edim 46
d. Şahsa Bağlı Edim – Maddi Edim 47
e. Parça Borcu – Cins Borcu 47
III. BORÇ İLİŞKİSİNİN KAYNAKLARI 48
§ 4. BORÇ İLİŞKİSİNİN İÇERDİĞİ HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLER 49
I. BORÇ İLİŞKİSİNİN İÇERDİĞİ HAKLAR 49
A. Asli Hak Olarak Alacak Hakkı 49
1. Alacak Hakkı ve Talep Hakkı 49
2. Alacak Hakkının Hukuki Niteliği ve Özellikleri 50
a. Alacak Hakkı Bir Yararlanma Hakkıdır 50
b. Alacak Hakkı Bir Malvarlığı Hakkıdır 50
c. Alacak Hakkı Nispi Bir Haktır 50
d. Alacak Hakları Sınırlı Sayıya Bağlı Değildir 51
e. Alacak Hakları Geçici Niteliktedir 51
B. Fer’i Haklar (Yan haklar) 51
C. Tali (İkincil) Haklar 52
1. Yenilik Doğuran Haklar 52
a. Yenilik Doğuran Haklar Kavramı ve Genel Özellikleri 52
b. Yenilik Doğuran Hakların Türleri 53
aa. Kurucu Yenilik Doğuran Haklar 53
bb. Değiştirici Yenilik Doğuran Haklar 53
cc. Bozucu Yenilik Doğuran Haklar 53
2. Defi Hakları 54
3. Yönetim Hakları ve Temsil Hakları 55
II. BORÇ İLİŞKİSİNİN İÇERDİĞİ YÜKÜMLÜLÜKLER 55
A. Birincil Yükümlülükler 55
1. Asli Yükümlülükler 55
a. Asli Edim Yükümlülükleri 55
b. Yan Edim Yükümlülükleri 56
2. Özen Gösterme (Yan) Yükümlülükleri 57
a. İfaya Yardımcı Özen Gösterme Yükümlülükleri 57
b. Koruyucu Yan Yükümlülükler 58
B. İkincil (Tali) Yükümlülükler 58
III. DÜRÜSTLÜK KURALINDAN KAYNAKLANAN SÖZLEŞME BENZERİ BORÇ
İLİŞKİLERİ 59
A. Sözleşme Görüşmeleri Nedeniyle Oluşan Borç İlişkisi (culpa in
contrahendo) Teorisi 59
B. Üçüncü Kişiyi Koruyucu Etkili Sözleşmelerden Doğan Borç İlişkisi
Teorisi 60
C. Sözleşme Sonrası Kusurlu Davranış (culpa post contractum
finitum) Nedeniyle Oluşan Borç İlişkisi Teorisi 60
D. Edim Yükümlülüklerden Bağımsız Borç İlişkisi Teorisi 61
IV. KÜLFET (YÜKÜM) 62
§ 5. EKSİK BORÇLAR (TABİ BORÇLAR) 62
I. KAVRAM 62
II. EKSİK BORÇLARIN TÜRLERİ 63
A. Doğuştan Eksik Borçlar 63
1. Kumar ve Bahis Borçları 63
2. Evlenme Simsarlığından Doğan Borçlar 64
3. Ahlâki Bir Görevin Yerine Getirilmesine İlişkin Yardımlar 65
4. Hukuka ve Ahlâka Aykırı Sözleşmelere Dayanarak Yapılan
İfalar 65
B. Sözleşmeden Doğan Eksik Borçlar 65
C. Sonradan Eksik Borçlar 66
1. Zamanaşımına Uğramış Borçlar 66
2. Konkordato Dışı Kalan Borçlar 66
D. Geçici Eksik Borçlar 66
ÜÇÜNCÜ KISIM
HUKUKİ İŞLEMLER VE HUKUKİ İŞLEMDEN DOĞAN BORÇ İLİŞKİLERİ, KAZANDIRMA VE SEBEP KAVRAMLARI
§ 6. HUKUKİ İŞLEMDEN DOĞAN BORÇ İLİŞKİLERİ 67
I. HUKUKİ İŞLEMİN HUKUKİ OLAYLAR VE FİİLLER İÇİNDE YERİ 67
A. Hukuki Olaylar 67
B. Hukuki Fiiller 67
1. Hukuka Aykırı Fiiller 68
2. Hukuka Uygun Fiiller 68
a. İrade Açıklamaları 69
aa. Hukuki İşlemler 69
bb. Hukuki İşlem Benzeri Fiiller 69
cc. Maddi Fiiller 70
b. Bilgi (Tasavvur) Açıklamaları 70
c. Duygu Açıklamaları 70
II. HUKUKİ İŞLEM KAVRAMI, UNSURLARI VE SONUÇLARI 70
A. Hukuki İşlem Kavramı 70
B. Hukuki İşlemin Unsurları 71
1. Hukuki İşlemin Kurucu Unsurları 71
a. İrade Beyanı (Açıklaması) 71
aa. İrade 72
aaa. Fiil İradesi 72
bbb. Beyan İradesi 72
ccc. Hukuki İşlem (Sonuç) İradesi 73
bb. Beyan Unsuru 73
aaa. Açık İrade Beyanı 74
bbb. Örtülü İrade Beyanı 74
aaaa. Susma 75
bbbb. İradeyi Gösteren Davranışlar 76
2. Eklenmesi Gereken Diğer Kurucu Unsurlar 76
B. Hukuki İşlemin Geçerlilik Unsurları 76
C. Hukuki İşlemin Etkinlik Unsurları 76
III. İRADE BEYANIN YORUMU 77
A. Yorum Kavramı 77
B. Yorum Teorileri 77
1. İrade Teorisi 77
2. Anlam Verme Teorisi 78
3. Beyan Teorisi 78
4. Güven Teorisi 79
IV. HUKUKİ İŞLEMİN TÜRLERİ 81
A. Tek Taraflı Hukuki İşlemler 81
B. İki Taraflı veya Çok Taraflı Hukuki İşlemler 81
C. İvazlı Olup Olmadığına Göre Hukuki İşlemler 82
D. Hukuki Sonuçlarını Meydana Getirdikleri Ana Göre Hukuki
İşlemler 82
E. Malvarlığına Yaptığı Etkiler Bakımından Hukuki İşlemler 82
1. Borçlandırıcı İşlem 83
2. Tasarruf İşlemleri 83
3. Borçlandırıcı İşlemler ile Tasarruf İşleminin Farkları 85
F. Sebebe Bağlı Olup Olmadıklarına Göre Hukuki İşlemler 85
1. Sebebe Bağlı Hukuki İşlemler 86
2. Sebepten Soyut Hukuki İşlemler 86
§ 7. KAZANDIRMA VE SEBEP KAVRAMLARI 87
I. KAZANDIRMA 87
II. KAZANDIRMANIN SEBEBİ 88
A. Genel Olarak 88
B. Kazandırma Sebebine İlişkin Türler (Kazandırma Şekilleri) 88
1. İfa sebebi 89
2. Alacak sebebi 89
3. Bağışlama sebebi 89
4. Teminat sebebi 89
5. Karma sebepler 89
III. SEBEBE BAĞLI HUKUKİ İŞLEMLER – SOYUT İŞLEMLER 89
A. Sebebe Bağlı Hukuki İşlemler 89
B. Soyut Borç Tanıması (İkrarı) 90
DÖRDÜNCÜ KISIM
SÖZLEŞMEDEN DOĞAN BORÇ İLİŞKİLERİ
§ 8. SÖZLEŞME KAVRAMI, SÖZLEŞMELERİN SINIFLANDIRILMASI VE
SÖZLEŞMELERİN KURULUŞU 93
I. SÖZLEŞME KAVRAMI 93
II. SÖZLEŞMELERİN SINIFLANDIRILMASI 94
A. İsimli (Tipik) – İsimsiz (Atipik) Sözleşmeler 95
1. İsimli Tipik Sözleşmeler 95
2. İsimsiz (Atipik) Sözleşmeler 95
a. Kendine Özgü Yapısı Bulunan (Sui Generis) Sözleşmeler 96
b. Bileşik Sözleşmeler 96
c. Karma Sözleşmeler 97
B. Tek Tarafa Borç Yükleyen Sözleşmeler — Her İki Tarafa Borç
Yükleyen Sözleşmeler 98
C. Elektronik Sözleşmeler–Akıllı Sözleşmeler 99
III. SÖZLEŞMELERİN KURULUŞU: İRADE AÇIKLAMASI VE UYGUNLUK 100
A. Genel Olarak 100
B. Uygunluk Kavramı 100
1. Sözleşmenin Esaslı Noktaları 101
a. Objektif Esaslı Noktalar 101
b. Sübjektif Esaslı Noktalar 102
2. Sözleşmenin Yan Noktaları (Tali Noktalar) 102
C. Karşılıklı İradelerin Açıklanması (Öneri ve Kabul) 103
1. Öneri 103
a. Önerinin Unsurları 103
b. Öneri ve Öneriye Davetin Farkları 105
c. Önerinin Bağlayıcılığı 105
d. Öneri Sayılmayan Durum (Ismarlanmayan Şeyin
Gönderilmesi) 107
e. Önerinin Geri Alınması (Öneriden Dönme veya Cayma) 107
2. Kabul Beyanı Kavramı, Kabul Beyanının Bağlayıcılığı ve Geri
Alınması 108
a. Kabul Beyanı Kavramı 108
b. Kabul Beyanının Bağlayıcılığı ve Geri Alınması 109
IV. SÖZLEŞMENİN MEYDANA GELDİĞİ (KURULDUĞU) AN 110
V. SÖZLEŞMENİN HÜKÜM VE SONUÇLARINI MEYDANA GETİRDİĞİ AN 110
VI. SÖZLEŞMELERDE ŞEKİL 111
A. Şeklin Türleri 111
1. Kanuni Şekil – İradi Şekil 111
2. Geçerlilik Şekli — İspat Şekli 111
3. Kanuni Geçerlilik Şeklinin Türleri 112
a. Yazılı Şekil 112
b. Resmi Şekil 112
B. Şekle Uymamanın Sonuçları 113
1. Kısmi Hükümsüzlük (Kısmi Butlan) 113
2. Tahvil (Hukuki İşlemlerin Dönüştürülmesi) 114
3. Dürüstlük Kuralından Kaynaklanan İstisna 114
V. GENEL İŞLEM KOŞULU İÇEREN SÖZLEŞMELER 114
A. Genel Olarak 114
B. Genel İşlem Koşulunun Tanımı ve Uygulama Alanı 115
C. Genel İşlem Koşulunun Unsurları 115
1. Sözleşmenin Güçlü Tarafınca Önceden Tek Yanlı Olarak
Hazırlanması Ve Kullanılması 115
2. Çok Sayıda Sözleşme İçin Genel Ve Soyut Nitelikte
Hazırlanması 116
3. Önceden Belirlenen Sözleşme Koşullarının Kullanılması 117
D. Genel İşlem Koşullarının Denetimi ve Yaptırımlar 118
§ 9. İLÂN YOLUYLA ÖDÜL SÖZÜ VERME (VAADİ) 119
§ 10. ÖN SÖZLEŞME (SÖZLEŞME YAPMA VAADİ) 120
BEŞİNCİ KISIM
İRADE İLE İRADE AÇIKLAMASI ARASINDA İSTENİLEREK MEYDANA GETİRİLEN UYGUNSUZLUK, İRADE BOZUKLUĞU HALLERİ VE AŞIRI YARARLANMA
§ 11. İRADE İLE İRADE AÇIKLAMASI ARASINDAKİ İSTENİLEREK MEYDANA
GETİRİLEN UYGUNSUZLUK 123
I. GENEL OLARAK 123
II. İRADE İLE İRADE AÇIKLAMASI ARASINDA İSTENİLEREK MEYDANA
GETİRİLEN UYGUNSUZLUK HALLERİ 124
A. Zihni Kayıt ve Şaka (Latife) Beyanı 124
B. Muvazaa (Danışıklık) 124
1. Muvazaa Kavramı 124
2. Muvazaanın Unsurları 125
a. Görünürdeki İşlem 125
b. Muvazaa Anlaşması 126
c. Gizli İşlem 126
d. Kasıt 126
3. Muvazaanın Türleri 126
a. Mutlak Muvazaa 126
b. Nitelikli Muvazaa 127
4. Muvazaanın Hükümleri 127
5. Muvazaanın İspatı 128
6. Muvazaa ve İnançlı İşlemlerin Karşılaştırılması 129
a. İnançlı İşlemin Tanımı ve Şekli 129
b. Muvazaa İle İnançlı İşlemler Arasındaki Farklar 131
§ 12. İRADE BOZUKLUĞU (SAKATLIĞI) KAVRAMI VE HALLERİ 132
I. İRADE BOZUKLUĞU (SAKATLIĞI) KAVRAMI 132
II. İRADE BOZUKLUĞU (SAKATLIĞI) HALLERİ 133
A. Yanılma (Hata) 133
1. Sözleşmenin Mahiyetinde Yanılma (b.1) 133
2. Sözleşmenin Konusu Olan Şeyde Yanılma (b.2) 134
3. Sözleşme Yapılması İstenen Kişinin Kimliğinde Yanılma (b.3) 134
4. Sözleşme Yapılması İstenen Kişinin Niteliğinde Yanılma (b.4) 134
5. Miktarda Yanılma (b.5) 135
6. Sözleşmenin Temel (Gerekli) Niteliklerinde Yanılma (TBK. m.32) 135
B. Aldatma (Hile) 136
C. Korkutma (İkrah) 138
III. İRADE BOZUKLUĞUNUN SONUÇLARI 139
A. Sözleşmenin İptali 139
B. Tazminat ve Geri Verme Yükümü 140
§ 13. AŞIRI YARARLANMA (GABİN) 141
I. KAVRAM 141
II. ŞARTLARI 141
A. Objektif Şart 141
B. Sübjektif Şart 142
1. Karşı Tarafın Özel Durumu 142
2. Yararlanma (Sömürme) Kastı 142
III. HÜKÜMLERİ VE KULLANMA SÜRESİ 143
ALTINCI KISIM
TEMSİL, TEMSİL YETKİSİ VE YETKİSİZ TEMSİL
§ 14. TEMSİL KAVRAMI, TÜRLERİ VE UNSURLARI 145
I. TEMSİL KAVRAMI 145
II. TEMSİLİN TÜRLERİ 146
A. Dolaylı Temsil 146
B. Doğrudan Temsil 146
C. Aktif Temsil – Pasif Temsil 147
D. Tek Başına Temsil – Birlikte Temsil 147
E. Kanuni Temsil – İradi Temsil 147
F. Ticari Temsilci 148
III. TEMSİLİN UNSURLARI 148
A. Temsil Yetkisinin Verilmesi 149
B. Başkası Adına Hareket 151
C. Temsilin Geçerlilik Şartları 154
1. Ehliyete İlişkin Şartlar 154
2. Temsil Yetkisinin Şekli 154
3. İrade Bozukluğu Halinde 155
§ 15. TEMSİL YETKİSİNİN KAPSAMI, SINIRLANMASI, TEMSİLİN SONUÇLARI,
SONA ERMESİ VE YETKİSİZ TEMSİL 155
I. TEMSİL YETKİSİNİN KAPSAMI 155
II. TEMSİL YETKİSİNİN SINIRLANMASI 157
A. Kişi Bakımından Sınırlamalar 158
1. Tek Başına Temsil – Birlikte Temsil 158
2. Alt Temsil Yetkisi 159
3. Temsilcinin Kendisi ile İşlem Yapması, Çifte Temsil ve
Temsilcinin Kendisi Lehine İşlem 161
B. Konu Bakımından Sınırlandırma 162
1. Özel ve Genel Temsil Yetkisi 162
2. Talimat ile Sınırlama 163
3. Temsil Yetkisinin Zaman, Yer ve Miktar Bakımından
Sınırlandırılması 163
III. TEMSİLİN SONUÇLARI 164
IV. TEMSİL YETKİSİNİN SONA ERMESİ 165
A. Temsil Yetkisinin Kendiliğinden Sona Ermesi 165
B. Temsil Yetkisinin Temsil Olunan tarafından Geri Alınması (Azil)
veya Sınırlandırılması 166
C. Sona Ermenin İstisnaları 168
1. Temsil Olunanın İradesinden Kaynaklanan İstisnalar 168
2. İşin Özelliğinden Kaynaklanan İstisnalar 168
D. Sona Ermenin Sonuçları 170
V. YETKİSİZ TEMSİL 171
A. Kavram 171
B. Yetkisiz Temsilin Hukuki Sonuçları 172
1. Hukuki İşlemin Üçüncü Kişiyi Bağlaması 172
2. Temsil Olunanın Hukuki İşlemi Onaması 172
3. Temsil Olunanın Hukuki İşlemi Onamaması (Reddi) 175
İ K İ N C İ B Ö L Ü M
DOĞRUDAN DOĞRUYA KANUNDAN DOĞAN BORÇLAR KUSURLU–KUSURSUZ SORUMLULUK HALLERİ
BİRİNCİ KISIM
SORUMLULUK KAVRAMI, TÜRLERİ, İLKELERİ, SEBEPLERİ VE HUKUKİ SORUMLULUĞUN SINIFLANDIRILMASI
§ 16. SORUMLULUK KAVRAMI VE TÜRLERİ 179
I. SORUMLULUK KAVRAMI 179
II. SORUMLULUK TÜRLERİ 180
A. Sebebi Belirtilen Sorumluluk (–den Sorumluluk) 180
B. Malvarlığı ile Sorumluluk (–ile Sorumluluk) 180
1. Malvarlığı ile Sınırsız Sorumluluk 180
2. Malvarlığı ile Sınırlı Sorumluluk 181
§ 17. SORUMLULUK İLKELERİ VE SEBEPLERİ 182
I. SORUMLULUK İLKELERİ 182
II. SORUMLULUK SEBEPLERİ 182
A. Kusur 182
B. Sözleşme 182
C. Kanun 183
§ 18. HUKUKİ SORUMLULUĞUN SINIFLANDIRILMASI 183
I. KUSUR SORUMLULUĞU 183
II. KUSURSUZ SORUMLULUK 184
III. HUKUKA UYGUN FİİLLERDEN (FEDAKARLIĞIN DENKLEŞTİRİLMESİNDEN)
DOĞAN SORUMLULUK 184
İKİNCİ KISIM
KUSUR SORUMLULUĞU (DAR ANLAMDA HAKSIZ FİİL SORUMLULUĞU)
§ 19. KUSUR SORUMLULUĞU KAVRAMI VE UNSURLARI 187
I. KUSUR SORUMLULUĞU KAVRAMI 187
II. KUSUR SORUMLULUĞUNUN UNSURLARI 187
A. Fiil 187
B. Kusur 188
1. Kusur Kavramı 188
2. Kusuru Açıklayan Teoriler 189
a. Sübjektif Kusur Teorisi 189
b. Objektif teori 189
c. Tamamen Objektif Kusur Teorisi 190
3. Kusurun Türleri 191
a. Kast 191
b. İhmal 192
4. Kusurun Sübjektif Yönü: Ayırt Etme Gücü ve Yüklenebilirlik 193
a. Ayırt Etme Gücü 193
b. Yüklenebilirlik Ehliyeti (Sorumluluk Ehliyeti– İsnat
Kabiliyeti) 194
C. Hukuka Aykırılık 195
1. Genel Olarak 195
2. Hukuka Aykırılığı Açıklayan Teoriler 196
a. Sübjektif Teori 196
b. Objektif Teori 197
3. Koruma Normları ve Objektif Hukuka Aykırılık Teorisinin
Unsurları 197
4. Hukuka Aykırılık Bağı ve Normun Koruma Amacı Teorisi 201
5. Ahlaka Aykırı Fiil ile Kasten Zarar Verme 202
6. Hukuka Uygunluk Sebepleri 204
a. Kamu Yetkisinin Kullanılması 204
b. Özel Hukuktan Doğan Bir Hakkın Kullanılması 205
c. Zarar Görenin Rızası 205
d. Vekaletsiz İşgörme 205
e. Haklı (Meşru) Savunma 206
f. Zorunluluk (Iztırar) Hali 207
g. Kendi Hakkını Koruma 208
D. Uygun İlliyet (Nedensellik) Bağı 208
1. İlliyet Bağını Kesen Sebepler 209
a. Mücbir Sebep 210
aa. Mücbir Sebep Kavramı ile Beklenmedik Hal Kavramı 210
bb. Mücbir Sebep ile Umulmayan Halin Sonuçları 212
b. Zarar Görenin Ağır Kusuru 212
c. Üçüncü Kişinin Ağır Kusuru 213
2. Sebeplerin Çokluğu 214
a. Ortak İlliyet 214
b. Yarışan İlliyet 214
c. Alternatif İlliyet 214
E. Hukuka Aykırılık Bağı 214
F. Zarar 216
1. Maddi Zarar 217
2. Manevi Zarar 218
ÜÇÜNCÜ KISIM
KUSURSUZ SORUMLULUK HALLERİ
§ 20. KUSURSUZ SORUMLULUĞA İLİŞKİN TEMEL BİLGİLER VE KUSURSUZ
SORUMLULUK HALLERİ 221
I. KUSURSUZ SORUMLULUK KAVRAMI 221
II. KUSURSUZ SORUMLULUĞU GEREKTİREN DÜŞÜNCELER 222
A. Yarar ile Zarar Arasındaki Bağlılık (Nimet–Külfet) Düşüncesi 222
B. Sebebiyet Düşüncesi 222
C. Hakkaniyet Düşüncesi 223
D. Hakimiyet Düşüncesi 223
E. Tehlike Düşüncesi 223
III. KUSURSUZ SORUMLULUĞUN GENEL İLKELERİ (ÖZELLİKLERİ) 224
IV. KUSURSUZ SORUMLULUĞUN SINIFLANDIRILMASI 225
A. Hakkaniyet Fikrine Dayanan Sorumluluk 225
B. Olağan Sebep Sorumluluğu 226
C. Tehlike Sorumluluğu 226
§ 21. KUSURSUZ SORUMLULUĞUN TÜRLERİ 228
I. HAKKANİYET SORUMLULUĞU 228
A. Genel Olarak 228
B. Sorumluluğun Hukuki Niteliği 229
C. Sorumluluğun Şartları 230
1. Olumlu Koşullar 230
a. Haksız Fiile İlişkin Unsurlar 230
b. Hakkaniyet Sebeplerinin Varlığı 231
2. Olumsuz Koşullar 232
a. Zarar Veren Ayırt Etme Gücüne Sahip Olmamalıdır 232
b. Daha Ağır Bir Sorumluluk Sebebi Olmamalıdır 233
II. OLAĞAN SEBEP (ÖZEN) SORUMLULUĞU 233
A. Adam Çalıştıranın Sorumluluğu 234
1. Sorumluluğun Şartları 234
a. Çalışan ve Çalıştıran Arasında Bir Hizmet İlişkisinin
Bulunması 234
b. Zarar, Çalışan Tarafından İşin Görülmesi Sırasında
Gerçekleşmelidir 235
c. Çalışanın, Üçüncü Kişiye Zarar Vermiş Olması Gerekir 236
d. Çalışanın Eylemi İle Doğan Zarar Arasında İlliyet Bağı
Bulunmalıdır 236
e. Kurtuluş Kanıtı Getirilmemiş Olmalıdır 236
aa. Çalışan Seçiminde Özen Gösterme 236
bb. Çalışana Emir ve Talimat Vermede Özen Gösterme 237
cc. Çalışanın Gözetim ve Denetiminde Özen 237
dd. Kurtuluş Kanıtının İspatı 238
2. Çalışana Rücu Hakkı 238
B. Yardımcı Kişilerin Eylemlerinden Doğan Sorumluluk 239
C. Hayvan Bulunduranların Sorumluluğu 240
1. Sorumluluğun Hukuki Niteliği 240
2. Sorumluluğun Şartları 241
a. Hayvan Bulundurma İlişkisi 241
b. Zarar, Hayvanın İçgüdüsel Davranışı ile Meydana
Gelmelidir 243
c. Hayvan Bulunduran Kurtuluş Kanıtı Getirememiş
Olmalıdır 243
3. Hayvan Üzerinde Alıkoyma Hakkı 244
D. Bina ve Diğer Yapı Eseri Maliklerinin Sorumluluğu 244
1. Sorumluluğun Hukuki Niteliği 244
2. Sorumluluğun Şartları 245
a. Bir Yapı Eseri Mevcut Olmalıdır 245
b. Yapı Eseri İle Malik Arasında Mülkiyet İlişkisi Olmalıdır 246
c. Yapı Eserinde Bir Bozukluk Veya Bakım Eksikliği Olmalıdır 246
3. Malike Rücu Hakkı 247
E. Ev (Aile) Başkanının Sorumluluğu 247
1. Sorumluluğun Hukuki Niteliği 247
2. Sorumluluğun Şartları 249
a. Ev Başkanlığı İlişkisinin Varlığı 249
b. Zarar Verici Davranışın Gerçekleştiği Sırada Ev Başkanlığı
İlişkisinin Bulunması 250
c. Zarar, Gözetim Altındaki Kimsenin Davranışından
Doğmalıdır 250
d. Gözetim Altındaki Kimselerin Fiili, Aynı Zamanda Hukuka
Aykırı Nitelik Taşıması Gerekmektedir 251
e. Ev Başkanının Kurtuluş Kanıtı Getirememiş Olması 251
3. Ev Başkanın Rücu Hakkı 252
F. Taşınmaz Malikinin Sorumluluğu 252
1. Genel Olarak 252
2. Sorumluluğun Hukuki Niteliği 253
3. Sorumluluğun Şartları 253
a. Taşınmaz Üzerinde Bir Ayni Hak Bulunmalıdır 254
b. Taşınmaz, Maliki Tarafından Taşkın Kullanılmalıdır 254
4. Sorumluluğun Sonuçları 257
G. Diğer Kusursuz Sorumluluk Halleri 257
§ 22. TEHLİKE SORUMLULUĞU 257
I. GENEL TEHLİKE SORUMLULUĞU 258
II. ÖZEL TEHLİKE SORUMLULUĞU – MOTORLU ARAÇ İŞLETENLERİN
SORUMLULUĞU 260
A. Motorlu Araç İşletenlerin Sorumluluğu 260
B. Sorumluluğun Şartları 260
1. Kazaya Bir Motorlu Araç Neden Olmalıdır 260
a. Motorlu Araç Kavramı 260
b. Kaza Kavramı 261
2. Araç İşletilme Halinde Olmalıdır 262
a. Makine Tekniği Görüşüne Göre 262
b. Trafiğe Çıkarma Görüşü 263
3. Aracın İşletildiği Yer Karayolu Olmalıdır 263
4. Aracın İşletilmesi Nedeni ile Bir Zarar Doğmalıdır 264
a. Kişiye Verilen Zararlar Bakımından 264
b. Şeye İlişkin Zararlar 265
5. Zarar ile Fiil Arasında Uygun İlliyet Bağı Bulunmalıdır 265
6. İşleten Kurtuluş Kanıtı Getirememiş Olmalıdır 265
C. Sorumlu Tutulacak Kişi 267
1. İşleten Kavramı 267
2. İşleten Çeşitleri 268
a. Gerçek İşleten 268
aa. Araç Sahibi 268
bb. Aracın Mülkiyeti Muhafaza Kaydıyla Alıcısı 268
cc. Aracın Uzun Süreli Kiracısı, Ariyet Ve Rehin Alanı 269
dd. Adına Sigorta Poliçesi Düzenlenen Kişiler 269
ee. Birden Çok İşleten 269
b. Farazi İşleten 270
aa. Motorlu Araçla İlgili Mesleki Faaliyette Bulunan
Kişiler 270
bb. Yarış Düzenleyicileri 270
cc. Motorlu Aracı Çalan Veya Gasbeden Kişiler 271
dd. Devlet ve Diğer Kamu Tüzel Kişileri 272
III. KARAYOLLARI TRAFİK KANUNDA DÜZENLENEN DİĞER SORUMLULUK
HALLERİ 273
A. İşletilme Halinde Olmayan Bir Aracın Sebep Olduğu Zarardan
Sorumluluk 273
1. Zarar İşletilme Halinde Olmayan Bir Motorlu Aracın Sebep
Olduğu Trafik Kazasından Doğmalıdır 273
2. Zarar Gören, Kazanın Oluşumunda İşleten Veya
Eylemlerinden Sorumlu Tutulduğu Kişilere İlişkin Bir Kusurun
Varlığını İspat Etmelidir 274
3. Zarar Gören, Kazaya Araçtaki Bir Bozukluğun Sebep
Olduğunu İspat Etmelidir 274
B. Trafik Kazası Sonrası Yardım Faaliyetinde Bulunma 274
C. Genel Hükümlere Tabi Sorumluluk 275
1. Genel Olarak 275
2. İşletenin Araçtan Hatır İçin Yararlanan Kişilere Karşı
Sorumluluğu 276
3. İşletenin, Yolcu Beraberinde Bulunan Bagaj Ve Benzeri
Eşyalar Dışında Kalan Eşyalara Gelen Zararlar Nedeniyle
Sorumluluğu 276
4. İşletenin, Aracın Çalınmış Veya Gasbedilmiş Olduğunu Bildiği
Halde Araca Binen Kişilerin Uğradığı Zararlardan
Sorumluluğu 277
5. Motorlu Bisiklet Sürücülerinin Hukuki Sorumluluğu 278
6. Manevi Tazminat Talepleri 278
7. Aracın Uğradığı Zarardan Dolayı İşletenin Malike Karşı
Sorumluluğunda 278
8. Yarışta, Yarışçılar Veya Onlarla Birlikte Araçta Bulunanların
Uğrayacakları Zararlarla, Gösteride Kullanılan Araçların
Uğradığı Zararlardan Doğan Sorumluluk 278
III. DİĞER TEHLİKE SORUMLULUKLARI 279
§ 23. HAKSIZ FİİLİN SONUCU – HAKSIZ FİİL TAZMİNATI VE HÜKÜMLERİ 279
§ 24. HAKSIZ FİİL ZAMANAŞIMI 281
I. ZAMANAŞIMI KAVRAMI 281
II. ZAMANAŞIMI SÜRELERİNİN İŞLEVİ 282
III. ZAMANAŞIMI SÜRELERİ 283
A. Kısa Süreli (Nispi) Zamanaşımı Süresi 283
1. Zararın Öğrenilmesi 283
2. Tazmin Yükümlüsünün Öğrenilmesi 284
B. On Yıllık Zamanaşımı Süresinin Başlangıcı 285
C. Ceza Zamanaşımı Süresi 286
§ 25. CEZA HUKUKU İLE MEDENİ HUKUK ARASINDAKİ İLİŞKİ 286
I. GENEL OLARAK 286
II. CEZA HUKUKUNDA YÜKLENEBİLİRLİK KAVRAMI 288
§ 26. SEBEPSİZ ZENGİNLEŞMEDEN DOĞAN BORÇLAR 289
I. KAVRAM 289
II. SEBEPSİZ ZENGİNLEŞMENİN UNSURLARI 290
A. Zenginleşme 290
B. Zenginleşmenin Başkasının Aleyhine Olması 291
C. Zenginleşme İle Zenginleştirici Eylem Arasında Nedensellik
(İlliyet) Bağı Bulunmalıdır 291
D. Zenginleşme Haklı Bir Nedene Dayanmamalıdır 291
III. SEBEPSİZ ZENGİNLEŞMENİN NETİCESİ: İADE DAVASI 293
IV. SEBEPSİZ ZENGİNLEŞMEDE ZAMANAŞIMI 293
DÖRDÜNCÜ KISIM
BORÇLARIN İFASI – BORÇLARIN İHLALİ
§ 27. İFA KAVRAMI, UNSURLARI VE İFA ENGELLERİ 295
I. İFA KAVRAMI 295
II. İFA YERİ 295
III. İFA ZAMANI 296
§ 28. İFA İHLÂLLERİ (BORCUN YERİNE GETİRİLMEMESİ) 298
I. KUSURLU VE KUSURSUZ İMKÂNSIZLIK (BORCUN HİÇ YERİNE
GETİRİLMEMESİ – ADEMİ İFA – ÖDEMEME) 299
II. BORCUN GEREĞİ GİBİ İFA EDİLMEMESİ (KÖTÜ İFA — SÖZLEŞMENİN
MÜSPET İHLALLERİ) 300
A. Kavram 300
B. Borcun İfa Edilmemesinin Sonuçları 300
1. Aynen İfa 301
2. Tazminat 301
3. Temerrüt (Borcun Zamanında İfa Edilmemesi) 303
§ 29. BORÇLUNUN TEMERRÜDÜ 303
I. BORÇLUNUN TEMERRÜDÜ ŞARTLARI 303
II. BORÇLU TEMERRÜDÜNÜN SONUÇLARI 304
A. Borçlu Temerrüdünün Genel Sonuçları 304
1. Tazminat 305
2. Kazadan Dolayı Sorumluluk 305
B. Borçlu Temerrüdünün Özel Sonuçları 305
1. Para Borçlarında 306
a. Temerrüt Faizi 306
2. Aşkın Zarar (Ek Zarar, Munzam Zarar) 308
C. İki Tarafa Borç Yükleyen Sözleşmelerde Temerrüt 308
1. Mehil (ek süre) 308
2. Alacaklının Seçimlik Hakları 309
D. Kısmi Temerrüt 310
§ 30. ALACAKLININ TEMERRÜDÜ 310
§ 31. SORUMSUZLUK ANLAŞMASI 312
§ 32. ALACAK (SÖZLEŞMESEL) ZAMANAŞIMI 313
I. GENEL OLARAK 313
II. ZAMANAŞIMI SÜRESİNİN İŞLEMEYE BAŞLAMASI VE HESAPLANMASI 314
III. ZAMANAŞIMI SÜRESİNİN DURMASI 314
IV. ZAMANAŞIMIN KESİLMESİ 315
V. ZAMANAŞIMININ HÜKÜMLERİ VE ÖZELLİKLERİ 316
§ 33. PARA BORÇLARINDA FAİZ 317
I. FAİZ KAVRAMI VE UNSURLARI 317
II. FAİZİN HUKUKİ NİTELİĞİ 318
A. Faizin Asıl Alacağa Bağlı Olması (Fer’ilik Kuralı) 318
B. Faizin Asıl Alacaktan Bağımsız Olması (İstisna) 318
III. FAİZİN TÜRLERİ: ANAPARA – TEMERRÜT FAİZİ AYRIMI 319
IV. ANAPARA (SERMAYE) FAİZİ HAKKINDAKİ TBK. m.88 HÜKMÜNÜN
DEĞERLENDİRİLMESİ 320
V. ANAPARA VE TEMERRÜT FAİZİNE SINIR GETİREN TBK. M.88 VE 120
HÜKÜMLERİNİN, TİCARİ İŞLERDE DE GEÇERLİ OLUP OLMADIĞI
MESELESİ 323
A. Sınırlamaların Ticari İşlerde De Geçerli Olduğu Görüşü 323
B. Sınırlamaların Ticari İşlerde Geçerli Olmadığı Görüşü 324
VI. KANUNİ FAİZ 325
Ü Ç Ü N C Ü B Ö L Ü M
BORÇLARIN SONA ERMESİ, BORÇ İLİŞKİSİNDE TARAF DEĞİŞİKLİKLERİ, BORÇLARIN ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE ETKİLERİ İLE BORÇ İLİŞKİSİNDE ÖZEL DURUMLAR
§ 34. BORÇLARIN SONA ERMESİ 327
I. İFA 327
II. İBRA 327
III. YENİLEME (TECDİT) 328
IV. ALACAKLI VE BORÇLU SIFATLARININ BİRLEŞMESİ 328
V. SONRAKİ KUSURSUZ İMKÂNSIZLIK 329
VI. TAKAS 330
A. Takas Kavramı ve Kapsamı 330
B. Takasın Şartları 330
C. Alacaklının Rızasıyla Takas Edilebilir Alacaklar 331
D. Takasta Bazı Özel Durumlar 331
E. Takas – Mahsup Farkı 331
§ 35. BORÇ İLİŞKİSİNDE TARAF DEĞİŞİKLİKLERİ 332
I. ALACAĞIN DEVRİ (TEMLİKİ) 332
A. Temlik Türleri 333
1. İradi devir (Rızai temlik) 333
2. Yasal Devir (Kanuni Temlik) 333
3. Yargısal (Mahkeme Hükmü ile) Devir 333
B. İradi Devrin Şartı : Devre Uygun Bir Alacağın Bulunması 333
C. Devir Anlaşmasının Kapsamı ve Şekli 334
D. Devrin Hükümleri ve İfanın Kime Yapılacağı 334
E. Devredenin Garanti Sorumluluğu 336
II. BORCUN ÜSTLENİLMESİ (NAKLİ) 337
A. Kavram 337
B. İç ve Dış Üstlenme Sözleşmesi 337
C. Borcun Üstlenilmesinin Hükümleri (Borçlunun Değişmesinin
Sonuçları) 338
III. BORCA KATILMA 339
IV. MALVARLIĞININ VEYA İŞLETMENİN DEVRALINMASI 340
V. İŞLETMELERİN BİRLEŞMESİ VE ŞEKİL DEĞİŞTİRMESİ 340
VI. SÖZLEŞMENİN DEVRİ 340
VII. SÖZLEŞMEYE KATILMA 341
§ 36. BORÇ İLİŞKİLERİNİN ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE ETKİSİ 342
I. ALACAKLIYA HALEF OLMA 342
II. ÜÇÜNCÜ KİŞİNİN FİİLİNİ ÜSTLENME (EDİMİNİ TAAHHÜT) 342
III. ÜÇÜNCÜ KİŞİ YARARINA (LEHİNE) SÖZLEŞME 343
§ 37. BORÇ İLİŞKİLERİNDE ÖZEL DURUMLAR 344
I. MÜTESELSİL BORÇLULUK 344
A. Kavram 344
B. Müteselsil Borçluluğun Şartları 345
C. Hükümleri 345
1. Alacaklıyla Borçlular Arasındaki İlişkisi 345
2. Borçluların Kendi Aralarındaki İç İlişki (Rücu ve Halefiyet) 347
II. MÜTESELSİL ALACAKLILIK İLİŞKİSİ 347
III. KOŞULA (ŞARTA) BAĞLI SÖZLEŞMELER 348
A. Koşul Kavramı ve Türleri (Erteleyici veya Bozucu Koşul) 348
B. Koşulun Ortak Hükümleri 349
IV. BAĞLANMA PARASI, CAYMA PARASI VE CEZA KOŞULU 351
A. Bağlanma Parası (Pey Akçesi –Kapora–) 351
B. Cayma Parası (Pişmanlık Akçesi, Dönme Cezası) 351
C. Ceza Koşulu 352
1. Kavram ve Kapsam 352
2. Türleri 353
a. Seçimlik Cezai Koşul 353
b. İfaya Eklenen Cezai Koşul 353
c. İfayı Engelleyen Cezai Koşul (Dönme Cezası) 353
ŞEMALAR 355
KAYNAKLAR 433
KONU VE KAVRAM DİZİNİ 439 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
