|
İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Yedinci Basıya Önsöz 7
Kısaltmalar Listesi 15
Giriş 17
Bölüm I
HİLE VE HATA KAVRAMLARININ TEORİK ESASLARI
1.1. GENEL OLARAK HİLE KAVRAMI 19
1.1.1. Hilenin Özellikleri 21
1.1.2. Hilenin Türleri 22
1.1.3. Hilenin Sınıflandırılması 23
1.1.3.1. Çalışan Hileleri 23
1.1.3.2. Satıcı Hileleri 24
1.1.3.3. Yönetim Hileleri 25
1.1.3.4. Yatırım Hileleri 27
1.1.3.5. Müşteri Hileleri 27
1.1.4. Muhasebede Hile Kavramı 28
1.1.4.1. Muhasebe Hilelerinin Nedenleri 30
1.1.4.2. İşletme Sahiplerinin Hileye Başvurma Nedenleri 31
1.1.4.2.1. Vergi Kaçırmak 31
1.1.4.2.2. Yolsuzlukları Gidermek 32
1.1.4.2.3. İşletmeyi Gerçek Durumundan Farklı Göstermek 33
1.1.4.2.4. Alış 33
1.1.4.2.5. Satış 33
1.1.4.2.6. Özel Giderleri İşletmeye Aktarma 34
1.1.4.2.7. Arızi Giderler 34
1.1.4.2.8. İşletme Giderlerini Yükseltmek 35
1.1.4.3. İşletme Çalışanlarının Hileye Başvurma Nedenleri 35
1.1.4.3.1. Özenti ve Baskı Grupları 37
1.1.4.3.2. Fırsatlar 38
1.1.4.3.3. Haklı Gösterme 38
1.1.4.4. Muhasebe Hilelerinin Türleri 39
1.1.4.4.1. Kasti Hatalar 39
1.1.4.4.2. Kayıt Dışı İşlemler 39
1.1.4.4.3. İşlemden Önce ya da Sonra Kayıt Yapılması 40
1.1.4.4.4. Gerçek Olmayan Hesaplar 40
1.1.4.4.5. Belge Sahtekârlığı 41
1.1.4.4.6. Bilanço Oyunları 43
1.1.4.4.7. Bilgisayar Hileleri 43
1.1.4.4.8. Varlıkların Kötüye Kullanılması 44
1.1.4.5. Yolsuzluk ve Ahlaki Olmayan Davranışlar 44
1.1.4.5.1. Rüşvet Almak veya Vermek 45
1.1.4.5.2. Çıkar Çatışması 45
1.1.4.6. Muhasebe Hilesi ve Yaratıcı Muhasebe 46
1.2. MUHASEBE AÇISINDAN HATA 48
1.2.1. Muhasebe Hatalarının Türleri 48
1.2.1.1. Matematik Hataları 48
1.2.1.2. Kayıt Hataları 49
1.2.1.3. Devir Hataları (Aktarma Hataları) 49
1.2.1.4. Unutma ve Tekrarlama Hataları 49
1.2.1.5. Finansal Tablolar Üzerinde Yaptıkları Etki Bakımından Hatalar 50
1.2.1.5.1. Bilançoyu Etkileyen Muhasebe Hataları 50
1.2.1.5.1.1. Değerleme Hataları 51
1.2.1.5.1.2. Hesapların Birleştirilmesi 51
1.2.1.5.2. Gelir Tablosunu Etkileyen Muhasebe Hataları 52
1.2.1.5.3. Bilanço ve Gelir Tablosunu Etkileyen Muhasebe Hataları 52
1.2.1.5.4. Telafi Edici Hatalar 52
1.2.1.5.5. Amortisman ve Yeniden Değerleme Uygulamalarındaki Hatalar 52
1.2.1.5.6. Gider ve Maliyet Arttırıcı Harcamalarda Yapılan Hatalar 53
1.2.1.5.7. Muafiyet ve İstisna Uygulamalarındaki Hatalar 54
1.2.1.5.8. Stopaj (Tevkifat) Uygulamasında Karşılaşılan Hatalar 55
1.2.1.5.9. Sabit Kıymet Yenileme Fonu Uygulamalarındaki Hatalar 55
1.2.2. Muhasebe Hatalarının Yapılma Nedenleri 55
1.2.2.1. Dikkatsizlik 56
1.2.2.2. Bilgisizlik 56
1.2.2.3. Yorgunluk 56
1.2.2.4. Tecrübesizlik 56
Bölüm II
HİLE, HATA VE MUVAZAA KAVRAMLARININ HUKUKTAKİ YERİ
GİRİŞ 57
2.1. MUVAZAA 57
2.1.1. Unsurları 61
2.1.1.1. Tarafların İradeleri ile Beyanları Arasında Bilerek Yaratılan Uygunsuzluk 61
2.1.1.2. Muvazaa Anlaşması 61
2.1.1.3. Üçüncü Kişileri Aldatma Kastı 62
2.1.1.4. Gizli İşlem 62
2.1.2. Muvazaanın Türleri 62
2.1.2.1. Mutlak Muvazaa 63
2.1.2.2. Nispi Muvazaa 63
2.1.3. Muvazaanın İlgili Bazı Benzer Kavramlarla Karşılaştırılması 63
2.1.3.1. Muvazaa ve Kanuna Karşı Hile 64
2.1.3.2. Muvazaa ve Aldatma (Hile) 64
2.1.3.3. Muvazaa ve Yanılma (Hata) 65
2.1.4. Muvazaanın Hüküm ve Sonuçları 65
2.1.4.1. Görünürdeki İşlem Bakımından Muvazaanın Sonuçları 65
2.1.4.2. Gizli İşlem Bakımından Muvazaanın Sonuçları 66
2.2. HATA (YANILMA) 66
2.2.1. Hata Halleri 68
2.2.1.1. Beyan Yanılmaları 68
2.2.1.1.1. Sözleşmenin Niteliğinde Yanılma 68
2.2.1.1.2. Sözleşmenin Konusunda Yanılma 69
2.2.1.1.3. Kişide Yanılma 69
2.2.1.1.4. Kişinin Niteliklerinde Yanılma 69
2.2.1.1.5. İvazda Yanılma 70
2.2.1.1.6. Saikte Yanılma (Temel Hatası) 70
2.2.1.1.7. Sözleşmenin Kurulmasında, Kişinin İradesinin Oluşması Aşamasında Bir Yanılgıya Düşmüş Olması 70
2.2.1.1.8. Yanılanın Düştüğü Saik Yanılmasının Sözleşmenin Temeliyle İlgili Olması 71
2.2.1.1.9. İş İlişkilerindeki Dürüstlük Kurallarına Uygunluk 71
2.2.1.1.10. Saikte Yanılmanın Karşı Tarafça Bilinebilir Olması 71
2.3. HİLE (ALDATMA) 71
2.3.1. Aldatmanın Şartları 75
2.3.1.1. Aldatma Kastı Bulunmalıdır 75
2.3.1.2. Aldatma Kastı Sözleşmenin Yapılamamasına Yönelik Olmalıdır 76
2.3.1.3. Aktif Aldatma veya Pasif Aldatma Mevcut Olmalıdır 76
2.3.1.4. İlliyet Bağı Bulunmalıdır 77
2.3.1.5. Üçüncü Kişinin Aldatması 77
2.3.2. Aldatmanın Borçlar Hukukundaki Uygulama Alanları 77
2.3.3. Aldatmanın Sözleşmenin Geçerliliğine Etkisi 78
2.3.4. Tazminat 80
Bölüm III
TÜRK VERGİ MEVZUATINDA HİLE–HATA–MUVAZAA KAVRAMI
3.1. GENEL OLARAK 81
3.2. VERGİ HUKUKUNUN KAYNAKLARI 84
3.3. KAMU GELİRLERİNE ANAYASAL YAKLAŞIM 88
3.4. VERGİYE KARŞI TEPKİLER 97
3.4.1. Verginin İkame ve Gelir Etkisi 97
3.4.2. Vergiden Kaçınma 100
3.4.3. Vergi Kaçırmaya Yönelik Davranışlar 101
3.4.4. Verginin Yansıması 101
3.5. VERGİ KANUNLARINDA HİLE VE MUHASEBE HİLESİ 102
3.5.1. Yargı Mercilerinin Muhasebe Hilesine Bakış Açısı 118
3.5.1.1. Kanuni Boşluk, Hukuki Boşluk, Kanunilik İlkesi ve Kıyas Yasağı 125
3.5.2. İdarenin Muhasebe Hilesine Bakış Açısı 133
3.5.3. Muhasebe Hilesinin Varlığı İçin Vergi Ziyaı Doğmasına Gerek Yoktur 135
3.5.4. Muhasebe Hilesi ve Hata 136
3.5.5. Vergi Hataları 142
3.5.5.1. Hesap Hataları 146
3.5.5.1.1. Matrah Hataları 146
3.5.5.1.2. Vergi Miktarında Hatalar 147
3.5.5.1.3. Verginin Mükerrer Olması 147
3.5.5.2. Vergilendirme Hataları 149
3.5.5.2.1. Mükellefin Şahsında Hata 149
3.5.5.2.2. Mükellefiyette Hata 150
3.5.5.2.3. Mevzuda Hata 150
3.5.5.2.4. Vergilendirme veya Muafiyet Döneminde Hata 152
3.5.5.2.5. “Açık olma” Durumu 152
3.5.5.3. Vergi Hatalarının Ortaya Çıkarılması 153
3.5.5.4. Vergi Hatalarının Düzeltilmesi 153
3.5.5.4.1. Resen Düzeltme 153
3.5.5.4.2. Talep Üzerine Düzeltme 154
3.5.5.4.3. Düzeltme İsteme Hakkı Olanlar 154
3.5.5.4.4. Düzeltme İsteminin Yapılışı 155
3.5.5.4.5. Düzeltme İsteminde Süre 155
3.5.5.4.5.1. Dava Açma Süresinden Sonra “Hata” Fark Edilirse 155
3.5.5.4.5.2. Dava Açma Süresinde “Hata” Olduğu Fark Edilirse 156
3.5.5.4.5.3. Yargı ve Vergi İdaresinin VUK m.124’ü Farklı Anlamlandırmaları 157
3.5.5.4.6. Düzeltme Talebinin İncelenmesi 158
3.5.5.4.7. Düzeltme Yapılması Hali 158
3.5.5.4.8. Düzeltmenin Kapsamı 158
3.5.5.4.9. Düzeltmede Zamanaşımı 159
3.6. VERGİ HUKUKUNDA PEÇELEME 160
3.6.1. Vergi Hukukunda Muvazaa ve Peçeleme ile Karşılaştırılması 164
3.6.2. Vergi Hukukunda İspat ve Peçeleme İlişkisi 167
3.6.2.1. Delil Serbestisi 169
3.6.2.2. Şahit/Tanık İfadesi 170
3.6.3. Vergi Hukukunda Ekonomik Yaklaşım İlkesi ve Peçeleme 172
3.6.4. İspat Külfeti 177
3.7. TÜRK VERGİ SİSTEMİ UYGULAMASINDA BAZI MUHASEBE HİLELERİ VE PEÇELEME YÖNTEMLERİ 178
3.7.1. Gelir Vergisi 178
3.7.1.1. Gelir Vergisi’nin Mükellefi 182
3.7.1.2. Ticari Kazanç 183
3.7.1.2.1. Ticari Kazanç Kapsamında Vergiden Kaçınma 191
3.7.1.3. Diğer Kazanç ve İratlar 206
3.7.1.3.1. Değer Artışı Kazancı 206
3.7.1.3.1.1. Gayrimenkullerin Elden Çıkarılmasında Kaçınma Durumu 212
3.7.1.3.1.2. Finansal İşlemlerin Diğer Kazanç ve İratlar Yönünden Kaçınma Durumu 221
3.7.1.3.2. Arızi Kazanç 222
3.7.1.3.2.1. Arızi Kazançlarda Peçeleme 224
3.7.2. Kurumlar Vergisi 224
3.7.2.1. Kurumlar Vergisi’nin Mükellefleri 225
3.7.2.1.1. Sermaye Şirketleri 227
3.7.2.1.2. Kooperatifler 230
3.7.2.1.3. İktisadi Kamu Kuruluşları 232
3.7.2.1.4. Dernek ve Vakıflara Ait İktisadi İşletmeler 234
3.7.2.1.5. İş Ortaklıkları 239
3.7.2.2. Kurumlar Vergisi Kanunu’nda Safi Kurum Kazancı 241
3.7.2.3. Kurumlar Vergisi Kapsamında Güvenlik Müesseseleri 242
3.7.2.3.1. Örtülü Sermaye ve Peçeleme İlişkisi 242
3.7.2.3.1.1. Ortak 244
3.7.2.3.1.2. Ortakla İlişkili Kişi 244
3.7.2.3.1.3. Borcun Doğrudan veya Dolaylı Olarak Temin Edilmesi 245
3.7.2.3.1.4. Borcun İşletmede Kullanılması Gereği 245
3.7.2.3.1.5. Borcun Öz Sermayenin Üç Katını Aşması 245
3.7.2.3.1.6. Örtülü Sermaye Tutarı 246
3.7.2.3.2. Transfer Fiyatlaması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı ve Peçeleme İlişkisi 251
3.7.2.3.3. Kontrol Edilen Yabancı Kurum Kazancı 254
3.7.2.4. Kurumlar Vergisine Göre Muafiyet 256
3.7.2.4.1. Yeni Bir Müessese “Türkiye Varlık Fonu Yönetimi A.Ş.” 260
3.7.2.4.1.1. Türkiye Varlık Fonuna Devredilen Kurumlar 260
3.7.2.4.1.2. Türkiye Varlık Fonunun Türk Vergi Mevzuatı Açısından Yapısı 261
3.7.2.5. Kurumlar Vergisine göre İstisnalar 262
3.7.2.5.1. İştirak Kazançları İstisnası: (KVK m.5/1–a) 262
3.7.2.5.2. Yurt Dışı İştirak Kazancı İstisnası: KVK m.5/1–b 264
3.7.2.5.3. Tam Mükellef Anonim Şirketlerin Yurt Dışı İştirak Hisselerini Elden Çıkarmalarına İlişkin İstisna (KVK m.5/1–c) 268
3.7.2.5.4. Emisyon Primi İstisnası (KVK m.5/1–ç) 269
3.7.2.5.5. Yatırım Fon ve Yatırım Ortaklıklarının İstisnası (KVK m.5/1–d) 270
3.7.2.5.6. Taşınmazlar ve İştirak Hisseleri ile Kurucu Senetleri, İntifa Senetleri ve Rüçhan Hakları Satış Kazancı İstisnası (KVK m.5/1–e) 271
3.7.2.5.7. Yurt Dışı Şube Kazancı İstisnası (KVK m.5/1–g) 277
3.7.2.5.8. Yurt Dışında Yapılan İnşaat, Onarım, Montaj İşleri ile Teknik Hizmetlerden Sağlanan Kazançlarda İstisna (KVK m.5/1–h) 278
3.7.2.5.9. Eğitim Tesisleri, Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Rehabilitasyon Merkezlerinin İşletilmesinden Elde Edilen Kazançlara İlişkin İstisna (KVK m.5/1–ı) 278
3.7.2.5.10. Risturn İstisnası (KVK m.5/1–j) 279
3.7.2.5.11. Gayrimenkul Satış Kazancı İstisnasının İrdelenmesi 280
3.7.2.5.12. Yenileme Fonu Açısından Değerlendirme 281
3.7.2.6. Finansal İşlemlerin, Kurumlar Vergisi Kanunu Uyarınca Kaçınma Kapsamında Değerlendirilmesi 284
3.7.2.7. Peçeleme İşlemlerinin Kurumlar Vergisi Kanunu Uyarınca Değerlendirilmesi 286
3.7.2.8. Kurumlar Vergisi Kanunu’nda Sayılan İstisnaların Peçelemeye Alet Edilmesi ile İlgili Bazı Yargı Kararları 289
3.7.3. Harcamalar Üzerinden Alınan Vergiler Yönünden Durumu 291
3.7.3.1. Katma Değer Vergisi 292
3.7.3.1.1. Katma Değer Vergisi’nin Konusu 293
3.7.3.1.2. Katma Değer Vergisi’nin Mükellefi ve Vergi Sorumlusu 297
3.7.3.1.3. Katma Değer Vergisi’nde Vergiyi Doğuran Olay 297
3.7.3.1.4. Katma Değer Vergisi’nde Teslim 298
3.7.3.1.5. Finansal İşlemlerde Katma Değer Vergisi Kanunu Uyarınca Kaçınma 299
3.7.3.1.6. KDVK Uyarınca Peçeleme İşlemleri 307
3.7.3.2. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi (BSMV) 308
3.7.3.2.1. Finansal İşlemlerin Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi Uyarınca Kaçınma 313
3.7.3.3. Damga Vergisi 318
3.7.3.3.1. Damga Vergisi’nin Konusu 319
3.7.3.3.2. Damga Vergisi’nin Mükellefi 321
3.7.3.3.3. Damga Vergisi’nin Matrahı ve Vergiyi Doğuran Olay 322
3.7.3.3.4. Finansal İşlemlerin Damga Vergisi Kanunu Uyarınca Kaçınma Kapsamında Değerlendirilmesi 323
3.7.4. Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu 324
3.7.4.1. Veraset ve İntikal Vergisinin Konusu 325
3.7.4.2. Veraset ve İntikal Vergisinin Mükellefi 326
3.7.4.3. Veraset ve İntikal Vergisinin Matrahı, Oranı ve Ödenmesi 328
3.7.4.4. Veraset ve İntikal Vergisinde Bazı Kaçınma İşlemleri 330
Bölüm IV
GENEL DEĞERLENDİRME VE SAPTANAN BULGULAR
4.1. GENEL OLARAK 333
4.2. FİNANSAL İŞLEMLERDE GENEL OLARAK KAÇINMA MEVZUU 335
4.3. PEÇELEME İŞLEMLERİ İLE MUHASEBE HİLELERİNİN VERGİ HUKUKUNDAKİ YASALLIĞI İLE ALAKALI VE FARKLI GÖRÜŞLER 342
4.4. GENEL DEĞERLENDİRME 352
Sonuç 357
Kaynakça 359
Kavramlar Dizini 382 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
