Kategoriler
Eser Adı Yazar Yayınevi Açıklama İçindekiler Barkod
Arama  
Ana Sayfa Sipariş Takip Üyelik Yardım İletişim
 
 
Bülten
   

×
Anayasa Değişikliklerinin Esas Bakımımdan Denetimi
Temmuz 2023 / 1. Baskı / 336 Syf.
Baskısı tükenmiştir.
 
   

İnsan değerleri üreten, yaşatan ve değerlerle yaşayan tek varlıktır. Nitekim insanların varlıklarını anlamlandırırken başvurdukları temel kavram "değer" kavramıdır. Toplumların yaşam tarzları, tarih, inanç ve gelenekleriyle de yakından bağlantılı olan değerler, aslında insanların nasıl bir yaşam sürdüklerine dair bir ipucu ve nasıl yaşayacaklarına işaret eden birer yol haritasıdır.

Bir hukuk sisteminde "değerler"e başta anayasalar olmak üzere, kanunlar ve sözleşmeler gibi hukuki metinlerde rastlanacağı gibi, bu metinleri yorumlama, anlamlandırma ve somutlaştırma gibi görevleri olan mahkemelerin kararlarında da rastlamak mümkündür. Çalışmada ise özel olarak anayasalarda yer alan değerler üzerinden değerlendirmeler yapılmıştır.

Anayasacılığın esası, hukuk devletinin ve gereklerinin sağlanması amacıyla iktidarın hukuk yoluyla sınırlandırılmasıdır. Bunun yanında anayasa, birey haklarının herkese, özellikle de devlete karşı olanlarının korunmasının aracıdır. Bu amaçlarla oluşturulan anayasaların uzun süre yaşamaları ise ancak gerçek anlamda uygulandığı zaman mümkün olacaktır. Benzer şekilde değerlerin anayasalarda yer almasından daha da önemli olan, bunların uygulamaya geçirilmesidir. Anayasal değerler sisteminin geliştirilmesi, korunması ve yasal döngü içerisinde uygulamaya geçirilip geçirilmediğini ortaya çıkarmak ise anayasa yargısının görevidir. Bu çalışmanın amacı da yüksek mahkemelerin anayasal değerleri anayasa değişikliklerinin yargısal denetimi yolu ile koruma hedefini gerçekleştirip gerçekleştirilmediğini sorgulamaktır.

Konu Başlıkları
Anayasal Değerler Sistemi Bakımından Anayasayı Değiştirme İktidarı ve Sınırlılığı
Anayasal Değerler Sistemi Bakımından Anayasayı Değiştirme İktidarı ve Sınırlılığı
Türk Anayasa Mahkemesi'nin Anayasa Değişikliklerinin Denetimi Konusundaki Yaklaşımı
Barkod: 9786052643334
Yayın Tarihi: Temmuz 2023
Baskı Sayısı:  1
Ebat: 16x24
Sayfa Sayısı: 336
Yayınevi: Adalet Yayınevi
Kapak Türü: Karton Kapaklı
Dili: Türkçe
Ekler: -

 

İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER
Sayfa
ÖNSÖZ  7
İÇİNDEKİLER  9
KISALTMALAR  13
1. GİRİŞ  15
2. ANAYASAL DEĞERLER SİSTEMİ BAKIMINDAN ANAYASAYI DEĞİŞTİRME İKTİDARI VE SINIRLILIĞI  21
I. Anayasal Değerler Sistemi ve Sistemde Değişiklik Yapılmasının Mümkün Olup Olmadığı  21
A. Değer ve Değer Yargısı Kavramı  21
1. Değer kavramı  21
2. Değerlerin değişime açık olup olmadığı meselesi ve değer yargısı kavramı  24
B. Anayasal Değer Kavramı  29
1. Anayasal değer kavramının içeriği  29
a. Anayasaların içeriğine ilişkin yaklaşımlar  30
b. Anayasal değerler sistemi, içeriği ve “Anayasal kimlik” kavramı  31
2. Anayasal değerlerin anayasalardaki konumları  39
a. Başlangıç metinleri  39
b. Temel hak ve özgürlükleri içeren maddeler  45
c. Değiştirilemez maddeler  46
d. Anayasayı değiştirme kuralları  46
e. Değerlendirme  48
3. Anayasal değerler sisteminde değişiklik ihtiyacı  48
C. Anayasayı Değiştirme İktidarının “Kuruculuk” Sıfatının Sorgusu ve Sınırlılığı Tartışmaları  52
1. Anayasayı yapma ve değiştirme iktidarı açısından iktidar türleri  52
2. Anayasayı değiştirme iktidarının “kuruculuk” sıfatının sorgusu  57
3. Anayasayı değiştirme iktidarının sınırlılığı: Lehte ve aleyhte görüşler  59
II. Anayasayı Değiştirme İktidarının Usuli Sınırları  61
A. Anayasayı Değiştirme Usullerinin Varlık Gösterdiği Katı Anayasa Sistemi  61
B. Anayasayı Değiştirme Usullerinin Önemi ve İşlevleri  66
C. Anayasayı Değiştirme Usullerinin Değiştirilebilir Olup Olmadığı Tartışması  68
III. Anayasayı Değiştirme İktidarının Maddi Sınırları  70
A. Anayasayı Değiştirme İktidarının Anayasayı Değiştirme Biçimleri ve
Uygulamadaki Modeller  71
1. Genel olarak  71
2. Anayasa değişikliği modelleri  74
a. Anayasal anayasa değişiklikleri  75
b. Anayasa dışı anayasa değişiklikleri  77
c. Anayasaya aykırı anayasa değişiklikleri  80
B. Anayasa Değişikliklerinin Açık Maddi Sınırları (Explicit Substantive
Limitations): Değiştirilemez Maddeler  91
1. Değiştirilemez maddelerin kapsamı  91
2. Değiştirilemez maddelerin kapsamı dışında bırakılan diğer sınırlar  94
3. Değiştirilemez maddelerin tarihsel temelleri ve gelişimi  96
4. Değiştirilemez maddelerin amacı ve işlevi  98
5. Değiştirilemez maddelere verilen hukuki değerle ilişkili tartışmalar  102
a. Değiştirilemez maddelerin varlığına ilişkin itirazlar ve kabuller  102
b. Değiştirilemez maddelerin değiştirilmesi meselesi  107
c. Değiştirilemez maddelerin dar ve geniş yorumlanması  110
6. Değiştirilemez maddelerin içeriği  114
C. Anayasa Değişikliklerinin Zımnî Maddi Sınırları (Implicit Substantive
Limitations)  118
1. Zımnî maddi sınırların kapsamı  118
2. Zımnî maddi sınırların varlığını reddeden ve kabul eden görüşler  122
3. Zımnî maddi sınırların tarihsel gelişimi  125
3. ANAYASA DEĞİŞİKLİKLERİNİN YARGISAL DENETİMİ VE BU DENETİMİN MEŞRULUĞU  129
I. Anayasa Değişikliklerinin Yargısal Denetiminin Mantıki Temelleri  130
II. Anayasa Değişikliklerinin Yargısal Denetiminin Yapıldığı Zaman Bakımından Denetim Sistemleri ve Ülke Uygulamaları  133
A. Önleyici (a priori) Denetim  135
B. Düzeltici (a posteriori) Denetim  138
1. Anayasa değişikliklerinin denetimini reddeden ülkeler  139
2. Şekil bakımından denetim  142
3. Esas bakımından denetim  145
III. Anayasa Değişikliklerinin Esas Bakımından Denetimi İçin Gerekli Argümanlar  146
A. Anayasa Maddeleri Arasında Hiyerarşinin Kabulü  146
1. Anayasayı değiştirme usulleri ile diğer anayasa maddeleri arasındaki
hiyerarşi  151
2. Farklı değiştirme usulleri arasındaki hiyerarşi  151
3. Değiştirilemez maddeler ile diğer anayasa maddeleri arasındaki hiyerarşi . 154
4. Değerlendirme  161
B. Anayasa–üstülük Yaklaşımının Kabulü  162
1. Anayasa–üstü prensiplerin varlığı ve geçerliliği tartışmaları  162
2. Anayasaya uygunluk denetiminde ölçü alınan anayasa–üstü prensiplerin farklı görünümleri  166
IV. Anayasa Değişikliklerinin Esas Bakımından Denetimini Reddeden Mahkemeler  168
A. Amerika  168
B. İrlanda  170
C. Macaristan  172
V. Anayasa Değişikliklerini Esas Bakımından Denetleyen Mahkemeler  174
A. Almanya  174
B. İtalya  178
C. Hindistan’ın “Temel Yapı Doktrini”  181
D. “Temel Yapı Doktrini”ni Uygulamaya Geçiren Diğer Ülkeler  189
1. Güney Afrika Cumhuriyeti  189
2. Kenya  192
3. Kolombiya  195
E. Brezilya  201
F. Slovakya  206
4. TÜRK ANAYASA MAHKEMESİ’NİN ANAYASA DEĞİŞİKLİKLERİNİN DENETİMİ KONUSUNDAKİ YAKLAŞIMI  211
I. Anayasa Mahkemesinin Anayasaya Uygunluk Denetimi Görevi ve Denetimin Sınırı  212
A. Anayasa Mahkemesinin Anayasa Hükümlerini Yorumlama, Somutlaştırma ve Anlamlandırma İşlevi  212
B. Yargısal Yorumun Sınırlarının Aşılması: “Yargısal Aktivizm” Nitelemesi  213
C. Türk Anayasa Mahkemesi’nin Anayasa Değişikliklerinin Denetimi Sırasındaki “Yetkilerini Genişletme Eğilimi”  217
II. Türk Anayasa Mahkemesi’nin Anayasa Değişikliklerinin Denetimine İlişkin Farklı Dönemlerdeki Uygulamaları  221
A. Genel Olarak Türk Anayasa Mahkemesi’nin Anayasa Değişikliklerin Denetimi Sırasında Kullandığı Ölçü Normlar  221
B. 1876 Anayasası (Kanun–ı Esasi) Dönemi  224
C. 1924 Anayasası Dönemi  226
D. 1961 Anayasası Dönemi  229
1. 1961 Anayasası’nda anayasayı değiştirme usulü  229
2. 1961 Anayasası’ndaki değiştirilemez maddeler  230
3. Türk Anayasa Mahkemesi’nin kuruluşu ve anayasa değişikliklerinin
denetiminin başlama süreci  232
4. Dönemin önemli içtihatları  234
a. E. 1970/1, K. 1970/31, K. T. 16.6.1970: Esas bakımından denetimin
ilk sinyali  234
b. E. 1973/19, K. 1975/87, K.T. 15.4.1975: Şekil görüntüsü altında
esas bakımından denetim  243
c. Değerlendirme  249
E. 1982 Anayasası Dönemi  251
1. 1982 Anayasası’nda anayasayı değiştirme usulü  253
2. 1982 Anayasası’ndaki değiştirilemez maddeler  260
3. 4. maddenin değiştirilebilirliği tartışması  261
a. 4. maddenin değiştirilebileceğini savunan görüşler  261
b. 4. maddenin değiştirilemeyeceğini savunan görüşler  264
c. Değerlendirme  266
4. 1982 Anayasası’nda anayasa değişikliklerinin yargısal denetiminin
kapsamı  267
5. Dönemin önemli içtihatları  268
a. E. 1987/9, K. 1987/15, K. T. 18.06.1987: Mevzuata uygun denetim  268
b. E. 2007/99, K. 2007/86, K. T. 27.11.2007: Mevzuata uygun denetim ve referandumlar üzerinde anayasallık denetimi sorunu  269
c. E. 2008/16, K. 2008/116, K. T. 05.06.2008: Şekil görüntüsü altında esas bakımından denetim içtihatlarına dönüş  277
d. E. 2010/49, K. 2010/87, K. T. 07.07.2010: Şekil görüntüsü altında
esas bakımından denetim yaklaşımının devamı  289
e. E. 2011/59, K. 2012/34, K.T. 01.03.2012: Anayasa Mahkemesi’nin
“yetkisini genişletme eğilimi”nden vazgeçişi  292
5. SONUÇ  295
KAYNAKLAR  303
 


Erdoğan Teziç
Ekim 2024
699.50 TL
Sepete Ekle
Serkan Ekiz
Ekim 2024
290.00 TL
Sepete Ekle
Ömer Anayurt
Ekim 2024
740.00 TL
Sepete Ekle





 

İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER
Sayfa
ÖNSÖZ  7
İÇİNDEKİLER  9
KISALTMALAR  13
1. GİRİŞ  15
2. ANAYASAL DEĞERLER SİSTEMİ BAKIMINDAN ANAYASAYI DEĞİŞTİRME İKTİDARI VE SINIRLILIĞI  21
I. Anayasal Değerler Sistemi ve Sistemde Değişiklik Yapılmasının Mümkün Olup Olmadığı  21
A. Değer ve Değer Yargısı Kavramı  21
1. Değer kavramı  21
2. Değerlerin değişime açık olup olmadığı meselesi ve değer yargısı kavramı  24
B. Anayasal Değer Kavramı  29
1. Anayasal değer kavramının içeriği  29
a. Anayasaların içeriğine ilişkin yaklaşımlar  30
b. Anayasal değerler sistemi, içeriği ve “Anayasal kimlik” kavramı  31
2. Anayasal değerlerin anayasalardaki konumları  39
a. Başlangıç metinleri  39
b. Temel hak ve özgürlükleri içeren maddeler  45
c. Değiştirilemez maddeler  46
d. Anayasayı değiştirme kuralları  46
e. Değerlendirme  48
3. Anayasal değerler sisteminde değişiklik ihtiyacı  48
C. Anayasayı Değiştirme İktidarının “Kuruculuk” Sıfatının Sorgusu ve Sınırlılığı Tartışmaları  52
1. Anayasayı yapma ve değiştirme iktidarı açısından iktidar türleri  52
2. Anayasayı değiştirme iktidarının “kuruculuk” sıfatının sorgusu  57
3. Anayasayı değiştirme iktidarının sınırlılığı: Lehte ve aleyhte görüşler  59
II. Anayasayı Değiştirme İktidarının Usuli Sınırları  61
A. Anayasayı Değiştirme Usullerinin Varlık Gösterdiği Katı Anayasa Sistemi  61
B. Anayasayı Değiştirme Usullerinin Önemi ve İşlevleri  66
C. Anayasayı Değiştirme Usullerinin Değiştirilebilir Olup Olmadığı Tartışması  68
III. Anayasayı Değiştirme İktidarının Maddi Sınırları  70
A. Anayasayı Değiştirme İktidarının Anayasayı Değiştirme Biçimleri ve
Uygulamadaki Modeller  71
1. Genel olarak  71
2. Anayasa değişikliği modelleri  74
a. Anayasal anayasa değişiklikleri  75
b. Anayasa dışı anayasa değişiklikleri  77
c. Anayasaya aykırı anayasa değişiklikleri  80
B. Anayasa Değişikliklerinin Açık Maddi Sınırları (Explicit Substantive
Limitations): Değiştirilemez Maddeler  91
1. Değiştirilemez maddelerin kapsamı  91
2. Değiştirilemez maddelerin kapsamı dışında bırakılan diğer sınırlar  94
3. Değiştirilemez maddelerin tarihsel temelleri ve gelişimi  96
4. Değiştirilemez maddelerin amacı ve işlevi  98
5. Değiştirilemez maddelere verilen hukuki değerle ilişkili tartışmalar  102
a. Değiştirilemez maddelerin varlığına ilişkin itirazlar ve kabuller  102
b. Değiştirilemez maddelerin değiştirilmesi meselesi  107
c. Değiştirilemez maddelerin dar ve geniş yorumlanması  110
6. Değiştirilemez maddelerin içeriği  114
C. Anayasa Değişikliklerinin Zımnî Maddi Sınırları (Implicit Substantive
Limitations)  118
1. Zımnî maddi sınırların kapsamı  118
2. Zımnî maddi sınırların varlığını reddeden ve kabul eden görüşler  122
3. Zımnî maddi sınırların tarihsel gelişimi  125
3. ANAYASA DEĞİŞİKLİKLERİNİN YARGISAL DENETİMİ VE BU DENETİMİN MEŞRULUĞU  129
I. Anayasa Değişikliklerinin Yargısal Denetiminin Mantıki Temelleri  130
II. Anayasa Değişikliklerinin Yargısal Denetiminin Yapıldığı Zaman Bakımından Denetim Sistemleri ve Ülke Uygulamaları  133
A. Önleyici (a priori) Denetim  135
B. Düzeltici (a posteriori) Denetim  138
1. Anayasa değişikliklerinin denetimini reddeden ülkeler  139
2. Şekil bakımından denetim  142
3. Esas bakımından denetim  145
III. Anayasa Değişikliklerinin Esas Bakımından Denetimi İçin Gerekli Argümanlar  146
A. Anayasa Maddeleri Arasında Hiyerarşinin Kabulü  146
1. Anayasayı değiştirme usulleri ile diğer anayasa maddeleri arasındaki
hiyerarşi  151
2. Farklı değiştirme usulleri arasındaki hiyerarşi  151
3. Değiştirilemez maddeler ile diğer anayasa maddeleri arasındaki hiyerarşi . 154
4. Değerlendirme  161
B. Anayasa–üstülük Yaklaşımının Kabulü  162
1. Anayasa–üstü prensiplerin varlığı ve geçerliliği tartışmaları  162
2. Anayasaya uygunluk denetiminde ölçü alınan anayasa–üstü prensiplerin farklı görünümleri  166
IV. Anayasa Değişikliklerinin Esas Bakımından Denetimini Reddeden Mahkemeler  168
A. Amerika  168
B. İrlanda  170
C. Macaristan  172
V. Anayasa Değişikliklerini Esas Bakımından Denetleyen Mahkemeler  174
A. Almanya  174
B. İtalya  178
C. Hindistan’ın “Temel Yapı Doktrini”  181
D. “Temel Yapı Doktrini”ni Uygulamaya Geçiren Diğer Ülkeler  189
1. Güney Afrika Cumhuriyeti  189
2. Kenya  192
3. Kolombiya  195
E. Brezilya  201
F. Slovakya  206
4. TÜRK ANAYASA MAHKEMESİ’NİN ANAYASA DEĞİŞİKLİKLERİNİN DENETİMİ KONUSUNDAKİ YAKLAŞIMI  211
I. Anayasa Mahkemesinin Anayasaya Uygunluk Denetimi Görevi ve Denetimin Sınırı  212
A. Anayasa Mahkemesinin Anayasa Hükümlerini Yorumlama, Somutlaştırma ve Anlamlandırma İşlevi  212
B. Yargısal Yorumun Sınırlarının Aşılması: “Yargısal Aktivizm” Nitelemesi  213
C. Türk Anayasa Mahkemesi’nin Anayasa Değişikliklerinin Denetimi Sırasındaki “Yetkilerini Genişletme Eğilimi”  217
II. Türk Anayasa Mahkemesi’nin Anayasa Değişikliklerinin Denetimine İlişkin Farklı Dönemlerdeki Uygulamaları  221
A. Genel Olarak Türk Anayasa Mahkemesi’nin Anayasa Değişikliklerin Denetimi Sırasında Kullandığı Ölçü Normlar  221
B. 1876 Anayasası (Kanun–ı Esasi) Dönemi  224
C. 1924 Anayasası Dönemi  226
D. 1961 Anayasası Dönemi  229
1. 1961 Anayasası’nda anayasayı değiştirme usulü  229
2. 1961 Anayasası’ndaki değiştirilemez maddeler  230
3. Türk Anayasa Mahkemesi’nin kuruluşu ve anayasa değişikliklerinin
denetiminin başlama süreci  232
4. Dönemin önemli içtihatları  234
a. E. 1970/1, K. 1970/31, K. T. 16.6.1970: Esas bakımından denetimin
ilk sinyali  234
b. E. 1973/19, K. 1975/87, K.T. 15.4.1975: Şekil görüntüsü altında
esas bakımından denetim  243
c. Değerlendirme  249
E. 1982 Anayasası Dönemi  251
1. 1982 Anayasası’nda anayasayı değiştirme usulü  253
2. 1982 Anayasası’ndaki değiştirilemez maddeler  260
3. 4. maddenin değiştirilebilirliği tartışması  261
a. 4. maddenin değiştirilebileceğini savunan görüşler  261
b. 4. maddenin değiştirilemeyeceğini savunan görüşler  264
c. Değerlendirme  266
4. 1982 Anayasası’nda anayasa değişikliklerinin yargısal denetiminin
kapsamı  267
5. Dönemin önemli içtihatları  268
a. E. 1987/9, K. 1987/15, K. T. 18.06.1987: Mevzuata uygun denetim  268
b. E. 2007/99, K. 2007/86, K. T. 27.11.2007: Mevzuata uygun denetim ve referandumlar üzerinde anayasallık denetimi sorunu  269
c. E. 2008/16, K. 2008/116, K. T. 05.06.2008: Şekil görüntüsü altında esas bakımından denetim içtihatlarına dönüş  277
d. E. 2010/49, K. 2010/87, K. T. 07.07.2010: Şekil görüntüsü altında
esas bakımından denetim yaklaşımının devamı  289
e. E. 2011/59, K. 2012/34, K.T. 01.03.2012: Anayasa Mahkemesi’nin
“yetkisini genişletme eğilimi”nden vazgeçişi  292
5. SONUÇ  295
KAYNAKLAR  303
 


 
Kitap
Bülten
Kitap
Kitap
İndirimli Kitaplar
 
 
Ana Sayfa | 2021 Kaynakça Dokümanı | Hakkımızda | Bülten | Kişisel Verilerin Korunması | Yardım | İletişim

Seçkin Yayıncılık San. Tic. A.Ş.
Copyright © 1996 - 2024