|
İÇİNDEKİLER
İçindekiler
İkinci Baskıya Önsöz 7
Önsöz 11
Kısaltmalar 31
Giriş
§ 1. BORÇLAR HUKUKUNUN TANIMI, KONUSU VE KAYNAKLARI 33
I. Borçlar Hukukunun Tanımı ve Konusu 33
II. Borçlar Hukukunun Kaynakları 34
A. Asli Kaynaklar 34
B. Tali Kaynaklar 36
1. Örf ve Adet Hukuku 36
2. Hâkimin Yarattığı Hukuk 37
C. Yardımcı Kaynaklar 38
§ 2. BORÇLAR HUKUKUNA HÂKİM OLAN İLKELER 38
I. İrade Özerkliği 39
II. Nisbilik 42
III. Kusur Sorumluluğu 43
IV. Üçüncü Kişi Aleyhine Borç Doğurucu İşlem Yapılamaması 43
V. Dürüstlük Kuralı 44
VI. Sözleşmelerde Karşılıklılık 45
§ 3. BORÇLAR HUKUKUNUN DİĞER HUKUK DALLARIYLA İLİŞKİSİ 46
I. Anayasa Hukuku ile Borçlar Hukuku Arasındaki İlişki 46
II. Medeni Hukuk ile Borçlar Hukuku Arasındaki İlişki 46
III. Ticaret Hukuku ile Borçlar Hukuku Arasındaki İlişki 47
IV. İş Hukuku ile Borçlar Hukuku Arasındaki İlişki 48
Birinci Bölüm
BORÇLAR HUKUKUNUN
TEMEL KAVRAMLARI
§ 4. BORÇ VE BORÇ İLİŞKİSİ KAVRAMLARI 51
I. Genel Olarak 51
II. Dar Anlamda Borç – Dar Anlamda Borç İlişkisi (Borç) ve Geniş Anlamda Borç İlişkisi 51
III. BORÇ VE BORÇ İLİŞKİSİ ARASINDAKİ FARKLAR 52
A. Doğum Anları Bakımından Farklar 52
B. Muhtevaları Bakımından Farklar 52
C. Devredilebilmeleri Bakımından 53
D. Sona Erme Bakımından 54
IV. Borç İlişkisinin Unsurları 54
§ 5. BORÇ İLİŞKİSİNİN KONUSU OLARAK EDİM 56
I. Edim Kavramı 56
II. Edimin Unsurları 57
A. Alacaklı Lehine Maddi ve Manevi Yarar Sağlamalı 57
B. Belirli veya Belirlenebilir Olmalı 57
C. İmkânsız Olmamalı 58
D. Kanunun Emredici Hükümlerine, Ahlaka, Kamu Düzenine ve Kişilik Haklarına Aykırı Olmamalı 58
III. Edim Türleri 59
A. Verme Edimi – Yapma Edimi – Yapmama Edimi 59
1. Verme Edimi 59
2. Yapma Edimi 59
3. Yapmama Edimi 60
4. Ayırımın Hukukî Sonuçları 60
B. Şahsi Edim – Maddi Edim 61
1. Şahsi Edim 61
2. Maddî Edim 61
3. Ayırımın Hukukî Sonuçları 61
C. Bölünebilir Edimler – Bölünemez Edimler 62
1. Bölünebilir Edimler 62
2. Bölünemez Edimler 62
3. Ayırımın Hukukî Sonuçları 63
D. Ani Edim– Dönemli Edim –Sürekli Edim 63
1. Ani Edim 63
2. Dönemli Edim 63
3. Sürekli Edim 64
4. Ayırımın Hukukî Sonuçları 64
E. Cins Borcu – Parça Borcu 64
1. Çeşit Borcu (Cinsiyle Belirlenen Edim) 64
2. Parça Borcu (Ferdiyle Belirlenen Edim) 65
3. Sınırlı Çeşit Borcu 65
4. Çeşit Borcu – Parça Borcu Ayırımının Misli Eşya – Misli Olmayan Eşya Ayırımı ile İlişkisi 65
5. Ayırımın Hukukî Sonuçları 66
F. Başlangıçta Belirli Edim – Seçimle Belirlenen Edim (Seçimlik Borç) 67
1. Seçimlik Borç 68
2. Seçimlik Yetki 69
§ 6. BORÇ İLİŞKİSİNİN KAPSAMINDA YER ALAN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLER 69
I. Borç İlişkisinin Kapsamında Yer Alan Haklar 70
A. Alacak Hakkı 70
1. Genel Olarak 70
2. Alacak Hakkının Özellikleri 70
3. Alacak Hakkının Nisbîliğinin İstisnaları 71
a. Kuvvetlendirilmiş Alacak Hakları 71
b. Eşyaya Bağlı Borçlar 72
c. Üçüncü Kişi Yararına Sözleşme 73
B. Fer’i Haklar 74
C. Tali Haklar 74
1. Def’i Hakları 74
2. Yenilik Doğuran Haklar 75
a. Genel Olarak 75
b. Türleri 76
c. Özellikleri 76
II. Borç İlişkisinin Kapsamında Yer Alan Yükümlülükler 77
A. Edim Yükümlülükleri 78
1. Aslî Edim Yükümlülüğü 78
2. Yan Edim Yükümlülüğü 78
B. Yan Yükümlülükler 79
1. İfaya Yardımcı Yan Yükümlülükler 80
2. Koruyucu Yan Yükümlülükler 80
C. Tali Yükümlülükler 81
§ 7. BORÇ İLİŞKİSİNDEN DOĞAN SORUMLULUK VE SORUMLULUĞUN OLMADIĞI BORÇ İLİŞKİLERİ (EKSİK BORÇLAR) 82
I. Sorumluluk Kavramı 82
II. Sorumluluğun Türleri 83
A. Tazmin Yükümlülüğünün Kaynağına Göre Sorumluluk (“…Den” Sorumluluk) 83
1. Sözleşme Sorumluluğu (Akdi Sorumluluk) 83
2. Sözleşme Dışı Sorumluluk (Akit Dışı Sorumluluk) 83
B. Tazmin Yükümlülüğünün Yerine Getirileceği Değere Göre Sorumluluk
(“…İle” Sorumluluk) 84
1. Malvarlığı ile Sorumluluk 84
a. Sınırsız Malvarlığı Sorumluluğu 84
b. Sınırlı Malvarlığı Sorumluluğu 85
aa. Miktar İtibariyle Sınırlı Sorumluluk 85
bb. Konu İtibariyle Sınırlı Sorumluluk 86
2. Şahısvarlığı ile Sorumluluk 87
III. Sorumluluğun Olmadığı Borç İlişkileri (Eksik Borçlar) 87
A. Genel Olarak 87
B. Eksik Borçların Türleri 87
1. Doğuştan Eksik Borçlar 88
2. Geçici Eksik Borçlar 88
3. Sonradan Eksik Borçlar 89
§ 8. HUKUKİ İŞLEM KAVRAMI, UNSURLARI VE TÜRLERİ 89
I. Hukuki Olay, Hukuki Fiil ve Hukuki İşlem Kavramları 89
A. Hukuki Olay 89
B. Hukuki Fiiller 90
1. Hukuka Aykırı Fiiller 90
a. Borca Aykırı Davranışlar 90
b. Haksız Fiiller 91
2. Hukuka Uygun Fiiller 91
a. Duygu Açıklamaları (His Açıklamaları) 91
b. Düşünce Açıklamaları (Tasavvur/Bilgi Açıklamaları) 92
c. İrade Açıklamaları 92
aa. Hukukî İşlemler 92
bb. Hukukî İşlem Benzerleri 93
cc. Maddî Fiiller 93
II. Hukuki İşlemin Unsurları 93
A. Kurucu Unsurlar 94
1. İrade Açıklaması 94
a. Genel Olarak 94
b. İrade Açıklamasının Unsurları 94
c. İrade Açıklamasının Türleri 95
2. Hukukî Sonuç 96
3. Diğer Kurucu Unsurlar 96
B. Geçerlilik Unsurları 96
1. Tüm Hukukî İşlemler Bakımından Aranan Geçerlilik Şartları 96
a. Hukukî İşlemi Yapan Kişi Fiil Ehliyetine Sahip Olmalı 96
b. Hukukî İşlem Emredici Hukuk Kurallarına, Kamu Düzenine, Ahlaka ve Kişilik Haklarına Aykırı ve İmkânsız Olmamalı 97
c. Hukukî İşlem Muvazaalı Olmamalı 98
d. Hukukî İşlemi Oluşturan İrade Açıklamaları Sakatlanmamış Olmalı 98
2. Sadece Belirli Hukukî İşlemler Bakımından Aranan Geçerlilik Şartları 98
a. Şekle Bağlı İşlemlerde Şekil Şartına Uyulmuş Olmalı 98
b. Tasarruf İşlemini Yapanın Tasarruf Yetkisi Olmalı 98
c. Karşılıklı Borç Doğuran Sözleşmelerde Aşırı Yararlanma Olmamalı 99
d. Sebebe Bağlı Tasarruf İşlemlerinde Onun Dayandığı Borçlandırıcı İşlem Geçerli Olmalı 99
C. Tamamlayıcı Unsurlar (Etkinlik Unsurları) 99
III. Hukuki İşlemin Türleri 100
A. Hüküm Doğuracakları Zamana Göre Hukuki İşlemler 100
B. İvazlı Olup Olmamalarına Göre Hukuki İşlemler 100
C. Meydana Gelmesi İçin Gerekli İrade Açıklamasının Sayısına Göre Hukuki İşlemler 101
1. Tek Taraflı Hukukî İşlemler 101
2. İki Taraflı Hukukî İşlemler 101
3. Kararlar 102
D. Malvarlığına Yaptıkları Etkiye Göre Hukuki İşlemler 102
1. Borçlandırıcı İşlemler 102
2. Tasarruf İşlemleri 104
3. Kazandırıcı İşlemler 105
E. Sebebe Bağlı Olup Olmamalarına Göre Hukuki İşlemler 106
İkinci Bölüm
BORÇLARIN KAYNAKLARI
§ 9. SÖZLEŞMEDEN DOĞAN BORÇLAR 109
I. Sözleşme Kavramı 109
II. Sözleşme Çeşitleri 110
A. Genel Olarak 110
B. Tek Tarafa Borç Yükleyen – İki Tarafa Borç Yükleyen Sözleşmeler Ayırımı 110
C. Şekle Tâbi Olan – Şekle Tâbi Olmayan Sözleşme Ayırımı 111
D. Tipik – Atipik Sözleşme Ayırımı 111
1. Genel Olarak 111
2. Atipik Sözleşmelerin Tasnifi 112
III. Sözleşmenin Kurulması 113
A. Karşılıklı İrade Beyanlarının Bulunması 113
1. Öneri (İcap–Teklif) 113
a. Öneri Kavramı, Şartları ve Bağlayıcı Olmayan Öneri 113
b. Önerinin Hüküm ve Sonuçları 114
c. Önerinin Geri Alınması 117
2. Kabul 117
3. Öneride Bulunanın ya da Muhatabın Ölmesi veya Fiil Ehliyetini Kaybetmesi 119
B. Karşılıklı İrade Beyanlarının Birbirine Uygun Olması 120
IV. Sözleşmenin Kurulduğu An 121
V. Sözleşmenin Hüküm ve Sonuçlarını Doğurmaya Başladığı An 122
VI. Sözleşmelerde Şekil 123
A. Genel Olarak 123
B. Şeklin Fayda ve Sakıncaları 125
1. Şeklin Faydaları 125
2. Şeklin Sakıncaları 125
C. Şekil Türleri 125
1. Kaynaklarına Göre Şeklin Türleri 125
a. Kanunî Şekil 126
b. İradî Şekil 126
2. Amaçlarına Göre Şeklin Türleri 126
a. Geçerlilik Şekli 126
b. İspat Şekli 127
3. Yapılış Tarzına Göre Şekil 127
a. Sözlü Şekil 127
b. Yazılı Şekil 127
aa. Adi Yazılı Şekil 128
aaa. Metin 128
bbb. İmza 129
bb. Nitelikli (Mevsuf) Yazılı Şekil 130
c. Resmî Şekil 131
d. Resmî Sicillere Tescil 132
e. İlan 132
D. Şekle Aykırılığın Sonuçları 133
VII. Sözleşmenin Yokluğu, Kesin Hükümsüzlüğü ve İptal Edilebilirliği 134
A. Yokluk 135
B. Kesin Hükümsüzlük (Butlan) 135
1. Genel Olarak 135
2. Tahvil 137
C. İptal Edilebilirlik 137
§ 10. İRADE İLE BEYAN ARASINDAKİ UYGUNSUZLUK 138
I. Uygunsuzluğun İstenerek Meydana Getirildiği Hâller 138
A. Muvazaa 139
1. Mutlak Muvazaa 139
2. Nisbî Muvazaa 140
3. Muvazaanın İspatı 142
a. Muvazaanın Taraflarca İspatı 142
b. Muvazaanın İlgili Üçüncü Kişilerce İspatı 143
4. Muvazaanın Mümkün Olmadığı Hâller 143
5. Muvazaanın Üçüncü Kişilere Karşı İleri Sürülemeyeceği Hâller 144
6. Muvazaanın Benzer Müesseselerle Karşılaştırılması 144
a. Muvazaa ile Kanuna Karşı Hilenin Karşılaştırılması 145
b. Muvazaa ile Nam–ı Müstearın Karşılaştırılması 145
c. Muvazaa ile İnançlı İşlemin Karşılaştırılması 146
B. Zihnî Kayıt 147
C. Lâtife Beyanı 148
II. Uygunsuzluğun İstenmeden Meydana Getirildiği Hâller (İrade Bozuklukları) 149
A. Yanılma (Hata) 149
B. Aldatma (Hile) 152
C. Korkutma (İkrah/Tehdit) 154
III. Aşırı Yararlanma (Gabin) 156
A. Genel Olarak 156
B. Aşırı Yararlanmanın Şartları 156
1. Objektif Şart 157
2. Sübjektif Şartlar 157
a. Sömürülen Tarafın Zayıf Durumu 157
aa. Zor Durumda Kalma (Müzayaka Hâli) 157
bb. Düşüncesizlik (Hiffet) 158
cc. Deneyimsizlik (Tecrübesizlik) 158
b. Sömürme Kastı 158
C. Aşırı Yararlanmanın Sonuçları 159
§ 11. GENEL İŞLEM ŞARTLARI 161
I. Kavram ve Tanım 161
II. Genel İşlem Şartlarının Denetimi 162
A. Yürürlük Denetimi 163
B. Yorum Denetimi 164
C. İçerik Denetimi 165
§ 12. AŞIRI İFA GÜÇLÜĞÜ 166
I. Kavram ve Tanım 166
II. Şartları 167
A. Sözleşme Kurulurken Mevcut Olan Şartlar Daha Sonra Değişmiş Olmalı 167
B. Değişiklik Öngörülememiş Olmalı 167
C. Edimler Arasındaki Denge Aşırı Derecede Bozulmuş Olmalı 168
D. Edim İfa Edilmemiş veya Çekince Konularak İfa Edilmiş Olmalı 168
E. Aşırı İfa Güçlüğüne Borçlu Kusuruyla Sebebiyet Vermemiş Olmalı 168
F. Uyarlamaya Engel Bir Kanun ya da Sözleşme Hükmü Bulunmamalı 169
§ 13. TEMSİL 169
I. Temsil Kavramı 169
II. Temsilin Çeşitleri 172
A. Doğrudan Temsil – Dolaylı Temsil 172
B. Kanunî Temsil – İradî Temsil 173
III. Temsil Yetkisi 174
IV. Temsil İlişkisinin Sona Ermesi 177
V. Yetkisiz Temsil 178
§ 14. TEK TARAFLI HUKUKÎ İŞLEMDEN DOĞAN BORÇLAR: İLAN YOLUYLA ÖDÜL SÖZÜ VERME 180
Üçüncü Bölüm
HAKSIZ FİİLDEN DOĞAN BORÇLAR
§ 15. HAKSIZ FİİL 183
I. Genel Olarak Akit Dışı Sorumluluk 183
II. Haksız Fiil Kavramı ve Türleri 183
III. Haksız Fiilden Doğan Sorumluluğun Şartları 184
A. Olumlu veya Olumsuz Bir Fiil Olmalı 184
B. Fiil Hukuka Aykırı Olmalı 185
1. Hukuk Aykırılık Kavramı 185
2. Hukuka Aykırılığın Şartları 186
3. İhlal Edilmeleri Hukuka Aykırılık Oluşturan Kurallar 187
4. Ahlaka Aykırı Davranışla Gerçekleşen Haksız Fiiller 187
5. Hukuka Uygunluk Sebepleri 189
a. Kanunun Verdiği Yetki 189
b. Zarar Görenin Rızası 190
c. Üstün Nitelikte Özel Yarar 192
d. Üstün Nitelikte Kamusal Yarar 192
e. Zarar Verenin Davranışının Haklı Savunma Niteliği Taşıması (Meşru Müdafaa) 193
aa. Genel Olarak 193
bb. Haklı Savunmanın Şartları 193
aaa. Kişinin Kendisine veya Üçüncü Bir Şahsa Karşı Bir Saldırı Olmalı 193
bbb. Saldırı Mal veya Şahısvarlığına Yönelik Olmalı 193
ccc. Saldırı Hâlen Devam Ediyor Olmalı 194
ddd. Saldırı Hukuka Aykırı Olmalı 194
eee. Savunma Saldırıda Bulunana Karşı Olmalı 194
fff. Saldırı Gerçek Olmalı 194
ggg. Savunma, Saldırıyı Bertaraf Edecek Ölçüde Olmalı 194
cc. Haklı Savunmaya Bağlanan Sonuçlar 195
f. Zorunluluk Hâli (Iztırar Hâli) 195
aa. Genel Olarak 195
bb. Zorunluluk Hâlinin Şartları 196
aaa. Kişinin Kendisine veya Üçüncü Bir Şahsa Yönelik Açık ya da Yakın Bir Zarar Tehlikesi Olmalı 196
bbb. Tehlike Malvarlığına veya Şahısvarlığına Yönelik Olmalı 196
ccc. Tehlikenin Kaynağı Olmayan Üçüncü Bir Kişiye Zarar Verilmiş Olmalı 197
ddd. Tehlikeden Kurtulabilmek İçin Üçüncü Kişinin Sadece Malvarlığı Değerlerine Zarar Verilmiş Olmalı 197
eee. Tehlikeden Kurtulabilmek İçin Üçüncü Kişinin Malvarlığına Zarar Verilmesi Kaçınılmaz Olmalı 197
fff. Üçüncü Kişiye Verilen Zarar Önlenmek İstenen Tehlike İle Orantılı Olmalı 198
cc. Zorunluluk Hâline Bağlanan Sonuçlar 198
g. Kişinin Hakkını Kendi Gücüyle Koruması 199
aa. Genel Olarak 199
bb. Hakkını Kendi Gücüyle Korumanın Şartları 200
aaa. Kişinin Kendisine Ait Bir Hakkın Korunması İçin Güç Kullanmış Olmalı 200
bbb. Yetkili Kamu Makamlarının Müdahalesi Zamanında Sağlanamayacak Olmalı 200
ccc. Güç Kullanılmadığı Takdirde Hakkının Kayba Uğraması ya da Kullanılmasının Önemli Ölçüde Zorlaşması Tehlikesi Olmalı 200
ddd. Hakkın Korunması Güç Kullanma Dışında Başka Bir Yolla Mümkün Olmamalı 201
eee. Hak Sahibinin Güç Kullanmak Suretiyle Vereceği Zarar İle Korunmak İstenen Hakkın Değeri Arasında Orantı Olmalı 201
cc. Hakkını Kendi Gücüyle Korumaya Bağlanan Sonuçlar 201
C. Fiil Kusurlu Olmalı 201
1. Genel Olarak 201
2. Kusuru Açıklayan Görüşler 202
a. Sübjektif Görüş 202
b. Objektif Görüş 202
3. Kusurun Unsurları 203
a. Sübjektif Unsur 203
b. Objektif Unsur 203
4. Kusurun Türleri 204
a. Kast 204
b. İhmal 205
5. Kusurun Sorumlulukta Rolü 206
D. Maddi veya Manevi Bir Zarar Meydana Gelmiş Olmalı 207
1. Genel Olarak 207
2. Zararın Türleri 208
a. Maddî Zarar 208
aa. Fiili Zarar 208
bb. Yoksun Kalınan Kâr 209
b. Manevî zarar 210
E. Zarar ile Fiil Arasında İlliyet Bağı (Sebep–Sonuç İlişkisi) Bulunmalı 211
1. Genel Olarak 211
2. Uygun İlliyet Bağı 212
3. Zararlı Sonucu Meydana Getirmeye Elverişli Birden Fazla Sebebin Bulunması 213
a. Ortak İlliyet 213
b. Yarışan İlliyet 214
c. Seçimlik İlliyet 214
d. Farazi İlliyet 215
4. İlliyet Bağını Kesen Sebepler 216
a. Genel Olarak 216
b. İlliyet Bağını Kesen Sebeplerin Türleri 216
aa. Mücbir Sebep 216
bb. Zarar Görenin Ağır Kusuru 217
cc. Üçüncü Kişinin Ağır Kusuru 218
§ 16. KUSURSUZ SORUMLULUK 218
I. Genel Olarak 218
II. Kusursuz Sorumluluk Türleri 220
A. Hakkaniyet Sorumluluğu 220
1. Genel Olarak 220
2. Hakkaniyet Sorumluğunun Şartları 221
a. Haksız Fiil Sorumluluğunun Kusur Dışındaki Şartları Gerçekleşmiş Olmalı 221
b. Ayırt Etme Gücü Bulunmayan Kişi Tarafından Verilmiş Bir Zarar Olmalı 221
c. Hakkaniyet Zararın Tazminini Gerektirmeli 222
B. Özen Sorumluluğu 222
1. Adam Çalıştıranın Sorumluluğu 223
a. Genel Olarak 223
b. Adam Çalıştıranın Sorumluluğunun Şartları 224
aa. Haksız Fiil Sorumluluğunun Kusur Dışındaki Şartları Gerçekleşmiş Olmalı 224
bb. Adam Çalıştıran ile Çalışan Arasında Özel Hukuktan Doğan Bir Çalıştırma İlişkisi Bulunmalı 224
cc. Zarar, Çalışanın Kendisine Verilen İşi Gördüğü Sırada Meydana Gelmiş Olmalı 225
dd. Adam Çalıştıran Kurtuluş Kanıtı Getirememiş Olmalı 226
c. Adam Çalıştıranın Sorumluluğuna Bağlanan Sonuçlar 227
2. Hayvan Bulunduranın Sorumluluğu 227
a. Genel Olarak 227
b. Hayvan Bulunduranın Sorumluluğunun Şartları 228
aa. Haksız Fiil Sorumluluğunun Kusur Dışındaki Şartları Gerçekleşmiş Olmalı 228
bb. Hayvan Bir Kimsenin Bakımında veya Yönetiminde Olmalı 228
cc. Zarar Bir Hayvan Tarafından Verilmiş Olmalı 228
dd. Hayvan Bulunduran Kurtuluş Kanıtı Getirememiş Olmalı 229
c. Hayvan Bulunduranın Sorumluluğuna Bağlanan Sonuçlar 230
aa. Tazminat Sorumluluğu 230
bb. Hayvan Bulunduranın Rücu Hakkı 230
cc. Taşınmaz Zilyedinin Zarar Veren Hayvanı Yakalama, Alıkoyma Hakkı ve Etkisiz Hâle Getirme Hakkı 231
3. Yapı Malikinin Sorumluluğu 231
a. Genel Olarak 231
b. Yapı Malikinin Sorumluluğunun Şartları 232
aa. Haksız Fiil Sorumluluğunun Kusur Dışındaki Şartları Gerçekleşmiş Olmalı 232
bb. Bir Bina veya Diğer Yapı Eseri Olmalı 232
cc. Zarar, Binadaki veya Diğer Yapı Eserindeki Yapım Bozukluğundan veya Bakım Eksikliğinden Meydana Gelmiş Olmalı 233
dd. Yapı Maliki İlliyet Bağının Kesildiğini İspatlayamamış Olmalı 234
c. Yapı Malikinin Sorumluluğuna Bağlanan Sonuçlar 234
aa. Tazminat Sorumluluğu 234
bb. Sorumlu Kişiler 234
cc. Yapı Malikinin Rücu Hakkı 235
dd. Malikin Zarar Tehlikesini Önleme Yükümlülüğü 236
C. Tehlike Sorumluluğu 236
1. Genel Olarak 236
2. Tehlike Sorumluluğunun Şartları 237
a. Haksız Fiil Sorumluluğunun Kusur Dışındaki Şartları Gerçekleşmiş Olmalı 237
b. Zararın, Önemli Ölçüde Tehlike Arz Eden Bir İşletmenin Faaliyetinden Doğmuş Olmalı 237
aa. Önemli Ölçüde Tehlike Arz Eden Bir İşletme 237
aaa. Genel Olarak 237
bbb. Önemli Ölçüde Tehlike Arz Eden Bir İşletme Sayılmanın Şartları 238
aaaa. İşletme Sıkça veya Ağır Zararlar Doğurmaya Elverişli Olmalı 238
bbbb. Uzman Bir Kişiden Beklenen Tüm Özenin Gösterilmesi Durumunda Bile Zararın Doğması Önlenemez Olmalı 238
ccc. Önemli Ölçüde Tehlike Arz Eden İşletme Karinesi 239
bb. Önemli Ölçüde Tehlike Arz Eden İşletmeye Ait Tipik Tehlike Gerçekleşmiş Olmalı 239
c. İlliyet Bağının Kesildiği İspatlanamamış Olmalı 239
3. Tehlike Sorumluluğuna Bağlanan Sonuçlar 240
a. Tazminat Sorumluluğu 240
b. Sorumlu Kişiler 240
c. İşletme Sahibi veya İşletenin Rücu Hakkı 241
d. Denkleştirme 242
Dördüncü Bölüm
TAZMİNAT VE TAZMİNATIN HESAPLANMASI
§ 17. MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT 243
I. Genel Olarak 243
II. Maddi Tazminat 243
A. Malvarlığı Zararlarında Maddi Tazminat 244
B. Şahısvarlığı Zararlarında Maddi Tazminat 245
C. Maddi Tazminatın Belirlenmesi 246
III. Manevî Tazminat 248
IV. Tazminat Miktarının Değiştirilmesi 249
V. Geçici Ödemeler 250
VI. Haksız Fiilde Müteselsil Sorumluluk 250
VII. Haksız Fiilde Zamanaşımı 250
VIII. Daimi Def’î Hakkı 251
IX. Tazminat Sorumluluğunda Sözleşme ve Haksız Fiil Sorumluluğunun Yarışması 251
X. Ceza Mahkemesi Kararının Hukuk Mahkemesine Etkisi 252
Beşinci Bölüm
SEBEPSİZ ZENGİNLEŞMEDEN DOĞAN BORÇLAR
§ 18. SEBEPSİZ ZENGİNLEŞME 253
I. Genel Olarak 253
II. Sebepsiz Zenginleşmenin Şartları 253
A. Genel Olarak 253
B. Bir Kişinin Zenginleşmiş Olması 254
C. Zenginleşmenin Başka Bir Kişinin Malvarlığının veya Emeğinin Aleyhinde Gerçekleşmiş Olması 254
D. İlliyet Bağı 255
E. Zenginleşmenin Haklı Bir Sebebe Dayanmaması 255
III. Sebepsiz Zenginleşmenin Hüküm ve Sonuçları 256
A. Sebepsiz Zenginleşme Davası 256
1. Sebepsiz Zenginleşme Davasının Tarafları 256
2. Sebepsiz Zenginleşme Davasının Hukukî Niteliği 256
3. Sebepsiz Zenginleşme Davasının Açılamayacağı Durumlar 257
B. Sebepsiz Zenginleşenin İade Borcu ve Masrafları Talep Hakkı 258
C. Sebepsiz Zenginleşmede Zamanaşımı Süresi 260
Altıncı Bölüm
İFA
§ 19. İFA VE İFAYA İLİŞKİN KURALLAR 261
I. Genel Olarak 261
II. İfanın Konusu 261
A. Genel Olarak 261
B. Parça ve Çeşit Borçlarında İfa 261
C. Para ve Faiz Borçlarında İfa 262
III. İfa İkâmeleri 264
A. İfa Yerine Edim 265
B. İfa Amacıyla Edim 265
C. Seçimlik Yetki 265
IV. İfanın Tarafları 266
A. Genel Olarak 266
B. Üçüncü Kişinin Alacaklıya Halef Olması 267
V. Kısmi İfa 268
VI. Bölünemeyen Borcun İfası 269
VII. İfa Yeri 269
VIII. İfa Zamanı 271
IX. İki Taraf Borç Yükleyen Sözleşmelerde İfa 273
A. Genel Olarak 273
B. Ödemezlik Def’i 273
C. Karşı Tarafın İfa Güçsüzlüğü Sebebiyle İfadan Kaçınma 274
X. İfanın İspatı 274
XI. İfanın Hüküm ve Sonuçları 275
Yedinci Bölüm
ALACAKLININ TEMERRÜDÜ
§ 20. ALACAKLININ TEMERRÜDÜ 277
I. Kavram 277
II. Alacaklının Temerrüdünün Şartları 277
A. Edim, Borçlu Tarafından Usulüne Uygun Olarak Teklif Edilmiş Olmalı 278
B. Alacaklı İfa Teklifini Reddetmiş Olmalı 278
C. Alacaklının İfa Teklifini Reddetmesi Haklı Bir Sebebe Dayanmamalı 278
III. Alacaklının Temerrüdünün Sonuçları 279
A. Alacaklının Temerrüdünün Genel Sonuçları 279
B. Alacaklının Temerrüdünün Özel Sonuçları 280
1. Borçlunun Edim Konusunu Tevdi Hakkı 280
a. Tevdiin Şartları 281
b. Tevdiin Sonuçları 281
2. Borçlunun Borçlanılan Şeyi Satma Hakkı 282
3. Borçlunun Sözleşmeden Dönme Hakkı 283
Sekizinci Bölüm
BORCA AYKIRILIK HÂLLERİ
§ 21. BORCUN İFA EDİLMEMESİ 285
I. Kusurlu Sonraki İfa İmkânsızlığı 285
II. Borçlunun Temerrüdü 288
A. Kavram ve Tanım 288
B. Borçlunun Temerrüdünün Şartları 290
1. Edimin İfası Mümkün Olmalı 290
2. Borç Muaccel Olmalı 291
3. Borçlu İfada Bulunmamış Olmalı 291
4. Kural Olarak Alacaklı İhtarda Bulunmuş Olmalı 291
C. Borçlunun Temerrüdünün Sonuçları 294
1. Temerrüdün Genel Sonuçları 294
a. Alacaklının Aynen İfa ve Gecikme Tazminatını Talep Hakkı 295
b. Mütemerrit Borçlunun Beklenmeyen Hâlden (Kazadan) Sorumluluğu 296
2. Temerrüdün Özel Sonuçları 297
a. Para Borçlarında 297
b. İki Tarafa Borç Yükleyen Sözleşmelerde 298
aa. Genel Olarak 298
bb. Seçimlik Haklar 298
aaa. Aynen İfadan Vazgeçip Müspet Zararın Tazminini Talep Hakkı 299
bbb. Sözleşmeden Dönme ve Menfî Zararın Tazminini Talep Hakkı 300
cc. Seçimlik Hakların Kullanılmasında Mehil Meselesi 301
III. Borcun Gereği Gibi İfa Edilmemesi (Kötü İfa) 303
IV. Borcun İfa Edilmemesinin Neticeleri 304
A. Genel Olarak 304
B. Sorumsuzluk Anlaşması 305
C. Aynen İfa Davası ve Cebri İcra 306
D. Tazminat Davası 307
V. Borçlunun Yardımcı Kişinin Fiili Sebebiyle Sorumluluğu 309
A. Kavram ve Tanım 309
B. Yardımcı Kişinin Fiilinden Sorumluluğun Şartları 310
1. Borçlu ile Zarar Gören Arasında Bir Borç İlişkisi Bulunmalı 310
2. Borç İlişkisinden Doğan Bir Borcun İfası ya da Hakkın Kullanılması Yardımcı Kişiye Bırakılmış Olmalı 310
3. Borcun İfasının ya da Hakkın Kullanılmasının Üçüncü Kişiye Bırakılması Borca Aykırılık Teşkil Etmemeli 310
4. Yardımcı Kişi Kendisine Bırakılan İşi Gördüğü Sırada Bir Zarara Sebebiyet Vermiş Olmalı 311
5. Borçlu, Borcu Bizzat İfa Etmesi Hâlinde de Sorumlu Tutulabilecek Olmalı 311
6. Borçlunun Yardımcı Kişinin Fiilinden Sorumluluğunu Kaldıran ya da Sınırlandıran Bir Anlaşma Bulunmamalı 312
C. Yardımcı Kişinin Fiilinden Sorumluluğun Hüküm ve Sonuçları 313
D. Yardımcı Kişinin Fiilinden Sorumluluk ile Adam Çalıştıranın Sorumluluğunun Karşılaştırılması (Türk Borçlar Kanununun 116. Maddesi ile 66. Maddesinin Mukayesesi) 313
Dokuzuncu Bölüm
BORÇ İLİŞKİSİNİN VE
BORCUN SONA ERMESİ, ZAMANAŞIMI
§ 22. BORÇ İLİŞKİSİNİN VE BORCUN SONA ERMESİ 315
I. Genel Olarak 315
II. Borç İlişkisini Sona Erdiren Sebepler 316
A. Genel Olarak 316
B. İkâle (Bozma Sözleşmesi) 316
C. Fesih 316
D. Sözleşmeden Dönme 317
E. İptal 317
F. Taraflardan Birinin Ölmesi, Ayırt Etme Gücünü Kaybetmesi, İflas Etmesi 318
G. Öngörülen Sürenin Dolması 318
H. Geri Alma (Azil) 318
III. Borcu Sona Erdiren Sebepler 318
A. Genel Olarak 318
B. İfa 319
C. İbra 319
D. Alacaklı ve Borçlu Sıfatlarının Birleşmesi 320
E. Kusursuz Sonraki İmkânsızlık 321
F. Yenileme 322
G. Takas 324
1. Genel Olarak 324
2. Takasın Şartları 324
a. Karşılıklı Borçluluk Olmalı 324
b. Karşılıklı Borçlar Aynı Türden Olmalı 325
c. Karşılıklı Borçlar Muaccel Olmalı 325
d. Takas Beyanı Yapılmış Olmalı 326
e. Takastan Feragat Edilmemiş Olmalı 326
3. Alacaklının Rızası ile Takas Edilebilen Alacaklar 326
4. Takasın Hüküm ve Sonuçları 327
§ 23. ZAMANAŞIMI 327
I. Genel Olarak 327
II. Zamanaşımı ve Hak Düşürücü Süre Ayırımı 327
III. Borcun Zamanaşımına Uğramasının Şartları 328
IV. Zamanaşımının Durması 330
V. Zamanaşımının Kesilmesi 331
VI. Zamanaşımının Hüküm ve Sonuçları 332
Onuncu Bölüm
BORÇLARIN ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE ETKİLERİ VE
BORÇ İLİŞKİLERİNDE ÖZEL DURUMLAR
§ 24. BORÇLARIN ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE ETKİLERİ 333
I. Alacağın Devri 333
A. Genel Olarak 333
B. Alacağın Devrinin Şartları 334
C. Alacağın Devrinin Hukukî Niteliği 334
D. Alacağın Devrinin Yasak Olması 334
E. Alacağın Devrinin Hüküm ve Sonuçları 335
II. Borcun Üstlenilmesi 337
A. Genel Olarak 337
B. Borcun İç Üstlenilmesi 337
C. Borcun Dış Üstlenilmesi 338
D. Borcun Üstlenilmesinin Hüküm ve Sonuçları 338
III. Borca Katılma Sözleşmesi 339
IV. Sözleşmenin Devri ve Sözleşmeye Katılma 340
A. Sözleşmenin Devri 340
B. Sözleşmeye Katılma 340
V. Bir İşletmenin veya Mal Varlığının Devri 341
VI. İşletmelerin Birleşmesi ve Şekil Değiştirmesi 342
VII. Üçüncü Kişi Yararına (Lehine) Sözleşme 342
VIII. Üçüncü Kişinin Fiilini Üstlenme (Üçüncü Kişinin Fiilini Taahhüt) 344
§ 25. BORÇ İLİŞKİLERİNDE ÖZEL DURUMLAR 345
I. Müteselsil Borçluluk 345
A. Genel Olarak 345
B. Müteselsil Borçluluğun Hüküm ve Sonuçları 346
II. Müteselsil Alacaklılık 349
III. Koşula (Şarta) Bağlı Borçlar 350
A. Genel Olarak 350
B. Koşulun Çeşitleri 350
1. Geciktirici Koşul 350
2. Bozucu Koşul 351
3. Olumlu Koşul– Olumsuz Koşul 351
4. İradi Koşul – Tesadüfi Koşul 351
C. Koşulun Hüküm ve Sonuçları 351
IV. Ceza Koşulu (Cezai Şart) 352
A. Genel Olarak 352
B. Ceza Koşulunun Çeşitleri 353
1. Seçimlik Ceza Koşulu 353
2. İfaya Eklenen Ceza Koşulu 353
3. Dönme Cezası (İfa Yerine Ceza Koşulu) 353
C. Ceza Koşulunun Hüküm ve Sonuçları 354
V. Cayma Parası (Pişmanlık Akçesi) 355
VI. Bağlanma Parası (Pey Akçesi) 355
Kaynakça 357
Kavram Dizini 363 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
