İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER
TAKDİM 7
ÖNSÖZ 11
İÇİNDEKİLER 13
KISALTMALAR 23
GİRİŞ 25
BİRİNCİ BÖLÜM
VAKIF KAVRAMI VE TÜRLERİ
§ 1. VAKIF KAVRAMI
I. VAKFIN MENŞEİ VE TARİHİ GELİŞİMİ 33
II. OSMANLI DEVLETİ VE TÜRKİYE CUMHURİYETİ’NDE VAKIFLARA İLİŞKİN POZİTİF HUKUK DÜZENLEMELERİ 39
III. VAKFIN TANIMI VE HUKUKİ NİTELİĞİ 42
A. Genel Olarak 42
B. İslam–Osmanlı Hukukunda 43
C. Türk Medeni Hukukunda 46
IV. VAKFIN UNSURLARI 48
A. İslam–Osmanlı Hukukunda 48
1. Genel Olarak 48
2. Vakfeden (Vâkıf) Unsuru 49
3. Vakfedilen Mal (Mevkuf) Unsuru 49
4. Vakıftan Yararlanan (Mevkûfün Aleyh) Unsuru 52
5. İrade Beyanı (Sıyga) Unsuru 53
B. Türk Medeni Hukukunda 55
1. Genel Olarak 55
2. Mal Varlığı Unsuru 55
3. Usulüne Göre Belirli ve Sürekli Bir Amaca Özgüleme Unsuru 57
a. Belirli ve Sürekli Bir Amaç 57
b. Usulüne Göre Özgüleme: Vakıf Kurma İşlemi 60
aa. Genel Olarak 60
bb. Vakıf Kurma İşleminin Hukuki Niteliği 60
cc. Vakıf Kurma İşleminin Şekli 62
dd. Vakıf Kurma İşleminde Ehliyet 64
ee. Vakıf Kurma İşleminin İçeriği 65
ff. Vakıf Kurma İşleminden Cayma 66
4. Tüzel Kişilik Unsuru 69
a. Genel Olarak 69
b. Tescil Talebi 69
c. Vakfın Tescilinin Hüküm ve Sonuçları 70
aa. Genel Olarak 70
bb. Vakfın Tüzel Kişilik Kazanması 70
cc. Vakfın Tahsis Olunan Mal ve Hakları İktisabı 70
§ 2. VAKIF TÜRLERİ
I. İSLAM–OSMANLI HUKUKUNDA 72
A. Genel Olarak 72
B. Vakfedilen Malın Mülkiyetine Göre Vakıflar 72
1. Genel Olarak 72
2. Sahih Vakıflar 72
3. Gayrisahih Vakıflar 73
C. Yararlananlara Göre Vakıflar 74
1. Hayrî Vakıflar 74
2. Zürrî Vakıflar 75
3. Avârız Vakıfları 76
D. Yararlanma Şekillerine Göre Vakıflar 77
1. Genel Olarak 77
2. İcare–i Vahideli Vakıflar 78
3. İcareteynli Vakıflar 78
4. Mukâtaalı Vakıflar 80
5. Gedikler 82
E. Yönetimlerine Göre Vakıflar 83
1. Genel Olarak 83
2. Mazbut Vakıflar 84
3. Mazbut Olmayan Vakıflar 85
a. Mülhak Vakıflar 85
b. Müstesna Vakıflar 86
c. Meşrutiyet Üzere Tasarruf Olunan Vakıflar 86
II. TÜRK MEDENİ HUKUKUNDA 87
A. Genel Olarak 87
B. Yeni Vakıflar 88
1. Olağan Vakıflar 88
2. Kamuya Yararlı Vakıflar 88
3. Çalıştırılanlara ve İşçilere Yardım Vakıfları 90
4. Aile Vakıfları 91
C. Eski Vakıflar 95
1. Genel Olarak 95
2. Mazbut Vakıflar 96
3. Cemaat Vakıfları 98
4. Esnaf Vakıfları 100
5. Mülhak Vakıflar 101
İKİNCİ BÖLÜM
MÜLHAK VAKFIN HUKUKİ STATÜSÜ VE YÖNETİM ŞEKLİ
§ 3. MÜLHAK VAKIF KAVRAMI
I. MÜLHAK VAKFIN TANIMI 103
II. MÜLHAK VAKFIN KAPSAMI 105
A. Genel Olarak 105
B. Yönetimi Vakfedenlerin Soyundan Gelenlere Şart Edilmiş Vakıflar 105
C. Cemaat ve Esnaf Vakıflarının Mülhak Vakıflarla Olan İlişkisi 109
III. MÜLHAK VAKIFLARDA VAKFİYE 112
A. Genel Olarak 112
B. Vakfiyenin Tanımı ve Muhtevası 112
C. Vakfın Kurulması ve Bağlayıcılık Kazanmasında Vakfiyelerin İşlevi 115
D. Vakfiye Şartları ile Emredici Hükümler Arasındaki Öncelik 117
E. Mülhak Vakıf Vakfiyelerinde Sıkça Kullanılan Kavram ve Şartlar 125
1. Batın 125
2. Evlat 126
3. Karabet ve Karn 129
4. Nesil ve Zürriyet 130
§ 4. MÜLHAK VAKFIN TÜZEL KİŞİLİĞİ
I. GENEL OLARAK 131
II. ROMA VE İSLAM HUKUKUNU ESAS ALAN SİSTEMLERDE TÜZEL KİŞİ
KAVRAMI VE VAKFIN TÜZEL KİŞİLİĞİ 131
A. Genel Olarak 131
B. Roma Hukukunu Esas Alan Sistemlerde 131
C. İslam Hukukunu Temel Alan Sistemlerde 134
III. TÜRK MEDENİ HUKUKUNDA MÜLHAK VAKIF TÜZEL KİŞİLİĞİ 137
A. Genel Olarak 137
B. Tüzel Kişi Kavramının Unsurları ve Mülhak Vakıflar 139
1. Tüzel Kişi Kavramı 139
2. Tüzel Kişi Kavramının Unsurları 140
a. Genel Olarak 140
b. Belirli ve Sürekli Bir Amaç 141
c. Örgütlenme 142
d. Hukuk Düzeninin Tüzel Kişiliği Tanıması: Sınırlı Sayı İlkesi 142
3. Tüzel Kişi Kavramının Unsurlarının Mülhak Vakıflardaki
Mevcudiyeti 144
C. Tüzel Kişinin Hak Ehliyeti ve Mülhak Vakıflar 147
D. Tüzel Kişinin Fiil Ehliyeti ve Mülhak Vakıflar 151
1. Tüzel Kişinin Fiil Ehliyetinin Kapsamı 151
2. Mülhak Vakfın Fiil Ehliyetinin Sınırları: Mülhak Vakıflarda Vesayet 155
a. Genel Olarak 155
b. 2762 sayılı Vakıflar Kanunu’na Göre 156
c. 5737 sayılı Vakıflar Kanunu’na Göre 159
§ 5. MÜLHAK VAKFIN YÖNETİM ŞEKLİ
I. GENEL OLARAK 162
II. MÜLHAK VAKIF YÖNETİCİSİ, MÜTEVELLİ VE TEVLİYET KAVRAMLARI 163
III. MÜLHAK VAKIF YÖNETİCİSİNİN TESPİTİ VE TAYİNİ 164
A. Genel Olarak 164
B. Tevliyete Ehil Vakıf Evladı Olduğunun Tespiti Davası 166
1. Genel Olarak 166
2. Davanın Tarafları 166
3. Davanın Şartları 167
4. Davanın Konusu (Davada İncelenmesi Gereken Hususlar) 169
5. Mahkeme Tarafından Verilen Hükmün Niteliği ve Hukuki Sonuçları 171
IV. MÜLHAK VAKIF YÖNETİCİSİNİN TEMEL GÖREV VE YETKİLERİ 171
A. Genel Olarak 171
B. Mülhak Vakfın Mal Varlığını Gözetmek 173
C. Mülhak Vakfın Haklarını Korumak 175
D. Mülhak Vakfın Mallarını ve Gelirlerini Amaçlarına Uygun Olarak
Kullanmak 176
E. Yönetici Yardımcısı Tayin Etmek 178
V. MÜLHAK VAKIF YÖNETİCİSİNİN ÜCRET (VAZİFE) HAKKI 179
VI. MÜLHAK VAKFIN TEMSİLEN GENEL MÜDÜRLÜKÇE YÖNETİLMESİ 183
VII. MÜLHAK VAKIFLARDA AMAÇ VE İŞLEV DEĞİŞİKLİĞİ 185
A. Genel Olarak 185
B. Amaç ve İşlev Değişikliği Kararının Şartları 187
1. Genel Olarak 187
2. Esasa İlişkin Şartlar 187
a. Vakfiyedeki Şartların Yerine Getirilmesine Fiilen veya Hukuken
İmkân Kalmaması 187
b. Değişikliğin Vakfedenin İradesine Aykırı Olmaması 188
3. Usule İlişkin Şartlar 190
a. Mülhak Vakıf Yöneticisi Tarafından Değişiklik Teklifinde
Bulunulması 190
b. Vakıflar Meclisi Tarafından Değişiklik Kararı Verilmesi 190
C. Amaç ve İşlev Değişikliği Kararının Hüküm ve Sonuçları 191
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
MÜLHAK VAKFIN MAL VARLIĞI
§ 6. GENEL OLARAK
§ 7. MÜLHAK VAKFIN MALLARININ HUKUKİ NİTELİĞİ
I. VAKIF MALLARI ÜZERİNDEKİ MÜLKİYET 195
II. MÜLHAK VAKFIN MALLARI VE BU MALLAR ÜZERİNDEKİ MÜLKİYET 197
A. Genel Olarak 197
B. Hayrat Cinsinden Vakfedilen Mallar 198
C. Akar Cinsinden Vakfedilen Mallar 201
§ 8. MÜLHAK VAKFIN MALLARI ÜZERİNDEKİ TASARRUFLAR
I. GENEL OLARAK 202
II. MÜLHAK VAKIF YÖNETİCİSİNİN TASARRUF YETKİSİNİN SINIRLARI VE VAKFIN MALLARI ÜZERİNDE SERBESTÇE GERÇEKLEŞTİREBİLECEĞİ BAZI
TASARRUFLAR 203
III. MÜLHAK VAKFIN MALLARI ÜZERİNDE ÖZELLİK ARZ EDEN TASARRUFLAR 207
A. Genel Olarak 207
B. Mülhak Vakfın Akar ve Hayrat Cinsinden Mallarının Değiştirilmesi 208
1. Genel Olarak 208
2. Akar Cinsinden Malların Değiştirilmesi 210
a. Genel Olarak 210
b. Başlangıçta Özgülenen Akar Cinsinden Malların Değiştirilmesi 211
aa. Genel Olarak 211
bb. Şartları 212
aaa. Değişikliğin Mülhak Vakfın Menfaatine Olması 212
bbb. Değişikliği Haklı Kılan Sebeplerin Mevcudiyeti 213
ccc. Mülhak Vakıf Yöneticisinin Başvurusu ve Denetim
Makamının Görüşü Alınarak Verilecek Mahkeme
Kararı 219
c. Sonradan İktisap Edilen Akar Cinsinden Malların Değiştirilmesi 221
3. Hayrat Cinsinden Malların Değiştirilmesi 223
a. Genel Olarak 223
b. Şartları 224
aa. Genel Olarak 224
bb. Tahsis Edildiği Amaca Göre Kullanılmasının Kanunlara
veya Kamu Düzenine Uygun Olmaması 225
cc. Tahsis Amacına Uygunluğunu Kaybetmesi ve Kısmen
veya Tamamen Hayrat Olarak Kullanılamaması 226
dd. Mülhak Vakıf Yöneticisinin Talebi ve Vakıflar Meclisi
Kararı 229
C. Mülhak Vakfa Ait Hayrat Taşınmazların Tahsisi 230
D. Mülhak Vakfın Malları Üzerinde Rehin Hakkı Tesisi 232
E. Mülhak Vakfın Mallarının Cebri İcra Yoluyla Takibi 234
F. Mülhak Vakfın Mallarının Zamanaşımı ile İktisabı 236
G. Mülhak Vakfın Mallarının Kamulaştırılması 242
§ 9. MÜLHAK VAKIFLARDA GALLE (GELİR), GALLE ÜZERİNDE HAK SAHİPLİĞİ VE GALLE FAZLASINDAN YARARLANMA KOŞULLARI
I. GENEL OLARAK 246
II. GALLE, GALLE FAZLASI, İNTİFA VE SÜKNA HAKKI KAVRAMLARI 247
A. Galle ve Galle Fazlası Kavramı 247
B. İntifa Hakkı Kavramı, Bu Kavramın Hukuki Niteliği ve Galle Fazlası
Alacağı ve Sükna Hakkıyla İlişkisi 249
III. GALLE FAZLASINA MÜSTAHAK VAKIF EVLADI VEYA İLGİLİSİ
OLUNDUĞUNUN MAHKEME KARARIYLA TESPİTİ 255
A. Genel Olarak 255
B. Davanın Tarafları 255
C. Davanın Hukukî Niteliği ve Konusu 258
D. Davanın Konusu (Davada İncelenmesi Gereken Hususlar) 260
E. Mahkeme Tarafından Verilen Hükmün Niteliği ve Etkisi 268
F. Mahkeme Tarafından Verilen Hükmün Hukuki Sonuçları 269
1. Genel Olarak 269
2. Galle Fazlası Alacağı İçin Yapılacak Başvuru 270
3. Galle Fazlası Alacağının Talep Edilebileceği Süre 270
4. Galle Fazlasının Hesaplanması ve Hak Sahibine Ödenmesi 275
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
MÜLHAK VAKFIN DENETİMİ VE SONA ERMESİ
§ 10. MÜLHAK VAKFIN DENETİMİ
I. VAKIFLARDA DENETİM 281
A. Genel Olarak 281
B. İslam–Osmanlı Hukukunda 282
C. Türk Medeni Hukukunda 286
1. Genel Olarak 286
2. Vakıflarda Denetimin Kapsamı 288
a. Dış Denetim 288
b. İç Denetim 291
II. GENEL MÜDÜRLÜĞÜN MÜLHAK VAKIFLAR ÜZERİNDEKİ DENETİM YETKİSİ 294
A. Genel Olarak 294
B. Mülhak Vakıflar Üzerindeki Denetimin Hukuki Niteliği 295
C. Mülhak Vakıf Yöneticisinin Denetim Kapsamındaki Yükümlülükleri 297
1. Genel Olarak 297
2. Mülhak Vakfın Muhasebesini Tutma Yükümlülüğü 298
3. Zorunlu Beyannameleri Verme ve Bildirimlerde Bulunma
Yükümlülüğü 301
III. MÜLHAK VAKIF YÖNETİCİSİNİN SORUMLULUĞU 303
A. Genel Olarak 303
B. Mülhak Vakıf Yöneticisinin Hukuki Sorumluluğu 303
1. Genel Olarak 303
2. Mülhak Vakıf Yöneticisinin Görevden Alınması 303
a. Görevden Alma (Azil) Kavramı ve Vakıf Yöneticiliğini Sona
Erdiren Diğer Sebepler 303
b. Mülhak Vakıf Yöneticisinin Görevden Alınması Davası 305
aa. Davanın Tarafları, Konusu ve Hukuki Niteliği 305
bb. Davanın Şartları 307
aaa. Esasa İlişkin Şart: Vakıflar Kanunu’nda Gösterilen
Sebeplerden Birinin Gerçekleşmesi 307
aaaa. Genel Olarak 307
bbbb. Vakfın Amacına ve Yürürlükteki Mevzuata
Aykırılık 310
cccc. Vakfın Amacı Doğrultusunda Faaliyette
Bulunmamak 313
dddd. Vakfın Mallarını ve Gelirlerini Amaçlarına
Uygun Olarak Kullanmamak 314
eeee. Ağır İhmal ve Kasıtlı Fiillerle Vakfı Zarara
Uğratmak 317
ffff. Noksanlık ve Yanlışlıkları Verilen Süre İçerisinde Tamamlamamak, Düzeltmemek veya Aykırı İşlemlere Devam Etmek 322
gggg. Fiil Ehliyetini Kaybetmek veya Görevi Sürekli Olarak Yapmaya Engel Teşkil Edecek Hastalığa veya Maluliyete Yakalanmak 323
bbb. Usule İlişkin Şartlar 324
aaaa. Meclisin Vereceği Karara Dayalı Olarak
Denetim Makamının Başvurusu 324
bbbb. Mahkemenin Görevden Alma Kararı Vermesi 326
cc. Davanın Hukuki Sonuçları 328
aaa. Genel Olarak 328
bbb. Görevden Alınan Mülhak Vakıf Yöneticisi Açısından
Sonuçları 329
ccc. Mülhak Vakıf Tüzel Kişiliği Açısından Özel Sonuçları 333
3. Mülhak Vakıf Yöneticisinin Tazminat Sorumluluğu 333
C. Mülhak Vakıf Yöneticisinin Cezai Sorumluluğu 336
§ 11. MÜLHAK VAKFIN SONA ERMESİ
I. GENEL OLARAK 344
II. MÜLHAK VAKFI SONA ERDİREN SEBEPLER 345
A. Genel Olarak 345
B. Yeni Vakıfları Sona Erdiren Sebeplerin Mülhak Vakıflara
Uygulanabilirliği 346
1. Yeni Vakıfların Kendiliğinden Sona Ermesi (Dağılması) 346
2. Yeni Vakıfların Mahkeme Kararıyla Sona Erdirilmesi (Dağıtılması) 352
3. Yeni Vakıfları Sona Erdiren Sebeplerin Mülhak Vakıflara
Uygulanabilirliği 355
C. Mülhak Vakıf Tüzel Kişiliğini Sona Erdiren Özel Sebepler 358
1. Genel Olarak 358
2. Mülhak Vakfın Mazbut Vakıflar Arasına Alınması: Mazbutiyet
Kararı 359
3. İntifa Hakkı Hayrından Fazla Olan Mülhak Vakıfların Aile Vakfına
Dönüştürülmesi 367
III. YENİ VAKIFLARDA SONA ERMENİN HUKUKİ SONUÇLARININ AİLE VAKIFLARI İLE MÜLHAK VAKIFTAN DÖNÜŞTÜRÜLEN AİLE VAKIFLARINA UYGULANABİLİRLİĞİ 371
A. Genel Olarak 371
B. Yeni Vakıflarda Tasfiye 372
C. Yeni Vakıflarda Özgüleme (Tahsis) 374
D. Aile Vakıfları ve Mülhak Vakıftan Dönüştürülen Aile Vakıflarında
Özgüleme (Tahsis) 378
SONUÇ 381
KAYNAKÇA 395 |