İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Bölüm Yazarları v
Ön Söz vii
Bölüm 1: Türkçe Öğretiminin Amaç ve İlkeleri 1
Ali Kırcı
GİRİŞ 2
TÜRKÇE ÖĞRETİMİNİN AMAÇLARI 3
Dört Temel Becerinin Geliştirilmesi ve Türkçenin Doğru, Bilinçli ve
Özenli Kullanımı 4
Söz Varlığını Zenginleştirme, Dil Bilinci Oluşturma 5
Okuma Yazma Sevgisi ve Alışkanlığı Kazanma, Yazılı ve Sözlü İfade Becerisi 6
Araştırma, Keşfetme, Yorumlama ve Zihinde Yapılandırma
Becerilerini Geliştirme 7
Çoklu Medya Kaynaklarının Kullanımı, Bilgiyi Düzenleme,
Sorgulama, Kullanma ve Eleştirel Bakış Açısı Kazanma 7
Millî, Manevi, Ahlaki, Tarihî ve Sosyal Değerler ile Estetik ve
Sanatsal Bakış Kazandırma 8
TÜRKÇE ÖĞRETİMİNİN TEMEL İLKELERİ 9
Dil Doğal Bir Ortam İçinde Öğretilmelidir 10
Öğretimde Çocuğun Kendi Dilinden Hareket Edilmelidir 11
Türkçe Öğretiminde Bütün Derslerden Yararlanılmalıdır 12
Değişik Dil Çalışmaları Arasında Sıkı Bir İlişki Kurulmalıdır 13
Çeşitli Ders Araç ve Gereçlerinden Yararlanılmalıdır 13
ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ OLAN ÖĞRENCİLER AÇISINDAN
TÜRKÇE ÖĞRETİMİNİN ÖNEMİ 14
ÖNEMLİ NOKTALAR 16
ÖZET 16
YARARLANILAN KAYNAKLAR 17
Bölüm 2: Özel Öğrenme Güçlüğü Olan Öğrencilerde Dinleme Becerisinin Gelişimi 19
Necla Işıkdoğan Uğurlu
GİRİŞ 20
TÜRKÇE ÖĞRETİMİNDE DİNLEME BECERİLERİNİN ÖNEMİ 21
DİNLEME BECERİLERİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER 24
Dinleyici ile İlgili Faktörler 24
Konuşmacı ile İlgili Faktörler 25
DİNLEME BECERİLERİNİN TÜRLERİ 25
Eleştirel Dinleme 26
Not Alarak Dinleme 26
Katılımlı/Katılımsız Dinleme 26
Konuşmacının Yerine Koyarak Dinleme 27
Seçici Dinleme 27
Yaratıcı Dinleme 27
TÜRKÇE ÖĞRETİMİNDE DİNLEME /İZLEME BECERİSİNİN
SINIF DÜZEYLERİNE GÖRE YERİ VE ÖNEMİ 28
İlkokul Düzeyinde Türkçe Dersi Kapsamında Dinleme/İzleme Becerileri 28
Ortaokul Düzeyinde Türkçe Dersi Dinleme/İzleme Becerileri 29
DİNLEDİĞİNİ ANLAMA BECERİSİ VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR 30
ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ VE DİNLEME BECERİLERİ 32
DİNLEDİĞİNİ ANLAMA BECERİLERİ VE ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ 34
İŞİTSEL İŞLEMLEME BECERİLERİNDE YAŞANAN GÜÇLÜKLER 35
ÖNEMLİ NOKTALAR 39
ÖZET 39
YARARLANILAN KAYNAKLAR 40
Bölüm 3: Özel Öğrenme Güçlüğü Olan Öğrencilerde Dinleme Becerisinin
Değerlendirilmesi 43
Mustafa Ceylan
GİRİŞ 44
DİNLEME BECERİSİNİ DEĞERLENDİRMENİN ÖNEMİ 45
DİNLEME BECERİSİNİ DEĞERLENDİRME 47
DİNLEME BECERİSİNİN DEĞERLENDİRİLMESİNDE KULLANILAN ÖLÇME ARAÇLARI 48
Geleneksel Ölçme Araçları 48
Çoktan Seçmeli Testler 49
Doğru – Yanlış Soruları 49
Eşleştirme Soruları 50
Boşluk Doldurma Soruları 51
Yazılı Sınavlar 51
Sözlü Sınavlar 52
Alternatif Ölçme Araçları 53
Öz Değerlendirme 53
Akran Değerlendirme 55
Rubrikler 57
Kontrol Listeleri 59
Görüşme 59
Portfolyolar 60
Günlükler 60
Kavram Haritaları 61
Tanılayıcı Dallanmış Ağaç 63
Yapılandırılmış Grid 64
ÖNEMLİ NOKTALAR 65
ÖZET 65
YARARLANILAN KAYNAKLAR 66
Bölüm 4: Özel Öğrenme Güçlüğü Olan Öğrencilerde Dinleme Becerisinin
Desteklenmesi 69
H. Miray Sümer Dodur
GİRİŞ 70
DİNLEDİĞİNİ ANLAMA 70
ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ OLAN ÇOCUKLARIN DİNLEME BECERİSİNİN DESTEKLENMESİ
NEDEN ÖNEMLİDİR? 71
ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ OLAN ÖĞRENCİLERE DİNLEDİĞİNİ ANLAMA BECERİSİNİN
DESTEKLENMESİ 75
DİNLEME STRATEJİLERİ 77
Çak bir beşlik (Give Me Five) 78
TALS 79
ÖĞRETMENLER İÇİN ÖNERİLER 80
ÖNEMLİ NOKTALAR 85
ÖZET 85
YARARLANILAN KAYNAKLAR 85
Bölüm 5: Özel Öğrenme Güçlüğü Olan Öğrencilerde Konuşma Becerisinin Gelişimi 89
Emre Laçin
GİRİŞ 90
KONUŞMA NEDİR? 90
ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜNDE KONUŞMANIN GELİŞİMİ 92
Alıcı Dil Bozuklukları (Anlama Bozuklukları) 92
İfade Edici Dil Bozuklukları (Konuşma Bozuklukları) 93
ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜNDE KONUŞMA BOZUKLUKLARI 93
ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜNDE KONUŞMA BOZUKLUĞUNA MÜDAHALE 95
KONUŞMA BECERİSİNİ GELİŞTİRMEYE YÖNELİK ETKİNLİKLER 96
KONUŞMA BECERİSİ KAZANIMI İÇİN ETKİNLİK ÖRNEKLERİ 97
Örnek Etkinlik–1 97
Örnek Etkinlik–2 99
Örnek Etkinlik–3 99
Örnek Etkinlik–4 101
ÖNEMLİ NOKTALAR 103
ÖZET 103
YARARLANILAN KAYNAKLAR 104
Bölüm 6: Özel Öğrenme Güçlüğü Olan Öğrencilerde Konuşma Becerilerinin
Değerlendirilmesi 105
Şaziye Seçkin Yılmaz
GİRİŞ 106
ÖÖG OLAN ÇOCUKLARIN KONUŞMA ÖZELLİKLERİ 106
ÖÖG’de Konuşma Üretim Hataları 107
ÖÖG’de Konuşma Sesi Bozuklukları 107
ÖÖG’de Sözcük Bulma Güçlükleri 108
ÖÖG’de Konuşma Prozodisi 109
ÖÖG’de İfade Edici Dil Özellikleri 109
ÖÖG OLAN ÇOCUKLARDA DİL VE KONUŞMA BECERİLERİNİN
DEĞERLENDİRİLMESİNİN ÖNEMİ 110
ÖÖG OLAN ÇOCUKLARDA KONUŞMA BECERİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ 111
ÖNEMLİ NOKTALAR 113
ÖZET 114
YARARLANILAN KAYNAKLAR 114
Bölüm 7: Özel Öğrenme Güçlüğü Olan Öğrencilerde Konuşma Becerisinin
Desteklenmesi 119
Ebru Ünay – Raziye Erdem
GİRİŞ 120
ÖÖG OLAN ÇOCUKLARA KONUŞMA BECERİSİNİN DESTEKLENMESİ
NEDEN ÖNEMLİDİR? 120
ÖÖG OLAN ÇOCUKLARIN KONUŞMA BECERİSİ NASIL DESTEKLENİR? 122
ÖÖG OLAN ÇOCUKLARIN KONUŞMA BECERİSİNİN DESTEKLENMESİNDE
KULLANILAN STRATEJİLER NELERDİR? 124
Doğrudan Öğretim Yöntemi 124
Doğal Öğretim Yöntemleri 127
Doğal Bağlama Dayalı Dil Öğretimi 127
ÖÖG OLAN ÇOCUKLARIN KONUŞMA BECERİLERİNİ DESTEKLEMEYE
YÖNELİK ÖĞRETMENLERE ÖNERİLER 130
ÖNEMLİ NOKTALAR 134
ÖZET 134
YARARLANILAN KAYNAKLAR 135
Bölüm 8: Özel Öğrenme Güçlüğü Olan Öğrencilerde Okuma ve
Okuduğunu Anlama Becerilerinin Gelişimi 139
Kemal Afacan
GİRİŞ 140
OKUMANIN BİLEŞENLERİ VE ÖNEMİ 141
OKUDUĞUNU ANLAMAYI ETKİLEYEN FAKTÖRLER 143
OKUMA VE OKUDUĞUNU ANLAMADA GELİŞİM MODELLERİ 147
ÖÖG OLAN ÖĞRENCİLERİN OKUMA VE OKUDUĞUNU ANLAMA
BECERİLERİNİN GELİŞİMİ 149
Telafi Modeli 150
Sabit Model 151
Matthew Etkisi 152
ÖNEMLİ NOKTALAR 154
ÖZET 154
YARARLANILAN KAYNAKLAR 155
Bölüm 9: Özel Öğrenme Güçlüğü Olan Öğrencilerde Okuma ve
Okuduğunu Anlama Becerilerinin Değerlendirilmesi 159
Cebrail Karadaş
GİRİŞ 160
OKUMADA DEĞERLENDİRMENİN YERİ 160
OKUMA VE GELİŞİMİ 162
ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜNDE OKUMANIN DEĞERLENDİRİLMESİ 163
Özel Öğrenme Güçlüğünde Çözümlemenin Değerlendirilmesi 164
Özel Öğrenme Güçlüğünde Okuduğunu Anlamanın Değerlendirilmesi 166
Çoktan Seçmeli Sorular 167
Kısa Yanıtlı Sorular 167
Açık Uçlu Sorular 167
Boşluk Doldurma Soruları 168
Doğru–Yanlış Soruları 168
Formel Olmayan Değerlendirmeler 168
Formel Olmayan Okuma Envanteri (FOOE) 169
Yanlış Analizi Envanteri 170
Formel Değerlendirmeler 171
Kelime Okuma Bilgisi Testi (KOBİT) 172
Sesli Okuma Becerileri ve Anlama Testi–II (SOBAT–II) 172
Okuma Yazma Değerlendirme Bataryası (OYAB) 173
Okuma Becerileri Değerlendirme Aracı (OBDA) 175
ÖNEMLİ NOKTALAR 176
ÖZET 176
YARARLANILAN KAYNAKLAR 177
Bölüm 10: Özel Öğrenme Güçlüğü Olan Öğrencilerde Okuma ve
Okuduğunu Anlama Becerilerinin Desteklenmesi 179
Erhan Çetin 179
GİRİŞ 180
OKUMA VE OKUDUĞUNU ANLAMA BECERİLERİ NELERDİR? 180
OKUMA VE OKUDUĞUNU ANLAMA BECERİLERİ NEDEN DESTEKLENMELİDİR? 182
ÖÖG’DE OKUMA VE OKUDUĞUNU ANLAMA BECERİLERİ
NEDEN DESTEKLENMELİDİR? 183
ÖÖG DE OKUMA VE OKUDUĞUNU ANLAMA BECERİLERİNİN
DESTEKLENMESİNDE KULLANILAN TEKNİK VE STRATEJİLER NELERDİR? 187
Okuma Öncesi 187
Ön İzleme – Gözden Geçirme – İnceleme Tekniği 188
Okuma Amacı Belirleme Tekniği 188
Metinle İlgili Sorular Oluşturma Tekniği 188
Metinle İlgili Tahminlerde Bulunma Tekniği 188
Okuma Amacını Açıklama Stratejisi 189
TELLS Stratejisi 189
Okuma Sırası 190
Akıcı Okumanın Sağlanması 190
Hikâye Haritası Tekniği 190
Bilgilendirici Metinlerde Çalışma Rehberi Kullanma 191
Tekrarlı Okuma Yöntemi 191
Eşli Okuma Yöntemi 191
Eko Okuma 192
Okuma Sonrası 192
Özetleme Stratejisi 192
QAR Stratejisi 193
Bütüncül Yaklaşımlar 193
REAP Tekniği 193
KWL Stratejisi 194
Karşılıklı Öğretim Tekniği 194
SQ4R Tekniği 195
İş Birlikçi Stratejik Okuma 195
Okuyucu Tiyatrosu 195
POSSE Stratejisi 196
ÖNEMLİ NOKTALAR 197
ÖZET 197
YARARLANILAN KAYNAKLAR 198
Bölüm 11: Özel Öğrenme Güçlüğü Olan Öğrencilerde Yazma Becerisinin Gelişimi 207
Kürşat Öğülmüş
GİRİŞ 208
TÜRKÇE ÖĞRETİMİNDE YAZMA BECERİSİNİN YERİ 208
TÜRKÇE ÖĞRETİMİNDE YAZMA GELİŞİM AŞAMALARININ BİLİNMESİNİN ÖNEMİ 209
ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ OLAN ÇOCUKLARDA YAZMA BECERİSİNİN GELİŞİMİ 210
Karalama Aşaması 211
Doğrusal Tekrarlama Aşaması 212
Harf Benzeri Şekiller Oluşturma Aşaması 213
Harflerle Sesleri İlişkilendirme Aşaması 214
Harflemeye Geçiş Aşaması 215
Yazma Aşaması 215
ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ OLAN ÇOCUKLARDA YAZMA ÖĞRETİMİ 217
Ürün Odaklı Yazma Yaklaşımı 217
Süreç Odaklı Yazma Yaklaşımı 218
ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ OLAN ÇOCUKLARIN YAZMA GELİŞİMLERİNİ
DESTEKLEMEK İÇİN ÖNERİLER 220
ÖNEMLİ NOKTALAR 221
ÖZET 222
YARARLANILAN KAYNAKLAR 224
Bölüm 12: Özel Öğrenme Güçlüğü Olan Öğrencilerde Yazma Becerisinin
Değerlendirilmesi 225
Murat Hikmet Açıkgöz
GİRİŞ 226
DEĞERLENDİRME NEDİR? 227
ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ OLAN ÇOCUKLARDA YAZMA BECERİLERİNİN
DEĞERLENDİRİLMESİ 227
Değerlendirilen Beceri Alanları 228
El Yazısı 229
Harfleme 230
Yazılı İfade 230
Yazma Becerilerinin Değerlendirilmesinin Amacı ve Önemi 231
ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ OLAN ÇOCUKLAR İÇİN YAZMA BECERİLERİNİN
DEĞERLENDİRİLMESİNDE KULLANILAN YÖNTEMLER 233
Formel Değerlendirme 234
Başarı Testleri 234
Tutum Testleri 237
İnformel Değerlendirme 238
Öğretim Programına (Müfredata) Dayalı Değerlendirme 239
Yazılı İfadenin Öğretim Programına Dayalı Değerlendirilmesi 240
Harflemenin Öğretim Programına Dayalı Olarak Değerlendirilmesi 241
Hata Analizi 242
Yazılı İfade Boyutuna Yönelik Hata Analizi 243
Harfleme Boyutuna Yönelik Hata Analizi 243
El Yazısı Boyutuna Yönelik Hata Analizi 244
Gelişim Dosyası (Portfolyo) Değerlendirme 244
Performansa Dayalı Değerlendirme 245
İnformal Puanlama Türleri 247
Çözümleyici Puanlama 247
Bütünsel Puanlama 250
YAZMA BECERİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİNDE FORMEL VE
İNFORMEL YÖNTEMLERİN KARŞILAŞTIRILMASI 251
ÖNEMLİ NOKTALAR 252
ÖZET 252
YARARLANILAN KAYNAKLAR 253
Bölüm 13: Özel Öğrenme Güçlüğü Olan Öğrencilerde Yazma Becerisinin
Desteklenmesi 255
Orhan Çakıroğlu
GİRİŞ 256
ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ OLAN ÇOCUKLARIN YAZMADA YAŞADIĞI GÜÇLÜKLER 256
Transkripsiyon 260
Cümle Düzeyinde Beceriler 261
Kompozisyon Becerileri 261
Motivasyon 262
ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ OLAN ÖĞRENCİLERİN YAZMA BECERİLERİNİN
DESTEKLENMESİ 263
El Yazısı 266
Cümle Düzeyinde Beceriler 267
Kompozisyon Becerileri 268
Motivasyon 268
Özetleme 270
İş Birlikçi Yazma 270
Yazma Öncesi Hazırlık 270
Fikir Üretme 271
Fikir Geliştirme ve Organize Etme 272
Gözden Geçirme 273
Düzenleme 274
ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ OLAN ÖĞRENCİLERİN YAZMA BECERİSİNİ
GELİŞTİRMEDE KULLANILABİLECEK STRATEJİLER 274
Öz Düzenlemeli Strateji Geliştirme 277
ÖNEMLİ NOKTALAR 279
ÖZET 280
YARARLANILAN KAYNAKLAR 281
Bölüm 14: Metin Öğretiminin Türkçe Öğretimine Etkisi 283
Hasan Ferşat Taşlıbeyaz
GİRİŞ 284
METİN NEDİR? 285
METİN TÜRLERİ NELERDİR? 286
Öyküleyici Metin 286
Bilgilendirici Metin 288
TÜRKÇE ÖĞRETİMİNDE METİN ÖĞRETİMİNİN YERİ VE ÖNEMİ NEDİR? 289
ÖÖG OLAN ÇOCUKLARDA METİN TÜRLERİ ÖĞRETİMİ NASIL YAPILIR? 292
Okuma Öncesi Stratejiler 292
Öyküleyici Metin 292
Bilgilendirici Metin 294
Okuma Sırası Stratejileri 295
Soru Üretme Stratejisi 295
Başka İfadelerle Açıklama /Not Alma Stratejileri 297
Okuma Sonrası Stratejileri 298
Soru Cevap İlişkisi (QAR) Stratejisİ 298
Özet Becerileri Stratejisi 299
STRATEJİ ÖĞRETİM AŞAMALARI 300
Ön Bilgileri Geliştirme ve Etkinleştirme 300
Stratejiyi Tartışma 301
Model Olma 302
Stratejiyi Ezberleme 302
Destekleme 302
Bağımsız Uygulama 303
ÖNEMLİ NOKTALAR 303
YARARLANILAN KAYNAKLAR 305
Bölüm 15: Özel Öğrenme Güçlüğü Olan Öğrencilere Türkçe Öğretiminde
Teknoloji Kullanımı 309
Halil İbrahim Çakır
GİRİŞ 310
TÜRKÇE ÖĞRETİMİNDE TEKNOLOJİ KULLANIMININ YERİ VE ÖNEMİ 310
YARDIMCI TEKNOLOJİLER VE OKURYAZARLIK BECERİLERİNİN DESTEKLENMESİ 312
OKUMA BECERİSİNDE TEKNOLOJİ KULLANIMI 315
YAZMA BECERİSİNDE TEKNOLOJİ KULLANIMI 319
DİNLEME BECERİSİNDE TEKNOLOJİ KULLANIMI 321
ÖNEMLİ NOKTALAR 323
ÖZET 324
YARARLANILAN KAYNAKLAR 325
ÖZ GEÇMİŞLER 327 |