İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Teşekkür 7
Önsöz 9
Bölüm 1
RİSK VE RİSK YÖNETİMİ
1. RİSK 23
1.1. Risk ve Belirsizlik 27
1.2. Yatırım Kararları ve Finans Teorileri 29
2. FİNANSAL RİSKLER 37
3. RİSK YÖNETİMİ 39
3.1. Risk Yönetimi Süreci 42
3.2. Risk Yönetimi Seviyeleri 47
4. FİNANSAL RİSK YÖNETİMİ 48
Kaynakça 56
Bölüm 2
PİYASA VE SEKTÖR RİSKİ
1. RİSK TÜRLERİ 61
2. PİYASA RİSKİ 63
2.1. Faiz Oranı Riski 63
2.2. Kur Riski 65
2.3. Emtia Riski 67
2.4. Piyasa Riski ve Sermaye Varlıkları Fiyatlama Modeli (SVFM): 68
3. SEKTÖR RİSKİ 75
4. RİSK GÖSTERGELERİ 82
4.1. Kredi Temerrüt Takası (Credit Defult Swap – CDS) 82
4.2. Oynaklık Endeksi (Volatility Index – VIX) 83
4.3. Kredi Derecelendirme Kurumları 85
5. RİSKİN ÖLÇÜLMESİ 86
5.1. Varyans – Kovaryans Yöntemi 87
5.2. Tarihsel Simülasyon 88
5.3. Monte Carlo Simülasyonu 89
Kaynakça 91
Bölüm 3
FAİZ ORANI RİSKİ VE MODELLERİ
1. FAİZ ORANI RİSKİ 97
2. FAİZ ORANI RİSKİ YÖNETİMİ 100
3. FAİZ ORANI RİSKİ ÖLÇME YÖNTEMLERİ 103
3.1. Boşluk Analizi (Gap Analysis) 103
3.2. Süre Analizi (Duration) 107
3.3. Konveksite (Convexity) 110
3.4. Riske Maruz Değer (Value at Risk – VaR) 111
3.5. Simulasyon Yöntemleri (Simulation Methods) 114
3.5.1. Tarihsel Simülasyon Yöntemi 115
3.5.2. Monte Carlo Simülasyon Yöntemi 115
3.6. Duyarlılık Testi (Sensivity Analysis) 116
3.7. Stres Testi 116
3.8. Faiz Oranı Türevleri 120
3.8.1. Faiz Oranı Forward işlemleri 121
3.8.2. Faiz Oranı Futures işlemleri 122
3.8.3. Faiz Oranı Swap (Takas) işlemleri 124
3.8.4. Faiz Oranı Opsiyon işlemleri 127
Kaynakça 130
Bölüm 4
KREDİ RİSK YÖNETİMİ
1. KREDİ VE FİNANSAL PİYASALARDAKİ ROLÜ 131
1.1. Kredi Riski ve Tarihçesi 132
1.2. Kredi Riski’nin Kaynakları 135
1.2.1. Mevduat 135
1.2.2. Alacaklar, Ön Ödemeli Satışlar, Koşullu Alacaklar 135
1.2.3. Krediler 136
1.2.4. Repo 137
1.2.5. Tahvil 137
1.2.6. Türevler 138
2. KREDİ RİSK YÖNETİMİ 139
2.1. Kredi Riski Politikası ve Onay Süreci 139
2.2. Limitleri Belirleme ve Değerlendirme Kriterleri 141
2.3. Model Riskini Anlama ve Azaltma 142
2.4. Tahsis 143
2.5. Kredi Riskinin Ölçümü 144
2.5.1. Basel I 145
2.5.2. Basel II 146
2.5.2.1. Temerrüt Olasılığı (Probability of Default – PD) 147
2.5.2.2. Temerrüt Halinde Kayıp (Loss Given Default – LGD) 147
2.5.2.3. Temerrüde Maruz Tutar (Exposed Amount Default – EAD) 148
2.5.3. Basel III 151
2.6. Kredi Riskinin Değerlendirilmesi 152
2.6.1. Kredi Skorlaması 155
2.6.1.1. Lineer Olasılık Modeli 158
2.6.1.2. Logit ve Probit Modeller 158
2.6.1.3. Lineer Diskriminant Modelleri 160
2.6.2. Kredi Derecelendirme Yöntemleri 162
2.6.2.1. Derecelendirme Süreci 164
2.6.3. Gelişmiş Modeller 165
2.6.3.1. Tarihsel Temerrüt Oranı Yaklaşım 166
2.6.3.2. Merton Tabanlı Modeller 167
2.6.3.3. RAROC Modelleri (Riske Göre Ayarlanmış Getiri) 167
Kaynakça 170
Bölüm 5
KUR RİSKİ VE
KUR RİSKİ MODELLERİ
1. DÖVİZ KURU 173
1.1. Döviz Kuru ve Kotasyon Çeşitleri 174
1.1.1. Amerikan Tipi Kotasyon 175
1.1.2. Avrupa Tipi Kotasyon 175
1.1.3. Döviz Kuru Çeşitleri 175
1.1.3.1. Spot Döviz Kuru 176
1.1.3.2. Forward Döviz Kuru 176
1.1.3.3. Döviz Swap İşlemleri 176
1.2. Döviz Kur Rejimleri 177
1.2.1. Sabit Kur Rejimi 177
1.2.2. Serbest Dalgalı – Esnek Kur Rejimi 177
1.2.3. Karma Kur Rejimleri 177
2. DÖVİZ KUR RİSKİ 178
3. DÖVİZ KUR RİSKİ ÇEŞİTLERİ 182
3.1. Ekonomik Risk 182
3.2. İşlem Riski 183
3.3. Çeviri (Muhasebe) Riski 183
4. DÖVİZ KUR RİSKİ ÖLÇME YÖNTEMLERİ 184
4.1. Riske Maruz Değer (Value at Risk – VaR) 184
4.1.1. İki Varlıklı Senaryo 185
4.1.2. Çeşitlendirmenin Faydası 186
5. DÖVİZ KUR RİSKİNİN YÖNETİLMESİ 187
5.1. Şirketiçi Yöntemler 187
5.1.1. Eşleştirme 187
5.1.2. Netleştirme 187
5.1.3. Önceleme ve Öteleme 188
5.1.4. Dövizle Fatura Etme 188
5.1.5. Aktif – Pasif Yönetimi 188
5.2. Şirketdışı Yöntemler 189
5.2.1. Forward Sözleşmeler 189
5.2.2. Futures Sözleşmeler 190
5.2.3. Korunma (Hedge) Rasyosu 191
5.2.4. Opsiyon Sözleşmeleri 192
5.2.5. Greeks 198
6. KORUNMA STRATEJİLERİ 200
6.1. Döviz Kurunun Düşmesinden Korunma Stratejileri 200
6.1.1. Forward Döviz Satım İşlemi Yapmak 201
6.1.2. Futures Sözleşme Satın Almak 201
6.1.3. Put Opsiyon Satın Almak 201
6.1.4. Currency Collar İşlemi Yapmak 202
6.1.5. Call Opsiyon Satmak 202
6.1.6. Bear (Ayı) Spreads İşlemi Yapmak 202
6.1.7. Pergel (Straddle) Alım İşlemi Yapmak 203
6.1.8. Pergel (Straddle) Satım İşlemi Yapmak 203
6.1.9. Kelebek (Butterfly) Spread İşlemi Yapmak 204
6.1.10. Çanak (Strangle) Alım İşlemi Yapmak 204
6.1.11. Strip İşlemi Yapmak 205
6.2. Döviz Kurunun Yükselmesinden Korunma Stratejileri 205
6.2.1. Forward Döviz Alım İşlemi Yapmak 205
6.2.2. Futures Sözleşme Satın Almak 206
6.2.3. Call Opsiyon Satın Almak 206
6.2.4. Currency Collar İşlemi Yapmak 207
6.2.5. Put Opsiyon Satmak 207
6.2.6. Bull (Boğa) Spreads İşlemi Yapmak 207
6.2.7. Pergel (Straddle) Alım İşlemi Yapmak 208
6.2.8. Pergel (Straddle) Satım İşlemi Yapmak 208
6.2.9. Kelebek (Butterfly) Spread İşlemi Yapmak 208
6.2.10. Çanak (Strangle) Alım İşlemi Yapmak 209
6.2.11. Strap işlemi yapmak 210
Kaynakça 212
Bölüm 6
LİKİDİTE RİSKİ VE
LİKİDİTE RİSKİ MODELLERİ
1. LİKİDİTE VE LİKİDİTE RİSKİ 213
1.1. Merkez Bankası Likidite Riski 215
1.2. Piyasa Likidite Riski 220
1.3. Fonlama Likidite Riski 222
2. LİKİDİTE RİSKİ MODELLERİ 225
2.1. Berger – Bowman Modeli 225
2.2. Deep – Schaefer Modeli 228
2.3. Likiditeye göre ayarlanmış Riske Maruz Değer 230
2.4. Likidite Karşılama Oranı 233
2.5. Net İstikrarlı Fonlama Oranı 235
Kaynakça 239
Bölüm 7
DİĞER RİSKLER
1. ENFLASYON RİSKİ 243
2. SİSTEMATİK RİSK 245
3. EMTİA (MAL) FİYAT RİSKİ 247
4. OPERASYONEL RİSK 251
5. MUHASEBE RİSKİ 255
6. TEKNOLOJİ RİSKİ 256
Kaynakça 261
Bölüm 8
OYNAKLIK
(VOLATILITE)
1. VOLATILITE 266
2. VOLATILITE TAHMİNİ 267
2.1. Tarihsel Oynaklık Modelleri 268
2.1.1. Tek Durumlu Tarihsel Oynaklık Modelleri 269
2.1.2. Rejim Değiştirme ve Geçiş Üssel Yumuşatma Modelleri 270
2.2. Koşullu Oynaklık Modelleri 271
2.2.1. Otoregresif Koşullu Değişen Varyans Model (ARCH – Autoregressive Conditional Heteroscedasticity) 271
2.2.2. Genelleştirilmiş Otoregresif Koşullu Değişen Varyans Model (GARCH – Generelized Autoregressive Conditional Heteroscedasticity) 272
2.2.2.1. EGARCH (Üstel GARCH – Exponential GARCH) 274
2.2.2.2. TGARCH (Eşik GARH – Threshold GARCH) 275
2.2.3. Doğrusal Olmayan Diğer Modeller 275
2.3. Stokastik Oynaklık 276
2.4. Black – Scholes Modeli 279
2.5. Zımni Oynaklık (Implied Volatility) 281
2.6. Oynaklık Endeksi (Volatility Index – VIX) 283
2.7. Volatilite (Oynaklık) Swapı 285
2.8. Oynaklık (Volatilite) Stratejileri 286
Kaynakça 288
Bölüm 9
RİSKTEN KORUNMA VE
TÜREV ÜRÜNLER
1. FİNANSAL KORUNMA (HEDGING) 292
1.1. Hedging Stratejileri 294
2. HEDGING LİTERATÜRÜ 295
3. TÜREV İŞLEMLER 296
3.1. Forward (Alivre) Anlaşmaları 297
3.2. Futures (Gelecek) Sözleşmeleri 299
3.3. Swap (Takas) Sözleşmeleri 302
3.4. Opsiyon Sözleşmeleri 304
3.4.1. Alım Opsiyonları (Call Option) 307
3.4.2. Satım Opsiyonları (Put Option) 310
3.4.3. Opsiyon Stratejileri 313
3.4.3.1. Artış Yönlü Stratejiler (Bullish Spread) 313
3.4.3.2. Azalış Yönlü (Bearish Spread) Stratejiler 315
3.4.3.3. Kelebek Tipi Yayılma Stratejisi (Butterfly Spread) 316
3.4.3.4. Pergel (Straddle) Stratejisi 317
3.4.3.5. Strip ve Strap Stratejileri 319
3.4.3.6. Çanak (Strangles) Stratejisi 320
Kaynakça 324
Bölüm 10
KREDİ TÜREVLERİ
1. KREDİ TEMERRÜT TAKASI (CREDIT DEFAULT SWAP – CDS) 334
1.1. CDS Değerleme 339
2. TOPLAM GETİRİ TAKASI (TOTAL RETURN SWAP) 340
3. PORTFÖY TEMERRÜT SWAPLARI 341
4. KREDİYE BAĞLI TAHVİL (CREDIT LINKED NOTE – CLN) 342
5. KREDİ SPREAD OPSİYONLARI (CREDiT SPREAD OPTiONS) 343
6. KREDİ SPREAD FORWARD (CREDIT SPREAD FORWARD) 344
7. TEMİNATLI BORÇ YÜKÜMLÜLÜKLERİ (COLLATERALIZED DEBT OBLIGATIONS– CDO) 345
8. SENTETİK TEMİNATLI KREDİ YÜKÜMLÜLÜKLERİ (SYNTHETIC CLOs –COLLATERALIZED LOAN OBLIGATIONS) 345
Kaynakça 347
Bölüm 11
RİSK YÖNETİMİ DÜZENLEMELERİ VE
DÜZENLEYİCİ KURUMLAR
1. DÜZENLEYİCİ KURUM 352
2. ULUSLARARASI BOYUTTA RİSK YÖNETİMİ DÜZENLEMELERİ 353
2.1. BASEL Düzenlemeleri 354
2.1.1. Basel I Uzlaşısı 358
2.1.2. Basel II Uzlaşısı 360
2.1.3. Basel 2.5 362
2.1.4. Basel III 364
2.1.5. Basel IV 366
2.1.5.1. Basel IV Kredi Riski Revizyonu 369
2.1.5.2. İçsel Derecelendirme Kapsamında Yapılan Değişiklikler 370
2.1.5.3. Operasyonel Risk Güncellemeleri 371
2.1.5.4. Basel IV Taban Uygulaması 372
2.2. İç Kontrol Yapısı Açısından Risk Yönetimi Düzenlemeleri 372
2.2.1. COSO Modelinde Risk Yönetimi 375
2.2.2. Diğer Düzenlemeler 379
3. TÜRKİYE’DEKİ DÜZENLEYİCİ KURUMLAR VE DÜZENLEMELER 384
3.1. Uluslararası Risk Düzenlemelerinin Türkiye İle Eşleştirilmesi 385
3.2. Sermaye Piyasası Kurumu (SPK) 387
3.3. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) 390
3.4. Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (KGK) 392
Kaynakça 394
Bölüm 12
KURUMSAL RİSK YÖNETİMİ VE
DENETİM
1. KURUMSAL RİSK YÖNETİMİ 395
1.1. Kurumsal Risk Yönetim Çerçevesinde Risk 401
1.2. Kurumsal Risk Yönetimi Çerçevesi 404
1.3. Etkili Kurumsal Risk Yönetiminin Faydaları 417
1.4. KRY Uygulamasında Karşılaşılan Zorluklar 419
2. DENETİM 421
2.1. İç Denetim 423
2.2. Kuruluşun Hedeflerine Ulaşmasına Yardımcı Olmak 425
2.3. Risk Yönetimi, Kontrol ve Kurumsal Yönetim (Yönetişim) Süreçlerinin Etkinliğini Değerlendirmek ve İyileştirmek 425
2.4. Değer Katmak ve Operasyonları İyileştirmek İçin Tasarlanmış Güvence ve Danışmanlık 426
2.5. Bağımsızlık ve Tarafsızlık 427
2.6. Sistematik ve Disiplinli Bir Yaklaşım 428
2.7. Yönetişim ve İç Denetim 429
2.8. Kurumsal Risk Yönetimi ve İç Denetim 431
2.9. Temel İç Denetim Rolleri 432
2.10. Belirli Şartlar Altında Üstlenebilecek İç Denetim Rolleri 432
2.11. İç Denetim Fonksiyonunun Üstlenmemesi Gereken Roller 433
3. İÇ KONTROL 434
4. DIŞ DENETİM 435
5. İÇ VE DIŞ DENETİM ARASINDAKİ FARKLAR 438
5.1. Amaç 439
5.2. Kapsam 439
5.3. Denetçi Yetkinlikleri 439
5.4. Birincil Hedef Kitle 439
5.5. İş İlişkisi 440
5.6. Odak Noktası 440
Kaynakça 441
Kavramlar Dizini 445 |