|
İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 5
Tablolar Listesi 17
Giriş 21
Bölüm 1
DIŞ TİCARETE GENEL BİR BAKIŞ
1.1 Dış Ticaret Kavramı 23
1.2 Dünyada ve Türkiye’de Dış Ticaretin Tarihsel Gelişimi 24
1.2.1 Dünyada Dış Ticaretin Tarihsel Gelişimi 24
1.2.1.1 Altın Para Dönemi (1870–1930) 27
1.2.1.2 Buhran Dönemi (1930 – 1944) 27
1.2.1.3 Bretton Woods Dönemi (1944 – 1973) 28
1.2.1.4 Karma Uygulamalar ve IMF Dönemi (1973 – 1980) 29
1.2.1.5 Liberalizasyon ve Küreselleşme Dönemi (1980 – Güncel Dönem) 29
1.2.2 Türkiye’de Dış Ticaretin Tarihsel Gelişimi 30
1.2.2.1 Cumhuriyet Öncesi Dönem (1830–1923) 30
1.2.2.2 Liberalizasyon Öncesi Cumhuriyet Dönemi (1923–1980) 32
1.2.2.3 Liberalizasyon ve Küreselleşme Dönemi (1980–Güncel Dönem) 34
SORULAR 36
Bölüm 2
DIŞ TİCARET MEVZUATI
2.1 İthalat, İhracat ve Kambiyo Mevzuatı 39
2.1.1 Kambiyo Mevzuatı 40
2.1.1.1 Türk Parasının Kıymetini Koruma Kanunu 41
2.1.1.2 TPKK Hakkında 32 Sayılı Karar 41
2.1.1.3 Hazine Müsteşarlığı 2008–32/34 Sayılı Tebliğ 48
2.1.1.4 TCMB I–M Sayılı Genelge 52
2.1.2 İhracat Mevzuatı 55
2.1.2.1 İhracat Rejimi Kararı 56
2.1.2.2 İhracatı Teşvik Kararı 57
2.1.2.3 İhracat Yönetmeliği 59
2.1.2.4 Hazine Müsteşarlığı İhracat Genelgesi 62
2.1.3 İthalat Mevzuatı 65
2.1.3.1 İthalat Rejimi Kararı 66
2.1.3.2 İthalat Yönetmeliği 67
2.1.3.3 Hazine Müsteşarlığı İthalat Genelgesi 68
2.2 Serbest Bölgeler Mevzuatı ve Uygulamaları 70
2.2.1 Uluslararası Serbest Bölge Uygulamaları 71
2.2.2 Türkiye’de Serbest Bölge Uygulamaları ve Mevzuatı 73
2.3 Transit Ticaret Mevzuatı ve Uygulamaları 75
2.4 Sınır Ticareti Mevzuatı ve Uygulamaları 76
SORULAR 77
Bölüm 3
DIŞ TİCARETTE TESLİM ŞEKİLLERİ
3.1 “E” Terimi 80
3.1.1 Exworks – EXW 80
3.2 “F” Terimi 80
3.2.1 Free Carrier – FCA 80
3.2.2 Free Alongside Ship – FAS 81
3.2.3 Free on Board – FOB 81
3.3 “C” Terimi 81
3.3.1 Cost and Freight – CFR 81
3.3.2 Cost Insurance and Freight – CIF 82
3.3.3 Carriage Paid To – CPT 82
3.3.4 Carriage and Insurance Paid To – CIP 82
3.4 “D” Terimi 83
3.4.1 Delivered at Terminal – DAT 83
3.4.2 Delivered at Place – DAP 83
3.4.3 Delivered Duty Paid – DDP 84
SORULAR 84
Bölüm 4
DIŞ TİCARETTE ÖDEME ŞEKİLLERİ
4.1 Peşin Ödeme 85
4.2 Akreditifli Ödeme 86
4.2.1 Cayılabilir ve Cayılamaz Akreditif 86
4.2.2 Teyitli ve Teyitsiz Akreditif 87
4.2.3 Rotatif Akreditif 87
4.2.4 Kırmızı Şartlı ve Yeşil Şartlı Akreditif 87
4.2.5 Karşılıklı Akreditif 88
4.2.6 Devredilebilir Akreditif 88
4.2.7 Teminat Akreditifi 89
4.2.8 Yetki Mektubu 90
4.2.9 Vadesiz ve Vadeli Akreditif 91
4.2.10 Yurt İçi Akreditif 91
4.3 Vesaik Mukabili Ödeme 91
4.4 Mal Mukabili Ödeme 92
4.5 Kabul Kredili Ödeme 92
4.5.1 Kabul Kredili Vesaik Mukabili Ödeme 93
4.5.2 Kabul Kredili Mal Mukabili Ödeme 93
4.5.3 Kabul Kredili Akreditifli Ödeme 93
4.6 Karşılıklı Ticaret 94
4.6.1 Takas 95
4.6.1.1 Özel Takas 95
4.6.1.2 Bağlı Muamele 95
4.6.2 Kliring 95
4.6.3 Karşı Alım 96
4.6.4 Dengeleme 96
4.6.5 Geri Alım 96
4.6.6 Üçlü Ticaret 96
4.6.7 Offset Ticaret 96
4.6.7.1 Dolaysız Offset 97
4.6.7.2 Dolaylı Offset 97
4.7 Konsinye Satış 97
4.8 Mahsuben Ödeme 98
SORULAR 98
Bölüm 5
MİLLETLERARASI TİCARET ODASI VE
BANKACILIKTA DIŞ TİCARETE İLİŞKİN DÜZENLEMELERİ
5.1 Milletlerarası Ticaret Odası 101
5.2 Bankacılıkta Dış Ticarete İlişkin MTO Düzenlemeleri 103
5.2.1 Tahsiller İçin Birörnek Kurallar 103
5.2.2 Sözleşme Garantileri İçin Birörnek Kurallar 105
5.2.3 Uluslararası Teminat Akreditifi Uygulamaları 107
5.2.4 Akreditiflere İlişkin Birörnek Kurallar 109
5.2.4.1 ICC–UCP 600 109
5.2.4.2 E–UCP 600 (Sürüm: 1.1) 110
5.2.5 Uluslararası Standart Bankacılık Uygulamaları 112
5.2.6 Incoterms 2010 112
5.2.7 Akreditiflere İlişkin Bankalararası Rambursmanlar İçin Birörnek Kurallar 112
5.2.8 Garantilere İlişkin Birörnek Kurallar 114
SORULAR 116
Bölüm 6
DIŞ TİCARETTE KULLANILAN BELGELER VE
ELEKTRONİK İBRAZ
6.1 Dış Ticarette Kullanılan Belgeler 119
6.1.1 Fatura ve Türleri 120
6.1.1.1 Proforma Fatura 121
6.1.1.2 Ticari Fatura 122
6.1.1.3 Onaylı Fatura 123
6.1.1.4 Navlun Faturası 124
6.1.2 Gümrük Beyannamesi 125
6.1.3 Konşimento 128
6.1.3.1 Denizyolu Konşimentosu 128
6.1.3.2 Havayolu Konşimentosu 129
6.1.3.3 Demiryolu Konşimentosu 131
6.1.3.4 Karayolu Konşimentosu 132
6.1.3.5 Çoklu ve Kombine Navlun Belgeleri 135
6.1.4 Gözetim Raporu 137
6.1.5 Sigorta Poliçesi 138
6.1.6 Çeki Listesi ve Koli Listesi 139
6.1.7 Menşe Şahadetnamesi 140
6.1.8 Sağlık Sertifikaları 141
6.1.8.1 Sağlık Sertifikası 142
6.1.8.2 Bitki Sağlık Sertifikası 142
6.1.8.3 Hayvan İhracına İlişkin Sağlık Raporu 143
6.1.8.4 Kontrol Belgesi 143
6.1.8.5 Radyasyon Analiz Belgesi 143
6.1.9 Dolaşım Belgeleri 144
6.1.9.1 A.TR Dolaşım Belgesi 144
6.1.9.2 EUR.1 Dolaşım Belgesi 145
6.1.9.3 EUR–MED Dolaşım Sertifikası 146
6.1.9.4 ATA Karnesi 148
6.1.10 Poliçe 149
6.2 Elektronik İbraz 150
SORULAR 152
Bölüm 7
DÖVİZ, DÖVİZ KURU VE DÖVİZ PİYASALARI
7.1 Döviz ve Efektif Kavramları 155
7.2 Konvertibilite ve Konvertibl Döviz Cinsleri 155
7.3 Döviz Kuru ve Kur Türleri 157
7.3.1 Döviz Kuru ve Efektif Kuru 158
7.3.2 Alış Kuru ve Satış Kuru 159
7.3.3 Dolaysız ve Dolaylı Kur 159
7.3.4 Spot Kur ve Vadeli Kur 159
7.3.5 Nominal ve Reel Kur 160
7.3.6 Parite ve Çapraz Kur 160
7.3.7 Denge Döviz Kuru 162
7.3.8 Efektif Döviz Kuru 163
7.3.8.1 Nominal Efektif Döviz Kuru 163
7.3.8.2 Reel Efektif Döviz Kuru 164
7.3.9 TCMB Gösterge Döviz Kuru 164
7.4 Kur Marjı ve Hesaplanışı 165
7.5 Döviz Kuru Sistemleri 166
7.5.1 Bağımsız Bir Ulusal Para Biriminin Olmadığı Kur Sistemleri 167
7.5.1.1 Resmi Dolarizasyon 167
7.5.1.2 Parasal Birlik 168
7.5.2 Para Kurulu Sistemi 168
7.5.3 Diğer Geleneksel Sabit Kur Sistemleri 169
7.5.4 Yatay Bantlar İçinde Dalgalanan Sabit Kur 170
7.5.5 Yönlendirilmiş Sabit Parite 170
7.5.6 Yönlendirilmiş Sabit Aralıklı Kurlar 170
7.5.7 Güdümlü Dalgalanma 171
7.5.8 Serbest Dalgalanma 171
7.6 Döviz Pozisyonu, Döviz Kuru Riski ve Riskten Korunma 171
7.6.1 Döviz Pozisyonu 172
7.6.2 Döviz Kuru Riski 173
7.6.2.1 İşlem Riski 173
7.6.2.2 Ekonomik Risk 173
7.6.2.3 Muhasebe Riski 174
7.6.3 Riskten Korunma 174
7.6.3.1 İşlem Riskinden Korunma 174
7.6.3.1.1 İşletme İçi Yöntemler 174
7.6.3.1.2 İşletme Dışı Yöntemler 175
7.6.3.2 Ekonomik Riskten Korunma 177
7.6.3.3 Muhasebe Riskinden Korunma 178
7.7 Döviz Piyasaları 179
7.7.1 Organize Döviz Piyasaları 179
7.7.1.1 TCMB Döviz ve Efektif Piyasaları 179
7.7.1.2 Borsa İstanbul Döviz Vadeli İşlem ve Döviz Opsiyon Ana Pazarları 180
7.7.2 Tezgâh Üstü Piyasalar 181
7.7.2.1 Bankalararası Döviz Piyasası 181
7.7.2.2 Efektif Piyasası 183
SORULAR 183
Bölüm 8
DIŞ TİCARETLE İLGİLİ ULUSLARARASI TRANSFER VE
TANIMLAMA SİSTEMLERİ
8.1 Uluslararası Transfer Sistemleri 185
8.1.1 SWIFT Sistemi 185
8.1.2 Uluslararası Nakit Transfer Sistemleri 189
8.1.2.1 Western Union 189
8.1.2.2 Moneygram 190
8.2 Uluslararası Tanımlama Sistemleri 191
8.2.1 İşyeri Tanımlama Kodu (BIC) 192
8.2.2 Uluslararası Banka Hesap Numarası (IBAN) 192
8.2.3 Pazar Tanımlama Kodu (MIC) 194
8.2.4 Finansal Araçların Sınıflandırılması (CFI) 194
8.2.5 Finansal Araçların Kısa Adı (FISN) 194
8.2.6 Uluslararası Menkul Kıymet Tanımlama Numarası (ISIN) 195
8.2.7 Tüzel Kişi Kimlik Kodu (LEI) 195
SORULAR 196
Bölüm 9
DIŞ TİCARETE YÖNELİK BANKACILIK FAALİYETLERİ VE
DIŞ TİCARETİN FİNANSMANI
9.1 Kambiyo İşlemleri 197
9.1.1 Spot Döviz Alımı ve Satımı 197
9.1.2 Uluslararası Döviz Transferleri 198
9.1.3 Dövizli Çek Tahsil ve İştira İşlemleri 199
9.1.4 Döviz Tevdiat Hesapları 202
9.1.5 Forward Döviz Sözleşmeleri 202
9.1.6 Döviz Vadeli İşlem Sözleşmeleri 204
9.1.7 Döviz Opsiyon Sözleşmeleri 205
9.1.8 Döviz Varantları 207
9.1.9 Döviz Arbitrajı 208
9.1.10 Swap ve Türleri 208
9.1.11 Kaldıraçlı İşlemler 210
9.1.11.1 Forex 211
9.2 İhracat İşlemleri 213
9.2.1 Kredisiz İhracat İşlemleri 213
9.2.1.1 Peşin İhracat Bedelleri ve Alıcı Firma Prefinansmanı 213
9.2.1.2 İhracat Akreditifleri 214
9.2.1.2.1 Teyitsiz İhracat Akreditifleri 214
9.2.1.2.2 Teyitli İhracat Akreditifleri 215
9.2.1.3 Vesaik Mukabili İhracat İşlemleri 216
9.2.1.4 Mal Mukabili İhracat İşlemleri 217
9.2.1.5 Kabul Kredili İhracat İşlemleri 218
9.2.1.6 Mahsuben Ödeme İşlemleri 220
9.2.2 İhracatın Finansmanı 220
9.2.2.1 Döviz Kredileri 221
9.2.2.2 Prefinansman Kredileri 222
9.2.2.3 İhracat Vesaik Karşılığı Kredi 223
9.2.2.4 Vadeli İhracat Alacaklarının İskontosu 223
9.2.2.5 İhracat Reeskont Kredisi 224
9.2.2.6 Türk Eximbank Sevk Öncesi İhracat Kredisi 225
7.2.2.7 Türk Eximbank Ülke Kredileri 227
9.2.2.8 Türk Eximbank Kaynaklı Diğer İhracat Kredileri ve Ticari Bankaların Rolü 228
9.2.2.9 Forfaiting 228
9.2.2.10 Uluslararası Faktoring 231
9.3 İthalat İşlemleri 235
9.3.1 Kredisiz İthalat İşlemleri 235
9.3.1.1 Vesaik Mukabili İthalat İşlemleri 236
9.3.1.2 Mal Mukabili İthalat İşlemleri 236
9.3.1.3 Kabul Kredili İthalat İşlemleri 236
9.3.1.4 Peşin Ödeme Kapsamındaki İthalat İşlemleri 237
9.3.2 İthalatın Nakit Finansmanı 237
9.3.2.1 Tüketim Malları İthalatının Finansmanı 238
9.3.2.1.1 Post Finansman Kredileri 238
9.3.2.2 Yatırım Malları İthalatının Finansmanı 240
9.3.2.2.1 Yatırım Teşvik Belgesi Kapsamında Kullandırılan Nakit Döviz Kredileri 240
9.3.2.2.2 ECA Kredileri 241
9.3.2.2.3 Yurt Dışı Leasing 242
9.3.3 Nakit Dışı İthalat Kredileri 242
9.3.3.1 Akreditif Garantileri 243
9.3.3.2 Kabul ve Aval Kredileri 245
9.4 Döviz Teminat Mektupları 247
9.4.1 Ödeme Garantileri 248
9.4.2 Sözleşme Garantileri 249
9.4.2.1 Geçici Teminat Mektubu 250
9.4.2.2 Kesin Teminat Mektubu 250
9.4.2.3 Avans Teminat Mektubu 250
9.4.2.4 İhtiyat Kesintisi Garantisi 250
9.4.2.5 Bakım–Onarım Garantisi 251
9.5 Kontrgarantiler 251
SORULAR 253
Bölüm 10
DIŞ TİCARETE İLİŞKİN SİGORTA İŞLEMLERİ
10.1 İhracat Kredi Sigortası 257
10.2 Teminat Mektuplarının Haksız Nakde Çevrilme Sigortası 259
10.3 Ticari Alacak Sigortası 260
10.4 Emtia Nakliyat Sigortası 261
10.5 Kıymet Nakliyat Sigortası 261
10.6 Depo Sorumluluk Sigortası 262
SORULAR 262
Bölüm 11
TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARETİ VE GELİŞİMİ
11.1 Yıllara Göre Dış Ticaret 263
11.1.1 İhracat 264
11.1.2. İthalat 265
11.1.3 Dış Ticaret Hacmi 266
11.1.4 Dış Ticaret Dengesi 267
11.1.5 İhracatın İthalatı Karşılama Oranı 268
11.1.6 Dış Ticaret Hadleri 269
11.2 “Ödemeler Dengesi” Kavramı 270
11.3 Ödemeler Dengesini Oluşturan Ana Kalemler 271
11.3.1 Cari İşlemler Hesabı 272
11.3.1.1 Dış Ticaret Dengesi 272
11.3.1.1.1 Toplam Mal İhracatı 273
11.3.1.1.2 Toplam Mal İthalatı 273
11.3.1.2 Hizmetler Dengesi 273
11.3.1.2.1 Toplam Hizmet Gelirleri 273
11.3.1.2.2 Toplam Hizmet Giderleri 274
11.3.1.3 Birincil Gelir Dengesi 274
11.3.1.3.1 Birincil Gelirler Toplamı 274
11.3.1.3.2 Birincil Giderler Toplamı 274
11.3.1.4 İkincil Gelir Dengesi 275
11.3.2 Sermaye Hesabı 275
11.3.3 Finans Hesabı 275
11.3.3.1 Doğrudan Yatırımlar 276
11.3.3.2 Portföy Yatırımları 277
11.3.3.3 Finansal Türevler 278
11.3.3.4 Diğer Yatırımlar 278
11.3.3.5 Rezerv Varlıklar 278
11.3.4 Net Hata ve Noksan 279
11.4 Türkiye’nin Ödemeler Dengesi 279
SORULAR 281
Kaynakça 283
Kavramlar Dizini 293
Yazarların Özgeçmişi 303 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
