İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 5
Kısaltmalar 27
İkinci Bölüm
BORÇ İLİŞKİSİNİN HÜKÜMLERİ
Üçüncü Ayırım
BORÇ İLİŞKİLERİNİN ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE ETKİSİ
§ 60. ALACAKLIYA HALEF OLMA (HALEFİYET) 32
I. GENEL OLARAK HALEFİYET 33
II. İRADEYE DAYANAN HALEFİYET – YASAYA DAYANAN HALEFİYET 37
A. İradeye Dayanan Halefiyet 37
1. Genel Olarak 37
2. Hukuki Olguları 37
a. Üçüncü Kişi Dışında Borçlunun Alacaklıya Borcu Olmalı 38
b. Üçüncü Kişinin Borçlunun Borcunu Alacaklıya İfa Etmesi 38
c. Halefiyet Sebebi: Borçlunun Alacaklıya İfada Bulunan Şahsın Halef Olacağını Bildirmesi 39
B. Yasaya Dayanan Halefiyet 40
1. Genel Olarak 40
2. Hukuki Olguları 40
a. Başkasının Borcu İçin Üçüncü Kişi Bir Şey (Nesne) Alacaklıya Rehin Vermiş Olması 41
b. Rehinli Şeyin Malikinin ya da Sınırlı Ayni Hak Sahibinin Borcu İfası 41
c. Halefiyet Sebebi: İfa Sonucunda Rehinli Eşyasını Rehinden Kurtarılması 42
C. Diğer Yasal Halefiyet Halleri 42
III. HALEFİYETE BAĞLANAN SONUÇLAR 43
IV. KISMİ İFA HALEFİYET 45
§ 61. ÜÇÜNCÜ KİŞİNİN FİLİNİ ÜSTLENME (GARANTİ SÖZLEŞMESİ) 47
I. GENEL OLARAK 47
II. ÜÇÜNCÜ KİŞİNİN FİİLİNİ ÜSTLENMENİN (GARANTİ SÖZLEŞMESİNİN) TANIMI 50
III. ÜÇÜNCÜ KİŞİNİN FİİLİNİ ÜSTLENMENİN (GARANTİNİN) SÖZLEŞME NİTELİĞİ 51
IV. GARANTİ SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ 53
V. ÜÇÜNCÜ KİŞİNİN FİİLİNİ ÜSTLENMENİN (GARANTİ SÖZLEŞMESİNİN) YAPISI VE ÖZELLİKLERİ 56
A. Sözleşmenin Özellikleri 56
B. Sözleşmenin Konusu: Üçüncü Kişi Üstlenilen Fiili 57
1. Üçüncü Kişi 57
C. Üstlenilen Üçüncü Kişinin Fiili 60
D. Sözleşmenin Bağımsızlığı 61
E. Sözleşmede Karşı Edim (İvaz) Kararlaştırılabilmesi 63
VI. GARANTİ SÖZLEŞMESİNİN GÖRÜNÜM ŞEKİLLERİ 63
A. Saf Garanti Sözleşmesi 63
B. Kefalet Benzeri Garanti Sözleşmesi 64
1. Genel Olarak 64
2. Banka Teminat Sözleşmesi ve Kontgaranti 66
3. İlk Talepte Ödeme Kaydıyla Garanti Sözleşmesi 69
4. Belirli Evrakların Sunulması Kaydıyla Garanti Sözleşmesi 70
VII. ÜÇÜNCÜ KİŞİNİN FİİLİNİ ÜSTLENMENİN (GARANTİ SÖZLEŞMESİNİN) HÜKÜM VE SONUÇLARI 70
A. Fiili Üstlenen ile Alacaklı Arasındaki İlişki Bakımından 70
B. Fiili Üstlenen ile Üçüncü Kişi Arasındaki İlişki 73
VIII. ÜÇÜNCÜ KİŞİNİN FİİLİNİN ÜSTLENİLMESİNİN (GARANTİ SÖZLEŞMESİNİN) SONA ERMESİ 74
§ 62. ÜÇÜNCÜ KİŞİ YARARINA SÖZLEŞME 79
I. GENEL OLARAK 79
II. HUKUKSAL NİTELİĞİ VE YAPISI 82
A. Genel Olarak 82
B. Karşılık İlişkisi 82
C. Kazandırma İlişkisi 87
D. Edim İlişkisi 88
III. ÜÇÜNCÜ KİŞİ YARARINA SÖZLEŞME TÜRLERİ VE BUNLARIN HÜKÜMLERİ 90
A. Eksik Üçüncü Şahıs Yararına Sözleşme ve Hükümleri 90
B. Tam Üçüncü Şahıs Yararına Sözleşme ve Hükümleri 93
1. Kaynakları 93
2. Hükümleri 97
IV. SORUMLULUK SİGORTALARINDA DURUM 107
Üçüncü Bölüm
BORÇLARIN VE BORÇ İLİŞKİSİNİN SONA ERMESİ VE
ZAMANAŞIMI
Birinci Ayırım
SONA ERME HALLERİ
§ 63. İFA VE ASIL BORCA BAĞLI HAK VE BORÇLARIN SONA ERMESİ 109
I. GENEL OLARAK 109
II. BORÇ VE BORÇ İLİŞKİLERİNİN SONA ERMESİ SEBEPLERİ 110
III. BORCUN VE BORÇ İLİŞKİSİNİN SONA ERMESİNİN ETKİLERİ 113
A. Genel Olarak 113
B. Bağımlı Yan Hakların Sona Ermesi 114
C. Hukuki Sonucu 115
1. Genel Olarak 115
2. İstisnalar 119
§ 64. İFA 121
§ 65. İBRA 123
I. TANIM VE ÖZELLİKLERİ 123
A. Tanım 123
B. İbranın Sözleşme Olması 124
C. İbranın Tasarruf İşlemi Olması 127
II. İBRANIN KOŞULLARI 129
A. Anlaşma 129
B. Ehliyet 133
C. Şekil 134
III. İBRANIN HÜKMÜ 136
§ 66. YENİLEME 139
I. YENİLEMENİN TANIMI 139
II. YENİLEME ANLAŞMASI VE ÖZELLİKLERİ 140
A. Borç Sözleşmesi Niteliği 140
B. Tasarrufi İşlem Niteliği 143
III. YENİLEME SÖZLEŞMESİNİN UNSURLARI 144
A. Mevcut Bir Borcun Sona Erdirilmesi (Sona erdirme Anlaşması) 144
B. Yenileme Anlaşması 147
1. Mevcut Borcun Yerine Yeni Borcun Konulması (Yenileme) Anlaşmasının Kurulması 147
2. Yenileme Anlaşmasının Sebebi: Yenileme İradesi 147
IV. YENİLEMENİN HUKUKİ ETKİLERİ 148
V. CARİ HESAP İLİŞKİSİNDE YENİLEME 151
§ 67. BİRLEŞME 155
I. GENEL OLARAK 155
II. BİRLEŞMESİNİN HUKUKİ OLGULARI 156
III. BİRLEŞMESİNİN HUKUKİ SONUÇLARI 160
§ 68. İFA İMKANSIZLIĞI 165
I. GENEL OLARAK 165
II. İFA İMKANSIZLIĞININ BORCU SONA ERDİRMESİNİN KOŞULLARI 168
A. Mevcut Borcun İfanın Sonradan İmkansızlaşması 168
1. Mevcut ve Hukuken Geçerli Bir Borcun Varlığı 168
2. Mevcut Borcun İfanın Sonradan İmkansızlaşması 170
B. İmkansızlıktan Borçlunun Sorumlu Olmaması 176
C. Borçlunun İmkansızlık Durumunda Gerekli Önlemleri Alması ve Durumu Alacaklıya Bildirmesi 178
III. SONRAKİ KUSURSUZ İFA İMKANSIZLIĞINA BAĞLANAN SONUÇLAR 180
A. Dar Anlamda Borcun Sona Ermesi 180
B. Sözleşmeye Etkisi 182
1. Genel Olarak 182
2. Kaim Değerin Akıbeti 182
3. Tam İki Tarafa Borç Yükleyen Sözleşmelerde 184
a. Genel Kural 184
b. İstisnalar 185
4. Tam İki Tarafa Borç Yükleyen Sözleşmelerde Kaim Değer 186
IV. KISMİ İFA İMKANSIZLIĞI 187
A. Genel Olarak 187
B. Tam İki Taraf Borç Yükleyen Sözleşmelerde 189
§ 69. TAKAS 193
I. GENEL OLARAK 193
II. TAKAS ÇEŞİTLERİ 194
A. Beyana Dayanan Takas– Kanuna Dayanan takas 194
B. Beyan Takası– Takas Sözleşmesi 195
C. Yargısal Takas (Mahkeme Kararına Dayanan Takas) 196
III. TAKAS HAKKININ KOŞULLARI 196
A. Genel Olarak 196
B. Takasın Olumlu Koşulları 199
1. Karşılıklılık 199
a. Genel Olarak 199
b. İstisnalar 202
aa. Kefalet Halinde 202
bb. Başkasının Alacağına Kendi Eşyasını Rehin Verilmesi Haline 203
cc. Üçüncü Kişi Yararına Sözleşme Halinde 203
dd. Alacağın Devrinde 204
2. Özdeşlik 204
3. Muacceliyet 207
4. Dava Edilebilirlik 209
C. Takasın Olumsuz Koşulları 211
1. Alacaklının Rızasıyla Takas Edilebilecek Alacaklar (Takasın Sınırlanması) 212
a. Saklama Sözleşmeleri Kapsamında Sınırlama 212
b. Haksız Fiile Dayanan Alacaklara İlişkin Sınırlama 213
c. Taraflardan Birinin Varlığını Korumak İçin Getirilen Sınırlama 213
d. Devlet Alacaklarına Karşı Takas Yasağı 214
e. İflasta Takası Yasak Haller 214
2. Takas Hakkı Sözleşme ile Kaldırılmamış Olması (Takas Hakkından Feragat Sözleşmesi) 215
IV. TAKAS BEYANI 216
A. Takas Beyanın Nitelikleri 216
1. Yenilik Doğuran Niteliği 216
2. Tasarruf İşlem Niteliği 218
B. Takas İradesinin Açıklanması 218
V. TAKASIN HUKUKİ SONUÇLARI 221
İkinci Ayırım
ZAMANAŞIMI
§ 70. ZAMANAŞIMI 225
I. GENEL OLARAK 225
II. ALACAĞIN ZAMANAŞIMINA UĞRAMASI 231
A. Zamanaşımına Uğrayacak Alacaklar 231
B. Zamanaşımına Tabi Olmayan Haklar 232
1. Mutlak Haklar 232
2. Yenilik Doğuran Haklar 234
3. Kazandırıcı Zamanaşımı 236
4. Kanun Uyarınca Zamanaşımına Tabi Olmayan Alacak Hakları 236
III. ZAMANAŞIMI SÜRELERİ 238
A. Zamanaşımı Bakımından Geçmesi Gereken Süreler 238
1. Genel Süre: On Yıl 238
2. İstisnai: Beş Yıllık Özel Süre 242
a. Genel Olarak 242
b. TBK m.147/II’de Düzenlenen Özel Zamanaşımı Halleri 243
aa. Dönemsel Edim Alacakları 243
bb. Konaklama Bedeli ile Yeme İçme Bedeli Alacakları 246
cc. Küçük Sanat İşlerinden ve Küçük Çapta Perakende Satışlardan Doğan Alacaklar 246
aaa. Genel Olarak 246
bbb. Küçük Çapta Perakende Satış 246
ccc. Küçük Sanat İşleri 247
ddd. Ortaklık İlişkisinden Doğan Alacaklar 247
eee. Vekalet ve Vekalet Benzeri Sözleşmelerden Doğan Alacaklar 247
fff. Eser Sözleşmesinde Yüklenicinin Yükümlülüklerinden Doğan Alacaklar 248
c. Borçlar Kanunu’nda Diğer Bazı Özel Zamanaşımı Süreleri 248
aa. Haksız Filden Doğan Alacaklar 248
bb. Sebepsiz Zenginleşmeden Doğan Alacaklar 249
d. Diğer Özel Kanun Hükümlerinde Bazı Özel Zamanaşımı Süreleri 250
B. Zamanaşımına Uğrama 251
1. Zamanaşımı Sürelerinin Başlangıç Anı 251
a. Alacağın Muacceliyet Anı 251
b. Dönemsel Edimlerde 256
c. Alacağın İkili Zamanaşımı Süresine Bağlandığı Durumlar 257
aa. Haksız Fiillerde (Üçlü Zamanaşımı Süresi) 258
bb. Sebepsiz Zenginleşmede 259
d. Sözleşmelerde 259
2. Zamanaşımı Sürenin Durması 264
a. Genel Olarak 264
b. Durma Sebepleri 265
c. Durmanın Hukuki Sonuçları 269
3. Zamanaşımı Sürenin Kesilmesi 269
a. Genel Olarak 269
b. Borçlunun Davranışından Kaynaklanan Kesilme Sebepleri 271
c. Alacaklının Davranışından Kaynaklanan Kesilme Sebepleri 274
d. Kesilmenin Birlikte Borçlulara Etkisi 275
aa. Genel Olarak 275
bb. Müteselsil Borçlulukta 276
cc. Bölünemeyen Borcun Borçluluğunda 278
dd. Kefalette 278
e. Kesilmenin Hukuki Sonucu: Yeni Zamanaşımı Süresinin İşlemesi 279
aa. Yeni Süresinin Başlaması 279
aaa. Genel Kural 279
bbb. Yeni Süre 279
bb. Borcun Senetle İkrarıyla Yeni Sürenin Başlaması 281
cc. Borcun Mahkeme Kararıyla Tanınmasıyla Yeni Sürenin Başlaması 282
f. Alacaklının Davranışıyla yeniden yeni sürenin başlaması 283
aa. Dava ve Defi Yoluyla Kesilme 284
bb. İcra Takibiyle Kesilme 285
cc. İflas Masasına Başvurmayla 286
g. Sürenin Dolması 286
h. Sürenin Hesaplanması 286
ı. Davanın Reddinde Ek Süre 287
4. Taşınır Rehni ile Teminat Altına Alınmış Alacakta Durum 288
a. Genel Olarak 288
b. Uygulama Alanı ve Şartları 289
c. Şartları 290
d. Hukuki Sonuçları 290
IV. ZAMANAŞIMINDA İRADE ÖZGÜLÜĞÜNÜN SINIRLARI 290
A. Zamanaşımı Sürelerini Değiştirme Yasağı 290
1. Genel Olarak 290
2. Uygulama Alanı 291
a. İkinci Ayrımdaki Zamanaşımı Sürelerinin Değiştirme Yasağı 291
b. İkinci Ayrım Dışındaki Zamanaşımı Sürelerinin Değiştirilmesi Yasağı 293
3. Zamanaşımı Sürelerinin Değiştirilmesi 294
a. Genel Olarak 294
b. Zamanaşımı Süresinin Kısaltılması 296
aa. Genel Olarak 296
bb. Zamanaşımının Bozucu Şarta Bağlanması 297
c. Zamanaşımının Uzatılması 298
B. Zamanaşımından Feragat 301
1. Genel Olarak 301
2. Zamanaşımın –Süresinden– Feragat ve Zamanaşımı Definden Feragat 302
a. Genel Olarak 302
b. Zamanaşımı Süresinin Dolmasından Sonra Feragat (Zamanaşımı Definden Feragat) 303
aa. Genel Olarak 303
bb. Zamanaşımı Definde Üst Sınır Sorunu 306
cc. Zamanaşımı Definden Süreli Feragat 307
dd. Zamanaşımı Definden Feragatin Geri Alınmazlığı 308
ee. Müteselsil Borçlunun Feragatinin Etkisi 309
ff. Asıl Borçlunun Feragatinin etkisi 309
3. Zamanaşımı Süresi Tamamlanmadan Önce Feragat (Zamanaşımından Feragat Yasağı) 309
a. Genel Olarak 309
b. Zamanaşımı Süresi Tamamlanmadan Önce Zamanaşımından Feragat 312
aa. Genel Olarak 312
bb. Zamanaşımından Feragati Yasağın yaptırımı 314
4. Zamanaşımı Süresinin Gerçekleşmesine (Zamanaşımı Define) Bağlanan Sonuçlar 314
a. Temel Sonuç 314
b. Bağlı Yan Talepler 317
c. Diğer Sonuçları 321
Dördüncü Bölüm
BORÇ İLİŞKİLERİNDE ÖZEL DURUMLAR
Birinci Ayırım
TESELSÜL
§ 71. BİRDEN FAZLA KİŞİNİN SORUMLULUĞU (BİRLİKTE SORUMLULUK) 323
I. GENEL OLARAK 323
§ 72. MÜTESELSİL BORÇLULUK 329
I. GENEL OLARAK 329
A. Genel Olarak 329
B. Alternatif Talep ve Kümülatif (Birikimli) Talep 333
C. Bölünmez Borçluluk ve Kümülatif (Birikimli) Borçluluk 334
D. Müteselsil Borçluluk, Kısmi Borçluluk ve Elbirliği ile Borçluluk 335
1. Müteselsil Borçluluk 336
a. Genel Olarak 336
2. Kısmi Borçluluk 338
3. Elbirliği Halinde Borçluluk 341
II. MÜTESELSİL BORÇLULUĞUN NİTELİK VE ÖZELLİKLERİ 344
A. Müteselsil Borçluluğun Niteliği 344
1. Genel Olarak 344
2. Teklik Teorisi –Çokluk Teorisi 345
3. Tam/Gerçek Borçta Teselsül ve Eksik/Gerçek Olmayan Borçta Teselsül 347
a. Genel Olarak 347
b. Ayrımın Hukuki Sonuçları 356
B. Müteselsil Borçluluğun Unsurları 358
1. Genel Olarak 358
2. Yasal Tanım 359
3. Borçluların İfasının Özdeşliği/Birlikteliği 359
a. Genel Olarak 359
b. Kapsam (Niceliksel) Yönünden (Kademeli Limitli Borçta Teselsül) 360
c. İçerik (Nitelik) Yönünden 361
4. Borcun Tamamından Sorumluluk 363
a. Alacaklının Edimin Tamamının İfasını Dilediği Bir Borçludan Talep Edebilmesi 363
b. İfayı Bölme (Kısmi İfa Sorumluluğu Bulunduğu) Savunması 365
c. Bir Borçlunun İfasının Diğer Borçluları Alacaklıya Karşı Borçtan Kurtarması 365
III. MÜTESELSİL BORÇLULUĞU DOĞURAN SEBEPLER 366
A. Genel Olarak 366
B. Kanun Hükmü 367
1. Genel Olarak 367
2. Yasal Müteselsil Düzenlemeleri 371
3. Haksız Fiil Sorumluğunda Zarardan Yasal Teselsül 373
4. Bölünemeyen Borçluluk 374
C. Hukuki İşlem Tarafı Borçluların İradesinden (Sözleşme) 376
IV. MÜTESELSİL BORÇLULUKTA İLİŞKİLER 380
A. Dış İlişki 380
1. Alacaklı Yönünden Dış İlişki 381
a. Alacaklının Borcun Tamamını ya da Bir Kısmını Müteselsil Borçlulardan Talebi 381
b. Alacaklının Seçimi (Seçim Hakkı) 382
aa. Borçluyu Seçim Hakkı 382
bb. Müteselsil Borcun (İfanın) Kapsamını Belirleme 384
cc. Borçlunun Seçim Hakkın Sınırlandırılması 384
2. Borçlular Yönünden Dış İlişki 385
a. Aynı Edim Borcunun Tamamından Birlikte Sorumlu Olma 385
b. Alacaklının Seçimine ve Borcu Kapsamına Belirlemesine Katlanmak Yükümlülüğü 385
c. Alacak Sona Erene Kadar Borçluların Sorumluluğunun Devam Etmesi 386
d. Her Müteselsil Borçlu Borçlanılan Edimi Tek Başına Yerine Getirmeye Yetkili Olması 387
e. Tüm Müteselsil Borçluların Dış İlişkide Aynı Hukuk Duruma Tabi Olması (Eşitliği) 387
f. Müteselsil Borçluların Durumunun Ağırlaştırılmaması 388
aa. Genel Olarak 388
bb. Tazminat Sorumluluğunun Düzeltilmesi (İndirim) Sebeplerinin Uygulanması 392
cc. İstisnalar 395
g. Müteselsil Borçluların Kişisel ve Ortak Savunmalarını İleri Sürmesi 397
aa. Genel Olarak 397
bb. Ortak Savunmalar 399
aaa. Genel Olarak 399
bbb. Müteselsil Borçluların Ortak Savunma Yapmamaktan Sorumluluğu 400
a’. Genel Olarak 400
b’. Bilgi Verme Yükümlülüğü 403
cc. Kişisel Savunmalar 404
B. İç İlişki 408
1. Genel Olarak 408
2. İç İlişkide Paylaşma 411
a. İç İlişkide Paylaşmadan Sorumluluk 411
aa. Yasal Kısmi Borç İlişkisi 411
bb. Eşit Paylaşım Kuralı 411
cc. Eşit Paylaşım Kuralını Engelleyen Durumlar 411
aaa. Kanun Hükmü 411
bbb. Anlaşma 412
ccc. İşin Niteliği 412
dd. (İkincil) Paylaşma Kuralı: Eşit Paylaşım Kuralı 413
3. Rücu Hakkı 415
a. Genel Olarak 415
b. Rücu Talebinin Şartları 418
c. Rücu Talebinin İçeriği ve Kapsamı 421
d. Rücu Borcu 423
e. Rücu Alacağının Alınamaması 424
f. Rücu Alacağında Zamanaşımı 425
4. Halefiyet 429
a. Genel Olarak 429
b. Rücu Hakkı ile Olan İlişkisi 430
c. TBK m.167/I’in Uygulama alanı 431
d. TBK m.185 Anlamında Alacağın Yasal Devri 432
aa. Genel Olarak 432
e. Devrin Gerçekleşmesi ve Gerçekleştiği An 432
aa. TBK m.186 vd.nın Kıyasen Uygulanması 433
f. Alacağın Devrinin İçeriği ve Kapsamı 433
g. Zamanaşımı 434
h. Alacaklının Sorumluluğu 434
V. MÜTESELSİL BORÇLULUĞUN SONA ERMESİ 435
A. İfa ile Takas ve Bunların Etkisi 435
B. Borcu Sona Erdiren Diğer Durumlar ve Etkisi 437
1. İfa (Ödeme) Dışında Alacaklının Borcunun Sona Ermesi Halinde (Sınırlı Toplu Etki) 437
a. Genel Olarak 437
b. Durum 438
c. Borcun Niteliği 439
2. Borcu Sona Erdiren Sebeplerin Değerlendirilmesi 440
§ 73. MÜTESELSİL ALACAKLILIK 445
I. GENEL OLARAK 445
II. MÜTESELSİL ALACAKLILIK 446
A. Tanımı 446
B. Hukuki Olguları 446
1. Genel Olarak 446
2. Alacakların Çokluğu 447
3. Edimde Hak Sahipliğinde Özdeşlik 447
C. Kaynağı 448
1. Genel Olarak 448
2. Sözleşmeden 448
3. Kanundan 451
D. Dış İlişki 452
1. Genel Olarak 452
2. Her Bir Alacaklının “Alacağın Tamamını Talep Hakkı 453
3. Borçlunun Seçim Hakkı ve Sınırlandırılması 454
4. Alacağın Bir Kez İfa Edilebilmesi (Borçlunun İfasının Toplu Etkisi) 456
E. İç İlişki 459
1. Genel Olarak 459
2. Eşit Paylaşım Kuralı 460
3. Rücu (Denkleştirme) Talebi 460
İkinci Ayırım
KOŞULLAR
§ 74. KOŞULLAR (KOŞULA BAĞLI BORÇLAR) 463
I. KOŞUL KAVRAMI 463
II. KOŞUL OLGUSU 468
A. Genel Olarak 468
B. Koşulun Bünyesindeki Olgu Yönünden Koşul Çeşitleri 472
1. Olumlu–Olumsuz Koşul 472
2. İradi–İradi Olmayan (Tesadüfi)–Karma Koşul 472
III. KOŞULLU KAYIT 475
A. Hukuki İşlemde Koşulun Etkisi 475
B. Koşul Kaydının Etkisi Yönünden Koşul Çeşitleri 477
1. Geciktirici/Erteleyici Koşul 479
2. Bozucu Koşul 481
IV. SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜ VE KOŞUL 482
A. Koşul Açısından (Yasak Koşullar) 482
B. Koşulun Dahil Olduğu İşlem Açısından (Koşula Bağlanamayan İşlemler) 486
V. KOŞULA BAĞLANAN ETKİ VE SONUÇLAR 488
A. Geciktirici Koşula Bağlanan Etki ve Sonuçlar 488
1. Geciktirici Koşullu Borçlandırıcı İşlemde Belirsizlik (Askı) Dönemi 488
a. Bekleme Durumu ve Beklenen Haklar 488
b. Beklenen Hak 490
aa. Beklenen Hakta Tasarruf 490
bb. Beklenen Hakkın Mirasçılara İntikal Etmesi 491
cc. Beklenen Hakkın Üçüncü Kişilere Karşı Korunması 491
dd. Beklenen Hakkın Sözleşme Tarafına Karşı Korunması 491
aaa. Genel Olarak 491
bbb. Önlem Alınması Talebi 492
ccc. Tazminat Talebi 493
ddd. Elde Edilen Yararlar ve Hasar 495
2. Geciktirici Koşulun Gerçekleşmesinin/Gerçekleşmemesinin Etkisi 496
a. Erteleyici Şartın Gerçekleşmesinin Etkisi 496
b. Erteleyici Şartın Gerçekleşmemesinin Etkisi 499
3. Koşullu Tasarruf İşlemleri 500
a. Genel Olarak 500
b. Tasarruf Yetkisinin Sınırlandırılması 502
B. Bozucu Koşullu Hukuki İşleme Bağlanan Etki ve Sonuçlar 505
1. Bozucu Koşulun Gerçekleşmesinden Önceki Bekleme (Askı) Dönemi 505
2. Bozucu Koşulun Gerçekleşmesinin Etkisi 506
C. Ortak Hükümler 508
1. Taraflardan Birinin Ölümü 508
2. Dürüstlük Kuralının Etkisi 510
Üçüncü Ayırım
BAĞLANMA PARASI, CAYMA PARASI VE CEZA KOŞULU
§ 75. BAĞLANMA PARASI, CAYMA PARASI VE CEZA KOŞULU 515
I. BAĞLANMA PARASI 516
A. Kavram ve Yapısı, Amacı 516
1. Kavram 516
2. Amacı 517
B. Yasal Karineler 519
1. Verilen Paranın Bağlanma Parası Olduğu Karinesi 519
a. Genel Olarak 519
b. Sözleşmenin Kurulduğu Karinesi 519
2. Mahsup Edilebilen Bağlanma Parası Karinesi 520
B. Bağlanma Parasının Hükmü 522
II. CAYMA PARASI 525
A. Kavram ve Yapısı 525
B. Cayma Parasının Hükmü 526
III. CEZA KOŞULU 530
A. Genel Olarak 530
B. Kavram 531
1. Tanım 531
2. Hukuki Olguları 532
a. Geçerli Asıl Borç 533
b. (Geciktirici Şartlı) Ceza Koşulu Anlaşması 534
c. Borçlunun Edimini Hiç ya da Gereği Gibi İfa Etmemesi 535
d. Anlaşmada Cezai Koşulu Ediminin İfası Sözü 535
aa. Genel Olarak 535
bb. Ceza Koşulu Edimin İçeriği 535
C. Anlaşmanın Şekli 537
D. Ceza Koşulunda Amaç 538
E. Ceza Koşulunun Niteliği: Geciktirici Koşula Bağlı Alacak 541
F. Ceza Koşuluna Dair Temel Özellikler 542
1. Ferilik İlkesi 542
2. Zarardan Bağımsızlık 545
G. Sözleşme Koşulunun Gerçekleşmesi (Muacceliyet) 545
1. Şartlı Olgunun (Borca Aykırılığın) Gerçekleşmesi 545
a. Genel Olarak 545
b. Ceza Koşulunu Talep İçin Temerrüt İhtarına Gerek Olmaması 548
2. Kusur Olgusu 548
a. Zararın Varlığına Gerek Olmaması (Ceza ve Zarar Arasındaki İlişki) 549
aa. Ceza Koşunun Gerçekleşmesinin Zararından Bağımsızlığı 549
bb. Ceza Koşunun Aşan Zararın Tazminini Talep 550
H. Yasak Ceza Koşulları 550
I. Sözleşme Cezası Türleri 550
1. Genel Olarak 550
2. Seçimlik Sözleşme Cezası 551
a. Yarışan (Alternatif) Yetki 551
b. Niteliği 552
aa. Kural: Yarışan (Alternatif) Yetki 552
bb. İstisna: Yığılmalı (Kümülatif) Yetki 552
c. Kullanılacağı Süre 553
d. Kullanılması 553
3. İfaya Eklenen Sözleşme Cezası 554
4. Dönme Cezası 556
İ. Sözleşme Cezasının İndirilmesi 557
1. Genel Olarak 557
a. Koşulları 558
b. Hakimin Ceza Koşunun Aşırı Olmasını Belirlemesi 560
aa. Genel Olarak 560
bb. Ceza Koşunun Aşırılığının Kriterleri 560
Beşinci Bölüm
BORÇ İLİŞKİLERİNDE TARAF DEĞİŞİKLİĞİ
Birinci Ayırım
ALACAĞIN DEVRİ
§ 76. ALACAĞIN DEVRİ 563
I. ALACAĞIN DEVRİ (ALACAĞIN TEMLİKİ) VE ÖZELLİKLERİ 563
A. Genel Olarak 563
B. Alacağın Devrinin Özellikleri 566
1. Tasarruf Sözleşmesi 566
2. Tasarruf Yetkisi 567
3. Alacağın Devri Sözleşmesinin Sebebe Bağlılığı 568
II. ALACAĞIN DEVRİNİN KONUSU: ALACAK 570
A. Genel Olarak 570
C. Alacağın Belirli veya Belirlenebilir Olması 571
1. Genel Olarak 571
2. Gelecekteki Alacağın Devri 571
B. Alacağının Devrinin Yasaklanmaması 576
C. Alacağın Devrinin Çeşitleri 576
1. Genel Olarak 576
2. Bireysel Devir, Zincirleme (Birden Fazla) Devir ve Toplu Devir 576
3. İnançlı İşlem Olarak Alacağın Devri 578
III. ALACAĞIN DEVRİNİN KAYNAKLARI 579
A. İradi/Sözleşmesel Devir 579
1. İradi Devrin Koşulları 579
2. Devir İşleminin (Sözleşmenin) Geçerli Surette Kurulması 579
3. Geçerli Bir Hukuki Sebebin Varlığı 581
4. Borçlunun Rızasının Aranmaması 581
5. Alacağın Devri Engelinin Bulunmaması 582
a. Genel Olarak 582
b. Yasal Alacağın Devri Engeli (Yasağı) 583
c. Sözleşmesel Alacağın Devri Engeli 584
aa. Genel Olarak 584
bb. Borcun Tanınmasında İyiniyetli Devralanın Korunması 588
B. İşin Nitelinden Doğan Alacağın Devir Engeli 589
1. Devir İşleminin Yasal Şekle Uygun Yapılması 590
a. Alacağın Devinin Şekli 590
b. Alacağın Devrini Sözünü Vermenin Şekli 594
C. Sözleşme Dışı Alacağın Devri 595
1. Genel Olarak 595
2. Kanuna Dayanan Alacağın Devri (Yasal Devir) 596
3. Yargısal (Yargı Kararıyla) Devir 598
IV. ALACAĞIN DEVRİNİN HÜKÜM VE SONUÇLARI 599
A. Dış İlişki Bakımından Sonuçlar 600
1. Genel Olarak 600
2. İyiniyetle Yapılan Borçlunun İfasının Korunması 601
a. Genel Olarak 601
b. Hukuki Olguları 602
aa. İfa 602
bb. Borçluya Bildirimin Yapılmaması 602
cc. Borçlunun İyiniyetli Olması 605
b. Zincirleme (birden fazla) alacağın devri 606
3. Çekişmeli Alacaklarda 606
a. İfadan Kaçınma ve Tevdi 606
aa. Genel Olarak 606
bb. Hukuki Olguları 607
aaa. Geçerli Devredilmiş Muaccel Bir Alacak Olmalı 607
bbb. Devre Konu Alacak Çekişmeli Olmalı 608
ccc. Borçlu İyiniyetli 608
ddd. Borçlu Tevdiyi Mahkemeden Talep Etmeli 609
a'. Hukuki Sonucu 609
b'. Çekişmeyi Bilerek İfa 610
c'. Tevdi Yükümlülüğü 610
4. Borçluya ait Savunmaların İleri Sürülmesi 611
a. Genel Olarak 611
b. Borçlunun Takas Hakkı 616
c. İyiniyetli Devralanın (Yeni Alacaklının) Korunması 617
B. İç İlişki Bakımından Sonuçlar 618
1. Öncelik Hakları 619
2. Bağlı Haklar 621
a. Bağlı yan hak 621
aa. Genel olarak 621
bb. Faiz 622
cc. Ceza Koşulu 623
dd. Alacağa Bağlı Yenilik Doğuran Haklar 624
3. Senet ve Belgelerin Teslimi ve Bilgi Verilmesi 628
4. Devredenin Garanti Sorumluluğu 630
a. Genel Olarak 630
b. Edim Karşılığı Alacağın Devri 633
aa. Alacağın Varlığını Garantisi 634
bb. Devredenin Ödeme Gücüne Sahip Olduğunu Garantisi 636
c. Devredenin Garantiden Sorumluluğun Kapsamı 636
d. Edim Karşılığı Olmaksızın Alacağın Devri 637
e. İfaya Uğruna Alacağın Devri 638
İkinci Ayırım
BORCUN ÜSTLENEBİLMESİ
§ 77. BORCUN ÜSTLENİLMESİ 643
I. GENEL OLARAK 643
II. BORCUN İÇ ÜSTLENİLMESİ (BORÇTAN KURTARMA SÖZÜ) 647
A. Borcun İç Üstlenilmesi (Borçtan Kurtarma Sözü) Sözleşmesi ve Yapısı 647
B. Borcun İç Üstlenme Sözleşmesinin Koşulları 649
1. Genel Olarak 649
2. Borcun İç Üstlenilmesi Yani Borçlunun Borcundan Kurtulması Konusunda Anlaşma 650
a. Genel Olarak 650
b. Şekil 650
c. Mevcut ve Geçerli Bir Üstlenebilecek Borcun Varlığı 650
C. Hukuki Sonuçları 652
1. Genel Olarak 652
2. Üstlenenin Sorumluluğu 654
3. Borçlunun Güvence Talebi 655
4. Tam İki Taraflı Borçtan Kurtarma Sözü Sözleşmesinde 657
a. Genel Olarak 657
b. Ödemezlik Defi 657
III. BORCUN DIŞ ÜSTLENİMİ (BORCUN ÜSTLENİLMESİ) 658
A. Genel Olarak 658
B. Sözleşmenin Çifte Etkili Hukuki İşlem Niteliği 659
C. Borcun Dış Üstlenilmesinin Koşulları 661
1. Genel Olarak 661
2. Geçerli Surette Kurulmuş Borcu Dış Üstlenim Sözleşmesi 661
a. Genel Olarak 661
b. Üstlenenin Alacaklıya Bildirimi (Öneri Karinesi) 662
c. Alacaklının Kabul İradesi (Kabul karinesi) 663
d. Önerinin Bağlayıcılığı 664
e. Süreli Öneride Alacaklının Susması 665
f. İkinci Borçtan Kurtarma Sözü Vermenin Birinci Önerideki Bağlılığı Sona Erdirmesi 666
3. İç Üstlenim Sözleşmesinin Zorunlu Olmayışı 666
4. Borçlunun Rızasının Aranmaması 667
5. Devredilebilir Bir Mevcut Geçerli Borcun Varlığı 667
D. Sözleşmenin Hüküm ve Sonuçları 668
1. Temel Sonuç: Borçlunun Değişmesi 668
2. Temel Sonuç: Hali Hazır Borçlunun borcunun Sona Ermesi 669
3. Soyut Tasarruf İşlemi Olmasının Sonuçları 669
4. Üstenilen Borcun İçeriği 669
5. Bağlı Hak ve Borçlar 670
a. Kural: Borca Bağlı Yan Hakların Üstlenene İntikali 670
b. İstisnalar 671
aa. Hali Hazır (Eski) Borçluya Ayrılmaz Şekilde Bağlı Yan Haklar 671
bb. Borca İlişkin Bazı Güvencelerin Durumu (Üçüncü Kişinin Rehni ya da Kefaletinde Rıza) 673
6. Savunmalar 675
a. Yeni Borçlunun (Üstlenenin) Borca İlişkin Savunmaları 675
b. Yeni Borçlunun (Üstlenenin) Savunmalarının Sınırlandırılması 679
aa. Önceki Borçlunun Kişisel Savunmalarının İleri Sürülememesi 679
bb. İç Üstlenme Sözleşmesinden Doğan Savunmaların İleri Sürememesi 681
E. Borcu Dış Üstlenme Sözleşmenin Hükümsüzlüğü 682
1. Genel Olarak 682
2. Uygulama Alanı 682
3. Hukuki Sonucu 683
a. Genel Olarak 683
b. İyiniyetli Üçüncü Kişinin Korunması 684
c. Borcu Üstelenenin Zararı Tazmin Yükümlülüğü 685
F. Özel Hükümlerin Saklı Tutulmuş Olması 685
IV. BORCA KATILMA 688
V. MALVARLIĞININ VEYA İŞLETMENİN DEVRALINMASI YA DA BİRLEŞTİRİLMESİ 693
A. Genel Olarak 693
B. Uygulama Alanı 696
C. Malvarlığının veya İşletmenin Devri 697
1. Malvarlığının veya İşletmenin Devri Sözleşmesi 697
a. Genel Olarak 697
b. Niteliği 697
c. Konusu 698
aa. Malvarlığı 698
bb. İşletme 698
2. Alacaklıya Bildirim ve Alacaklılara Kamusal Bildirim 699
3. Ticari İşletmenin Devri 703
a. Genel Olarak 703
b. Şartları 705
aa. Ticari İşletmenin Devri Sözleşmesi 705
bb. Ticaret Siciline Tescil ve Kamusal İlan 706
4. İşletmelerin Birleşmesi 707
5. Malvarlığı ya da işletme devrinin Hukuki Sonuçları 708
a. Malvarlığının veya İşletmenin Aktif ve Pasiflerinin Devri 708
aa. Aktiflerinin Devri 708
bb. Pasiflerinin Devri 709
aaa. Genel Olarak 709
bbb. Devredenin Sınırlı Süreli Müteselsil sorumluluğu 712
Üçüncü Ayırım
SÖZLEŞMENİN DEVRİ VE SÖZLEŞMEYE KATILMA
§ 78. SÖZLEŞMENİN DEVRİ 713
I. GENEL OLARAK 713
§ 79. SÖZLEŞMEYE KATILMA 717
Kaynakça 719
Kavram Dizini 747 |