İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 5
Kısaltmalar 23
Giriş
I. TİCARET HUKUKUNUN KONUSU 27
II. TÜRK TİCARET HUKUKUNUN TARİHİ GELİŞİMİ 29
III. TİCARET HUKUKUNU DÜZENLEMEDE SİSTEMLER 32
1. Subjektif Sistem 32
2. Objektif Sistem 33
3. Ticari İşletme Sistemi 34
4. Karma Sistem 34
IV. TİCARİ MEVZUAT 34
1. Kanunlar 35
2. Kanun Hükmünde Kararnameler 36
3. Tüzükler 36
4. Yönetmelikler 36
5. Tebliğler 36
V. TÜRK TİCARET KANUNU’NUN SİSTEMATİĞİ 37
VI. ULUSLARARASI TİCARET HUKUKU 38
Birinci Bölüm
TİCARİ İŞLETME
I. GENEL OLARAK 43
II. TANIMI 43
III. TİCARİ İŞLETMENİN ÖZELLİKLERİ 44
1. Kazanç Sağlama Hedefi 45
2. Devamlılık 46
3. Bağımsızlık 47
4. Esnaf İşletmesinin Hacmini Aşmak 47
a. Genel Olarak 47
b. Tacir–Esnaf Ayırımı 49
IV. TİCARİ İŞLETMENİN UNSURLARI 52
1. Kişi Unsuru 52
2. Maddi Unsur 53
3. Maddi Olmayan Unsur 53
V. TİCARİ İŞLETMEDE MERKEZ VE ŞUBE KAVRAMLARI 55
1. Genel Olarak 55
2. Merkez 55
3. Şube 56
a. Şubenin Tanımı ve Özellikleri 56
b. Şubenin Unsurları 58
aa. Merkezle Aynı Gerçek veya Tüzel Kişiye Ait Olmak 58
bb. İdari Bakımdan Merkeze Bağlılık 59
cc. Dış İlişkide Bağımsızlık 59
dd. Farklı Mekanda Faaliyette Bulunmak 60
ee. Ayrı Muhasebe 61
c. Şube Sayılmanın Hüküm ve Sonuçları 61
VI. TİCARİ İŞLETMENİN DEVRİ 64
1. Genel Olarak 64
2. Devrin Kapsamı 65
3. Devrin Şekli 68
4. Devrin Hüküm ve Sonuçları 69
VII. TİCARİ İŞLETMELERİN BİRLEŞMESİ 73
VIII. TİCARİ İŞLEMLERDE TAŞINIR REHNİ 75
1. Genel Olarak 75
2. Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Sözleşmesinin Tarafları 77
a. Rehin Veren 77
b. Rehin Alan 78
3. Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Sözleşmesinin Yapılması 79
4. Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Sözleşmesinin Tescili 80
5. Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Sözleşmesinin Kapsamı 82
6. Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Sözleşmesinin Hüküm ve Sonuçları 83
7. Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Sözleşmesinin Sona Ermesi 85
ÖRNEK SORULAR 87
İkinci Bölüm
TİCARİ İŞ, TİCARİ HÜKÜM VE TİCARİ YARGI
I. TİCARİ İŞ 91
1. Genel Olarak 91
2. Ticari İş Türleri 91
a. TTK’da Düzenlenen İşler 92
b. Ticari İşletmeyi İlgilendiren İşler 92
c. Tacirin Borçları (Ticari İş Karinesi) 93
d. Taraflardan Yalnız Birisi İçin Ticari İş Niteliğinde Olan Sözleşmeler 95
3. Bir İşin Ticari İş Sayılmasının Sonuçları 96
a. Ticari Hükümlere Tabi Olma 96
b. Ticari İşlerde Teselsül Karinesi 96
c. Ticari İşlerde Faiz 97
aa. Faiz Kavramı 97
bb. Faizin Türleri 97
cc. Faizin Niteliği 98
dd. Adi ve Ticari İşlerde Faiz Oranı 99
ee. Önceden Şart Edilmeden Faize Hak Kazanma 102
ff. Faizin Ana Parayı Geçebilmesi 103
gg. Ticari İşlerde Bileşik Faiz 103
hh. Faizin İşlemeye Başlayacağı Tarih 104
d. Ticari İşlerde Zamanaşımı 105
e. En Yüksek Haddi Aşan Ticari İşlemlerin Kısmen Geçerliliği 105
f. Ticari İş Kavramının Dikkate Alındığı Diğer Hususlar 106
II. TİCARİ HÜKÜM 107
1. TTK’da Yer Alan Hükümler 107
2. Ticari İşletmeyi İlgilendiren Hükümler 108
III. TİCARİ İŞLERE UYGULANACAK HÜKÜMLERİN SIRASI 109
1. Emredici Hükümler 109
2. Sözleşme Hükümleri 109
3. Ticari Hükümler 110
4. Ticari Örf ve Adetler 110
5. Genel Hükümler 113
IV. TİCARİ YARGI 113
1. Genel Olarak 113
2. Ticaret Mahkemeleri 114
a. Ticaret Mahkemelerinin Yargı Sistemindeki Yeri 114
b. Ticaret Mahkemeleri ve Asliye Hukuk Mahkemeleri Arasındaki İlişki 115
3. Ticari Davalar 116
a. Mutlak Ticari Davalar (TTK. m. 4.1) 117
b. Nisbi Ticari Davalar 119
c. Bir Ticari İşletmeyi İlgilendiren Havale, Vedia ve Fikri Haklara İlişkin Davalar 119
4. Ticari Nitelikli Çekişmesiz Yargı İşleri 120
5. Başka Mahkemelerin Görevli Olduğu Ticari Davalar 122
6. Ticari Davalarda Deliller ve Yargılama Usulü 124
7. Ticari Uyuşmazlıklarda Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları 125
ÖRNEK SORULAR 129
Üçüncü Bölüm
TACİR
I. GERÇEK KİŞİLERDE TACİR SIFATI 133
1. Tacir Olanlar 133
a. Bir Ticari İşletmenin Bulunması 133
b. Ticari İşletmenin Kendi Adına İşletilmesi 134
2. Tacir Sayılanlar 137
3. Tacir Gibi Sorumlu Olanlar 140
II. TÜZEL KİŞİLERDE TACİR SIFATI 142
1. Genel Olarak 142
2. Ticaret Şirketleri 142
3. Dernekler 143
4. Vakıflar 144
5. Kamu İktisadi Teşebbüsleri 145
6. Diğer Kurum ve Kuruluşlar 146
7. Kooperatifler 147
III. TÜZEL KİŞİLİĞİ OLMAYAN TACİRLER 148
1. Donatma İştiraki 148
2. Hakim Teşebbüs 149
IV. TACİR SIFATININ KAZANILMASI VE KAYBEDİLMESİ 149
1. Tacir Sıfatının Kazanılması 149
2. Tacir Sıfatının Kaybedilmesi 150
V. TACİR OLMANIN HÜKÜM VE SONUÇLARI 151
1. İflasa Tabi Olmak 152
a. Ticareti Terk Eden Tacir 153
b. Kollektif ve Komandit Şirket Ortakları 153
c. Banka Yöneticileri ve Denetçileri 154
d. Konkordatosu Tasdik Olunmayan Borçlu 154
e. Sermaye Piyasası Kurumlarının Ortakları ve Yöneticileri 154
f. Tacir Gibi Sorumlu Olanlar 154
2. Ticaret Unvanı Seçmek ve Kullanmak 155
3. Ticaret Siciline Kaydolmak 155
4. Ticari Defterler Tutmak 156
5. Basiretli Bir İş Adamı Gibi Hareket Etmek 156
6. Ticari İş Karinesine Tabi Olmak 158
7. Ticari Örf ve Adetlerin Bilindiği Varsayımı 159
8. Ticaret ve Sanayi Odalarına Kaydolmak 159
9. Ücret ve Faiz İstemek 160
10. Faiz, Ücret ve Ceza Koşulunun İndirilmemesi 161
11. Fatura ve Teyit Mektubu 165
a. Fatura Vermek 165
b. Teyit Mektubu Göndermek 167
c. Fatura ve Teyit Mektubuna İtiraz 168
VI. İKİ TARAFI TACİR OLAN İLİŞKİLERDE TACİR SIFATININ HÜKÜM VE SONUÇLARI 172
1. Ticari Defterlerin Delil Olması 172
2. Bazı İhtar ve İhbarların Özel Şekle Tabi Olması 172
3. Ticari Satış ve Mal Değişimi İle İlgili Özel Hükümler 174
a. Kısım Kısım İfa Edilecek Sözleşmelerde Alıcının Hakları 174
b. Alıcının Temerrüdünün Sonuçları 175
c. Ayıp İhbar Süreleri 176
d. Satıcının Temerrüdünün Sonuçları 178
4. Hapis Hakkı 178
VII. ESNAFA DA UYGULANACAK TACİRLERLE İLGİLİ HÜKÜMLER 180
VIII. MAL VE HİZMET TEDARİKİNDE GEÇ ÖDEMENİN SONUÇLARI 181
ÖRNEK SORULAR 185
Dördüncü Bölüm
TİCARET SİCİLİ
I. GENEL OLARAK 189
II. TİCARET SİCİLİ TEŞKİLATI 189
III. TİCARET SİCİLİNİN ÖZELLİKLERİ 191
1. Aleniyet 191
2. Tescil Edilecek Hususların Belirliliği 192
3. İlan 192
4. Ticaret Sicilinin Denetimi ve Sicil Kayıtlarının Tutulmasından Sorumluluk 193
IV. TESCİL PROSEDÜRÜ 194
1. Talep Üzerine Tescil 194
a. Talebin Şekli ve Süresi 194
b. Sicil Müdürünün İnceleme Yetkisi 195
aa. Kanuna Uygunluk 195
bb. Gerçeğe Uygunluk 196
cc. Kamu Düzenine Uygunluk 197
c. Sicil Memurunun Kararı 197
aa. Tescil Talebinin Kabulü 197
bb. Tescil Talebinin Reddi 198
cc. Geçici Tescil 198
d. Sicil Memurunun Kararına İtiraz 200
2. Resen ve Bildirim Üzerine Tescil 201
3. Tescile Davet 201
V. TİCARET SİCİLİNİN FONKSİYONLARI 203
1. Genel Olarak 203
2. Tescilin Tescile Tabi Konulara Etkisi 203
a. Tescilin Açıklayıcı Etkisi 204
b. Tescilin Kurucu Etkisi 204
3. Tescil ve İlanın Üçüncü Kişilere Etkisi 205
a. Ticaret Sicilinin Olumlu Etkisi 205
b. Ticaret Sicilinin Olumsuz Etkisi 205
4. Sicile İtimat İlkesinin Geçersizliği 207
5. Ticaret Sicilinde İlana (Görünüşe) Güven 208
VI. TİCARET SİCİLİ İLE İLGİLİ MÜEYYİDELER 209
1. Hukuki Sorumluluk 209
2. Cezai Sorumluluk 210
a. Sicil Müdürünün Tescile Davetine Kayıtsızlık 210
b. Gerçeğe Aykırı Tescil Yaptırmak 210
ÖRNEK SORULAR 211
Beşinci Bölüm
TİCARET UNVANI, İŞLETME ADI VE MARKA
I. GENEL OLARAK 215
II. TİCARET UNVANI 215
1. Genel Olarak 215
2. Ticaret Unvanı Seçmede Sistemler 216
3. Ticaret Unvanının Yapısı 217
a. Çekirdek 217
b. Ek 218
aa. Ek Seçme Serbestisi ve Sınırları 218
bb. Ek Seçme Zorunluluğu 220
aaa. Ayırt Edici Ekler 220
bbb. Şube Ekleri 221
ccc. Tasfiye Eki 222
4. Ticaret Unvanının Oluşumu 222
a. Gerçek Kişilerde Ticaret Unvanı 222
b. Tüzel Kişilerde Ticaret Unvanı 223
aa. Ticaret Şirketleri 223
aaa. Kollektif Şirketler 223
bbb. Komandit Şirketler 224
ccc. Anonim Şirketler 224
ddd. Limited Şirketler 226
bb. Kooperatifler 226
cc. Ticari İşletme İşleten Diğer Tüzel Kişiler 227
c. Donatma İştirakinde Ticaret Unvanı 228
d. Adi Şirkette Ticaret Unvanı 228
5. Ticaret Unvanının Tescili 229
6. Ticaret Unvanının Devamlılığı 231
7. Ticaret Unvanının Devri ve İntikali 233
8. Ticaret Unvanının Korunması 234
a. Tekel Hakkı 234
b. Ticaret Unvanına Tecavüz Halinde Unvan Sahibinin Hakları 235
9. Ticaret Unvanı İle İlgili Cezai Yaptırımlar 236
III. İŞLETME ADI 237
IV. MARKA 239
1. Genel Olarak 239
2. Markanın Tanımı ve Özellikleri 240
3. Marka Türleri 241
4. Markanın Tescili 243
5. Tescil Edilmeyecek Markalar 244
a. Mutlak Red Nedenleri 244
b. Nisbi Red Nedenleri 245
6. Markanın Sağladığı Haklar 247
a. Markayı Kullanma Hakkı 247
b. Başkasının Kullanmasını Yasaklama Hakkı 248
7. Marka Sahibinin Yükümlülükleri 250
8. Markanın Çeşitli Hukuki İşlemlere Konu Olması 251
a. Markanın Devri (SMK m. 148) 251
b. Markanın Teminat Gösterilmesi 252
c. Markanın Haczi 253
d. Marka Lisansı (SMK m. 24) 253
9. Markanın Korunması 254
a. Marka Hakkına Tecavüz Sayılan Davranışlar (SMK, m. 29) 254
b. Hukuki Sorumluluk (SMK m. 149) 255
c. Cezai Sorumluluk (SMK m. 30) 257
10. Marka Hakkının Sona Ermesi 258
a. Markanın Hükümsüzlüğü ve İptali (SMK m. 25, 26) 258
c. Koruma Süresinin Dolması (SMK m. 28) 261
d. Marka Hakkından Vazgeçme (SMK m. 28.3) 261
ÖRNEK SORULAR 263
Altıncı Bölüm
REKABET VE HAKSIZ REKABET
I. REKABET HUKUKU VE REKABETİN SINIRLARI 269
1. Rekabeti Sağlamaya Yönelik Düzenleme ve Tedbirler 269
2. Rekabet Hakkının Kötüye Kullanılmasını Önlemeye Yönelik Düzenleme ve Tedbirler 271
II. HAKSIZ REKABET 275
1. Genel Olarak 275
2. Haksız Rekabetin Tanımı ve Unsurları 276
3. Önemli Haksız Rekabet Halleri 279
a. Dürüstlük Kuralına Aykırı Reklamlar ve Satış Yöntemleri İle Diğer Hukuka Aykırı Davranışlar 279
aa. Kötüleme 279
bb. Gerçek Dışı Beyanlarla Rekabette Öne Geçmek 281
cc. Müstesna Kabiliyet İmajı Yaratmak 283
dd. İktibas ve İltibas 283
ee. Karşılaştırmalı Reklam 286
ff. Göstermelik Yem İle Aldatma (Mostra İle Avlama) 289
gg. Müşteriyi Ek Edimlerle Yanıltma 290
hh. Müşterinin Karar Verme Özgürlüğünü Sınırlamak 290
ıı. Bilgi Gizlemek 290
ii. Taksitle Satışlarda ve İlanlarda Ticaret Unvanını ve Toplam Maliyeti Belirtmemek 291
jj. Tüketici Kredilerine İlişkin İlanlarda Açık Beyanlarda Bulunmamak 292
kk. Eksik veya Yanlış Bilgiler İçeren Sözleşme Formülleri Kullanmak 292
b. Sözleşmeyi İhlale veya Sona Erdirmeye Yöneltmek 293
aa. Müşterileri Başkalarıyla Yaptıkları Sözleşmeleri İhlal Etmeye Yöneltmek 293
bb. Başkalarının Çalışanlarını Ayartarak Haksız Menfaat Temin Etmek 294
cc. Çalışanlarını İkna Etmek Suretiyle Başkalarının İmalat ve Ticaret Sırlarını Ele Geçirmek 294
dd. Alıcı veya Kredi Alan Kişiyi Sözleşmeden Caymaya Yöneltmek 295
c. Başkasının İş Ürünlerinden Yetkisiz Yararlanmak 296
aa. Emanet Edilen İş Ürününden Haksız Yararlanmak 296
bb. Kendisine Yetkisiz Olarak Bırakılmış İş Ürünlerinden Yararlanma 297
cc. Başkasına Ait Pazarlanmaya Hazır Çalışma Ürünlerini Çoğaltmak 297
d. Üretim ve İş Sırlarını Hukuka Aykırı Olarak İfşa Etmek 297
e. İş Şartlarına Uymamak 298
f. Dürüstlük Kuralına Aykırı Genel İşlem Şartları Kullanmak 298
4. Haksız Rekabet Sebebiyle Açılabilecek Davalar 299
a. Hukuk Davaları 299
aa. Tespit Davası (TTK m. 56.1.a) 299
bb. Önleme Davası (TTK m. 56.1.b) 300
cc. Düzeltme Davası (Eski Hale İade – TTK m. 56.1.c) 300
dd. Maddi Tazminat Davası (TTK m. 56.1.d) 301
ee. Manevi Tazminat Davası (TTK m. 56.1.e) 302
b. Hukuk Davalarında Taraflar 303
aa. Davacılar 303
aaa. Rakip 303
bbb. Müşteriler 303
ccc. Mesleki Teşekküller 303
bb. Davalılar 304
aaa. Haksız Rekabet Eden 304
bbb. İstihdam Eden 304
ccc. Basın, Yayın, İletişim ve Bilişim Kuruluşları ve Yöneticileri 305
cc. Kararın İlanı 306
dd. Hükmün Başkası Hakkında İcrası 307
ee. İhtiyati Tedbirler 307
ff. Yetkili Mahkeme 308
gg. Hukuk Davalarında Zamanaşımı 308
c. Ceza Davaları 309
ÖRNEK SORULAR 311
Yedinci Bölüm
TİCARİ DEFTERLER
I. GENEL OLARAK 317
II. DEFTER TUTMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ 318
III. TUTULACAK TİCARİ DEFTERLER 319
1. Yevmiye Defteri 320
2. Defteri Kebir 321
3. Envanter Defteri 322
4. Karar Defteri 323
5. Pay Defteri 323
6. Özel Hükümlere Göre Tutulacak Defterler 323
7. İhtiyari Defterler 324
IV. TİCARİ DEFTERLERLE İLGİLİ İLKELER 324
1. Bütün Zorunlu Defterlerin Tutulması 324
2. Açılış ve Kapanış Tasdiklerinin Yapılması 325
3. İşletmenin Gerçek Faaliyetlerini ve Finansal Durumunu Göstermesi 325
4. TTK Hükümlerinin Vergi Mevzuatı İle Birlikte Uygulanması 325
5. Türkiye Muhasebe Standartlarına Uyulması 326
6. Türkçe ve Türk Lirası Üzerinden Tutulması 327
7. Ticari Defterlerin Dayanağı Olan Belgelerin Saklanması 328
V. ENVANTER 328
VI. FİNANSAL TABLOLAR 328
VII. TİCARİ DEFTERLERİN TESLİM VE İBRAZI 329
1. Defterlerin Teslimi 330
2. Defterlerin İbrazı 331
VIII. TİCARİ DEFTERLERİN SAKLANMASI VE ZIYAI 332
1. Defterlerin Saklanması 332
2. Defterlerin Zıyaı ve Zayi Belgesi 333
IX. TİCARİ DEFTERLERİN İSPAT FONKSİYONU 334
1. Genel Olarak 334
2. Ticari Defterlerin Delil Olmasının Şartları 335
3. Defterlerin Sahibi Lehine Delil Olması 336
4. Defterlerin Sahibi Aleyhine Delil Olması 337
X. DEFTER TUTMAMANIN SONUÇLARI 339
1. Hukuki Sorumluluk 339
2. Cezai Sorumluluk 339
a. İdari Para Cezasını Gerektiren Haller 339
b. Adli Para Cezasını Gerektiren Haller 340
c. Hapis Cezasını Gerektiren Haller 340
ÖRNEK SORULAR 341
Sekizinci Bölüm
CARİ HESAP
I. GENEL OLARAK 347
II. TANIMI VE ÖZELLİKLERİ 347
III. CARİ HESABIN TÜRLERİ 349
IV. CARİ HESAP VE CARİ HESAP SÖZLEŞMESİ KAVRAMLARI 350
V. CARİ HESABA YAZILAN VE YAZILAMAYAN ALACAKLAR 353
VI. CARİ HESAP SÖZLEŞMESİNİN HÜKÜM VE SONUÇLARI 354
1. Bütünlük İlkesi 354
2. Yenileme 355
3. Ticari Senetlerin Cari Hesaba Yazılması 355
4. Hesap Devresi – Sözleşme Süresi 355
5. Bakiyenin Tespiti 356
6. Cari Hesapta Faiz 358
a. Hesap Devresi İçinde 358
aa. Faizin Başlangıcı 358
bb. Faiz Uygulanacak Alacak 359
cc. Faiz Hesaplama Yöntemi 359
dd. Uygulanacak Faizin Hukuki Niteliği ve Oranı 361
b. Hesap Bakiyesine Uygulanacak Faiz 362
c. Cari Hesapta Bileşik Faiz 363
7. Ücret ve Masraflar 364
8. Hesap Bakiyesinin Haczi 364
VII. CARİ HESAP SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ 365
VIII. ZAMANAŞIMI 365
ÖRNEK SORULAR 366
Dokuzuncu Bölüm
TACİR YARDIMCILARI
I. GENEL OLARAK 367
II. BAĞIMLI TACİR YARDIMCILARI 367
1. Ticari Temsilci 368
a. Tanımı 368
b. Atanması 368
c. Ticari Temsilcinin Yetkileri 369
d. Ticari Temsilcinin Yetkilerinin Sınırları 370
aa. Kanundan Doğan Sınırlamalar 370
aaa. İşletme Konusu Dışında Kalan İşler 371
bbb. Temel İşlemler 371
ccc. Taşınmazların Devri ve Ayni Hakla Sınırlandırılması 371
bb. İradeden Doğan Sınırlamalar 371
aaa. Şube İşleri 372
bbb. Birlikte Temsil 372
ccc. Üçüncü Şahısların Bildiği Sınırlamalar 373
e. Ticari Temsilciliğin Sona Ermesi 373
2. Ticari Vekil 374
3. Pazarlamacı 375
a. Tanımı ve Özellikleri 375
b. Pazarlamacının Yükümlülükleri 377
c. Pazarlamacının Hakları 378
d. Pazarlamacılığın Sona Ermesi 380
4. Yetkisiz Çalışanlar 381
III. BAĞIMSIZ TACİR YARDIMCILARI 381
1. Acente 382
a. Tanımı 382
b. Özellikleri 382
c. Acentenin Yetkileri 383
d. Acentenin Borçları 384
e. Acentenin Hakları 386
aa. Tekel Hakkı 386
bb. Olağanüstü Masrafları İsteme Hakkı 386
cc. Ücret Hakkı 386
dd. Hapis Hakkı 387
f. Acenteliğin Sona Ermesi 388
g. Acenteliğin Sona Ermesinin Sonuçları 388
h. Acentenin Rekabet Yasağı 390
2. Simsar 391
3. Komisyoncu 392
a. Tanımı ve Özellikleri 392
b. Komisyoncunun Borçları 393
c. Komisyoncunun Hakları 394
d. Komisyoncunun Sözleşmenin Tarafı Olması 396
e. Komisyonculuğun Sona Ermesi 397
4. Taşıma İşleri Komisyoncusu 397
a. Tanımı ve Özellikleri 397
b. Taşıma İşleri Komisyoncusunun Borçları 398
c. Taşıma İşleri Komisyoncusunun Hakları 399
ÖRNEK SORULAR 401
ÖRNEK SORULAR CEVAP ANAHTARI 405
Kaynakça (Ticaret Hukuku–Ticari İşletmeye göre güncellenecek) 407
Kavram Dizini 411 |