|
İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER
TEŞEKKÜR 5
ÖNSÖZ 7
İÇİNDEKİLER 9
KISALTMALAR LİSTESİ 25
KAVRAMLAR 27
GİRİŞ 35
I. Araştırmanın Önemi 35
II. Araştırmanın Amaç ve Hedefleri 35
III. Araştırmanın Boşluğu 36
IV. Sonraki Araştırmalar İçin Fırsatlar 38
V. Araştırmanın Metodolojisi 39
A. Veri Toplama ve Sentez 39
B. Karşılaştırmalı ve Tümevarımsal Yaklaşım 40
C. Tahmine Dayalı Analiz 41
D. Literatür Araştırması 41
BİRİNCİ BÖLÜM
DİJİTAL YÖNETİŞİMDE SİBER GÜVENLİK TEHDİTLERİ
VE VERİ GİZLİLİĞİ KAYGILARI
1.1. Siber Güvenlik Tehditleri ve Veri Gizliliği Endişeleri 43
1.2. Gelişmekte Olan Ülkelerde Dijital Uçurumlar ve Teknolojiye Erişim Eşitsizliği 50
1.3. Değişime Direnç ve Dijital Beceri Boşlukları 58
1.4. Yapay Zeka Sistemlerinin Yönetişimdeki Yasal ve Etik Sonuçları 65
1.5. Dijital Yönetişimde Sınırlı Kamu Gözetimi ve Vatandaşların Katılımı 74
Birinci Bölümün Sonuç ve Önerileri 82
İKİNCİ BÖLÜM
DİJİTAL DEVLET YÖNETİŞİMİNİN KLASİK/MODERN VE BEKLENEN TEORİK YÖNLERİ 85
2.1. E–Devlet Teorileri ve Modelleri 85
2.1.1. Klasik Bürokrasi ve Yönetim Teorileri 86
2.1.2. Yeni Kamu Yönetimi Teorileri 87
2.1.3. Modernizasyon Teorileri: Teknoloji, Gelişme ve Yayılma 89
2.1.4. Aşama Modelleri: Doğrusal İlerlemeler ve Sınırlar 90
2.1.5. Kurumsalcı Teoriler: Yol Bağımlılıkları ve Rutinler 91
2.1.6. Eleştirel Perspektifler: Güç, Katılım ve Kontrol 92
2.1.7. Çağdaş Perspektifler: Katılım, Yenilik ve Kamu Değeri 93
2.1.8. Disiplinlerarası Perspektifler 94
2.1.9. Küresel Yayılım ve Karşılaştırmalı Değerlendirmeler 95
2.1.10. Devam Eden Öncelikler ve Yörüngeler 97
2.2. Dijital Çağ Yönetişiminin İlkeleri: Temeller, Bağlamlar ve Gelişen
Sınırlar 98
2.3. Blockchain, Yapay Zeka, Büyük Veri Analitiği gibi Gelişen Teknolojiler 105
2.4. Kamu Sektörünün Dijital Dönüşümüne Yaklaşımlar 116
2.5. E–Yönetişim Sistemlerine Yönelik Tasarım ve Değerlendirme
Metodolojileri 132
İkinci Bölümün Sonuç ve Öneriler i 140
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
KAMU YÖNETİMİNİN DİJİTAL ETKİLEŞİMLİ PLATFORMUNA İLİŞKİN TEORİLER
3.1. Temel İlke ve Hedefler 143
3.1.1. Evrensel Erişim ve Katılım 143
3.1.2. Hak Temelli Yaklaşım 144
3.1.3. Katılım, Ortak Tasarım ve Kullanıcı Kontrolü 145
3.1.4. Şeffaflık ve Açıklanabilirlik 146
3.1.5. Güvenlik, Gizlilik ve Gözetim Kaygıları 147
3.1.6. Kamusal Değerler ve Etik 147
3.1.7. Politika, Yasal Çerçeveler ve Kurumsal Gözetim 148
3.1.8. Sürdürülebilirlik, Dayanıklılık ve Başvuru 149
3.1.9. Teknolojik Kapasite ve Entegrasyon 150
3.1.10. Katılımın ve Birlikte Yönetişimin Kurumsallaştırılması 150
3.2. Önerilen Yapı ve Özellikleri 151
3.2.1. Birlikte Çalışabilir Mimari 152
3.2.2. Çekirdek Yapı Taşları 153
3.2.3. Etkileşimli ve Konuşmaya Dayalı Arayüzler 155
3.2.4. Akıllı Otomasyon 156
3.2.5. Uygulamalı Yapay Zeka 156
3.2.6. Güvenlik ve İzleme 158
3.2.7. Şeffaflık ve Gözetim 158
3.2.8. Katılım ve Erişilebilirlik 159
3.3. Kamu Yönetiminin Dijital İnteraktif Platformu: Yapay Zeka, Blockchain vb. Gelişen Teknolojilerden Yararlanmak 160
3.3.1. Vatandaş Etkileşimleri için Doğal Dil İşleme 160
3.3.2. İşlem İzleme için Bilgisayarlı Görme 161
3.3.3. Konuşmaya Dayalı Yapay Zeka Asistanları ve Sohbet Robotları 162
3.3.4. Görüntü, Video ve Konuşma ile Multimedya İş Akışları 163
3.3.5. Bozulmaya Karşı Korumalı Kayıtlar için Dağınık Defterler 164
3.3.6. Otomatik Uygulama için Akıllı Sözleşmeler 165
3.3.7. Kamu Yönetimini Geliştirmek İçin Algoritmik Karar Verme 165
3.3.8. Vatandaş Biyometrik Kimlik Doğrulaması 166
3.3.9. Nesnelerin interneti Sensör Verilerinden Gerçek Zamanlı Genel Uyarı 167
3.3.10. Kamu Hizmeti Robotiğinin Riskleri Azaltma Etkisi 168
3.3.11. Toplu Taşıma ve Teslimat için Otonom Mobilite Pilotları 169
3.3.12. Kamu İstişareleri için Artırılmış Gerçeklik Simülasyonları 170
3.3.13. Açık Hükümet Verilerinin Dijital Platformlara Entegrasyonu 171
3.3.14. Kamu Varlıklarını Takip Etmek İçin Nesnelerin İnterneti 172
3.3.15. Yönetişim için Yapay Zeka Etik Danışma Konseyleri 172
3.3.16. Otomatik Kararları Açıklamak için Algoritmik Şeffaflık 173
3.3.17. Politika Etkilerini Öngörmeye Yönelik Senaryolar ve Tahminler 174
3.3.18. Gelişen Teknolojileri Güvenle Denemek için Test Ortamları 175
3.3.19. Katılım ve Destek için Yardımcı Robotik 176
3.3.20. Gelişmiş Erişilebilirlik için Beyin–Bilgisayar Arayüzleri 177
3.3.21. Kanıta Dayalı Politika için Nesnelerin İnterneti ve Uydu
Verilerinin Birleştirilmesi 177
3.3.22. Çevresel İzleme için Drone Araştırmaları 178
3.3.23. Protez ve Dayanıklı Altyapı için 3D Baskı 179
3.3.24. Sınırlı Eğitim Veri Kümelerini Genişletmek İçin Sentetik Veriler 179
3.3.25. Güvenli Veri Paylaşımı için Dağınık Defterler 180
3.3.26. Yerelleştirilmiş Dijital Hizmetler için Uç Bilgi İşlem 180
3.3.27. Sesli Kullanıcı Arayüzleri ve Çok Dilli Chatbotlar 181
3.3.28. Etiği Yazılıma Yerleştirmek için Yapay Zeka Araçları 182
3.3.29. İnsan–Makine Hibrit Karar Verme 182
3.3.30. Kamu Çıkarına Yönelik İşbirlikçi Teknoloji Tasarımı 183
3.4. Kamu Yönetimi için Dijital İnteraktif Platform: Eski Sistemlerle
Entegrasyon ve Uygulama Yöntemleri 184
3.4.1. Test ve İyileştirme için Aşamalı Modüler Kullanıma Sunma 185
3.4.2. İş Akışlarını Optimize Etmek İçin Süreç Analizi 186
3.4.3. Test için Geçici Sunucularda Çoğaltma 186
3.4.4. Sistemler Arası API Entegrasyonu 187
3.4.5. Entegrasyonu Kolaylaştıracak Ara Yazılım Araçları 188
3.4.6. Veri Standardizasyonu ve Temizleme 189
3.4.7. Sistem Yönetiminde Yönetici Eğitimi 189
3.4.8. Kesinti Süresini En Aza İndirmek İçin Planlı Değişiklik Aralıkları 190
3.4.9. Departman Personeli Tarafından Kullanıcı Testi 191
3.4.10. Seçilmiş Sistemlerle Aşamalı Entegrasyon 191
3.4.11. Geçiş Sırasında Paralel İşlemler 192
3.4.12. Taşınabilirlik için Konteynerleştirme Uygulamaları 192
3.4.13. Geçiş Sırasında Talep Üzerine Teknik Yardım 193
3.4.14. Fonksiyonlar Arası Entegrasyon Ekipleri 193
3.4.15. Kurs Ortasında İyileştirmeye İzin Veren Kademeli Uygulama 194
3.4.16. Eski Sistemlerin Eşzamanlı Modernizasyonu 195
3.4.17. Hizmet Odaklı Mimari Kullanan Gevşek Bağlı Arayüzler 195
3.4.18. Güvenilirlik ve Ölçeklenebilirlik için Bulut Altyapısından
Yararlanma 196
3.4.19. Acil Durum Yönetimi için Geri Dönüş Yetenekleri 196
3.4.20. Arızalardan Sonra Kararlı Yapılandırmaları Geri Yüklemek için Geri Alma 197
3.4.21. Uygulama Sonrası Sistem Sağlığının Sürekli Takibi 197
3.4.22. Acil Durum Kurtarma için Güçlü Mekanizmalar 198
3.4.23. Lansman Öncesi Simüle Edilen En Yüksek Yüklerde Stres Testi 199
3.4.24. Kritik İşlevselliğin Sürdürülmesine Yönelik Kademeli Acil Durum Planları 199
3.4.25. Uygulama Sonrası Tehditlere Karşı Siber Güvenlik Farkındalığı 200
3.4.26. Günlük Veri Yedekleme, Felaket Kurtarma ve Yük Devretme
Sunucuları 201
3.4.27. Altyapı Modernizasyonu Maliyet ve Risklerin Dengelenmesi 201
3.4.28. Uygulama Sonrası Sürekli İyileştirmelerin Kurumsallaşması 202
3.4.29. Bütçe ve Program Aşımlar, Gecikmeler ve Karmaşıklığın
Değerlendirilmesi 203
3.4.30. Değişim Yönetimi Paydaşları Dönüşüme Hazırlamak 203
3.5. Kamu Yönetimi İçin Dijital İnteraktif Platform: Değişim Yönetimi ve Kapasite Geliştirme Stratejileri 204
3.5.1. Etkilenen Personele Yönelik İletişim Planları ve Eğitim
Programları 205
3.5.2. Değişimin Faydalarını Vurgulayan Liderlik Vizyonu ve
Motivasyonu 205
3.5.3. Akran Öğrenimi için Merkezi Olmayan Uygulama Toplulukları 206
3.5.4. Eğitim İhtiyaç Analizi ve Beceri Eksikliği Değerlendirmesi 206
3.5.5. Etkililik Konusunda Sürekli Geri Bildirim Veren Aşamalı Eğitim 207
3.5.6. Puan ve Benimsenmeye Yönelik Tanınma Gibi Oyunlaştırma
Yöntemleri 207
3.5.6. Eski ve Yeni Sistemlerde Çapraz Beceri Geliştirmeye Yönelik İş Rotasyonları 208
3.5.7. Bakım ve Yeniliği Dengeleyen Karma Ekipler 208
3.5.8. Geçiş Sırasında Yardımlar ve Yedeklemeler Gibi Geçici Çözümler 209
3.5.9. Geçiş Odağı için Geçici İş Yükünün Azaltılması 209
3.5.10. Geçiş Yeteneği Geliştirme için Dış Uzmanlar 210
3.5.11. Sürdürülebilir Gelişim için Eğiticilerin Eğitimi Programları 210
3.5.12. Psikolojik Danışmanlık ve Destek Hizmetleri 211
3.5.13. Benimsemeyi Teşvik Etmek ve Sorunları Çözmek için Ekipler
İçinde Değişim Temsilcileri 211
3.5.14. Tasarım Atölyeleri Gibi Personelin Birlikte Oluşturma Katılımı 212
3.5.15. Personel Fikirlerinden Yeniliklerin Test Edilmesi ve Seçilmesi 212
3.5.16. İşe Yerleştirme Yardımı Gibi Geçiş Destek Programları 212
3.5.17. Uygulama Başarısını Kutlamak ve Katkıyı Takdir Etmek 213
3.5.18. Performansa Bağlı Ücret Gibi Finansal Uyum Teşvikleri 213
3.5.19. Gerekli Yetkinliklerin İşe Alınmasına Yönelik Yeni Yetenek
Girişimleri 214
3.5.20. Uzmanlaşmış Değişim Yönetimi Birimleri 214
3.5.21. Çalışanlarla Sürekli Çok Kanallı Geri Bildirim Döngüleri 215
3.5.22. Teknoloji Kullanımında Tabandan Yeniliğin Teşvik Edilmesi 215
3.5.23. Değişim Yönetimi Araştırmalarını Örgütsel Psikoloji, Tasarım ve Ötesine Entegre Etmek 216
3.5.24. Gelişen Teknolojilere Sürekli Uyum için Kurumsallaşma
Mekanizmaları 216
3.5.25. Erken Faydaları Göstermeye Yönelik Hızlı Kazanan Prototip
Girişimleri 217
3.5.26. Sürekli Uzmanlık için Bilgi Transferi Lisanslaması 217
3.5.27. Dış Deneyimden Yararlanan Kamu–Özel Ortaklıkları 218
3.5.28. Kamu Görevlileri İçin Tasarım Odaklı Düşünme Gibi
Disiplinlerarası Beceri Geliştirme 218
Üçüncü Bölümün Sonuç ve Önerileri 219
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
ÖZBEKİSTAN’DA YAPAY ZEKAYA DAYALI DİJİTAL İNTERAKTİF KAMU YÖNETİMİ PLATFORMUNUN GELİŞTİRİLMESİ KONSEPTİ
4.1. Hazırlık Durumunun ve Zorlukların Değerlendirilmesi 221
4.1.1. Özbekistan’da E–Yönetişimin Mevcut Durumu 221
4.1.2. İlgili Hükümet Politikaları ve Kurumsal Kapasite 223
4.1.3. Dijital Altyapı ve Kamu Erişimi 224
4.1.4. İşgücü Dijital Becerileri 226
4.1.5. Tipik Kullanıcı İhtiyaçları ve Sorunlu Noktalar 226
4.1.6. Bütçe ve Mali Kısıtlamalar 228
4.1.7. Siber Güvenlik ve Kamuoyu Güveni 228
4.1.8. Yasal ve Düzenleyici Çerçeveler 229
4.1.9. Kültürel ve Sosyal Faktörler 230
4.1.10. Sonuç olarak 231
4.2. Özbekistan’da Dijital İnteraktif Kamu Yönetimi Platformu: Yapay
Zekaya Dayalı Önerilen Bir Konsept 231
4.2.1. Vizyon, Hedefler, İlkeler ve Öncelikler 232
4.2.2. Önerilen Mimari, Yetenekler ve Beklenen Faydalar 233
4.2.3. Yasal, Düzenleyici ve Kamu Politikası Çerçeveleri 234
4.2.4. Değişim Yönetimi Yol Haritası ve Aşamalı Kullanıma Sunma 236
4.2.5. Bütçe Planlama ve Finansman Modelleri 237
4.2.6. Kurumsal Roller, Koordinasyon ve Sorumluluk Mekanizmaları 238
4.2.7. Dijital Katılım ve Eşitlik Girişimleri 238
4.2.8. Gizliliğin Korunması, Etik ve Güvenlik Önlemleri 239
4.2.9. Birlikte Çalışabilirlik Standartları ve Mimari İlkeleri 241
4.2.10. Entegre ve Modüler Platform Dağıtım Modelleri 242
4.2.11. Kullanıcı Geri Bildirim Mekanizmaları ve Demokratik Sorumluluk 243
4.2.12. Sorumlu Yeni Teknoloji Entegrasyonu İlkeleri 244
4.2.13. Kontrollü Deneylere Yönelik Pilot Projeler 245
4.2.14. Etki Değerlendirmeleri, Denetimler ve Risk Yönetimi 245
4.2.15. Çevik Gelişim ve Sürekli İyileştirmeler 247
4.2.16. Eski Sistem Entegrasyon Yaklaşımı 247
4.2.17. Dijital Platform için Bulut ve Şirket İçi Altyapı 248
4.2.18. Hesap Verebilirliği Desteklemeye Yönelik Şeffaflık Hükümleri 249
4.2.19. Sürdürülebilirlik Modelleri ve Uzun Vadeli Platform Yönetimi 250
4.2.20. Elektronik İşlemlerin, Kimliklerin ve Kayıtların Yasal
Geçerliliğinin Tanınması 250
4.2.21. Politikaları, Süreçleri ve Mevzuatı Vatandaşlarla Birlikte
Oluşturmak 251
4.2.22. Belirli Otomatik Kararlarda İnsan Takdirinin Korunması 252
4.2.23. Kitlesel Kaynak Kullanımı Yoluyla Yerel İnovasyonun Teşvik
Edilmesi 253
4.2.24. Açık Hükümet Veri Entegrasyonu Yoluyla Girişimcilik Fırsatları 253
4.2.25. Halk Eğitimi ve İşgücü Eğitimi 254
4.2.26. Değişim Yönetimi, İletişim ve Paydaş Katılımı 255
4.2.27. Etik Kurullar, Algoritmik Denetimler ve Yapay Zeka Gözetim
Mekanizmaları 255
4.2.28. Bürokratik ve Kurumsal Direnci Aşmak İçin Değişim Yönetimi 256
4.2.29. Mevcut ve Gelecekteki Dijitalleşmeye Uygun Hizmet Tipolojisi 257
4.2.30. Temel Dijital Kamu Altyapı Platformlarına Öncelik Verme 258
4.2.31. Sonuç olarak 258
4.3. Platformun Test Edilmesi ve İyileştirilmesine Yönelik Projeler 259
4.3.1. Bilgi Portalları Gibi Daha Düşük Riskli Uygulamalarla Başlamak 259
4.3.2. Sınırlı Bölgeleri Kapsayan Coğrafi Pilotlar 259
4.3.3. Minimum Karmaşıklıkla Düşük Öncelikli Vatandaş Hizmetleri 260
4.3.4. Lisans Başvuruları Gibi Dijitalleştirilmesi En Kolay Kağıt İşlemleri 260
4.3.5. Teknoloji Meraklısı Gençler Gibi Benimsenmeye En Açık
Kullanıcı Segmenti 261
4.3.6. Tam Uygulamaya Kadar Ölçeklenebilirlik Sırasında Tasarım
İyileştirmeleri 262
4.3.7. Benimseme, Kullanım Kalıpları ve Demografiye İlişkin Veri
Analizi 262
4.3.8. Geri Alma Gerektiren Arızaların Belirlenmesi İçin Sürekli Risk
İzleme 263
4.3.9. Hataları En Aza İndirmek İçin Test Sonrası Artımlı Özellik Ekleme 263
4.3.10. Geçiş Sırasında Paralel Yeni Dijital ve Eski Manuel Süreç
Çalışmaları 264
4.3.11. Arka Uç İş Akışı Otomasyonunu Entegre Etmeden Önce Ön Uç Arayüzlerle Başlamak 264
4.3.12. Pilot Ölçek, Amaç ve Sınırlamalara İlişkin Şeffaf Kamusal İletişim 265
4.3.13. Üçüncü Taraf Yeniliklerine Olanak Sağlayacak Veri Paylaşımı 265
4.3.14. Pilot Kullanımına Yardımcı Olacak Katılım Destek Mekanizmaları 266
4.3.15. Altyapının Lansman Öncesi Yük Testi 266
4.3.16. Güvenlik Açığı Taraması Gibi Sürekli Güvenlik Test
Mekanizmaları 267
4.3.17. Sınırlı Kapsamlı Pilot İşlemlerin Hukuki Geçerliliğinin
Doğrulanması 267
4.3.18. Pilotların Teknik Sorunlarla veya Halkın Tepkisiyle Karşılaşması Durumunda Sorun Çözüm Protokolleri 268
4.3.19. Pilot Bütçenin İstenilen Ölçek ve Süreye Uygunluğu 268
4.3.20. Paydaş Katılımlı Pilot Gözetim Komiteleri 269
4.3.21. Bağımsız Uzmanlar Tarafından Pilot Uygulama Sonrası Etki
Değerlendirmeleri 269
4.3.22. Tedavi ve Kontrol Gruplu Kontrollü Deney Tasarımları 270
4.3.23. Devletin Dijitalleşme Pilot Uygulamalarına Yönelik Uluslararası Lider Uygulamaların İncelenmesi 270
4.3.24. Pilot Sistemlerde Zorluk Çeken Kullanıcılara Yönelik Değişim Yönetimi Desteği 271
4.3.25. Pilot Yeniliklere Katılan Departman Personeline Yönelik
Teşvikler 271
4.3.26. Personelin Teknoloji Algısı Üzerindeki Etkileri İzlemek İçin
Organizasyon Kültürünün İncelenmesi 272
4.3.27. Pilot Süre, Ölçeklendirme ve Kullanıma Sunma Planlarını
Sonuçlara Göre Revize Etme Esnekliğinin Korunması 272
4.3.28. Pilot Raporların, Verilerin, Öğrenimlerin ve Sonraki Adımların
Kamuyla Paylaşılmasına Yönelik İletişim Planı 273
4.3.29. Sürekli Teknoloji Testi için Periyodik Pilot Projelerin
Kurumsallaştırılması 273
4.3.30. Sonuç olarak 273
4.4. Değişimi Yönetmek ve Özbekistan’da Kamu Yönetimi için Yapay Zekaya Dayalı Dijital İnteraktif Platform Geliştirme Stratejisinin İletişimi 274
4.4.1. Dijital Devlet Vizyonu ve Liderliği 274
4.4.2. İşgücünün Eğitimi ve Becerilerinin Artırılması 276
4.4.3. Süreç Yeniden Yapılanması ve Kullanıcı Odaklı Tasarım 277
4.4.4. Organizasyon Kültürü Değişimi 278
4.4.5. İletişim, Paydaş ve Vatandaş Katılımı 278
4.4.6. Aşamalı ve Pilot Uygulamalar 279
4.4.7. Uygulama Sonrası İncelemeler ve Uyarlamalar 280
4.4.8. İnovasyon Laboratuvarları, Ortaklıklar ve Yetenek Yetiştirme 281
4.4.9. Teşvik, Tanınma ve Değişim Ağları 282
4.4.10. Çok Paydaşlı İşbirliği ve Katılımcı Yönetişim 283
4.4.11. Sorumlu Yapay Zeka Uygulamalarının Kurumsallaştırılması 284
4.4.12. Sonuç olarak 285
4.5. Özbekistan’da Kamu Yönetimine Yönelik Yapay Zeka Tabanlı Dijital İnteraktif Platform Geliştirilmesine Yönelik Mevzuat ve Düzenleyici Değişiklik Önerileri 285
4.5.1. Veri Koruma, Gizlilik ve Siber Güvenlik Yasaları 286
4.5.2. Elektronik İşlemler Kanunları 287
4.5.3. İdari Yük Azaltma Reformları 287
4.5.4. Bulut Bilişim Düzenlemeleri 288
4.5.5. Birlikte Çalışabilirlik ve Açık Standartlar 289
4.5.6. Yasal Erişim Protokolleri 290
4.5.7. Dijital Erişilebilirlik Standartları 291
4.5.8. İnternet Erişim Hakkı 291
4.5.9. Şeffaflık ve Açıklama Kanunları 292
4.5.10. Açık Veri Politikaları 293
4.5.11. Rekabet Politikası Reformları 294
4.5.12. Yeni Teknolojilerin Mevzuatı 294
4.5.13. Fikri Mülkiyet Rejimleri 295
4.5.14. Kamu İhale Reformları 296
4.5.15. Sorumluluk Rejimleri 297
4.5.16. Katılımcı Politika Yapımı 297
4.5.17. Sektör Düzenleyicilerinin Güçlendirilmesi 298
4.5.18. Kamu Yönetimi Reformu 299
4.5.19. Yasama veya Uzman Organlar 300
4.5.20. Otomatik Sistemlere İlişkin İdare Hukuku 300
4.5.21. Teknolojiye Özel Düzenlemeler 301
4.5.22. Uluslararası Veri Yönetişim Rejimleri 302
4.5.23. Kamu Maliyesi Kuralları 303
4.5.24. Kamusal Değerlere Önem Vermek 304
4.5.25. Tüketicilerin Korunması 305
4.5.26. Ceza Adaleti Reformları 306
4.5.27. Otomatik Kararların Açıklanması Hakkı 307
4.5.28. Sektörel Kanunlarda Değişiklik Yapılması 308
4.5.29. Mevzuat İncelemeleri 308
4.5.30. Sonuç olarak 309
Dördüncü Bölümün Sonuç ve Önerileri 310
BEŞİNCİ BÖLÜM
ÖZBEKİSTAN CUMHURİYETİ “DEVLET YÖNETİŞİMİNİN DİJİTAL İNTERAKTİF PLATFORMU HAKKINDA KANUN” TASLAĞININ KAVRAMI, İLKELERİ VE YAPISI
5.1. Temel Tanımlar ve Koşullar 313
5.1.1. Kişiselleştirme ve Özelleştirme 313
5.1.2. Hizmet Sunum Modelleri 314
5.1.3. Hayat Hizmetleri 315
5.1.4. Kapsayıcı Dijital Altyapı 316
5.1.5. Kamu İhaleleri ve Ortaklıklar 317
5.1.6. Açık Devlet Verileri 318
5.1.7. Mevzuat Esasları 319
5.1.8. İdari ve Yargı Reformları 320
5.1.9. Birlikte Çalışabilirlik Standartları 320
5.1.10. Artımlı Geçiş Planları 321
5.1.11. Kamu İstişareleri 322
5.1.12. Geçici Hükümler 323
5.1.13. Düzeltme Mekanizmaları 324
5.1.14. Gelişen Teknolojilerin Stratejik ve Etik Kullanımı 325
5.1.15. Teknoloji Sürdürülebilirliğinin Sağlanması 325
5.1.16. Ulusal Güvenlik ve Kanun Uygulama Korumaları 326
5.1.17. Çok Paydaşlı Modeller 327
5.1.18. Benchmarking Süreci 328
5.1.19. Uluslararası işbirliği 328
5.1.20. Risk Yönetim Sistemleri 329
5.1.21. Uyumluluk Altyapıları 330
5.1.22. Uluslararası İşbirliği 331
5.1.23. Kapasite Geliştirme 331
5.1.24. Akıllı Şehir Mimarileri 332
5.1.25. Kırsal Kalkınma Platformları 333
5.1.26. Ulusal Kapasite Desteği 334
5.1.27. Değişim Yönetimi 334
5.1.28. Uluslararası İşbirliği 335
5.1.29. Küresel Olarak Karşılaştırmalı, Yerel Olarak Bağlamlandırılmış 336
5.2. Paydaşların Hakları Görev ve Sorumlulukları 337
5.2.1 Dijital Yönetişim Platformunda Paydaşların Hak, Görev ve
Sorumlulukları 337
5.2.2. Vatandaşların Erişim ve Katılım Hakları 337
5.2.4. Kamu–Özel Ortaklıklarında Hak ve Görevler 338
5.2.5. Erişim Haklarını Makul Sınırlarla Dengelemek 339
5.2.6. Platform Geliştiricisinin Güvenlik, Güvenilirlik ve Erişilebilirlik
Görevleri 339
5.2.7. Kamu Veri Yönetişiminde Denetleyici Sorumluluğu 339
5.2.8. Uyuşmazlık Çözümü İlkeleri 340
5.2.9. Algoritmik Sorumluluk ve Şeffaflık 340
5.2.10. İnsan Gözetimi ve Takdir Hakkı 340
5.2.11. Organizasyonel Kontroller ve Korumalar 341
5.2.12. Kamu Görevlilerinin Temel Hak ve İlkeleri 341
5.2.13. Gönüllü Evlat Edinmeye İlişkin Makul Kısıtlamalar 342
5.2.14. Kamu–Özel Sorumluluk Paylaşımında Orantılılık 342
5.2.15. Platformda Geçerli Anayasal Hak ve Görevler 343
5.2.16. Üçüncü Tarafın Dahil Edilmesine İlişkin Kriterler 343
5.2.17. Standart Kullanıcı Sözleşmeleri 343
5.2.18. Mali Kontrol, Denetim ve Bütçeleme 344
5.2.19. Yasal Soruşturma, Gözetim veya Erişim Reddi Gerekçeleri 344
5.2.20. Denetlenebilirlik için Kod Şeffaflığı 345
5.2.21. Hizmet Kalitesi ve Altyapı Standartları 345
5.2.22. Yasaklanmış Eylemler 346
5.2.23. Yaşamı Etkileyen Algoritmik Kararlarda İnsan Gözetiminin
Korunması 346
5.2.24. Verimlilikten ziyade Kamu Değerine Önem Vermek 347
5.2.25. Deneysel Tasarım İlkeleri 347
5.2.26. Anayasal ve Yasal Temeller 347
5.2.27. Sonuç olarak 348
5.3. Veri Güvenliği Gizlilik ve Etik Korumalar 348
5.3.1. Sorumlu Veri Kullanımı İçin Güçlü Korumaların Önemi 348
5.3.2. Anonimleştirme, Toplama ve Şifreleme 349
5.3.3. Yapay Zeka Sistemleri için Etik İnceleme Kurulları 350
5.3.4. İstismarcı Mikro Hedeflemeye Karşı Korumalar 350
5.3.5. Aydınlatılmış Onam Gereksinimleri 351
5.3.6. Veri Saklama Sınırları 351
5.3.7. Yapay Zeka Eğitim Verilerinde Şeffaflık 352
5.3.8. Kişisel Verilere Erişim, Düzeltme ve Silme Hakları 352
5.3.9. Hassas Verilere İlişkin Kısıtlamalar 353
5.3.10. Veri Güvenliği Gereksinimleri 353
5.3.11. Veri İhlallerini Önleme ve Raporlama 354
5.3.12. Gizlilik Etki Değerlendirmeleri 354
5.3.13. Savunmasız Gruplara Yönelik Korumalar 355
5.3.14. Kullanıcı Güveni İçin Şeffaflık 355
5.3.15. Kaynak Kodu Şeffaflığı 356
5.3.16. Algoritmik Önyargı Değerlendirmesi 356
5.3.17. Yüksek Riskli Yapay Zekanın İnsan Gözetimi 357
5.3.18. Veri Kalitesi Standartları 357
5.3.20. Şeffaflık İçin Açık Kaynak Yazılım 359
5.3.21. Üçüncü Taraf Yapay Zeka Güvenlik İncelemeleri 359
5.3.22. Etik Yapay Zeka Tasarım İlkeleri 360
5.3.23. Kullanıcı Verilerinin Pazarlamasına İlişkin Kısıtlamalar 360
5.3.24. Teknik Erişim Kontrolleri ve Faaliyet Denetimleri 361
5.3.25. Devlet Veri Taleplerine İlişkin Şeffaflık Raporları 361
5.3.26. Kamu Denetiminin Etkinleştirilmesi 362
5.3.27. Dağıtım Öncesi Hedefleri, Kullanım Durumlarını ve Metrikleri
Tanımlama 362
5.3.28. Kritik Yapay Zeka için Minimum Performans Standartları 363
5.3.29. Kamu Sektörü Yapay Zeka Operatörleri İçin Mesleki Etik 363
5.4. Sorumluluk ve Şikayet Giderme Mekanizmaları 364
5.4.1. Sağlam Şikayet ve Çözüm Mekanizmalarına Olan İhtiyaç 364
5.4.2. Uzmanlaşmış Şikayet Portalları ve Ombudsmanlar 364
5.4.3. Düzeltme Mekanizmalarında Adil Olma İlkeleri 364
5.4.4. Şeffaflık Eksikliği Durumunda Sorumluluk 365
5.4.5. Tazmin Edilebilir Zararlar 365
5.4.6. İyi Niyetli Şikayetlere İlişkin Yasal Tedbirler 366
5.4.7. Alternatif Uyuşmazlık Çözümü Düzenlemeleri 366
5.4.8. Tatmin Edici Olmayan Çözüme Karşı İtiraz Hakkı 367
5.4.9. Şikayetlerin Ele Alınması İçin Zamanındalık Standartları 367
5.4.10. Erişilebilir ve Görünür Şikayet Portalları 367
5.4.11. Hizmet Kesintilerine İlişkin Tazminat Politikası 368
5.4.12. Toplu Dava ve Grup Davası Şikayetlerinin Etkinleştirilmesi 368
5.4.13. Geleneksel Sorumluluk Modellerinin Uygulanabilirliği 369
5.4.14. Algoritmik Sorumluluk için Açıklama Gereksinimleri 369
5.4.15. Algoritmik Kararlara İtiraz ve İtiraz Hakkı 370
5.4.16. Tartışmalı Algoritmik Kararlarda İnsan Gözetimi 370
5.4.17. Çoklu Aktörler için Yeni Sorumluluk Modelleri 370
5.4.18. Ortaklar için Risk Yönetimi Hükümleri 371
5.4.19. Devlette Orantılılık ve Üçüncü Tarafın Sorumluluğu 371
5.4.20. Geliştirici Sorumluluğunun Ölçütü Olarak Eğitim Standartları 372
5.4.21. Platform Kötüye Kullanımları için Özel Soruşturma Birimleri 372
5.4.22. Ciddi Olmayan Şikayetlere Karşı Tedbirler 372
5.4.23. Şikayet Kalıplarına İlişkin Kamu Raporlaması 373
5.4.24. Düzeltme Sistemi Etkinliğinin İç Denetimi 373
5.4.25. Güvenilirlik Standartları ve Cezaları 374
5.4.26. Kullanıcı Geri Bildirimleriyle Bilgilendirilmiş Duyarlı Yeniden
Tasarım 374
5.4.27. Kapsamlı Durum Gözetiminde Yasal Süreç Sınırları 374
5.4.28. Elektronik İşlemlerin Sınır Ötesi Tanınması 375
5.4.29. Dijital Haklar ve Görevlerin Anayasal Temeli 375
5.5. Dijital Kamu Yönetimine İlişkin Kurumsal Çerçeve ve Prosedürler 376
5.5.1. Koordineli Kurumsal Mimariye Olan İhtiyaç 376
5.5.2. Dijital Hizmetlere İlişkin Ulusal Düzenleme Kurumu 377
5.5.3. Devlet Kurumlarındaki Baş Dijital Yetkililer 377
5.5.4. Merkezi Teknoloji Altyapısı 377
5.5.5. Merkezi Dijital Geliştirme Birimleri 378
5.5.6. Bölümler Arası Koordinasyon Mekanizmaları 378
5.5.7. Mevzuat ve Politikaya Yön Veren Uzman Komiteler 379
5.5.8. Kamu Görevlilerinin Dürüstlük Yükümlülükleri 379
5.5.9. Uzmanlaşmış Gözetim Kuruluşları 380
5.5.10. Önemli Kararlara İlişkin Şeffaf Prosedürler 380
5.5.11. Dış Danışma Konseyleri 380
5.5.12. İstişari Politika Oluşturma 381
5.5.13. Aşamalı Kullanıma Sunma Prosedürleri 381
5.5.14. Bütünleşik Strateji, Bütçeler ve Yol Haritaları 382
5.5.15. İşgücünün Sürekli Yeniden Eğitimi 382
5.5.16. Etki Değerlendirme Çerçeveleri 382
5.5.17. Ortaklık Yönetişimi 383
5.5.18. Özel Çözüm Kurumları 383
5.5.19. Kontrollü Deney Ortamları 383
5.5.20. Modüler Mimari Yönetişim 384
5.5.21. Üretim Sistemleri İçin Erişim Kontrolleri 384
5.5.22. Şeffaflık Standartları 385
5.5.23. Açık Standartlar ve Birlikte Çalışabilirlik 385
5.5.24. İç Bilgi Yönetim Sistemleri 385
5.5.25. Yasal Gözetim ve Erişim Sınırlaması 386
5.5.26. Dış Bağımsız Denetimler 386
5.5.27. Finansal Yönetim Prosedürleri 387
5.5.28. Uyarlanabilir Politika Oluşturma Süreçleri 387
5.5.29. Kriz Yönetimi Protokolleri 387
5.5.30. Standart çalışma prosedürleri 388
5.5.31. Mevzuat Etki Değerlendirmeleri 388
5.6. Kapasite Geliştirme ve Farkındalık Programı 389
5.7. Yol Haritasının Yürütülmesi ve Bütçe Tahsisi 396
5.8. İzleme Değerlendirme ve Güncelleme Mekanizmaları 405
5.9. Mevcut Kanunlarda Değişiklik Teklifi 411
5.10. 1– 4 Arası Bölümler ile Sinerji Analizi 421
Beşinci Bölümün Sonuç ve Önerileri 425
Sonuç 431
KAYNAKLAR 435
UYGULAMA 1
Özbekistan Cumhuriyeti’nin “Devlet Yönetişiminin Dijital İnteraktif Platformu
Hakkında Kanun” Teklif Taslağının Yapısı 483
Uygulama 2
Özbekistan Cumhuriyeti’nin “Devlet Yönetişiminin Dijital İnteraktif Platformu
Hakkında Kanun” Teklifi Taslağı 491
YAZARLAR HAKKINDA 531 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
