İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 5
Kısaltmalar 17
BÖLÜM 1:
ULUSAL GELİR VE BÜYÜME
1.1. EKONOMİK FAALİYET HACMİNİN ÖLÇÜMÜ: GSYH 19
1.1.1. Üretim Yöntemi 20
1.1.2. Gelir Yöntemi 22
1.1.3. Harcama Yöntemi 23
1.2. EKONOMİNİN ÜRETİM KAPASİTESİNDEKİ ARTIŞIN ÖLÇÜLMESİ: EKONOMİK BÜYÜME 25
1.3. BÜYÜMENİN BELİRLEYİCİLERİ VE TÜRLERİ 28
1.3.1. Büyümenin Belirleyicileri 28
1.3.2. Büyüme Türleri 30
1.4. TÜRKİYE VE DÜNYADA EKONOMİK BÜYÜME 32
ANAHTAR KELİMELER 38
ÇALIŞMA SORULARI 38
DEĞERLENDİRME SORULARI 39
EK: UZUN DÖNEM ORTALAMA BÜYÜME ORANI 41
BÖLÜM 2:
MERKANTİLİZM VE FİZYOKRASİ: ÜRETİM VE BÖLÜŞÜM
2.1. MERKANTİLİST İKTİSADİ DÜŞÜNCE SİSTEMİ 44
2.1.1. Merkantilist Politika İlkeleri 46
2.1.2. Merkantilist Politika Uygulamaları 47
2.1.2. Merkantilist Politika Sonuçları 49
2.2. FİZYOKRAT İKTİSADİ DÜŞÜNCE SİSTEMİ 50
2.2.1. Üretim Teorisi 51
2.2.2. İktisadi Tablo 52
2.2.3. Tek Vergi Teorisi 54
2.2.4. Fizyokrat İktisadi Sistemin Politika Sonuçları 54
ANAHTAR KELİMELER 56
ÇALIŞMA SORULARI 56
DEĞERLENDİRME SORULARI 57
BÖLÜM 3:
KLASİK TEORİ: ÜRETİM VE BÖLÜŞÜM
3.1. ADAM SMİTH 60
3.2. ROBERT MALTHUS 62
3.3. DAVİD RİCARDO 63
3.4. JOSEPH ALOİS SCHUMPETER 68
3.5. KARL MARKS 70
ANAHTAR KELİMELER 73
ÇALIŞMA SORULARI 73
DEĞERLENDİRME SORULARI 74
BÖLÜM 4:
KEYNESYEN DÜŞÜNCEDE BÜYÜME
4.1. KEYNESYEN EKSİK İSİTİHDAM MODELİ 78
4.2. HARROD MODELİ 82
4.2.1. Temel varsayımlar 83
4.2.2. Modelin İşleyişi 84
4.2.3. Gerçekleşen, Uygun ve Doğal Büyüme Oranları 87
4.3. DOMAR MODELİ 89
4.3.1. Temel kavramlar ve Varsayımlar 89
4.3.2. Modelin işleyişi 91
4.4. YENİ KEYNESYENLERDE BÜYÜME 95
4.4.1. Kaldor’un Büyüme ve Bölüşüm Modeli 96
ANAHTAR KELİMELER 100
ÇALIŞMA SORULARI 100
DEĞERLENDİRME SORULARI 101
BÖLÜM 5:
NEO KLASİK BÜYÜME TEORİSİ
5.1 EKONOMİK BÜYÜME VE TEKNOLOJİK GELİŞME 103
5.1.2. Üretim Faktörlerindeki Artış 104
5.2.2. Teknolojik Gelişme 106
5.2. SERMAYE BİRİKİMİ VE HASILA 107
5.2.1. Durağan Durumda Sermaye ve Hasıla 111
5.2.2. Tasarruf Oranlarındaki Değişme 112
5.2.3. Tasarruf Oranı ve Altın Kural 114
5.3. NÜFUS ARTIŞI VE HASILA 117
5.3.1. Nüfus Artışı ve Durağan Durum 117
5.4. TEKNİK YENİLİK VE HASILA 120
5.4.1. Teknolojik İlerleme ve Durağan Durum Dengesi 121
5.5. AÇIK EKONOMİLERDE YAKINSAMA 124
ANAHTAR KELİMELER 126
ÇALIŞMA SORULARI 126
DEĞERLENDİRME SORULARI 127
EK 1: YAKINSAMA 130
EK 2: COBB DOUGLAS ÜRETİM FONKSİYONU VE NEO KLASİK MODEL 131
BÖLÜM 6:
İÇSEL BÜYÜME TEORİLERİ
6.1. AK MODELİ 134
6.1.1. AK Modelinin işleyişi 134
6.1.2. AK Modelinin Değerlendirilmesi 136
6.2. BEŞERİ SERMAYE MODELLERİ 137
6.2.1. Beşeri sermaye (iki sektör) modeli 138
6.2.1.1. Fiziki Mallar Sektörü 138
6.2.1.2. Eğitim Sektörü 138
6.2.2. Yaparak Öğrenme (Learning By Doing) Modeli 140
6.3. BİLGİ ÜRETİMİ VE TAŞMALAR MODELİ 142
6.4. Ar–Ge MODELLERi 144
6.4.1. Romer’in Ar–Ge Modeli 144
6.4.2. Aghion–Hovitt’in Ar–Ge Modeli 145
6.5. KAMU POLİTİKASI MODELİ 146
ANAHTAR KELİMELER 148
ÇALIŞMA SORULARI 148
DEĞERLENDİRME SORULARI 149
BÖLÜM 7:
AZ GELİŞMİŞLİK VE EKONOMİK KALKINMA
7.1. AZ GELİŞMİŞLİK VE ÖLÇÜMÜ 152
7.1.1. Uluslararası Gelişme Farklılıklarına Göre Kalkınma Düzeyinin Belirlenmesi 153
7.1.2. Kaynakların Kullanım Durumuna Göre Kalkınma Düzeyinin Belirlenmesi 154
7.1.3. Sosyal ve Bireysel İhtiyaçların Karşılanmasına Göre Kalkınma Düzeyinin Belirlenmesi 156
7.1.4. Temel Gelişme ve Yoksulluk Göstergeleri 156
7.2. AZ GELİŞMİŞ ÜLKELERİN ÖZELLİKLERİ 159
7.2.1. Ekonomik ve Yapısal Özellikler 159
7.2.2. Demografik Özellikler 162
7.2.3. Sosyal ve Siyasal Özellikler 164
7.3. KALKINMA EKONOMİSİ TARİHİ VE TEMEL İLKELER 165
ANAHTAR KELİMELER 169
ÇALIŞMA SORULARI 169
DEĞERLENDİRME SORULARI 170
BÖLÜM 8:
KALKINMA TEORİLERİ VE YAKLAŞIMLARI
8.1. KLASİK KALKINMA TEORİLERİ 174
8.1.1. Gelişme Aşamaları Teorisi 174
8.1.1.1. Birinci Aşama: Geleneksel Toplum Safhası 174
8.1.1.2. İkinci Aşama: Geçiş Aşaması (Kalkışa Hazırlık Safhası) 174
8.1.1.3. Üçüncü Aşama: Kalkış Aşaması (Sürdürülebilir Büyümeye Geçiş Safhası) 175
8.1.1.4. Dördüncü Aşama: Olgunluk safhası 177
8.1.1.5. Beşinci Aşama: Kitlesel Tüketim Safhası 177
8.1.2. Yoksulluğun Kısır Döngüsü 178
8.1.3. İkili Ekonomik Yapı Teorisi (Düalizm) 180
8.2. YAPISAL KALKINMA YAKLAŞIMLARI 183
8.2.1. Clark ve Fischer’in Üç Sektör Yaklaşımı 183
8.2.2. Chenery ve Kuznets’nin Kalkınma Yaklaşımı 184
8.2.3. Lewis’in Sınırsız İş Gücü Arzı ile Kalkınma Yaklaşımı 185
8.2.4. Singer ve Prebisch Hipotezi 187
8.3. BAĞIMLILIK TEORİLERİ 189
8.3.1. Baran’ın (Marksist) Bağımlılık Yaklaşımı 191
8.3.2. Cardoso’nun (Marksist Olmayan) Bağımlılık Yaklaşımı 192
8.4. KURUMSAL KALKINMA YAKLAŞIMI 194
8.4.1. Ayres’in Kurumsal Kalkınma Yaklaşımı 195
8.4.1. Mrydal‘In Kurumsal Kalkınma Yaklaşımı 196
ANAHTAR KELİMELER 199
ÇALIŞMA SORULARI 199
DEĞERLENDİRME SORULARI 200
BÖLÜM 9:
KALKINMA MODELLERİ VE STRATEJİLERİ
9.1. DENGELİ KALKINMA MODELLERİ 204
9.1.1. Rosenstein–Rodan (Büyük İtiş) Modeli 205
9.1.2. Nurkse (İthal harcama Karşıtı Sanayileşme) Modeli 207
9.1.3. Chenery Kalkınma Modeli 208
9.2. DENGESİZ KALKINMA MODELLERİ 209
9.2.1. Hirschman Modeli 210
9.2.2. Streenten Modeli 211
9.2.3. Perroux (Kalkınma Kutupları) Modeli 212
9.3. KALKINMA STRATEJİLERİ 213
9.3.1. İçe Dönük (İthal İkameci) Kalkınma Stratejisi 213
9.3.2. Dışa Açık (İhracata Dönük) Sanayileşme Stratejisi 216
ANAHTAR KELİMELER 221
ÇALIŞMA SORULARI 221
DEĞERLENDİRME SORULARI 222
BÖLÜM 10:
EKONOMİK KALKINMA TARİHİ
10.1. MERKANTİLİSTLER VE KOLONİYEL YAĞMA (1450–1750) 227
10.2. TARIM VE SANAYİ DEVRİMİ (1700–1820): İNGİLTERE’DE SANAYİLEŞME 229
10.2.1. Tarım Devrimi ve İş Gücü 230
10.2.2. Merkantilizm– Sömürgecilik ve Sermaye Birikimi 230
10.2.3. Mülkiyet Hakları ve Teknolojik gelişme 230
10.2.4. Piyasa ve Etkin Talep Yaratma 231
10.2.5. Doğal Koruma ve Devlet 231
10.3. SANAYİ DEVRİMİ (1820–1880): BATILI ÜLKELERDE SANAYİLEŞME 232
10.4. BİRİNCİ LİBERAL DÖNEM VE İMPARATORLUK ÇAĞI (1880–1914) 236
10.5. SAVAŞ VE BUHRAN DÖNEMİ (1914–1945) 236
10.6. MUAZZAM KALKINMA DÖNEMİ VE ASYA ÜLKELERİNDE SANAYİLEŞME (1945–1982) 238
10.6.1. Erken Kalkınma Dönemi (1945–1970): Sanayileşme ve GSYH Artışı 238
10.6.2. Büyümeden Kalkınmaya Geçiş: Kalkınma Ekonomisinin Ortaya Çıkışı (1970–1982) 243
10.7. WASHİNGTON MUTABAKATI VE KÜRESELLEŞME ÇAĞI (1982–97): 245
10.8. WASHİNGTON MUTABAKATI SONRASI DÖNEM (1997–?) 247
ANAHTAR KELİMELER 253
ÇALIŞMA SORULARI 253
DEĞERLENDİRME SORULARI 254
BÖLÜM 11:
NÜFUS VE KALKINMA
11.1. DEMOGRAFİK KAVRAMLAR 257
11.2. DEMOGRAFİK DEVRİMLER VE DÜNYA NÜFUSU 259
11.3. NÜFUS TEORİLERİ 261
11.3.1. Demografik Geçiş Süreci 261
11.3.2. Düşük Düzeyde Denge Tuzağı Modeli 266
11.3.3. Optimum Nüfus Teorisi 268
11.4. NÜFUS ARTIŞININ NEDENLERİ 270
11.4.1. Doğurganlıktaki Düşüşün Belirleyicileri 271
11.4.2. Doğurganlık ve Ekonomik Avantaj muhasebesi 272
11.5. NÜFUS POLİTİKASI 273
11.5.1. Toplam Doğurganlık Hızını Artırmaya Yönelik Politikalar 274
11.5.2. Toplam Doğurganlık Hızını Azaltmaya Yönelik Politikalar 275
11.5.2.1. Arz yönlü nüfus politikaları 276
11.5.2.2. Talep yönlü nüfus politikaları 277
11.5.2.3. Doğurganlık ve Kültür 278
11.5.2.4. Sosyal Hedeflerle Özel İstekleri Uzlaştırmak 278
11.5.3. "Eksik Kadın" ve Kardeş Rekabeti Tartışması 280
ANAHTAR KELİMELER 282
ÇALIŞMA SORULARI 282
DEĞERLENDİRME SORULARI 283
BÖLÜM 12:
ULUSLARARASI FİNANS VE EKONOMİK KRİZLER
12.1. DIŞ AÇIKLAR VE DIŞ FİNANSMAN İHTİYACI 286
12.2. ULUSLARARASI SERMAYE AKIMLARI VE GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER 290
12.2.1. Uluslararası Sermaye Piyasasının Yapısı ve Kurumları 290
12.2.2. Gelişmekte Olan Ülkelere Sermaye Akımları 292
12.3. FİNANSAL KRİZLER VE FİNANSAL KRİZ MODELLERİ 295
12.3.1. Finansal Kriz Türleri 295
12.3.2. Finansal Kriz Modelleri 299
12.4. DIŞ BORÇ FİNANSMAN YÖNTEMLERİ 303
12.4.1. Klasik Finansman Yöntemleri 303
12.4.2. Yap–İşlet Devret / Yap– İşlet Yöntemleri 307
12.4.3. Sermaye Piyasaları 308
12.5. BORÇ KRİZİ VE ÇÖZÜM ARAYIŞLARI 309
12.5.1. Baker ve Brady Planları 310
12.5.2. Borçlular Karteli 311
12.5.3. Ağır Borçlu Yoksul Ülkeler Girişimi ve Sürdürülebilirlik Kriterleri 312
ANAHTAR KELİMELER 314
ÇALIŞMA SORULARI 314
DEĞERLENDİRME SORULARI 315
Kaynaklar 317
Kavram Dizini 321
ÖZGEÇMİŞ 328 |