İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Sunuş ve Teşekkür 5
Kısaltmalar 13
GİRİŞ 17
BİRİNCİ BÖLÜM
TEMYİZ KANUN YOLUNUN MEDENİ YARGILAMA HUKUKUNDAKİ YERİ
I. TEMYİZ KANUN YOLUNUN TARİHÇESİ 21
A. Temyiz Kanun Yolunun ve Temyiz Mahkemelerinin Siyasi Arka Planı 21
B. Temyiz Kanun Yolunun Türk Hukukundaki Gelişimi 26
1. Osmanlı İmparatorluğu’nun Klasik Çağı 26
2. Tanzimat Sonrası Dönem 32
3. Cumhuriyet Dönemi 41
C. Temyiz Kanun Yolunun Fransız Hukukundaki Gelişimi 43
1. Eski Rejim (Ancien Régime) Dönemi 43
a. Eski Rejimdeki Yargı Teşkilatı 43
b. Parlemanlar (Les Parlements Provinciaux) 48
c. Kralın Şûrası (Conseil du Roi) 51
2. İhtilal Sonrası Dönem 55
II. KANUN YOLU KAVRAMI 60
A. Dar Anlamda Kanun Yolu ve Geniş Anlamda Kanun Yolu Kavramları 60
1. Tanım ve Kavram Sorunu 60
2. Kanun Yolunun Unsuru Olarak Aktarıcı ve Erteleyici Etki 64
a. Teknik Anlamda Kanun Yolları Bakımından Aktarıcı ve Erteleyici Etki 64
b. Aktarıcı Etki (Effet Dévolutif) 65
c. Erteleyici Etki (Effet Suspensif) 72
B. Olağan Kanun Yolu ve Olağanüstü Kanun Yolu Kavramları 77
1. Türk Hukukunda Olağan Kanun Yolu ve Olağanüstü Kanun Yolu Kavramları 77
2. Fransız Hukukunda Olağan Kanun Yolu ve Olağanüstü Kanun Yolu Kavramları 80
III. TEMYİZ KANUN YOLUNUN UNSURLARI 83
A. İstinaf ve Temyiz Kanun Yollarının Mukayesesi 83
1. Genel Olarak 83
2. Temyiz ve İstinaf Sebeplerinin Mukayesesi 85
3. Temyiz ve İstinaf Mahkemesi Kararlarının Mukayesesi 90
B. Temyiz Kanun Yolunun Amacı 94
1. Genel Olarak 94
2. İstinaf ve Temyiz Kanun Yolunun Amacının Somut Olay Adaleti Olduğunu Savunan Görüş 96
3. Temyiz Kanun Yolunun Amacının Hukuk Birliğini Sağlamak Olduğunu Savunan Görüş 98
4. Görüşümüz 101
İKİNCİ BÖLÜM
TEMYİZ MAHKEMESİNİN YAPISI VE İŞLEYİŞİ
I. TEMYİZ MAHKEMELERİNİN TEŞKİLATI 107
A. Kanuni Düzenlemeler 107
1. 2797 sayılı Yargıtay Kanunu 107
2. Fransız Adli Teşkilat Kanunu (Code de l’organisation judiciaire) 109
3. Adli ve İdari Birimler 111
a. Yargıtay’ın Adli ve İdari Birimleri 111
b. Fransız Temyiz mahkemesinin Adli ve İdari Birimleri 113
B. Temyiz Mahkemelerinin Yargı Teşkilatına İlişkin İşlemlerinin Teorik Temeli 114
1. Genel Olarak 114
2. Mahkemelerin Usuli Nitelikte Olmayan İşlemlerinin Tasnifi 116
a. Adli ve Adli İdari İşlemler Kategorisi 116
b. Adli İşlem ve Adli–İdari İşlem Ayrımı 122
c. Bir İşlem Kategorisi Olarak Adli İşlemler 123
aa. Adli İşlem ve Usuli İşlem Ayrımı 123
bb. Adli İşlemlerin Hukuki Rejimi 125
d. Adli–İdari Nitelikte İşlemler Kategorisi 129
aa. Mahkemelerin İdari veya Adli–İdari Nitelikte İşlem Tesis Edebilme İmkânı 129
bb. Adli–İdari İşlemlerin Hukuki Rejimi 132
C. Temyiz Mahkemelerinin Adli İşlemleri 136
1. Dairelerin Görevi ve İşbölümüne İlişkin Kuralların Tespiti 136
2. Temyiz Mahkemesi Üyelerinin Yerlerinin Belirlenmesi ve Değiştirilmesine İlişkin İşlemler 139
3. İçtihadı Birleştirme Kararları 140
4. Temyiz Mahkemelerinin Teşkilatına İlişkin Düzenleyici İşlemler 143
D. Temyiz Mahkemelerinin Adli–İdari Nitelikteki İşlemleri 144
1. Temyiz Mahkemesi Üyelerinin Hukuki Statülerine Yönelik İşlemler 144
2. Temyiz Mahkemesinin İdari Birimleri ve Personeli Hakkındaki İşlemler 148
E. Temyiz Mahkemelerinin Adli–İdari Nitelikteki İşlemlerinin Denetimi Sorunu 149
II. COUR DE CASSATİON İLE YARGITAY’IN DAİRELERİ VE KURULLARI 152
A. Kanuni Düzenlemeler 152
1. Yargıtay’ın Daireleri ve Kurulları 152
2. Fransız Temyiz mahkemesinin Daireleri ve Kurulları 153
B. Dairelere İlişkin Esaslar 154
1. Daireler Arasındaki İlişki 154
a. Yargıtay’ın Daireleri Arasındaki İlişki 154
b. Fransız Temyiz Mahkemesinin Daireleri Arasındaki İlişki 158
2. Dairelerin Tabi Olduğu Hüküm ve İlkeler 160
a. Temel Yargılama Hakları ve Dairelerin Kuruluş ve Görevlerinin Kanunla Belirlenmesi Zorunluluğu 160
b. Dairelerinin Görevlerinin Tabii Hâkim Prensibine Uygun Olması Zorunluluğu 167
c. Dairelerin Yargılamalarına İlişkin Esaslar 169
aa. Yargıtay’ın Daireleri 169
bb. Fransız Temyiz mahkemesinin Dairelerine İlişkin Esaslar 172
3. Kurulların Tabi Olduğu Hüküm ve İlkeler 177
a. Yargıtay’ın Kurulları 177
b. Fransız Temyiz mahkemesinin Kurulları 181
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TEMYİZ MAHKEMELERİNİN YARGILAMASININ KONUSU
I. TEMYİZİN KONUSUNU OLUŞTURABİLECEK KARARLAR 187
A. Genel Olarak 187
B. Temyizin Konusunu Oluşturabilecek Kararların Hukuki Niteliği 191
1. Türk Hukukunda Temyizin Konusunu Oluşturabilecek Kararların Hukuki Niteliği 191
2. Türk Hukukunda Hukuki Niteliği Sebebiyle Temyizin Konusunu Oluşturamayan Kararlar 194
a. Sulh Hukuk Mahkemesinin Görevine Giren Kararlar 194
b. Bölge Adliye Mahkemesinin Görev Yetki ve Yargı Yeri Belirlenmesine İlişkin Kararları 196
c. Bölge Adliye Mahkemesinin HMK m. 353/f.I/b.a Hükmü Gereği Vermiş Olduğu Kararların Durumu 197
d. Çekişmesiz Yargı İşlerinde Verilen Kararlar 201
e. Geçici Hukuki Korumalar Hakkında Verilen Kararlar 202
f. Diğer Kararlar 202
3. Fransız Hukukunda Temyizin Konusunu Oluşturabilecek Kararların Hukuki Niteliği 203
a. Son Derece Mahkemesinin Nihai Kararları 203
b. Karma Kararların (Jugements Mixtes) Hukuki Rejimi 205
c. Usule İlişkin Kararların Hukuki Rejimi 207
d. Yetki Gaspına (Excès de Pouvoir) Yol Açan Kararların Hukuki Rejimi 211
C. Temyiz Sistemi 214
1. Değere Bağlı Temyiz Sistemi ve Anayasallık Sorunu 214
2. Temyize Konu Olan Değerin Belirlenmesi 225
a. Dava Değeri ve Kararın Değerine İlişkin Ayrım 225
b. Kararın Değerinin Hesaplanmasındaki Özel Durumlar 229
3. Başarıya Bağlı Temyiz Sistemi 239
a. Sisteme Yönelik Değerlendirmeler ve Eleştiriler 239
b. Başarıya Bağlı Temyiz Sisteminde Cour de cassation Tarafından Yapılan İnceleme ve Verilen Karar 245
II. TEMYİZ SEBEPLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ 251
A. Temyiz Sebeplerinin Teorik Dayanakları 251
1. Temyiz Sebepleri ve Temyiz İncelemesi Arasındaki İlişki 251
2. Temyiz Sebeplerinin Hukuki Niteliği 254
a. Hukuka Aykırılığın Hüküm Fıkrası Üzerindeki Etkisi Bakımından Yapılan Tasnif 254
b. İhlal Edilen Normun Karakteri Üzerinden Yapılan Tasnif 259
3. Fransız ve Türk Hukuklarında Maddi Hukuka Aykırılık 262
B. Fransız ve Türk Hukuklarında Usul Hukukuna İlişkin Temyiz Sebepleri 268
1. Türk Hukukundaki Sebepler 268
a. Dava Şartlarına Aykırılık 268
b. Delillerin Hukuka Aykırı Olarak Reddedilmesi 271
c. Karara Etki Eden Yargılama Hatalarının veya Eksiklerinin Bulunması 274
2. Fransız Hukukundaki Sebepler 278
a. Görev (Compétence Matérielle) 278
b. Yetki Gaspı (Excès de Pouvoir) 279
c. Şekil Kurallarına Aykırılık (Vices de Formes) 282
d. Aynı Dava Konusu Hakkında Birden Fazla Karar Bulunması 287
e. Kararın Hukuki Dayanağının Ortadan Kalkması (La Perte de Fondement Juridique) 289
f. Gerekçeye İlişkin Noksanlıklar (Défaut de Motifs) 292
C. Temyiz Sebeplerinin Re’Sen Dikkate Alınması 299
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
TEMYİZ MAHKEMESİ KARARI VE İÇTİHAT KURUMU
I. TEMYİZ MAHKEMELERİNİN KARAR TİPLERİ VE KARARLARININ SONUÇLARI 301
A. Temyiz Mahkemelerinin Karar Tipolojisinin Genel Olarak Değerlendirmesi 301
B. Temyiz Mahkemelerinin Usul Hukukuna İlişkin Kararları 303
1. Yargıtay’ın Usul Hukukuna İlişkin Kararları 303
a. Yargıtay’ın Usul Hukukuna İlişkin Kararları İçin Uygulanması Gereken Hükümler 303
b. Gönderme Kararı 304
c. Temyiz Müracaatının Reddi Kararı 305
d. Dosyanın Derece Mahkemesine İadesi Kararı 307
e. Temyiz Dilekçesinin Reddi Kararı 309
2. Fransız Temyiz mahkemesinin Usul Hukukuna İlişkin Kararları 310
a. Temyiz Müracaatının Usul Kurallarına Aykırı Olması 310
b. Dayanaktan Yoksun Temyiz Başvurularının Reddi 312
C. Temyiz Mahkemelerinin Esasa İlişkin Kararları 314
1. Yargıtay’ın Esasa İlişkin Kararları 314
a. Onama Kararı 314
b. Düzelterek Onama 315
c. Bozma Kararı 323
aa. Bozma Kararının Tanımı ve Unsurları 323
bb. Direnme Kararı Verilmesi Hâlinde Bozmanın Etkisi 324
cc. Uyma Kararı Verilmesi Hâlinde Bozmanın Etkisi 328
2. Fransız Temyiz mahkemesinin Esasa İlişkin Kararları 337
a. Onama Kararı (Arrêt de Rejet) 337
b. Bozma Kararı (Arrêt de Cassation) 340
aa. Bozmanın Etkisi 340
bb. Bozmadan Sonra Yapılacak Yargılamanın Esasları 344
cc. Bozma Kararı Üzerine Temyiz Mahkemesinin Uyuşmazlığın Esasına İlişkin Karar Vermesi 348
II. TEMYİZ MAHKEMESİNİN İÇTİHADI 354
A. İçtihat Kurumu 354
1. İçtihadın Tanımı ve Unsurları 354
2. Kanunun Yorumu ve Hukuk Yaratma 360
3. Temyiz Mahkemelerinin İçtihadının Etkisi 365
B. İçtihatların Birleştirilmesi 369
1. Türk Hukukunda İçtihadın Birleştirilmesi Kararı 369
a. İçtihadı Birleştirme Kararlarının Usulü 369
b. İçtihadı Birleştirme Kararının Bağlayıcı Etkisi 377
2. Fransız Temyiz mahkemesinin Kurullarının Kararları 382
Sonuç 385
Kaynakça 391 |