İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER
Yedinci Baskıya Önsöz V
1. 1982 Anayasası 1
2. 1961 Anayasası 115
3. 1924 Anayasası 179
4. 1921 Anayasası 191
5. 1876 Anayasası 195
6. TBMM İçtüzüğü 215
7. Siyasi Partiler Kanunu 275
8. Milletvekili Seçim Kanunu 331
9. Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun 355
10. Cumhurbaşkanı Seçim Kanunu 455
11. Anayasa Mahkemesi’nin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında
Kanun 467
12. Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü 509
13. Anayasa Değişikliklerinin Halkoyuna Sunulmasına Dair Kanun 565
14. Hakimler ve Savcılar Kurulu Kanunu 569
15. Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanun 601
16. Bilgi Edinme Kanunu 605
17. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 617
18. AİHS 1. Protokol 635
19. AİHS 4. Protokol 637
20. AİHS 7. Protokol 641
21. AİHS 12. Protokol 645
22. AİHS 6. Protokol 647
VIII
23. AİHS 13. Protokol 649
24. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi 653
25. İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesi 659
26. BM Siyasi ve Medeni Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme 661
27. BM Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme 683
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1982) 1
1982 Anayasası
TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASI
(1982)
Kanun No. : 2709
Kabul Tarihi : 7.11.1982
Yayımlandığı R.G. : Tarih: 9.11.1982 Sayı: 17863 (Mükerrer)
Yayımlandığı Düstur : Tertip: 5 Cilt: 22 Sayfa: 3
Madde
BİRİNCİ KISIM
Genel Esaslar
I. Devletin şekli 1
II. Cumhuriyetin nitelikleri 2
III. Devletin bütünlüğü, resmî dili, bayrağı, millî marşı ve başkenti 3
IV. Değiştirilemeyecek hükümler 4
V. Devletin temel amaç ve görevleri 5
VI. Egemenlik 6
VII. Yasama yetkisi 7
VIII. Yürütme yetkisi ve görevi 8
IX. Yargı yetkisi 9
X. Kanun önünde eşitlik 10
XI. Anayasanın bağlayıcılığı ve üstünlüğü 11
İKİNCİ KISIM
Temel Haklar ve Ödevler
BİRİNCİ BÖLÜM
Genel Hükümler
I. Temel hak ve hürriyetlerin niteliği 12
II. Temel hak ve hürriyetlerin sınırlanması 13
III. Temel hak ve hürriyetlerin kötüye kullanılamaması 14
IV. Temel hak ve hürriyetlerin kullanılmasının durdurulması 15
V. Yabancıların durumu 16
2 Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1982)
İKİNCİ BÖLÜM
Kişinin Hakları ve Ödevleri
I. Kişinin dokunulmazlığı, maddî ve manevî varlığı 17
II. Zorla çalıştırma yasağı 18
III. Kişi hürriyeti ve güvenliği 19
IV. Özel hayatın gizliliği ve korunması
A. Özel hayatın gizliliği 20
B. Konut dokunulmazlığı 21
C. Haberleşme hürriyeti 22
V. Yerleşme ve seyahat hürriyeti 23
VI. Din ve vicdan hürriyeti 24
VII. Düşünce ve kanaat hürriyeti 25
VIII. Düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti 26
IX. Bilim ve sanat hürriyeti 27
X. Basın ve yayımla ilgili hükümler
A. Basın hürriyeti 28
B. Süreli ve süresiz yayın hakkı 29
C. Basın araçlarının korunması 30
D. Kamu tüzelkişilerinin elindeki basın dışı kitle haberleşme araçlarından
yararlanma hakkı 31
E. Düzeltme ve cevap hakkı 32
XI. Toplantı hak ve hürriyetleri
A. Dernek kurma hürriyeti 33
B. Toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkı 34
XII. Mülkiyet hakkı 35
XIII. Hakların korunması ile ilgili hükümler
A. Hak arama hürriyeti 36
B. Kanunî hâkim güvencesi 37
C. Suç ve cezalara ilişkin esaslar 38
XIV. İspat hakkı 39
XV. Temel hak ve hürriyetlerin korunması 40
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Sosyal ve Ekonomik Haklar ve Ödevler
I. Ailenin korunması ve çocuk hakları 41
II. Eğitim ve öğrenim hakkı ve ödevi 42
III. Kamu yararı
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1982) 3
1982 Anayasası
A. Kıyılardan yararlanma 43
B. Toprak mülkiyeti 44
C. Tarım, hayvancılık ve bu üretim dallarında çalışanların korunması 45
D. Kamulaştırma 46
E. Devletleştirme ve özelleştirme 47
IV. Çalışma ve sözleşme hürriyeti 48
V. Çalışma ile ilgili hükümler
A. Çalışma hakkı ve ödevi 49
B. Çalışma şartları ve dinlenme hakkı 50
C. Sendika kurma hakkı 51
D. Sendikal faaliyet (mülga) 52
VI. Toplu iş sözleşmesi, grev hakkı ve lokavt
A. Toplu iş sözleşmesi ve toplu sözleşme hakkı 53
B. Grev hakkı ve lokavt 54
VII. Ücrette adalet sağlanması 55
VIII. Sağlık, çevre ve konut
A. Sağlık hizmetleri ve çevrenin korunması 56
B. Konut hakkı 57
IX. Gençlik ve spor
A. Gençliğin korunması 58
B. Sporun geliştirilmesi ve tahkim 59
X. Sosyal güvenlik hakları
A. Sosyal güvenlik hakkı 60
B. Sosyal güvenlik bakımından özel olarak korunması gerekenler 61
C. Yabancı ülkelerde çalışan Türk vatandaşları 62
XI. Tarih, kültür ve tabiat varlıklarının korunması 63
XII. Sanatın ve sanatçının korunması 64
XIII. Devletin iktisadî ve sosyal ödevlerinin sınırları 65
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Siyasî Haklar ve Ödevler
I. Türk vatandaşlığı 66
II. Seçme, seçilme ve siyasî faaliyette bulunma hakları 67
III. Siyasî partilerle ilgili hükümler
A. Parti kurma, partilere girme ve partilerden ayrılma 68
B. Siyasî partilerin uyacakları esaslar 69
IV. Kamu hizmetlerine girme hakkı
A. Hizmete girme 70
4 Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1982)
B. Mal bildirimi 71
V. Vatan hizmeti 72
VI. Vergi ödevi 73
VII. Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı 74
ÜÇÜNCÜ KISIM
Cumhuriyetin Temel Organları
BİRİNCİ BÖLÜM
Yasama
I. Türkiye Büyük Millet Meclisi
A. Kuruluşu 75
B. Milletvekili seçilme yeterliliği 76
C. Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanının seçim dönemi 77
D. Türkiye Büyük Millet Meclisi seçimlerinin geriye bırakılması ve
ara seçimleri 78
E. Seçimlerin genel yönetim ve denetimi 79
F. Üyelikle ilgili hükümler
1. Milletin temsili 80
2. Andiçme 81
3. Üyelikle bağdaşmayan işler 82
4. Yasama dokunulmazlığı 83
5. Milletvekilliğinin düşmesi 84
6. İptal istemi 85
7. Ödenek ve yolluklar 86
II. Türkiye Büyük Millet Meclisinin görev ve yetkileri
A. Genel olarak 87
B. Kanunların teklif edilmesi ve görüşülmesi 88
C. Kanunların Cumhurbaşkanınca yayımlanması 89
D. Milletlerarası andlaşmaları uygun bulma 90
E. Kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi verme (mülga) 91
F. Savaş hali ilânı ve silahlı kuvvet kullanılmasına izin verme 92
III. Türkiye Büyük Millet Meclisinin faaliyetleri ile ilgili hükümler
A. Toplanma ve tatil 93
B. Başkanlık Divanı 94
C. İçtüzük, siyasî parti grupları ve kolluk işleri 95
D. Toplantı ve karar yeter sayısı 96
E. Görüşmelerin açıklığı ve yayımlanması 97
IV. Türkiye Büyük Millet Meclisinin bilgi edinme ve denetim yolları
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1982) 5
1982 Anayasası
A. Genel olarak (madde kenar başlığı yok) 98
B. Gensoru 99
C. Meclis soruşturması 100
İKİNCİ BÖLÜM
Yürütme
I. Cumhurbaşkanı
A. Adaylık ve seçimi 101
B. Seçimi (mülga) 102
C. Andiçmesi 103
D. Görev ve yetkileri 104
E. Cumhurbaşkanının cezai sorumluluğu 105
F. Cumhurbaşkanı yardımcıları, Cumhurbaşkanına vekâlet ve bakanlar 106
G. Cumhurbaşkanı Genel Sekreterliği (mülga) 107
H. Devlet Denetleme Kurulu 108
II. Bakanlar Kurulu
A. Kuruluş (mülga) 109
B. Göreve başlama ve güvenoyu (mülga) 110
C. Görev sırasında güvenoyu (mülga) 111
D. Görev ve siyasî sorumluluk (mülga) 112
E. Bakanlıkların kurulması ve bakanlar (mülga) 113
F. Seçimlerde geçici Bakanlar Kurulu (mülga) 114
G. Tüzükler (mülga) 115
H. Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanı seçimlerinin yenilenmesi116
İ. Millî Savunma
1. Başkomutanlık ve Genelkurmay Başkanlığı 117
2. Millî Güvenlik Kurulu 118
III. Olağanüstü hal yönetimi
1. Tabiî afet ve ağır ekonomik bunalım sebebiyle olağanüstü hal ilânı(madde
kenar başlığı yok) 119
2. Şiddet olaylarının yaygınlaşması ve kamu düzeninin ciddî şekilde
bozulması sebepleriyle olağanüstü hal ilânı (mülga) 120
3. Olağanüstü hallerle ilgili düzenleme (mülga) 121
B. Sıkıyönetim, seferberlik ve savaş hali (mülga) 122
IV. İdare
A. İdarenin esasları
1. İdarenin bütünlüğü ve kamu tüzelkişiliği 123
2. Yönetmelikler 124
6 Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1982)
B. Yargı yolu 125
C. İdarenin kuruluşu
1. Merkezî idare 126
2. Mahallî idareler 127
D. Kamu hizmeti görevlileriyle ilgili hükümler
1. Genel ilkeler 128
2. Görev ve sorumlulukları, disiplin kovuşturulmasında güvence 129
E. Yükseköğretim kurumları ve üst kuruluşları
1. Yükseköğretim kurumları 130
2. Yükseköğretim üst kuruluşları 131
3. Yükseköğretim kurumlarından özel hükümlere tâbi olanlar 132
F. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu, radyo ve televizyon kuruluşları ve
kamuyla ilişkili haber ajansları 133
G. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu 134
H. Kamu Kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları 135
İ. Diyanet İşleri Başkanlığı 136
J. Kanunsuz emir 137
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Yargı
I. Genel hükümler
A. Mahkemelerin bağımsızlığı 138
B. Hâkimlik ve savcılık teminatı 139
C. Hâkimlik ve savcılık mesleği 140
D. Duruşmaların açık ve kararların gerekçeli olması 141
E. Mahkemelerin kuruluşu 142
F. Devlet Güvenlik Mahkemeleri (mülga) 143
G. Adalet hizmetlerinin denetimi 144
H. Askerî yargı (mülga) 145
II. Yüksek mahkemeler
A. Anayasa Mahkemesi
1. Kuruluşu 146
2. Üyelerin görev süresi ve üyeliğin sona ermesi 147
3. Görev ve yetkileri 148
4. Çalışma ve yargılama usulü 149
5. İptal davası 150
6. Dava açma süresi 151
7. Anayasaya aykırılığın diğer mahkemelerde ileri sürülmesi 152
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1982) 7
1982 Anayasası
8. Anayasa Mahkemesinin kararları 153
B. Yargıtay 154
C. Danıştay 155
D. Askerî Yargıtay (mülga) 156
E. Askerî Yüksek İdare Mahkemesi (mülga) 157
F. Uyuşmazlık Mahkemesi 158
III. Hâkimler ve Savcılar Kurulu 159
IV. Sayıştay 160
DÖRDÜNCÜ KISIM
Malî ve Ekonomik Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
Malî Hükümler
I. Bütçe
A. Bütçe ve Kesinhesap 161
B. Bütçenin görüşülmesi (mülga) 162
C. Bütçelerde değişiklik yapılabilme esaslar (mülga)ı 163
D. Kesinhesap (mülga) 164
E. Kamu iktisadî teşebbüslerinin denetimi 165
İKİNCİ BÖLÜM
Ekonomik Hükümler
I. Planlama; Ekonomik ve Sosyal Konsey 166
II. Piyasaların denetimi ve dış ticaretin düzenlenmesi 167
III. Tabiî servetlerin ve kaynakların aranması ve işletilmesi 168
IV. Ormanlar ve orman köylüsü
A. Ormanların korunması ve geliştirilmesi 169
B. Orman köylüsünün korunması 170
V. Kooperatifçiliğin geliştirilmesi 171
VI. Tüketiciler ile esnaf ve sanatkârların korunması
A. Tüketicilerin korunması 172
B. Esnaf ve sanatkârların korunması 173
8 Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1982)
BEŞİNCİ KISIM
Çeşitli Hükümler
I. İnkılâp kanunlarının korunması 174
ALTINCI KISIM
Geçici Hükümler
Geçici Madde 1
Geçici Madde 2
Geçici Madde 3
Geçici Madde 4
Geçici Madde 5
Geçici Madde 6
Geçici Madde 7
Geçici Madde 8
Geçici Madde 9
Geçici Madde 10
Geçici Madde 11
Geçici Madde 12
Geçici Madde 13
Geçici Madde 14
Geçici Madde 15
Geçici Madde 16
Geçici Madde 17
Geçici Madde 18
Geçici Madde 19
YEDİNCİ KISIM
Son Hükümler
I. Anayasanın değiştirilmesi, seçimlere ve halkoylamasına katılma 175
II. Başlangıç ve kenar başlıklar 176
III. Anayasanın yürürlüğe girmesi 177 |