İÇİNDEKİLER
Önsöz 7 Kısaltmalar 15 § 1. GİRİŞ 23 1. KONUNUN SUNULMASI VE GEREKÇELENDİRİLMESİ 23 2. ÇALIŞMANIN SİSTEMATİK YAPISI, KAPSAMI VE TERMİNOLOJİ 28 3. VERGİ ÖDEVİ İLİŞKİSİ 32 BİRİNCİ BÖLÜM: VERGİ ÖDEVLİSİ § 2. ALMAN VERGİ USUL KANUNU’NDA (AO) VERGİ ÖDEVLİSİ KAVRAMI 39 1. VERGİ ÖDEVLİSİ KAVRAMININ ANLAMI VE KAPSAMI 39 2. “VERGİ ÖDEVLİSİ” İLE “KATILIMCI” KAVRAMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİSİ 45 3. “VERGİ ÖDEVLİSİ” VE “KATILIMCI” İLE “DİĞER KİŞİ” KAVRAMLARININ BİRBİRİNDEN AYIRT EDİLMESİ 49 4. KISA DEĞERLENDİRME 50 § 3. VERGİ ÖDEVLİSİNİN HAKLARI VE BİRLİKTE ETKİ ÖDEVLERİ 53 1. GENEL OLARAK VERGİ ÖDEVLİSİNİN HAK VE ÖDEVLERİNİN ALMAN VERGİ USUL KANUNU’NDA (AO) DÜZENLENME ŞEKLİ 53 2. VERGİ ÖDEVLİSİNİN HAKLARI 54 2.1. Hukuki Dinlenilme Hakkı 54 2.2. Kendisiyle İlgili Bilgilere Ulaşım Hakkı 60 2.3. Kendisine Ait Bilgi ve Belgeleri Sunma Hakkı (İspat Dilekçesi Hakkı) 66 2.4. Bilgi Alma Hakkı 70 2.4.1. Genel Olarak Bilgi Alma Hakkı ve Alınan Bilginin İdare Bakımından Bağlayıcılığı 70 2.4.2. Talepte Bulunmaksızın (/Kendiliğinden) Bilgilendirilme Hakkı 77 2.4.2.1. Uyarılma Hakkı 77 2.4.2.2. İdari Usuldeki Hak ve Ödevleri Konusunda Bilgilendirilme Hakkı 82 2.4.3. Talep Üzerine Bilgi Alma Hakkı 84 2.4.3.1. Henüz Gerçekleşmemiş Durumlar Hakkında “Bağlayıcı Bilgi” Alma Hakkı 84 2.4.3.2. Gerçekleşmiş ve Denetlenmiş Durumlara İlişkin Olarak Bağlayıcı Bilgi (/Söz) Alma Hakkı 92 2.5. Kendisine Ait Bilgilerin Gizli Tutulması Hakkı (/Vergi Mahremiyeti Hakkı) 98 2.6. Bilgi ve İbrazdan Kaçınma Hakkı 108 2.6.1. Genel Açıklama 108 2.6.2. Vergi Ödevlisinin, Bilgi ve İbraz İçin Zorlanamaması Hakkı 110 2.6.3. Vergi Ödevlisinin Kaçınma Hakkının, Vergilendirme Usulündeki Başka Kimselerin Kaçınma Hakkından Ayırt Edilmesi 114 2.6.3.1. Katılımcı Yakınlarının Bilgi, Yemin ve İbrazdan Kaçınma Hakkı 114 2.6.3.2. “Diğer Kişi”lerin Bilgi ve İbrazdan Kaçınma Hakkı 118 2.6.3.3. Meslek Sırrını Koruma Amacıyla Bilgi ve İbrazdan Kaçınma Hakkı 120 2.7. Kendini Temsil Ettirme Hakkı 123 3. VERGİ ÖDEVLİSİNİN “BİRLİKTE ETKİ” ÖDEVLERİ 126 3.1. Genel Olarak “Birlikte Etki Ödevi” 126 3.2. Bilgi Verme Ödevi 129 3.2.1. Vergi İdaresinin Talebi Olmaksızın Kendiliğinden Bilgi Verme Ödevi 129 3.2.1.1. İşletmeyi, Faaliyeti ve İştirakleri Bildirim Ödevi 129 3.2.1.2. Vergi Beyannamesi Verme Ödevi 134 3.2.2. Vergi İdaresinin Talebi Üzerine Bilgi Verme (/Açıklama) Ödevi 142 3.2.2.1. Genel “Bilgi Verme Ödevi” 142 3.2.2.2. Alacaklıların ve İstihkak Sahiplerinin İsmini Açıklama Ödevi 148 3.3. Defter Tutma ve Kayıt Yapma Ödevi 150 3.4. Defter ve Kayıtlar ile Diğer Belgeleri Muhafaza Ödevi 157 3.5. İbraz Ödevi 160 3.5.1. Defter ve Kayıtlar ile Diğer Belgeleri İbraz Ödevi 160 3.5.2. Değerli Malları İbraz Ödevi 163 3.6. Kimlik (Belirleme) Numarası Kullanma Ödevi 165 3.7. Yemin Yerine Geçen Teminat Verme Ödevi 170 3.8. Yardım ve/veya Katlanma Ödevleri 173 3.9. İstatistikle İlgili veya Eğitimi Destekleme Amaçlı Sorulara Cevap Verme Ödevi 174 3.10. Hesap Doğruluğu Ödevi 175 İKİNCİ BÖLÜM: VERGİ İDARESİ § 4. VERGİ İDARESİNİN YAPISI: FEDERAL DEVLET YAPISININ BİR SONUCU OLARAK İKİ BAŞLI VERGİ İDARESİ 181 1. Federal Maliye İdaresi 181 1.1. Federal Maliye İdaresinin Görev ve Yetki Alanları 181 1.1.1. Federal Maliye İdaresinin “Tek Görev ve Yetkili İdare” Olduğu Durumlar 181 1.1.2. Federal Maliye İdaresinin “Görevlendiren İdare” Olduğu Durumlar 183 1.1.3. Federal Maliye İdaresinin “Denetim İdaresi” Olduğu Durumlar 189 1.2. Federal Maliye İdaresinin Kuruluşu ve Örgütlenme Yapısı 192 2. Eyalet Maliye İdaresi 196 2.1. Eyalet Maliye İdaresinin Görev ve Yetki Alanları 196 2.1.1. Eyalet Maliye İdaresinin “Tek Görev ve Yetkili İdare” Olduğu Durumlar 196 2.1.2. Eyalet Maliye İdaresinin “Görevlendirilen İdare” Olduğu Durumlar 197 2.2. Eyalet Maliye İdaresinin Kuruluşu ve Örgütlenme Yapısı 199 2.2.1. Genel Yapı 199 2.2.2. Özel Olarak: İş Düzenleri ve Çalışma Şekilleri Bakımından Vergi Dairelerinin Organizasyon Yapısı 201 3. Federatif Yapı Nedeniyle Vergilendirmede Yaşanan Sorunlar 205 § 5. VERGİ İDARESİNİN VERGİYİ, -RE’SEN, YASAYA UYGUN VE EŞİT ŞEKİLDE- TESPİT VE TAHSİL GÖREV VE YETKİSİ 211 1. GENEL OLARAK KAMUSAL GÜCE DAYALI BİR VERGİLENDİRME USULÜ SİSTEMİNDE VERGİ İDARESİNİN GÖREV VE YETKİLERİ 211 2. VERGİNİN YASAYA UYGUN VE EŞİT ŞEKİLDE TESPİT VE TAHSİLİ EMRİ 215 2.1. Emrin Anlamı 215 2.2. Kitle İdaresinde Emrin Gerçekleştirilmesi 219 2.2.1. Kural (/İdeal) ile Uygulama Arasındaki Uçurum 219 2.2.2. Yasaya Uygun ve Eşit Vergilendirmeyi Yapısal Olarak Sağlama Yaklaşımı: Risk Yönetim Sistemi 223 2.2.3. Kısa Değerlendirme 229 3. VERGİSEL DURUMUN ARAŞTIRILMASI 231 3.1. Re’sen Araştırma İlkesi 231 3.1.1. Re’sen Araştırma İlkesinin Anlamı 231 3.1.2. Re’sen Araştırma İlkesinin Kapsamı 234 3.1.3. Re’sen Araştırma İlkesinin Vergi Ödevlisinin Birlikte Etki Ödeviyle İlişkisi 238 3.1.4. Vergisel Durumun Tespiti (/İspat) 242 3.1.4.1. Delillerin Serbest Değerlendirilmesi İlkesi 242 3.1.4.2. İspat Ölçüsü 243 3.1.4.2.1. İspat Ölçüsü Bakımından Kural 243 3.1.4.2.2. Birlikte Etki Ödevinin Yerine Getirilmediği Hallerde İspat Ölçüsünün Azalması 244 3.2. Vergisel Durumun Açıklanmasında Özel Usuller 248 3.2.1. İnceleme 248 3.2.1.1. İncelemenin Amacı, Diğer Araçlardan Ayırdedilmesi, Özellikleri ve Hukuki Sonuçları 248 3.2.1.2. İncelemenin Kapsamı 253 3.2.1.2.1. İncelemenin Sübjektif Kapsamı 253 3.2.1.2.1.1. İncelemeye Tabi Olan Vergi Ödevlileri 253 3.2.1.1.1.2. Somut Olayda İncelenecek Mükellefin Tespiti (Neden Kriteri) 257 3.2.1.2.2. İncelemenin Objektif Kapsamı (/İncelemenin Konusu) 264 3.2.1.2.3. İncelemenin Zamansal Kapsamı 267 3.2.1.3. İnceleme Yetkisi 269 3.2.1.4. İnceleme Yeri 273 3.2.1.5. İnceleme Akışı 274 3.2.1.5.1. İncelemeye Hazırlık ve Yazılı İnceleme Kararı 274 3.2.1.5.2. İncelemenin Yapılması 279 3.2.1.5.3. Kapanış Konuşması 284 3.2.1.6. İnceleme Raporu 286 3.2.1.7. Yakın Zamanlı İnceleme Modelleri 288 3.2.2. Arama 293 3.2.2.1. Aramaya İlişkin Genel Bilgiler 293 3.2.2.2. Aramaya Yapmaya Yetkili Olanlar ve Yetkileri 294 3.2.2.3. Aramanın Yapılması 298 3.2.2.3.1. Vergi Suçu ve Kabahatlerini Ortaya Çıkarma Amacıyla Arama 298 3.2.2.2.2. Vergi Suçu ve Kabahatlerinin Ortaya Çıkarılmasıyla Bağlantılı Olarak Matrahı Tespit Etme Amacıyla Arama 302 3.2.2.2.3. Bilinmeyen Vergisel Olayların Araştırılması ve Ortaya Çıkartılması Amacıyla Arama 304 3.2.3. Vergi Gözetimi 310 3.2.3.1. Genel Olarak 310 3.2.3.2. Keşif 311 3.2.3.3. Kişi ve İşletme Kaydı 312 3.2.3.4. Özel Tüketim Vergilerinde Vergi Gözetimi 314 3.2.3.4.1. Genel Yapı 314 3.2.3.4.2. Özel Bir Vergi Gözetimi Aracı: Yoklama 318 3.3. İdari Yardım ve Kontrol Bildirimleri 326 3.3.1. Vergilendirme İçin Vergi İdaresinin Bilgi Edinmesinin Önemi, Hukuki Temeli ve Kapsamı 326 3.3.2. İdari Yardım 328 3.3.2.1. Ülke İçinde İdari Yardım 328 3.3.2.2. Devletlerarası İdari Yardım 330 3.3.3. Kontrol Bildirimleri 333 4. VERGİNİN TESPİTİ USULÜ (/VERGİ TESPİT USULÜ) 341 4.1. Vergi Tespitinin Anlamı 341 4.2. Vergi Tespiti Türleri 344 4.2.1. Kural Durum: “Tarh” Yoluyla Vergi Tespiti 344 4.2.1.1. Genel Olarak Tarh 344 4.2.1.2. Tarhın Hukuki Niteliği, Şekli ve İçeriği 348 4.2.1.3. Tarhın Tebliği ve Kesinleşmesi 357 4.2.1.4. Tarh Çeşitleri 360 4.2.1.4.1. Yasaca Öngörülen Normal Durum: Nihai Vergi Tarhı 360 4.2.1.4.2. Uygulamadaki Normal Durum: İnceleme Kaydıyla Tarh 360 4.2.1.4.3. Özel Bir Durum: Geçici Vergi Tarhı 364 4.2.1.5. Tarhın Düzeltilmesi 367 4.2.1.5.1. Genel Olarak 367 4.2.1.5.2. Düzeltme Nedenleri 369 4.2.1.5.2.1. § 172 AO Temelinde Kesin Tarhın Düzeltilmesi 369 4.2.1.5.2.2. Yeni Olaylar veya Deliller Nedeniyle Düzeltme 370 4.2.1.5.2.3. Birbirleriyle Çelişen Tarhların Düzeltilmesi 374 4.2.1.5.2.4. Diğer Düzeltme Nedenleri 375 4.2.2. Tarh Yapılmaksızın Vergi Tespiti: Vergi Bildirimi ve Vergi İşareti/Damgası Kullanılması 376 4.3. Vergi Matrahının Özel Tespiti 378 4.4. Vergi Tespit Zamanaşımı 382 5. VERGİNİN TAHSİLİ USULÜ (/VERGİ TAHSİL USULÜ) 383 5.1. Genel Olarak Vergi Tahsil Usulü 383 5.2. Vergi Borcu İlişkisinden Kaynaklanan Hakların Gerçekleştirilme Şartları 385 5.2.1. Hakkın bir “Adlı-İşleme”le Tespiti 385 5.2.2. Tahakkuk 387 5.2.2.1. Tahakkukun Anlamı, Önemi, Konusu ve Şartları 387 5.2.2.2. Tahakkukun Başka Bir Zamana Bırakılması 391 5.2.2.2.1. Erteleme 391 5.2.2.2.2. Ödemenin Geri Bırakılması 394 5.2.3. Vergi Borcu İlişkisinden Kaynaklanan Hakların Sona Ermesi 395 5.2.3.1. Ödeme 395 5.2.3.1.1. Ödeme Yeri, Ödeme Araçları ve Ödeme Zamanı 395 5.2.3.1.2. Ödememeye Bağlı Hukuki Sonuç: Gecikme Zammı 397 5.2.3.2. Takas 399 5.2.3.3. Adalet Terkini 402 5.2.3.4. Tahsil Zamanaşımı 404 ÖZET VE SONUÇ 407 Kaynakça 413 Kavram Dizini 423 Yazarın Akademik Çalışmalar Listesi* 427 |