|
İÇİNDEKİLER
Sunuş 7 Kısaltmalar 19 BİRİNCİ AYIRIM
GENEL OLARAK KIDEM TAZMİNATI I. KIDEM TAZMİNATI KAVRAMI 27 II. KIDEM TAZMİNATININ TARİHSEL GELİŞİMİ 28 A. İş Kanunu Çerçevesinde 28 B. Deniz İş Kanunu Kapsamında 29 C. Basın İş Kanunu Çerçevesinde 30 D. Borçlar Kanunu Kapsamında 30 III. KIDEM TAZMİNATININ HUKUKİ NİTELİĞİ 31 İKİNCİ AYIRIM
4857 sy. İŞ KANUNU’NDA KIDEM TAZMİNATI BİRİNCİ BÖLÜM
İŞK’DA KIDEM TAZMİNATIYLA İLGİLİ HÜKÜMLER VE TARİHÇESİ I. KIDEM TAZMİNATIYLA İLGİLİ YASA HÜKÜMLERİ 37 A. 4857 Sayılı İş Kanunu’nun Kıdem Tazminatıyla İlgili Hükümleri 37 B. 1475 Sayılı İş Kanunu’nun Kıdem Tazminatıyla İlgili Hükmü 37 II. İŞK’DAKİ KIDEM TAZMİNATININ TARİHÇESİ. 40 İKİNCİ BÖLÜM
KIDEM TAZMİNATINA HAK KAZANMA KOŞULLARI I. İŞ KANUNUNA TABİ SÜREKLİ BİR İŞTE İŞ SÖZLEŞMESİYLE ÇALIŞMA BULUNMALIDIR 43 A. 4857 Sayılı İş Kanununun Kişi Bakımından Uygulanma Alanı 44 1. İşçi 44 2. İşveren 47 3. İşveren Vekili 49 a. İşveren Vekilinin Öğe ve Özellikleri 49 b. İşveren Vekilinin İşlemlerinin Sonucu 50 4. Alt İşveren 51 a. Gerçekleşme Koşulları 52 b. Alt İşveren İşçilerine Karşı Sorumluluk 52 c. Alt İşveren İlişkisinin Geçersizliği 55 B. İş Kanununun Yer Bakımından Uygulanma Alanı (işyeri) 55 C. İş Kanunu’nun Faaliyetler/İşler Bakımından Kapsamı 56 1. İş Kanununa Tabi Olmayan İşler 57 a. Deniz ve Hava Taşıma İşleri 57 aa. Deniz Taşıma İşleri 57 bb. Hava Taşıma İşleri 58 b. Belli Sayıdan Az İşçi Çalıştırılan Tarım ve Orman İşleri İşyerinde/İşletmelerinde 58 c. Aile Ekonomisi Sınırları İçinde Kalan Tarımla İlgili Her Çeşit Yapı İşleri 59 d. Bir Ailenin Üyeleri veya Hısımları Arasında Dışarıdan Başka Biri Katılmayarak Evlere ve El Sanatlarının Yapıldığı İşlerde 59 e. Ev Hizmetleri 60 f. Çıraklar ve İlişkileri 60 g. Profesyonel Sporcular 60 h. Rehabilite Edilenler (ve Yaptıkları İşler) 61 ı. 5362 sy. Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanunu’nun 3/a Maddesi Tarifine Uygun Üç Kişinin Çalıştığı İşyerleri 61 YARGITAY KARARI 63 j. Basın İş Kanununa Tabi İşler (ve İşçiler) 65 D. Hizmet (İş) Sözleşmesi Kavramı 66 1. İş Sözleşmesinin Öğeleri 67 a. İş (Çalışma) Unsuru 67 b. Bağımlılık Unsuru 68 c. Ücret (Karşılık) Unsuru 69 2. Hizmet (İş) Sözleşmesinin Tarafları 70 3. Hizmet (İş) Sözleşmesinin Yapılması 70 a. Sözleşme Görüşmeleri 70 b. Tarafların Ehliyeti 77 c. Sözleşmenin İçeriği 79 d. Şekli 79 e. Süresi 80 f. Serbestçe/Zorla Kurulması 81 4. İş İlişkisinin Türleri 82 a. Tipik/Atipik İş İlişkileri 82 b. Belirli/Belirsiz Sürelilik 83 c. Kısmi Süreli Çalışma ve Türleri 83 d. Ödünç İş İlişkisi (Geçici İş İlişkisi) 84 e. Grupla (Takım ile) Kurulan İş İlişkisi 86 f. Evde Çalışma İlişkisi 87 g. Deneme Süreli/Deneme Süresiz İş İlişkileri 87 5. Hizmet Sözleşmesinin Geçersizliği ve Geçersizliğin Sonuçları 88 a. Geçersizliğin Etkisi 89 6. Hizmet Sözleşmesinden Doğan Haklar/Borçlar 90 a. İşçinin Borçları 90 aa. İşgörme (Çalışma) Borcu 91 bb. İtaat (Uyma) Borcu 92 cc. Sadakat Borcu 93 b. İşverenin Borçları 95 aa. Ücret Ödeme Borcu 95 aaa. Ücret Sistemleri 96 bbb. Ücretin Miktarı 97 ccc. Ödenme Yeri 98 ddd. Ödenme Zamanı 99 eee. Ödenme Biçimi 99 fff. Ödeneceği Kişi 100 ggg. Ödemenin İspatı 100 hhh. Ücret Garanti Fonu 100 iii. Diğer Hususlar 100 bb. İşçiyi Gözetme Borcu 101 cc. Eşit Davranma Borcu (Haksız Ayırım Yasağı) 102 dd. Diğer Borçlar 104 7. İş Sözleşmesinin Sona Ermesi 104 YARGITAY KARARI 104 II. İŞ SÖZLEŞMESİ KIDEM TAZMİNATINA İMKAN VERİR BİÇİMDE SON BULMALIDIR 105 A. İşçinin Ölümü 108 YARGITAY KARARLARI 110 B. Kıdem Tazminatına Hak Kazandıran Fesih Halleri 112 1. İş Sözleşmesinin İşçi Tarafından Feshi 112 a. İş Sözleşmesinin İşçi Tarafından Haklı Nedenle Feshi 113 aa. İŞK. 24 Çerçevesinde Haklı Nedenle Fesih Halleri (Tartışmasız Haller) 113 aaa. Sağlık Sebeplerine Dayanan Fesih 114 YARGITAY KARARLARI 118 bbb. Ahlak ve İyiniyet Kurallarına Uymayan Haller ve Benzerleri 129 b. İş Sözleşmesi Yapılırken İşverenin İşçiyi Yanıltması (İş K. 24/II-a) 130 c. İşverenin İşçinin veya Ailesi Üyelerinden Birinin Şeref ve Namusuna Dokunacak Şekilde Söz veya Davranışlar Sergilemesi Yahut İşçiye Cinsel Tacizde Bulunması (İş K. 24/II-b) 131 d. İşverenin İşçiye veya Ailesi Üyelerine Sataşması, İsnatlarda Bulunması Yahut Suç İşlemesi, Suça Özendirmesi (İş K. 24/II-ç) 132 aa. İşverenin Sataşması veya Gözdağı Vermesi 133 bb. İşverenin Kanuna Aykırı Davranışa Özendirmesi, Teşviki ve Sürüklemesi 134 cc. İşverenin Hapsi Gerektiren Bir Suç İşlemesi 134 dd. İşverenin İşçi Hakkında Şeref ve Haysiyet Kırıcı Asılsız İsnat veya İthamda Bulunması 135 Yargıtay Kararları 135 e. İşyerinde 3. Kişilerin Cinsel Tacizine Uğramak (İş K. 24/II-d) 141 YARGITAY KARARLARI 143 f. İşçi Ücretinin Kanun ve Sözleşme Hükümlerine Uygun Olarak Hesaplanmaması ve Ödenmemesi (İş K. 24/II-e) 144 YARGITAY KARARLARI 150 g. İşçiye Az Miktarda İş Verilmesi/İş Koşullarının Uygulanmaması (İş K. 24/II-f) 157 YARGITAY KARARLARI 159 aa. Zorlayıcı Nedenler (İş K. 24/III) 168 YARGITAY KARARLARI 171 bb. İşçi Tarafından İşK.24 Dışındaki Haklı Fesih Halleri 177 2. Muvazzaf Askerlik Nedeniyle Fesih 178 YARGITAY KARARLARI 181 3. Yaşlılık/Malullük Aylığı veya Toptan Ödeme Almak Amacıyla Akdin Feshi 186 4. Emekli Olmadan Emeklilik Bağlantılı Fesih ve Kıdem Tazminatı 198 5. İş Sözleşmesinin Evlenme Nedeniyle Feshi 201 a. Kadın İşçinin 2869 Sy. Yasayla Getirilen İmkanla Sözleşmeyi Evlenme Nedeniyle Feshinin Koşulları 202 aa. Kadının İşçi Olarak Çalışırken Evlenmiş Olması Gerekir 203 bb. Bu Evlenme Nedeniyle İş Sözleşmesinin Kadın İşçi Tarafından Feshedilmesi Gerekir 205 cc. Fesih Evlenmeden İtibaren Bir Yıl İçinde Yapılmış Olmalıdır 207 b. Uygulama Sorunları 208 Yargı Kararı Örnekleri 211 C. Kıdem Tazminatına İmkan Verecek Şekilde Sözleşmenin İşverence Feshi Halleri 212 1. Sözleşmenin İşverence Haklı Nedenle Feshi Halleri 212 a. Sağlık Sebeplerine Dayanan Fesih 212 YARGITAY KARARLARI 217 2. Zorlayıcı Sebeplere Dayanan Fesih (İş K. 25/III) 227 YARGITAY KARARLARI 228 3. Tutuklanma - Gözaltı Nedeniyle Devamsızlık Yüzünden Fesih (İş K. 25/ıv) 231 a. Tutukluluk/Gözaltı Yüzünden Devamsızlık Nedeniyle Feshin Koşulları 233 b. Tutukluluk/Gözaltı Nedeniyle Feshin Sonuçları 242 YARGITAY KARARLARI 244 4. İşverence Yapılan Diğer Fesihler 245 5. Önelli (Süreli) Fesih 246 6. Önele Uyularak Fesih Bildiriminin Sonuçları 247 7. Önellere Gereğince Uymamanın Sonucu 248 a. Peşin Parayla Fesih 250 b. Kötüniyetli Fesih 252 c. Haksız Fesih 254 d. Toplu Fesih 256 e. Geçerli / Geçersiz Fesih 259 8. Tartışmalı Haller 265 a. Askerlik ve Kanundan Doğan Bir Çalışma Ödevi Nedeniyle İşten Ayrılma 265 b. Statü Değişikliği 266 c. Sendika Yöneticiliğine Giden İşçinin İşe Yeniden Alınması 269 C. Kıdem Tazminatına Hak Kazandırmayan Sona Erme Halleri 272 1. Sözleşme Süresinin Bitimi 272 2. Tarafların Anlaşması ile Sona Erme 274 YARGITAY KARARLARI 276 3. Geçersizlik 279 4. Kıdem Tazminatına Hak Kazandırmayan Fesih Halleri 279 a. Ahlak ve İyiniyet Kurallarına Uymayan Haller ve Benzerleri Nedeniyle Sözleşmenin İşverence Feshi 280 aa. İşçinin İşvereni Yanıltması (İş K. 25/II-a) 280 YARGITAY KARARLARI 283 bb. İşçinin, İşveren Yahut Ailesinden Birinin Şeref ve Namusuna Dokunan Söz veya Davranışlarda Bulunması veya İşveren Hakkında Haysiyet Kırıcı Asılsız İhbar ve İsnatlar Yöneltmesi (İş K. 25/II-b) 285 YARGITAY KARARLARI 287 cc. İşverenin Başka Bir İşçisine Cinsel Tacizde Bulunmak (İş K. 25/II-c) 291 YARGITAY KARARLARI 292 dd. İşçinin (İşverene/Ailesi Üyelerine/Başka İşçisine) Sataşması veya İçki ve Uyuşturucu Alma Yasağına Aykırı Davranması (İş K. 25/II-d) 297 aaa. İşçinin İşverene/Ailesi Üyelerine/Başka İşçisine Sataşması 297 bbb. İşçinin İçki ve Uyuşturucu Kullanma Yasağına Hareket Etmesi 299 YARGITAY KARARLARI 301 ee. İşçinin Doğruluk ve Bağlılığa Uymayan Davranışlarda Bulunması (İş K. 25/II-e) 317 YARGITAY KARARLARI 324 ff. İşçinin İşyerinde Yedi Günden Fazla Hapis Cezasını Gerektiren ve Cezası Ertelenmeyen Bir Suç İşlemesi (İş K. 25/II-f) 376 YARGITAY KARARLARI 378 gg. İşverenden İzin Almaksızın veya Haklı Bir Neden Olmaksızın İşe Devam Etmemek (İş K. 25/II-g) 379 aaa. İşçinin Çalışma Yükümü Bulunmalıdır 380 bbb. İşçi Belli Bir Süre İşine Devam Etmemelidir 381 ccc. Bu Devamsızlık İşverenin İznine veya Haklı Bir Sebebe Dayanmamalıdır 383 YARGITAY KARARLARI 387 hh. İşçinin Yapmakla Yükümlü Olduğu Görevleri Kendisine Hatırlatıldığı Halde Yapmamakta Israr Etmesi (İş K. 25/II-h) 423 aaa. İşçinin Yapmakla Yükümlü Olduğu Bir İş (Görev) Bulunmalıdır 424 bbb. Yükümlü Olduğu Bu Görevini Yapması İşçiye Hatırlatılmalıdır 424 ccc. Uyarıya Rağmen İşçi Görevini Yapmamakta Israr Etmelidir 426 YARGITAY KARARLARI 428 ıı. İşçinin İş Güvenliğini Tehlikeye Düşürmesi veya 30 Günlük Ücretini Aşacak Biçimde İşverenin Malına Zarar Vermesi (İş K. 25/II-ı) 447 aaa. İşçinin Kusuru ile İşin Güvenliğini Tehlikeye Düşürmesi 447 bbb. İşçinin Kusuru ile İşverenin Mallarına Otuz Günlük Ücretini Aşacak Biçimde Zarar Vermesi 449 YARGITAY KARARLARI 451 b. Sözleşmenin İşçi Tarafından Feshi Halleri 481 aa. Sözleşmenin İşçi Tarafından Önelli Feshi (İstifa) 481 bb. Sözleşmenin İşçi Tarafından Haksız Feshi 484 III. KIDEM KOŞULU GERÇEKLEŞMELİDİR 485 A. Kıdem Kavramı 485 B. Kıdem Süresinin Niteliği 485 C. Kıdemin Saptanması 487 1. Kıdemin Başlangıcı 488 2. Kıdemin Sonu 492 3. Kıdeme Dahil Edilecek Süreler 496 a. Temel Esaslar 496 aa. Ücretsiz İzin Süreleri 496 bb. Kısa Çalışmada Geçen Süreler 498 cc. Raporlu Olunan Süreler 499 dd. Deneme Süresi 502 ee. Çıraklıkta Geçen Süre 503 ff. İş Mücadelesiyle Askıda Geçen Süreler 505 YARGITAY KARARLARI 508 gg. Münavebeli İşlerde İşe Ara Verilen Süreler 509 YARGITAY KARARLARI 510 hh. Tutukluda/Göz altında Geçen Süreler 511 YARGITAY KARARLARI 512 ıı. Mevsimlik Çalışmalarda Mevsim Dışı Süreler 512 YARGITAY KARARLARI 514 ii. Fesih Bildirim Önelleri 519 jj. Geçersiz Sözleşmeyle Geçen Süreler 521 kk. Aynı Anda Birden Çok İş Sözleşmesiyle Çalışma Halinde Kıdemin Hesabı 522 mm. Kısmi Süreli İş İlişkisindeki Süreler 523 nn. Sözleşme ile Kıdeme Katılmak İstenen Süreler 524 oo. Farklı Yasalara Bağlı Geçen Süreler 525 pp. İşçi Sendikası Yöneticilerinin Durumu 527 b. Aynı İşverene Bağlı Olarak Aynı İş Sözleşmesiyle Geçen Süreler 533 c. Geçmiş (Önceki) Hizmet Sürelerinin Hesaba Katılıp Katılmayacağı 536 aa. Aynı İşveren Yanında Aralıklarla Kurulmuş Hizmet Akitleriyle Çalışma (Fasılalı Çalışmalar) 536 bb. Aynı İşveren Yanında İşçilik Dışında Bir Sıfatla Geçirilen Süreler 544 cc. Değişik İşverenler Yanında Geçirilen Süreler 547 d. İşveren Değişikliği (Aynı İş Sözleşmesiyle Değişik İşverenler Yanında Çalışma) Hali 547 YARGITAY KARARLARI 548 e. Ayrı (Hizmet Akitleriyle) Ayrı İşverenler Yanında Geçirilen Süreler 560 aa. Genel Olarak 560 bb. Değişik Kamu Kuruluşlarında Geçen Hizmetler 562 aaa. Hizmetler Yasada Öngörülen Kamu Kuruluşlarında Geçmelidir 562 bbb. Hizmetler SSK’ya veya SSK ve Emekli Sandığına Tabi Olarak Geçmelidir 565 ccc. Her Bir Hizmet Kıdem Tazminatına İmkan Verir Biçimde Son Bulmuş Olmalıdır 572 ddd. Son Hizmetin Bitiminde İşçi Hizmet Birleştirimi Sonucu SSK’dan Ödeme/Aylık Almaya Hak Kazanmalıdır 577 YARGITAY KARARLARI 580 Üçüncü Bölüm
KIDEM TAZMİNATININ HESAPLANMASI VE MİKTARI I. İŞÇİNİN TAZMİNATA ESAS KIDEMİ (HİZMET SÜRESİ) 595 II. KIDEM TAZMİNATI HESABINA ESAS ÜCRET 599 III. KIDEM TAZMİNATI SON ÜCRET DİKKATE ALINARAK HESAPLANIR 599 A. Sabit Ücretle Çalışmada Son Ücret 600 B. Ücretin Sabit Olmadığı Hallerde Son Ücretin Tespiti 605 C. Son Ücret Giydirilmiş Ücrettir 605 D. Son Ücretin Günlük Ücret Olduğu 611 IV. HESABIN NASIL YAPILACAĞI 614 V. KIDEM TAZMİNATI ÜST SINIRI (TAVAN) 615 VI. KIDEM TAZMİNATINDAN YAPILACAK KESİNTİLER 623 YARGITAY KARARLARI 627 Dördüncü Bölüm
KIDEM TAZMİNATININ ÖDENMESİ VE SONUÇLARI I. KIDEM TAZMİNATININ ÖDENMESİ 633 A. Kıdem Tazminatının Alacaklısı 633 B. Kıdem Tazminatının Borçlusu 635 1. Aynı İşverene Bağlı Çalışma Halinde 635 2. İşyerinin Devri/İşveren Değişikliği Halinde 639 3. Alt İşveren İlişkisinin Varlığı Halinde 643 4. Ödünç İş İlişkisinde 645 5. Değişik Kamu Kuruluşlarında Çalışma Halinde 645 C. Kıdem Tazminatının Ödenmesi Gereken An 646 D. Kıdem Tazminatının Ödenme Biçimi 650 E. Kıdem Tazminatının Taksitle Ödenmesi 651 F. Kıdem Tazminatının Ödenme Yeri 655 G. Ödemenin Hangi Para Üzerinden Yapılacağı 656 H. Aynı Kıdem Süresi İçin Yalnızca Bir Kez Kıdem Tazminatı Ödeneceği 657 II. ÖDEMEDE GECİKME VE GECİKME FAİZİ 659 A. Faizin Başlangıcı 660 B. Uygulanacak Somut Faiz Oranı 662 YARGITAY KARARLARI 664 III. KIDEM TAZMİNATINDA ZAMANAŞIMI 682 YARGITAY KARARLARI 686 ÜÇÜNCÜ AYIRIM
DENİZ İŞ KANUNU’NDA KIDEM TAZMİNATI BİRİNCİ BÖLÜM
KIDEM TAZMİNATINA HAK KAZANMA KOŞULLARI I. DENİZ İŞ. KANUNU’NA TABİ BİR İŞ SÖZLEŞMESİYLE ÇALIŞMA BULUNMALIDIR 897 II. İŞ SÖZLEŞMESİ BELLİ BİÇİMDE SONBULMALIDIR 901 A. Kıdem Tazminatına İmkan Veren Fesih Halleri 902 1. Sözleşmenin İşveren Tarafından Feshi 902 2. Sözleşmenin Gemi Adamı Tarafından Feshi 904 a. Deniş K.14/II’deki Haklı Fesih Nedenleri 904 aa. Ücretin Kanun Hükümleri veya Hizmet Akdi Gereğince Ödenmemesi 905 bb. İşveren veya İşveren Vekilinin Gemi Adamına Karşı Kanuna. Hizmet Akitlerine veya Sair İş Şartlarına Aykırı Hareket Etmesi 906 cc. İşveren veya işveren Vekilinin Gemi Adamına Karşı Denizcilik Kural ve Teamüllerine veya Ahlak ve Adaba Aykırı Hareket Etmesi 906 3. Fesih Süresi 907 B. İş Sözleşmesinin Kendiliğinden Sonbulması Halleri 907 C. Kıdem Tazminatına Hak Kazandırmayan Sona Erme Halleri 908 1. Gemi Adamının Herhangi Bir Limanda Geminin Hareketinden Önce Gemiye Dönerek Hizmete Girmemesi veya Gemiye Hiç Dönmemesi (DenİşK. 14/I-a): 908 2. Gemi Adamının Gemide Hizmet Görmesinin Tutukluluk, Hapis veya Gemide Çalışmaktan Men Olunması Gibi Sebeplerle İmkansız Bir Hal Alması (DenİşK.14/I-b) 909 3. Gemi Adamının işveren veya İşveren Vekiline Karşı Kanuna, Hizmet Akitlerine, Sair İş ve Çalışma Şartlarına Aykırı Hareket Etmesi (DenİşK. 14/1-e) 910 4. Gemi Adamının İşveren veya İşveren Vekiline Karşı Denizcilik Kural ve Teamüllerine veya Ahlak ve Adaba Aykırı Hareket Etmesi (DenlşK. 14/II-ç) 910 III. KIDEM KOŞULU GERÇEKLEŞMELİDİR 910 İKİNCİ BÖLÜM
KIDEM TAZMİNATININ HESAPLANMASI VE ÖDENMESİ I. KIDEM TAZMİNATININ HESAPLANMASI 913 II. KIDEM TAZMİNATININ ÖDENMESİ 914 YARGI KARARLARI 915 DÖRDÜNCÜ AYIRIM
BASIN İŞ KANUNUN’DA KIDEM TAZMİNATI BİRİNCİ BÖLÜM
KIDEM TAZMİNATININ KOŞULLARI I. BASIN İŞ KANUNU’NA TABİ BİR İŞ SÖZLEŞMESİYLE ÇALIŞMA SÖZKONUSU OLMALIDIR 933 II. İŞ SÖZLEŞMESİ BELLİ BİÇİMLERDE SON BULMALIDIR. 937 A. Bizzat Yasaca Öngörülen Sona Erme Halleri 937 B. Sözleşme ile Öngörülenler 940 III. KIDEM KOŞULU GERÇEKLEŞMELİDİR 940 İKİNCİ BÖLÜM
KIDEM TAZMİNATININ HESAPLANMASI VE ÖDENMESİ I. KIDEM TAZMİNATININ HESAPLANMASI 943 II. KIDEM TAZMİNATININ ÖDENMESİ 943 EKLER I. RADYO VE TELEVİZYONLARIN KURULUŞ VE YAYINLARI HAKKINDA KANUN 949 II. İLGİLİ YARGI KARARLARI 950 ANAYASA MAHKEMESİ KARARI 969 BEŞİNCİ AYIRIM
KIDEM TAZMİNATININ TALEP EDİLEBİLME SÜRESİ VE
KIDEM TAZMİNATINA İLİŞKİN UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜMÜ I. KIDEM TAZMİNATININ TALEP EDİLEBİLME SÜRESİ VE ZAMANAŞIMI 979 İLGİLİ YARGI KARARLARI 984 II. KIDEM TAZMİNATINA İLİŞKİN UYUŞMAZLIĞIN İÇERİĞİ VE ÇÖZÜM YOLU 988 A. Kıdem Tazminatına İlişkin Uyuşmazlığın İçeriği 989 B. Kıdem Tazminatına İlişkin Uyuşmazlığın Çözüm Yeri 990 1. Görevli Mahkeme 991 2. Yetkili Mahkeme 994 YARGI KARARLARI 995 Kaynakça 1021 Kavram Dizini 1035 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
