İÇİNDEKİLER
4. Baskıya Önsöz ve Teşekkür 7 Teşekkür 9 Takdim 11 Şekiller Listesi 29 I. KISIM GİRİŞ VE TEMEL KAVRAMLAR Bölüm I SUÇ TEORİLERİNE GİRİŞ 33 GİRİŞ 33 1. SUÇ VE SAPMA 34 2. SUÇ TEORİLERİ 37 3. TÜRKİYE’DE SUÇ ÇALIŞMALARI VE KRİMİNOLOJİ’NİN DURUMU 38 4. KRİMİNOLOJİ’NİN İLGİ ALANLARI 39 5. KİTABIN ORGANİZASYONU VE BÖLÜMLERİN GENEL DEĞERLENDİRMESİ 39 KRİMİNOLOJİ SERÜVENİ BAŞLASIN! 43 REFERANSLAR 45 Bölüm II TEMEL KAVRAMLAR BİLİM FELSEFESİ VE BİLİMSEL ARAŞTIRMA METOTLARI AÇISINDAN SUÇ TEORİLERİ GİRİŞ 49 1. ONTOLOJİ VE EPİSTEMOLOJİ CİLTTİR, ELBİSE DEĞİL! 50 1.1. Ontoloji 50 1.2. Epistemoloji 51 1.2.1. Pozitivist Epistemoloji 52 1.2.2. Yorumlayıcı Epistemoloji 52 1.2.3. Realist Epistemoloji 53 2. KRİMİNOLOJİ BİLİMİNDE TEMEL YAKLAŞIMLAR VE BİLİM FELSEFESİ 55 2.1. Pozitivist Perspektif 55 2.2. Sosyal İnşa Perspektifi 56 2.3. Fenomenolojik Perspektif 57 2.4. Eleştirel Perspektif 58 3. KRİMİNOLOJİ LİTERATÜRÜNDE ARAŞTIRMA VE YÖNTEM 59 4. BİLİMSEL ARAŞTIRMALARDA YAKLAŞIM SEVİYELERİ 61 4.1. Paradigma 62 4.2. Teori 64 4.3. Hipotez/Önerme 66 4.4. Kavram 68 4.5. Değişken 69 5. SUÇ TEORİLERİNİN ÇEŞİTLERİ VE TASNİF METOTLARI 70 5.1. Suç Sorumluluğu Açısından: Klasik Okul–Pozitivist Okul veya Özgür İrade–Determinizm Ayrımı 71 5.2. Açıklama Seviyesine Göre: Mikro mu, Makro mu? 71 5.3. Suçun Kaynağı Açısından: Bireysel mi, Çevresel mi? 72 5.4. Fonksiyonu Açısından: Sosyal Yapı mı, Sosyal Süreç mi? 73 5.5. Güç Dengeleri Açısından: Uzlaşma mı, Çatışma mı? 73 5.6. Açıklama Çapına/Gücüne Göre: Genel mi, Kısmi mi? 73 5.7. Açıklanan Kavrama Göre: Suç mu, Suçluluk mu? 75 5.8. Yakın ve Etkileşim Hâlinde Olduğu Bilim Dalına Göre Tasnif 75 6. TEORİLERİN KALİTESİNİ GÖSTEREN KRİTERLER 75 6.1. Mantıksal Tutarlılık 76 6.2. Kapsamlı Olması 76 6.3. Test Edilebilir ve Yanlışlanabilir Olması 76 6.4. Ampirik Geçerliliğinin Olması 77 6.5. Pratikte İşe Yarar Olması ve Uygulamaya Yönelik Somut Politika Önerileri Sunabilmesi 77 REFERANSLAR 79 II. KISIM KLASİK OKUL Bölüm III RASYONEL BİR TERCİH OLARAK SUÇ: DÜNDEN BUGÜNE KLASİK OKUL FİKİRLERİ, RASYONEL TERCİH VE CAYDIRICILIK TEORİLERİ GİRİŞ 88 1. DOĞAÜSTÜ GÜÇLER PERSPEKTİFİ: SUÇA İLİŞKİN ERKEN DÖNEM AÇIKLAMALARI VE SUÇLUYA BAKIŞ 88 2. KLASİK OKUL (1700–1800) 90 2.1. Kanunların Kaynağı Nedir? 92 2.2. Kanunların Yorumlanması 93 2.3. Kanunların Dili 93 2.4. Cezaların Miktarı: Suç ve Ceza Arasındaki Denge 93 2.5. Cezaların Amacı 94 2.6. Cezaların Sahip Olması Gereken Özellikler 94 2.7. Klasik Okul’a Göre Suç Neden İşlenir? 95 2.8. Klasik Okul’a Göre İnsancıl Bir Cezalandırma Yöntemi: Hapishaneler 97 3. KLASİK OKUL DÜŞÜNCELERİNİN YENİDEN DOĞUŞU: NEO-KLASİK OKUL (1970–1980) 98 4. RASYONEL TERCİH TEORİSİ 99 5. CAYDIRICILIK TEORİSİ 101 5.1. Özel ve Genel Caydırıcılık 102 5.2. Stafford ve Warr’un Caydırıcılık Teorisini Yeniden Formule Etmesi 102 5.3. Mutlak ve Kısmi Caydırıcılık 104 5.4. Caydırıcılık Potansiyelinin Hesaplanması 105 5.5. Caydırıcılık mı Yoksa Suçun Yer Değiştirmesi mi? 106 5.5.1. Suçun Mekânsal Olarak Yer Değiştirmesi 107 5.5.2. Suçun Zamansal Olarak Yer Değiştirmesi 107 5.5.3. Suçun Hedef Yönüyle Yer Değiştirmesi 107 5.5.4. Suçlunun, Suç İşleme Taktiğini Değiştirmesi 107 5.5.5. Suçlunun, Bir Suç Türünden Diğerine Kayması 108 5.5.6. Suçlunun Yerini Başka Suçluların Alması 108 6. SUÇ VE SUÇLUNUN ÖZELLİKLERİNE GÖRE CAYDIRICILIK 109 6.1. Suçun Özelliğine Göre Caydırıcı Etkideki Değişim 109 6.1.1. Rasyonel Bir Eylem Olarak Suç ve Caydırıcılık 109 6.1.2. Suçun Araç mı Amaç mı Oluşuna Göre Caydırıcılık 110 6.1.3. Suçun Hedefi Bakımından Caydırıcılık 110 6.1.4. Tanımlanışına Göre Suçlar ve Caydırıcılık 110 6.1.5. Suç Mahalli ve Caydırıcılık 111 6.2. Şahsın Özelliğine Göre Caydırıcı Etkideki Değişim 112 6.2.1. Suçu Bir Hayat Tarzı Olarak Benimseme, Suçta Uzmanlık ve Caydırıcılık 112 6.2.3. Cinsiyet ve Caydırıcılık 112 6.2.4. Diğer Kişisel Özellikler ve Caydırıcılık 114 7. KLASİK OKUL’UN ZAYIF VE GÜÇLÜ YÖNLERİ 114 7.1. Güçlü Yönleri 114 7.2. Zayıf Yönleri 114 SONUÇ 115 REFERANSLAR 118 Bölüm IV BİR FIRSAT OLARAK SUÇ: SUÇUN DURUMSAL BELİRLEYİCİLERİ, SUÇ FIRSATLARI VE RUTİN AKTİVİTELER TEORİSİ GİRİŞ 125 1. RUTİN AKTİVİTELER TEORİSİ 126 1.1. Motive Olmuş Suçlu(lar) 129 1.2. Koruyucunun Yokluğu 130 1.3. Uygun Hedef 130 1.3.1. Hedefin Görünür Olması 131 1.3.2. Değerli veya Arzu Edilebilir Olması 131 1.3.3. Suça Karşı Korunmasız Olması 131 1.3.4. Hareket Kabiliyeti 132 1.3.5. Hedefin Müsait ve Erişilebilir Olması 132 1.4. Rutin Aktiviteler Teorisi’ne Eklenen Dördüncü Faktör: “Tutucular” 133 1.5. Rutin Aktiviteler Teorisi’nin Genel Değerlendirmesi 134 2. SUÇ FIRSATLARI 135 3. DURUMSAL SUÇ ÖNLEME 136 4. SUÇ GERÇEKTEN DE FIRSATLARIN ÜRÜNÜ MÜDÜR? 140 4.1. Teorinin Temel Varsayımlarının Test Edilmesi 140 4.2. Suç ve Zaman İlişkisi 141 4.3. Suç ve Yer İlişkisi 141 GENEL DEĞERLENDİRME VE SONUÇ 143 REFERANSLAR 145 III. KISIM POZİTİVİST OKUL Bölüm V SUÇUN NEDENLERİNE İLİŞKİN BİREY EKSENLİ YAKLAŞIMLAR I: BİYOLOJİK SUÇ TEORİLERİ GİRİŞ 151 1. ERKEN DÖNEME AİT YAKLAŞIMLAR: DIŞ GÖRÜNÜŞE BAĞLI TEORİLER 152 1.1. Biyometrika: İstatistiğin İnsan Biyolojisi’ne Uygulanması 153 1.2. Yüz ve Kafatasına Göre Karakter Tahlili ve Suç Tahmini: Fizyonomi ve Prenoloji 155 1.3. Lombroso’nun “Atavistik Adam”ı ve İtalyan Ekolü 156 1.4. Dugdale’in “Jukes Ailesi” 160 1.5. Kretschmer ve Sheldon’un “Vücut Tipleri” Çalışmaları 161 1.6. Erken Dönem Teorilerini Test Eden Çalışmalar: Goring’in ‘İngiliz Mahkum’u ve Hooton’un ‘Amerikan Suçlu’su 164 1.7. Erken Dönem Teorilerine Getirilen Eleştiriler 166 2. ÇAĞDAŞ BİYOLOJİK YAKLAŞIMLAR 168 2.1. Genetik ve Suç İlişkisi 168 2.1.1. XYY veya Süper Erkek Sendromu 168 2.1.2. Gen Temelli Suç Teorileri 169 2.1.3. Araştırma Dizaynları ve Ampirik Testler 170 2.1.3.1. Aile Çalışmaları 170 2.1.3.2. Evlat Edinme Çalışmaları 170 2.1.3.3. İkizler Üzerinde Yapılan Çalışmalar 171 2.2. Beyin Fonksiyonu Bozuklukları 171 2.3. Biyokimyasal Faktörler ve Hormonel Bozukluklar 172 2.3.1. Seratonin 173 2.3.2. Testosteron 173 3. BİYOLOJİK TEORİLERİN GÜÇLÜ VE ZAYIF YANLARI 175 Güçlü Yanları 175 Eleştiriler ve Zayıf Yanları 176 4. BİYOLOJİK SUÇ TEORİLERİNİN ORTAYA KOYDUĞU SUÇ ÖNLEME VE MÜCADELE STRATEJİLERİ 176 SONUÇ 177 REFERANSLAR 178 Bölüm VI SUÇUN NEDENLERİNE İLİŞKİN BİREY EKSENLİ YAKLAŞIMLAR II: PSİKOLOJİK SUÇ TEORİLERİ GİRİŞ 184 1. PSİKODİNAMİK PSİKOLOJİ VE PSİKANALİTİK YAKLAŞIM 185 1.1. Psikanalitik Teori ve Suç 185 1.2. Psikanalitik Görüşe Getirilen Eleştiriler 188 2. GENEL KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ VE SUÇ 188 2.1. Psikopati 189 2.2. Ani ve Tepkisel Hareket Etme 190 2.3. Negatif Duygusallık 191 2.4. Genel Kişilik Özelliklerine İlişkin Eleştiriler 192 3. ZEKÂ VE SUÇ 192 3.1. Erken Dönem Zekâ ve Suç Çalışmaları: Goddard’ın “Zekâ Geriliği” Çalışması 192 3.2. Zekâ – Suç İlişkisine İlişkin Güncel Çalışmalar 193 3.3. Zekâ – Suç İlişkisine İlişkin Ampirik Çalışmalar ve Bulgular 194 3.4. Zekâ – Suç İlişkisine İlişkin Çalışmalara Getirilen Eleştiriler 195 4. AHLÂKİ GELİŞİM VE SUÇ İLİŞKİSİ 196 4.1. Pieaget’in Ahlâki Gelişim Modeli 196 4.2. Kohlberg’in Ahlâki Gelişim Modeli 197 4.2.1. Düzey I – Bireysellik ve Ceza: Gelenek Öncesi Ahlâkilik 198 1. Aşama – İtaat ve Ceza 198 2. Aşama – Bireysellik, Menfaat ve Karşılıklık 199 4.2.2. Düzey II – Toplumcu Yaklaşım: Geleneksel Ahlâkilik 199 3. Aşama – İnsanlar Arası İyi İlişkiler 200 4. Aşama – Kamu Düzenini Muhafaza 200 4.3.3. Düzey III– Prensipler, İlkeler ve Bağımsızlık Düzeyi: Gelenek Ötesi Ahlâkilik 200 5. Aşama – Sosyal Sözleşme 201 6. Aşama – Evrensel İlkeler ve Prensipler 201 4.3. Ahlâki Gelişim – Suç İlişkisini Araştıran Ampirik Çalışmalar 202 5. PSİKOLOJİK YAKLAŞIMLARIN ZAYIF VE GÜÇLÜ YANLARI 204 6. PSİKOLOJİK SUÇ TEORİLERİNİN ORTAYA KOYDUĞU SUÇ ÖNLEME VE MÜCADELE STRATEJİLERİ 204 SONUÇ 205 REFERANSLAR 206 Bölüm VII ÇEVRESEL FAKTÖRLERİN BİR SONUCU OLARAK SUÇ: SOSYAL DÜZENSİZLİK TEORİSİ VE SUÇUN NEDENLERİNE İLİŞKİN EKOLOJİK YAKLAŞIMLAR GİRİŞ 209 1. ŞİKAGO OKULU 211 2. ŞEHİR VE SUÇ: SUÇ EKOLOJİSİ 211 3. BURGESS’İN ‘YOĞUNLAŞMA BÖLGELERİ’ MODELİ 212 4. SOSYAL DÜZENSİZLİK TEORİSİ 213 4.1. Ayrıştırıcı Değer Sistemleri ve Kültür Çatışması 214 4.2. Ayırıcı Sosyal Organizasyon 216 5. SOSYAL DÜZENSİZLİK TEORİSİ’NİN GELİŞİMİ 218 5.1. Suça, Sosyal Düzensizliğin Neden Olduğu Geleneksel Sosyal Kontrollerin Çöküşü Neden Olur! 219 5.2. Irk ve Etnisite Temelli Ayrımcılık ve Eşitsizlik Politikalarının Bir Sonucu Olarak Sosyal Düzensizlik 220 5.3. Toplumsal Tutkunluk ve Suç 222 6. AMPİRİK ÇALIŞMALAR: TEORİ NE KADAR GEÇERLİ? 224 7. TEORİNİN GÜÇLÜ VE ZAYIF YANLARI 226 7.1. Teorinin Güçlü Yanları ve Literatüre Yaptığı Katma Değer 226 7.2. Teoriye Getirilen Eleştiriler ve Teorinin Zayıf Yanları 227 8. SOSYAL DÜZENSİZLİK TEORİSİ ÇERÇEVESİNDE UYGULAMAYA YÖNELİK SUÇ ÖNLEME VE MÜCADELE ÖNERİLERİ 227 SONUÇ 229 REFERANSLAR 231 Bölüm VIII ÖĞRENİLEN BİR DAVRANIŞ OLARAK SUÇ: ÖĞRENME TEORİLERİ GİRİŞ 235 1. TAKLİT VE SUÇ 236 2. SUTHERLAND’İN AYIRICI BİRLİKTELİKLER TEORİSİ 238 3. NÖTRLEŞTİRME TEKNİKLERİ 241 3.1. Sorumluluğun Reddedilmesi 242 3.2. Zararın Reddedilmesi 243 3.3. Mağdurun Varlığının Reddedilmesi 243 3.4. Lanetleyenlerin Lanetlenmesi 243 3.5. Kendi Değerlerini Toplumun Değerlerinden Yüksek Görme 243 4. PSİKOLOJİK ÖĞRENME MODELLERİNİN KRİMİNOLOJİ’YE UYGULANMASI: JEFFEREY VE ‘AKERS VE BURGRESS’İN AYIRICI PEKİŞTİRME TEORİLERİ 244 4.1. Psikoloji Biliminde Davranışçılık ve Öğrenme Modelleri 245 4.2. Jefferey’in Ayırıcı Pekiştirme Teorisi 248 4.3. Burgess ve Akers’ın Ayırıcı Birliktelikler-Ayırıcı Pekiştirme Teorisi 251 4.4. Bandura: Şiddet Taklit Edilen bir Davranıştır 252 4.4.1. İnsanlar Şiddet Davranışlarıyla Dünyaya Gelmezler 252 4.4.2. Bobo Doll Deneyi 252 4.4.3. Gözlemsel Öğrenme, Medya ve Şiddet 253 5. AKERS’IN SOSYAL ÖĞRENME TEORİSİ 254 5.1. Ayırıcı Birliktelikler 255 5.2. Tanımlamalar 255 5.3. Ayırıcı Pekiştirme 255 5.4. Taklit 256 5.5. Sosyal Öğrenme Süreci: Sıralama ve Geri Bildirim Etkileri 256 6. ÖĞRENME TEORİLERİNİN GEÇERLİLİĞİ: AMPİRİK TESTLER 257 7. ÖĞRENME TEORİLERİNİN ZAYIF VE GÜÇLÜ YANLARI 259 7.1. Güçlü Yanları 259 7.2. Teorinin Zayıf Yanları ve Eleştiriler 260 8. ÖĞRENME TEORİLERİ ÇERÇEVESİNDE SUÇ ÖNLEME VE MÜCADELE STRATEJİLERİ 260 GENEL DEĞERLENDİRME VE SONUÇ 262 REFERANSLAR 264 Bölüm IX İNSANLAR NEDEN SUÇ İŞLEMEZ? KONTROL TEORİLERİ GİRİŞ 269 1. RECKLESS’IN SINIRLAMA TEORİSİ 270 1.1. Teorinin Özü 271 1.2. Suça Neden Olan Faktörler: İticiler ve Çekiciler 271 1.3. Suçtan Korucuyu Faktörler: İç ve Dış Sınırlayıcılar 272 1.3.1. İç Sınırlayıcılar 272 1.3.2. Dış Sınırlayıcılar 273 1.4. Sınırlama Teorisi Ne Kadar Geçerli? 273 2. HİRSCHİ’NİN SOSYAL BAĞ TEORİSİ 274 2.1. Bağlılık 275 2.2. Adanmışlık 276 2.3. Sürekli Meşguliyet 276 2.4. İnanç 277 2.5. Sosyal Bağ Teorisi Ne Kadar Geçerli? 278 3. GOTTFREDSON VE HİRSCHİ’NİN GENEL SUÇ TEORİSİ 279 3.1. Öz-Kontrol’ü Düşük Olan Bireylerin Özellikleri 279 3.2. Düşük Öz-Kontrol’ün Sebepleri 281 3.3. Aile, Çocuk Terbiyesi ve Öz-Kontrol 281 3.4. Genel Suç Teorisi Ne Kadar Geçerli?: Ampirik Testler ve Eleştiriler 283 4. COLVİN’İN ZORLAMA VE SOSYAL DESTEK TEORİSİ 286 4.1. Tip 1: Tutarlı Sosyal Destek 287 4.2. Tip 2: Tutarsız Sosyal Destek 288 4.3. Tip 3: Tutarlı Zorlayıcı Kontrol 288 4.4. Tip 4: Tutarsız Zorlayıcı Kontrol 289 4.5. Zorlama ve Sosyal Destek Teorisinin Genel Değerlendirmesi ve Geçerliliği 291 5. KONTROL TEORİLERİNİN GÜÇLÜ VE ZAYIF YANLARI 293 5.1. Güçlü Yanları 293 5.2. Zayıf Yanları 293 6. KONTROL TEORİLERİ PERSPEKTİFİNDEN SUÇ ÖNLEME VE MÜCADELE STRATEJİLERİ 294 6.1. Güçlü Bir Öz-Kontrol Geliştirmek 294 6.2. Çocukları ve Gençleri Faydalı İşlerle Meşgul Etmek 295 6.3. Toplumsal Değerleri Öğretmek ve Yaşatmak 296 6.4. Zorlayıcılıktan ve Baskıcılıktan Uzak Bir Toplum İnşa Etmek 296 SONUÇ 297 REFERANSLAR 299 Bölüm X ANOMİ VE GERİLİM TEORİLERİ GİRİŞ 303 1. ANOMİ TEORİLERİ 304 1.1. Durkheim’in Anomi Teorisi 304 1.2. Merton’un Anomi Kavramını Yeniden Ele Alması 306 1.3. Messner ve Rosenfeld’in “Kurumsal Anomi Teorisi” 306 1.3.1. Amerikan Rüyası’nın Ortaya Çıkışı 307 1.3.2. Amerikan Rüyası’nın Toplumsal Yapı ve Birey Üzerindeki Etkileri 308 1.3.2.1. Başarı 308 1.3.2.2. Bireysellik 309 1.3.2.3. Evrensellik 309 1.3.2.4. Para Fetişizmi 309 1.3.3. Amerikan Rüyası’nın Sosyal Kurumlar Üzerindeki Etkileri: Kurumlararası Güç Dengesizliği 310 1.3.4. Sosyal Organizasyon ve Suç İlişkisi 312 2. GERİLİM TEORİLERİ 313 2.1. Merton’un Klasik Gerilim Teorisi 314 2.1.1. Uyumluluk 315 2.1.2. Yenilikçilik 315 2.1.3. Şekilcilik 315 2.1.4. Geri Çekilme 316 2.1.5. İsyankârlık 316 2.2. Cohen’in Alt Kültürel Gerilim Teorisi 317 2.3. Cloward’ın Suç Fırsatları Teorisi 319 2.4. Agnew’ün Genel Gerilim Teorisi 322 2.4.1. GGT’ye Göre Bireyi Suça Sürükleyen Gerilimin Nedenleri 323 2.4.1.1. Bireylerin Pozitif Değer Atfettikleri Hedeflere Ulaşmasının Engellenmesi 323 2.4.1.2. Bireylerin Pozitif Değer Atfettikleri Uyarıcıların Ortadan Kaldırılması 326 2.4.1.3. Bireylere Negatif Etki Yapıcı Uyarıcıların Sunulması 327 2.4.2. Gerilimi Tetikleyen ve Artıran Toplumsal Faktörler 328 2.4.3. Suça Neden Olan Gerilim Türleri 329 3. AMPİRİK TESTLER 333 3.1. Klasik Gerilim: Pozitif Değer Atfedilen Hedeflere Erişimin Engellenmesi 333 3.2. Genel Gerilim Teorisi: Negatif İlişkiler ve Olaylara Gösterilen Bir Tepki Olarak Suç 334 3.2. Göreceli Mahrumiyet 335 4. ANOMİ VE GERİLİM TEORİLERİNİN ZAYIF VE GÜÇLÜ YANLARI 336 4.1. Güçlü Yanları 336 4.2. Zayıf Yanları 336 5. ANOMİ VE GERİLİM TEORİLERİ ÇERÇEVESİNDE SUÇ ÖNLEME VE SUÇLA MÜCADELEYE YÖNELİK POLİTİKA ÖNERİLERİ 337 5.1. Eğitim 337 5.2. İş 338 5.3. Sosyal Destek Programları 339 5.4. Televizyon ve Magazin Programları 339 5.5. Kiracılık Sorunu 340 5.6. Problem Çözme ve Stresle Başa Çıkma Eğitimleri 340 SONUÇ 342 REFERANSLAR 343 Bölüm XI BİR GRUP DAVRANIŞI OLARAK SUÇ: ALT KÜLTÜR TEORİLERİ GİRİŞ 347 1. SUÇLU ALT KÜLTÜRÜNE GİRİŞ: THRASHER VE ÇETELER 349 2. COHEN’İN SUÇLU ALT KÜLTÜRÜ TEORİSİ 349 2.1. Suç Bir Alt Kültür Sorunudur 350 2.2. Suçlu Alt Kültür Alt Sınıflarda ve Erkeklerde Yoğunlaşmaktadır 351 2.3. Alt Kültürler Nasıl Doğar, Varlıklarını Nasıl Devam Ettirir? 351 2.4. Statü Sorunlarına Bir Çözüm Olarak Suçlu Alt Kültürleri 352 2.5. Toplumsal Tabakalaşma ve Sınıf Sistemine Bir Alternatif Olarak Suçlu Alt Kültür 354 2.6. Bir Kültür ve Eğitim Merkezi Olarak Alt Kültür 354 2.7. Sosyal Sınıflara Dayalı Bir Sistem İçinde Yaşamak ve Orta Sınıf Değerlerine Göre Değerlendirilmek 355 2.8. Bir Tür Problem Çözme Tekniği Olarak Suç ve Suçlu Alt Kültürü 356 3. MİLLER’İN İLGİ ODAKLARI TEORİSİ 358 3.1. Bela Arama 359 3.2. Sertlik 360 3.3. Zekilik 360 3.4. Heyecan 361 3.5. Kadercilik 361 3.6. Başına Buyrukluk 361 4. CLOWARD VE OHLİN’İN AYIRICI FIRSATLAR TEORİSİ 362 4.1. Maddi Kazanç Eksenli Suçlu Alt Kültürü 364 4.2. Çatışma Alt Kültürü 365 4.3. Geri Çekilme Alt Kültürü 366 5. WOLFGANG VE FERRACUTİ’NİN ŞİDDET ALT KÜLTÜRÜ TEZİ 367 6. ANDERSON’UN “SOKAKLARIN KANUNU” YAKLAŞIMI 370 7. ALT KÜLTÜREL SUÇ TEORİLERİ, ÇETELER VE AMPİRİK ÇALIŞMALAR 374 8. ALT KÜLTÜR TEORİLERİNİN GÜÇLÜ VE ZAYIF YANLARİ 375 Güçlü Yönleri 375 Zayıf Yönleri 375 9. UYGULAMAYA YÖNELİK ÇÖZÜM ÖNERİLERİ: SUÇ ÖNLEME VE MÜCADELE STRATEJİLERİ 375 SONUÇ 377 REFERANSLAR 379 IV. KISIM ELEŞTİREL PERSPEKTİF Bölüm XII DAMGALAMA TEORİSİ GİRİŞ 385 1. SEMBOLİK ETKİLEŞİM 387 2. KÖTÜLÜĞÜN DRAMATİZE EDİLMESİ 388 3. BİRİNCİL VE İKİNCİL SAPMA 389 4. HOWARD BECKER VE “ÖTEKİLER” 392 4.1. Sapma Tanımlamaları 393 4.1.1. Sapma ve Diğer İnsanların Tepkileri 393 4.1.2. Kimin Kuralları? 394 4.2. Sapma Türleri 395 4.2.1. Gerçek Suçlular ve Gerçek Suçsuzlar 396 4.2.2. Yanlışlıkla Suçlananlar 396 4.2.3. Gizli Suçlular 396 4.3. Suçlu Statüsü 397 4.4. Ahlâk Girişimcileri: Kural Koyucular 397 4.5. Peki Kurallar Her Zaman Uygulanır mı? 398 5. KLASİK DAMGALAMA TEORİLERİNDE ÖNE ÇIKAN TEMEL KAVRAMLARIN ÖZETİ VE DAMGALAMA SÜRECİ 400 5.1. Baskın Statü 400 5.2. Kendini Gerçekleştiren Kehanet Başka Nasıl İfade Edilebilir? 402 5.3. Geçmişe Dönük Yorumlama – Yorum Yapma 403 6. BRAITHWAITE’İN BİRLEŞTİRİCİ UTANDIRMA TEORİSİ 404 6.1. Karşılıklı Bağımlılık 405 6.2. Toplumculuk 405 6.3. Utandırma 405 6.3.1. Birleştirici Utandırma 406 6.3.2. Ayrıştırıcı Utandırma (Damgalama) 406 6.4. Vicdan, Utandırma ve Ceza 406 6.5. Birleştirici Utandırma Teorisi’nin Kısa Özeti 411 7. DAMGALAMA TEORİSİ NE KADAR GEÇERLİDİR? 412 8. DAMGALAMA TEORİSİNİN GÜÇLÜ VE ZAYIF YANLARI 414 8.1. Güçlü Yönleri 414 8.2. Teorinin Zayıf Yönleri ve Eleştiriler 414 9. UYGULAMAYA YÖNELİK POLİTİKA ÖNERİLERİ 416 9.1. Pasif Kalma: Radikal Bir Tutum Olarak Müdahale Etmeme 416 9.1.1. Bazı Eylemlerin Suç Olmaktan Çıkarılması 416 9.1.2. Hapishanelerin Boşaltılması 416 9.2. Aktif Katılım: Problemlere Toplumsal Çözüm Arayışı 417 9.2.1. Alternatif Müdahale Stratejileri: Bireye İkinci Bir Şans Verme 417 9.2.2. Tamir: Onarıcı Adalet Uygulamaları 418 SONUÇ 419 REFERANSLAR 421 Bölüm XIII RADİKAL KRİMİNOLOJİ: ÇATIŞMA VE GÜÇ EKSENLİ SUÇ TEORİLERİ GİRİŞ 425 1. RADİKAL KRİMİNOLOJİ’YE GÖRE SUÇ, ADALET VE GÜÇ İLİŞKİSİ 427 1.1. Suç 427 1.2. Adalet 428 1.3. Güç 429 1.4. Suç-Ceza-Güç Etkileşimi 432 2. RADİKAL KRİMİNOLOJİYE GÖRE SUÇUN NEDENLERİ 434 2.1. Kapitalizm ve Suç 434 2.2. Sosyal Sınıf, Devlet ve Suç 437 2.2.1 Hâkim Sınıf Tarafından İşlenen Suçlar 438 2.2.1.1 Ekonomik Hâkimiyeti Sağlamak ve Korumak İçin İşledikleri Suçlar 438 2.2.1.2 Devlet Yönetiminde Kalabilmek İçin İşledikleri Suçlar 439 2.2.1.3 Halkı Baskı Altına Almak İçin İşledikleri Suçlar 439 2.2.1.4 Sosyal Yaralar 439 2.2.2 Dezavantajlı Sınıflar Tarafından İşlenen Suçlar 439 2.2.2.1 Adi Sokak Suçları 440 2.2.2.2 Politik İsyan Suçları 440 2.3. Marksist Suç Paradigması 440 3. AMPİRİK ÇALIŞMALAR IŞIĞINDA ÇATIŞMA PERSPEKTİFİNİN GEÇERLİLİĞİ 441 4. RADİKAL KRİMİNOLOJİ ÇERÇEVESİNDE ORTAYA KOYULAN SUÇ ÖNLEME VE MÜCADELEYE YÖNELİK POLİTİKA ÖNERİLERİ 443 SONUÇ 444 REFERANSLAR 445 Bölüm XIV FEMİNİST KRİMİNOLOJİ: KADIN, CİNSİYET VE SUÇ GİRİŞ 449 1. FEMİNİZM VE FEMİNİST PERSPEKTİF 451 1.1. Liberal Feminizm 452 1.2. Radikal Feminizm 452 1.3. Sosyalist Feminizm 452 1.4. Postmodern Feminizm 453 2. KADIN SUÇLULUĞUNA İLİŞKİN ÇALIŞMALAR 454 2.1. Özgürleşme Perspektifi: Kadınlar Özgürleştikçe Kadın Suçluluğu da Artar 455 2.2. Hagan’ın Güç-Kontrol Teorisi 457 3. SUÇLULUK-MAĞDURİYET AYRIMININ ZORLUĞUNA İLİŞKİN ÇALIŞMALAR 461 SONUÇ 462 REFERANSLAR 464 V. KISIM KRİMİNOLOJİNİN SON DURUMU VE GELECEĞİ Bölüm XV TEORİ ENTEGRASYONU VE ENTEGRE TEORİLER GİRİŞ 469 1. TEORİLERİ NEDEN BİRLEŞTİRİYORUZ? 470 2. TEORİLER NASIL BİRLEŞTİRİLİR? 472 3. TEORİ ENTEGRASYON ŞEKİLLERİ 472 3.1. Kavramsal Birleştirme 472 3.2. Önermelerin Birleştirilmesi 473 3.2.1. Uç-Uca Birleştirme 473 3.2.2. Yan Yana Birleştirme 474 3.2.3. Alt Alta Birleştirme 476 3.3. Teorilerin Olgunlaştırılması Yaklaşımı 477 GENEL DEĞERLENDİRME VE SONUÇ 478 REFERANSLAR 480 Bölüm XVI SONSÖZ: TÜRKİYE’DE VE DÜNYADA KRİMİNOLOJİ BİLİMİ VE SUÇ TEORİLERİNİN GELECEĞİ GİRİŞ 483 1. “KRİMİNOLOJİ” BAĞIMSIZ BİR BİLİM DALI OLARAK TANINMALIDIR 484 2. SUÇU ANLAMA VE SUÇLA MÜCADELEDE KRİMİNOLOJİ BİLİMİNDEN FAYDALANILMALIDIR 486 2.1. Ceza Adalet Politikaları, Ceza Hukuku ve Kriminoloji 486 2.2. Bilişim Suçları, Sınıraşan Suçlar ve Kriminoloji 487 2.3. Terör ve Kriminoloji 487 3. SUÇ TEORİLERİ TÜRKİYE ÖZELİNDE TEST EDİLMELİDİR 488 4. YENİ TEORİLER GELİŞTİRİLMELİDİR 489 5. SUÇ ÖNLEME VE MÜCADELEDE YENİ STRATEJİLER GELİŞTİRİLMELİDİR 489 6. KRİMİNOLOJİK ÇALIŞMALAR İÇİN ARAŞTIRMA FONLARI OLUŞTURULMALIDIR 491 7. KRİMİNOLOJİ EPİSTEMİK TOPLULUĞU KURULMALIDIR 491 8. KRİMİNOLOJİSİZ SUÇLA MÜCADELE OLMAZ 491 REFERANSLAR 493 YAZARLAR VE KAVRAMLAR DİZİNİ Yazarlar Dizini 499 Kavramlar Dizini 501 |