Türk insanın çağdaşlaşma ve eğitim sorununu ele almayı amaçlayan bu çalışmanın kuramsal kısmında Tanzimat'la birlikte ortaya çıkan yeni gelişmelerin ışığı altında insan, eski-yeni kutupluluğu içinde ele alınmış, değişen toplumun dinamiklerinin neler olduğu ortaya konmuştur. Ayrıca Tanzimat dönemi toplum yapısının siyasî, sosyal ve kültürel durumu ana hatlarıyla ele alınmış, ardından bu dönem aydınları içinde öncü bir rol üstlenen Namık Kemal'in sosyal bir endişeyle kaleme aldığı eserleri hakkında genel bir bilgi verilmiştir.

Çalışmada örneklem grubunda yer alan eserler yapı ve tema açısından incelenerek yazarın eğitimle ortaya çıkarmak istediği yeni insan anlayışı ayrıntılı bir şekilde ortaya konmuştur. İncelenen roman ve tiyatro türündeki eserlerin birinci baskı olmasına dikkat edilmiştir.