|
İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER
1 GİRİŞ 1
1.1 Tanımlar 1
1.2 Makine Elemanlarının Sınıflandırılması 2
1.3 Makine Tasarımı–Makine Elemanı İlişkisi 2
1.4 Makine Tasarımında Temel İlkeler 4
2 BOYUT VE YÜZEY DURUMLARI 11
2.1 Norm Seriler 11
2.2 Toleranslar ve Geçmeler 13
2.2.1 Boyut Toleransları 13
2.2.1.1 Tanımlar 13
2.2.1.2 Tolerans Çizelgeleri 17
2.2.1.3 Tolerans ve Geçme Uygulamaları 21
2.2.2 Geometrik (Form ve Konum) Toleranslar 22
2.2.2.1 Tanımlar 22
2.2.2.2 Geometrik Tolerans Sembolleri 23
2.2.2.3 Geometrik Tolerans Örnekleri 23
2.3 Yüzey Kalitesi 26
2.3.1 Yüzey Pürüzlülüğü 26
2.3.2 Yüzey Pürüzlülüğü Ölçümü 28
2.3.3 Yüzey Kalitesi Sembolleri 31
2.4 Tolerans–Yüzey Kalitesi İlişkisi 33
3 MUKAVEMET HESAPLARI VE MALZEME SEÇİMİ 34
3.1 Çekme Eğrisi ve Hooke Kanunu 34
3.2 Makine Elemanı Üzerindeki Gerilmeler (Zorlama) 36
3.3 Burkulma 39
3.4 Eşdeğer Gerilmeler 41
3.5 Makine Elemanlarında Yükleme Şekilleri 42
3.6 Metallerin Yorulması 45
3.7 Wöhler Diyagramı 46
3.8 Ortalama Gerilmenin Etkisi 47
3.9 Smith Diyagramı 49
3.10 Emniyet Gerilmesi (Dayanım) 50
3.11 Çentik Etkisi 55
3.12 Malzeme Seçimi 58
3.12.1 Çelikler 58
3.12.1.1 Genel Yapı Çelikleri 58
3.12.1.2 Islah Çelikleri 59
3.12.1.3 Sementasyon Çelikleri 59
3.12.1.4 Nitrür Çelikleri 59
3.12.1.5 Paslanmaz Çelikler 59
3.12.2 Dökme Demirler 65
3.12.3 Bakır ve Alaşımları 66
3.12.4 Alüminyum ve Alaşımları 67
3.12.5 Plastikler 68
3.12.6 Kompozitler 69
4 KAYNAK BAĞLANTILARI 70
4.1 Giriş 70
4.2 Kaynak Yöntemleri 71
4.3 Kaynak Kabiliyeti 71
4.4 Teknik Resimlerde Kaynak Sembollerinin Kullanımı 73
4.5 Kaynaklı Bağlantılarda Emniyet Gerilmesi 77
4.6 Kaynak Mukavemet Hesapları 79
4.6.1 Alın Kaynağı 79
4.6.2 Köşe ve Boğaz Kaynağı 80
4.6.3 Bindirme Alın Köşe Kaynağı 81
4.6.4 Bindirme Yan Köşe Kaynağı 82
4.6.5 Dairesel Kesitli Kaynak Dikişleri 83
4.6.6 Basınçlı Kaplarda Kaynak Dikişleri 83
4.6.7 Punta (Nokta) Kaynağı 83
4.7 Kaynaklı Bağlantılarda Tasarım Önerileri 86
4.8 Kaynaklı Tasarım Örnekleri 89
5 LEHİM VE YAPIŞTIRMA BAĞLANTILARI 91
5.1 Lehim Bağlantıları 91
5.1.1 Giriş 91
5.1.2 Mukavemet Hesapları 92
5.2 Yapıştırma Bağlantıları 95
5.2.1 Giriş 95
5.2.2 Yapıştırmanın Avantaları 95
5.2.3 Yapıştırmanın Dezavantajları 96
5.2.4 Yapıştırıcı Çeşitleri 97
5.2.5 Yapıştırma Bağlantılarında Gerilmeler ve Tasarım Önerileri 102
5.2.6 Mukavemet Hesapları 104
5.2.7 Yapıştırıcıların Kullanım Alanları 105
6 PERÇİN BAĞLANTILARI 108
6.1 Giriş 108
6.2 Mukavemet Hesapları 110
6.3 Eksantrik Yüklenmiş Perçin Grupları 112
6.4 Uygulama Alanları 113
7 PERNO VE PİM BAĞLANTILARI 115
7.1 Perno Bağlantıları 115
7.1.1 Giriş 115
7.1.2 Mukavemet Hesapları 116
7.2 Pim Bağlantıları 118
7.2.1 Giriş 118
7.2.2 Mukavemet Hesapları 119
7.2.2.1 Radyal Pim 119
7.2.2.2 Eksenel Pim 120
7.2.2.3 Saplama Pim 121
7.3 Emniyet ve Sabitleme Elemanları 122
8 CIVATA BAĞLANTILARI 126
8.1 Tanımlar 126
8.2 Cıvata–Somun Bağlantıları 133
8.3 Cıvata–Somun Malzemeleri 134
8.4 Yükleme Durumu 135
8.5 Ön Yüklemeli Bağlantılarda Sıkma ve Çözme Momentleri 135
8.6 Otoblokaj (Kendiliğinden Çözülmeme) Şartı 137
8.7 Vidalarda Verim 137
8.8 Ön Yüklemesiz Cıvata Hesapları 137
8.9 Ön Yüklemeli Cıvata Hesapları 138
8.9.1 Kuvvet–Deformasyon Diyagramları ve Rijitlikler 138
8.9.2 Deformasyondan Dolayı Ön Gerilme Kuvvetindeki Azalma 140
8.9.3 İşletme Yükü Altındaki Ön Yüklemeli Cıvata Bağlantıları 140
8.9.4 İşletme Kuvvetinin Etki Yeri ve Önemi 141
8.9.5 Esnek–Rijit Cıvata Bağlantısı 142
8.9.6 İşletme Kuvveti Altında Mukavemet Hesapları 143
8.10 Enine Çalışan Cıvatalar 143
8.11 Hareket Vidaları 145
8.12 Cıvata Bağlantılarının Emniyete Alınması 147
8.13 Cıvata Bağlantılarında Tasarım Önerileri 148
9 YAYLAR 152
9.1 Giriş 152
9.2 Yay Karakteristikleri 153
9.3 Silindirik Helisel Yaylar 155
9.4 Yaprak Yaylar 158
9.5 Çubuk Yaylar 160
9.6 Disk Yaylar 161
9.7 Kauçuk Yaylar 165
10 AKS VE MİLLER 166
10.1 Tanımlar 166
10.2 Mil Malzemeleri ve Üretimi 169
10.3 Mukavemet Hesapları 169
10.3.1 Akslar 169
10.3.2 Miller 170
10.4 Deformasyon Hesapları 173
10.5 Titreşim Hesapları 174
10.6 Esnek Miller 177
10.7 Mil Tasarımında Öneriler 178
11 MİL–GÖBEK BAĞLANTILARI 180
11.1 Giriş 180
11.2 Uygu Kamaları 182
11.3 Yarım Ay Kama 185
11.4 Enine Kamalar 186
11.5 Boyuna Eğimli Kamalar 186
11.6 Konik Geçme Bağlantıları 187
11.7 Konik Bilezik Çiftleri 188
11.8 Kamalı Miller 190
11.9 Sıkı Geçme Bağlantıları 193
12 KAPLİNLER 199
12.1 Giriş 199
12.2 Çözülmeyen Kaplinler 200
12.2.1 Flanşlı Kaplin 200
12.2.2 Zarflı Kaplin 200
12.2.3 Kauçuk Manşonlu Kaplin 201
12.2.4 Dişli Kaplin 202
12.2.5 Kardan Kaplini 203
12.2.6 Oynak Bilyeli Kaplin 204
12.2.7 Oldham Kaplini 204
12.2.8 Paralel Kaplin (Schmidt Kaplini) 205
12.2.9 Yaylı Kaplinler 205
12.2.10 Özel Kaplinler 206
12.3 Çözülebilen Kaplinler (Kavramalar) 208
12.3.1 Çözülebilen Dişli Kaplin 208
12.3.2 Konik Yüzeyli Sürtünmeli Kaplin 209
12.3.3 Lamelli (Diskli) Kaplin 209
12.3.4 Sürtünmeli Kaplin Örnekleri 211
12.3.5 Tek Yönlü Çalışan Kaplin 212
12.3.6 Hidrolik Kaplin 213
13 YUVARLANMALI YATAKLAR 214
13.1 Yatakların Sınıflandırılması 214
13.2 Rulman Sembolleri ve Gösterimi 219
13.3 Rulman İmalat Toleransları 220
13.4 Rulmanlı Yataklarda Montaj Toleransları 221
13.5 Rulmanların Sabitlenme Şekilleri 225
13.6 Yataklama Şekilleri 227
13.6.1 Sabit–Serbest Yataklama 227
13.6.2 Ayarlanabilir Yataklama 228
13.6.3 Serbest–Serbest (Yüzer) Yataklama 231
13.7 Rulmanların Eksenel Yataklanması 232
13.8 Rulmanlı Yatakların Seçimi 233
13.9 Rulmanların Yağlanması 246
13.10 Rulmanların Montaj ve Demontajı 248
13.11 Kılavuz Yataklar 250
14 KAYMALI YATAKLAR 252
14.1 Triboloji 252
14.2 Kaymalı Yatak Malzemeleri 255
14.3 Kaymalı Yatakların Sınıflandırılması 256
14.3.1 Hidrostatik Kaymalı Yataklar 256
14.3.1.1 Hidrostatik Eksenel Kaymalı Yataklar 257
14.3.1.2 Hidrostatik Radyal Kaymalı Yataklar 259
14.3.2 Hidrodinamik Kaymalı Yataklar 259
14.3.2.1 Hidrodinamik Eksenel Kaymalı Yataklar 259
14.3.2.2 Hidrodinamik Radyal Kaymalı Yataklar 262
14.4 Kaymalı Yatak Konstrüksiyonları 268
15 SIZDIRMAZLIK ELEMANLARI 270
15.1 Giriş ve Sınıflandırma 270
15.2 Kullanılan Polimer Malzemeler 271
15.3 Radyal Sızdırmazlık Elemanları 273
15.4 O–Ring Halkaları 279
15.5 Diğer Sızdırmazlık Elemanları 282
16 GÜÇ VE HAREKET İLETİM ELEMANLARI 285
16.1 Giriş 285
16.2 Çevrim Oranı 287
16.3 Mekanizma Verimi 289
17 DİŞLİ ÇARK MEKANİZMALARI 290
17.1 Giriş 290
17.2 Genel Dişli Kanunu 292
17.3 Diş Profilleri 293
17.4 Dişli Çarklarda Temel Büyüklükler 297
17.5 Evolvent Dişli İçin Referans Profil 298
17.6 Dişli Çark Üretimi 299
17.7 Kavrama Olayı ve Kavrama Doğrusu 301
17.8 Kavrama Uzunluğu 301
17.9 Kavrama Oranı 302
17.10 Diş Dibi Kesilmesi (Alttan Kesilme) 302
17.11 Alt kesilme Olmadan Eş Çalışabilecek Diş Sayıları 303
17.12 Profil Kaydırma (Öteleme) 304
17.13 Profil Kaydırmalı Mekanizmalar 307
17.14 Dişli Çark Malzemeleri ve Emniyet Gerilmeleri 311
17.15 Düz Dişli Çarklarda Kuvvetler 314
17.16 Modül Hesapları 314
17.17 Helis Dişli Çarklar 319
17.17.1 Giriş 319
17.17.2 Temel Boyutlar 320
17.17.3 Eşdeğer Diş Sayısı 320
17.17.4 En Az Diş Sayısı 321
17.17.5 Kavrama Oranı 321
17.17.6 Profil Kaydırma 322
17.17.7 Helis Dişli Çarklarda Kuvvetler 322
17.17.8 Modül Hesapları 324
17.18 Konik Dişli Çarklar 325
17.18.1 Giriş 325
17.18.2 Temel Boyutlar 326
17.18.3 Eşdeğer ve En Az Diş Sayısı 326
17.18.4 Kavrama Oranı 327
17.18.5 Konik Dişli Çarklarda Kuvvetler 327
17.18.6 Modül Hesapları 328
17.18.7 Helisel – Spiral Konik Dişli Çarklar 329
17.19 Sonsuz Vida Mekanizmaları 333
17.19.1 Giriş 333
17.19.2 Vida ve Çark Boyutları 334
17.19.3 Kavrama Oranı, Kayma Hızı ve Verim 335
17.19.4 Sonsuz Vida Mekanizmasında Kuvvetler 336
17.19.5 Modül Hesapları 337
17.20 Dişli Çark Tasarımında Öneriler 337
17.21 Dişli Kutuları 340
17.21.1 Kutu Tasarımı 340
17.21.2 Döküm Dişli Kutusu 341
17.21.3 Kaynaklı Dişli Kutusu 342
17.21.4 Kutu Tasarım Örnekleri 342
17.22 Diferansiyel Mekanizması 344
17.23 Planet Dişli Sistemleri 345
17.23.1 Giriş 345
17.23.2 Planet Dişli Sistemlerinin Kinematiği 345
17.24 Dişlilerin Kalite Kontrolü 348
17.24.1 Dişli Kalitesi 348
17.24.2 Dişli Üretim Hataları 349
17.24.3 Dişli Kontrolünde Kullanılan Alet ve Cihazlar 349
18 KAYIŞ–KASNAK MEKANİZMALARI 353
18.1 Giriş 353
18.2 Kayış Mekanizmalarının Avantaj ve Dezavantajları 354
18.3 Kayış Çeşitleri 355
18.3.1 Düz Kayışlar 355
18.3.1.1 Mekanizma Şekilleri 356
18.3.1.2 Hareket İletimi ve Kayış kollarında Oluşan Kuvvetler 357
18.3.1.3 Mile Etkiyen Kuvvet 358
18.3.1.4 Kayışlarda Gerginliğin Sağlanması 358
18.3.1.5 Geometrik Boyutlar 359
18.3.1.6 Kayış Hızı ve Eğilme Frekansı 361
18.3.1.7 Kayış Genişliğinin Hesabı 361
18.3.1.8 Kayışta Meydana Gelen Gerilmeler 362
18.3.1.9 Düz Kayış Kasnakları 366
18.3.2 V Kayışları 367
18.3.2.1 V Kayışların Düz Kayışlara Göre Yük Taşıma Kabiliyeti 367
18.3.2.2 V Kayışlarının Yapısı 368
18.3.2.3 V Kayış Tipleri 368
18.3.2.4 V Kayış Mekanizmalarının Boyutlandırılması 369
18.3.2.5 Ön Gergi Kuvveti 376
18.3.2.6 V Kayış Kasnakları 378
18.3.3 Çok Profilli V Kayışları (Poly V Kayışlar) 380
18.3.3.1 Profil (Yiv) Tipinin Seçimi ve Yiv Sayısının Bulunması 380
18.3.3.2 Çok Profilli V Kayış ve Kasnak Boyutları 382
18.3.4 Dişli (Senkronize) Kayışlar 383
18.3.4.1 Avantaj ve Dezavantajları 383
18.3.4.2 Dişli Kayış Tipleri 384
18.3.4.2.1 Trapez Diş 384
18.3.4.2.2 Yuvarlatılmış Diş (HTD) 388
19 ZİNCİR MEKANİZMALARI 392
19.1 Giriş 392
19.2 Zincir Çeşitleri 393
19.2.1 Makaralı Zincirler 394
19.2.2 Burçlu Zincirler 396
192.3 Gall Zincirleri 397
19.2.4 Fleyer Zincirleri 397
19.2.5 Dişli (Sessiz) Zincirler 397
19.2.6 Özel Zincirler 398
19.3 Zincir Dişli Çarklar 399
19.4 Dişli Çark Boyutları 400
19.5 Zincir Mekanizmalarının Kinematiği 400
19.6 Zincir Seçimi ve Boyutlandırma 401
19.7 Mekanizmada Oluşan Kuvvetler ve Mukavemet Hesapları 406
19.8 Zincir Gergi Sistemleri 408
19.9 Zincirlerin Yağlanması 409
19.10 Zincir Mekanizmalarının Montajı 411
19.10.1 Mil ve Çarkların Montajı 411
19.10.2 Zincirlerin Montajı 412
20 KADEMESİZ HIZ AYAR MEKANİZMALARI 413
20.1 Giriş 413
20.2 Varyatörlerin Sınıflandırılması 415
20.2.1 Mekanik Varyatörler 415
20.2.1.1 Sürtünmeli Varyatörler 415
20.2.1.2 Kayışlı Varyatörler 419
20.2.1.3 Zincirli Varyatörler 420
20.2.2 Hidrolik Varyatörler 421
20.2.2.1 Hidrostatik Varyatörler 421
20.2.2.2 Hidrodinamik Varyatörler 421
20.2.3 Elektromanyetik Varyatörler 423 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
