İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 5
Kısaltmalar 15
Birinci Bölüm
GENEL OLARAK HAKSIZ REKABET VE
FİKRİ SINAİ MÜLKİYET HAKLARI
I. HAKSIZ REKABET KAVRAMI 17
1. Giriş ve Tarihçe 17
2. Genel Olarak Haksız Rekabet Kavramı 21
A. Haksız Rekabet Kavramının Tanımı ve Amacı 25
B. Haksız Rekabetin Unsurları 31
a. Ekonomik Rekabetin Kötüye Kullanılması 31
b. Dürüstlük Kurallarına Aykırılık 32
c. Ekonomik Çıkarların Etkilenmesi 32
3. 6102 Sayılı TTK Hükümleri Çerçevesinde Haksız Rekabet Hukuku’na Egemen Olan İlkeler 33
II. FİKRİ SINAİ MÜLKİYET HAKLARI VE HAKSIZ REKABET HUKUKU İLE İLİŞKİLERİ 35
1. Genel Olarak 35
2. Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakları 58
A. Patent ve Faydalı Modeller 60
a. Patentlenebilirlik Koşulları 66
i. Yenilik 66
ii. Buluş Basamağı 67
iii. Sanayiye Elverişlilik 72
b. Patentlerde Buluş Basamağı ve İnceleme Esasları 76
c. Patent Korumasının Kapsamı 80
d. Patente ve Faydalı Modele Tecavüz 83
e. Patentin veya Faydalı Modelin Hükümsüzlüğü 89
aa. Hükümsüzlüğün Açılmış Davalara Etkisi 91
bb. İstisnalar ve Patent Sahibinin Kötü Niyetinden Kaynaklanan Haller 92
cc. Hükümsüzlük Kararının Mutlak Etkisi 92
B. Tescilli ve Tescilsiz Tasarımlar 95
a. Giriş 95
b. Tanım ve Tescilin Anlamı 96
c. Tasarım Tescil Koşulları 102
i. Yenilik 103
ii. Ayırt Edicilik 117
d. Bilgilenmiş Kullanıcı Gözüyle Değerlendirme 120
e. Korumanın Kapsamı ve Tasarım Hakkına Tecavüz 133
aa. Tasarım Hakkı Sahibinin Engelleyebileceği Eylemler 135
bb. Tasarıma Tecavüz 137
f. Tasarım Tescilinin Hükümsüzlüğü 141
C. Entegre Devre Topoğrafyaları 146
D. Yeni Bitki Çeşitleri Islahçı Hakları 151
E. Markalar 157
a. Genel Olarak 159
b. Marka Türleri 162
aa. Kişi Adları 162
bb. Sözcük veya Sözcükler, Sloganlar 162
cc. Harfler ve Sayılar 164
dd. Şekiller 164
ee. Üç Boyutlu Biçimler 164
ff. Renkler 166
gg. Sesler, Melodiler ve Kokular 168
c. Markalarda İltibas 169
d. Markalar veya İşaretler Arasında İltibasa İlişkin Uygulama Örnekleri 193
e. Marka Korumasının İlkeleri 200
aa. Marka Hakkının Korunmasında Tescil İlkesi 200
bb. Marka Tescilinin Sınıf Esasına Göre Korunması İlkesi 213
cc. Marka Tescilinin Ülkeselliği İlkesi 216
dd. Yenileme Koşullu Sınırsız Süreli Koruma İlkesi 218
f. Uygulamada Marka Hakkının Hükümsüzlüğü 219
aa. Hükümsüzlüğün Konusu Olarak Marka Hakkı 221
bb. İşletme Açısından Marka Hakkının Önemi ve Takibi 221
g. Hükümsüzlük ve İptal Davaları Ayrımı 223
aa. Genel Olarak 223
bb. Marka Tescilinin Hükümsüzlüğü Davası 223
cc. Marka Tescilinin Türk Patent ve Marka Kurumu Tarafından (mahkeme) İptal Süreci 226
dd. Mutlak Red Sebepleri ile Hükümsüzlük 233
ee. Nisbi Ret Sebepleri ile Hükümsüzlük 239
ff. Hükümsüzlük ve Kurum İptal Kararının Etkisi 253
gg. Kısmi Hükümsüzlüğün Anlamı 256
hh. Hükümsüzlük Davalarında Görev ve Usul 257
ii. İhtiyati Tedbirler 258
jj. Kötüniyetle Tescillenmiş Marka Kullanılmasından Doğan Hukuki Sonuçlar 260
F. Coğrafi İşaretler 264
a. Genel Olarak 264
b. Tanım ve Tescil Şartları 265
aa. Menşe (Kaynak) Adları 265
bb. Mahreç Adları 265
cc. Geleneksel Ürün Adı 266
c. Coğrafi İşaret ve Geleneksel Ürün Adlarına Tecavüz 266
d. Coğrafi İşaretlerin Hükümsüzlüğü 268
G. Telif Hakları 269
a. Eser Sahibinin Hakları (Mali ve Manevi Yetkileri) 271
b. Bağlantılı Haklar 278
c. FSEK’teki Haksız Rekabet Hükümleri 279
III. TİCARİ KÖKEN VE KİMLİK KONUSUNDA HAKSIZ REKABET 287
1. Ticaret Unvanı 291
A. Marka ve Ticaret Unvanının Karşılaştırılması 302
2. İşletme Adı 304
3. Ticari Görünüm ve Ambalaj Benzetme 306
4. Alan Adları 314
IV. HAKSIZ REKABET HUKUKU VE REKABET HUKUKU AYRIMI 326
1. Genel Olarak 326
2. Ülkemizde Rekabet Hukuku 328
V. ULUSLARARASI ANLAŞMALARDA HAKSIZ REKABET 333
1. Genel Olarak 333
2. Uluslararası Anlaşmaların Öncelikli Uygulanması 334
VI. GÜMRÜKLERDE FİKRİ VE SINAİ MÜLKİYET KORUMASI 335
1. Giriş 335
2. Fikri ve Sınai Mülkiyet Sahiplerinin Gümrüklerdeki Hakları 335
A. Gümrük Noktalarında Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakkı İhlalleri Konusunda Yargı Kararları Örnekleri 337
B. Avrupa Adalet Divanı’nın Yaklaşımı 344
3. Gümrük Yönetmeliği ve Gelişmeler 344
A. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Merkezi Veri Tabanına Kaydolmanın Avantajları 345
B. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’na Başvuru Süreci 346
C. Gümrüklerde Taklit Malların Durdurulması Süreci ve Örnekler 347
D. Fikri –Sınai Mülkiyet Hakkını İhlal Eden Malların İmhası ve Hızlı İmha Süreci 350
İkinci Bölüm
YASAL DÜZENLEMELER IŞIĞINDA HAKSIZ REKABET HALLERİ
I. 6102 SAYILI TTK’DA HAKSIZ REKABET VE ETTK HÜKÜMLERİ 355
1. Mülga 6762 Sayılı TTK’da Haksız Rekabet 355
2. Mülga 6762 Sayılı TTK’da Haksız Rekabet Hükümleri ile 6102 Sayılı TTK’daki Haksız Rekabet Hükümlerinin Karşılaştırılması 356
II. 6102 SAYILI TTK’DA ÖZEL HAKSIZ REKABET HALLERİ 357
1. Kötüleme Yoluyla Haksız Rekabet (6102 Sayılı TTK 55/(1)a–1. madde) 367
2. Kendisi, İşletmesi, Mal ve Faaliyetleri, İşleri Hakkında Yanlış veya Yanıltıcı Bilgi Vermek (6102 Sayılı TTK 55/(1)a.2. madde) 383
3. Hak Sahibi Olmadığı Paye, Rütbe ve Unvan Kullanma (6102 Sayılı TTK 55/(1) a. 3 md) 402
4. İltibas Yoluyla Haksız Rekabet (6102 Sayılı TTK 55/(1) a.4 madde) 403
5. Haksız Karşılaştırmalı Reklam (6102 Sayılı TTK 55/(1)5 md) 418
6. Belli ürünleri Tedarik Fiyatının Altında Satış ve Reklamlarında Vurgulama Yoluyla Halkı Yanıltma (6102 Sayılı TTK 55/(1)a.6 md) 425
7. Müşteriyi Ek Edimlerle Sunumun Gerçek Değeri Hakkında Yanıltmak (6102 Sayılı TTK 55/(1)a. 7 madde) 426
8. Saldırgan Satış Yöntemleri ile Müşterinin Karar Özgürlüğünü Kısıtlamak (6102 Sayılı TTK 55/(1)a.8 md) 427
9. Mallar, İş Ürünleri, Faaliyetler Hakkındaki Özellikleri Gizleme (6102 Sayılı TTK 55/(1)a. 9 md) 428
10. Taksitle Satım veya Benzer Hukuki İşlemlere İlişkin Kamuya Yapılan İlanlarda Unvanını Açıkça Belirtmemek, Peşin veya Toplam Satış Fiyatını veya Taksitle Satımdan Kaynaklanan Ek Maliyeti Türk Lirası ve Yıllık Oranlar Üzerinden Belirtmemek (6102 Sayılı TTK 55/(1)a. 10 md) 429
11. Tüketici Kredilerine İlişkin Kamuya Yapılan İlanlarda Unvanını Açıkça Belirtmemek veya Kredilerin Net Tutarlarına, Toplam Giderlerine, Efektif Yıllık Faizlerine İlişkin Açık Beyanlarda Bulunmamak (6102 Sayılı TTK 55/(1)a. 11 md) 429
12. İşletmesine İlişkin Faaliyetleri Çerçevesinde, Taksitle Satım veya Tüketici Kredisi Sözleşmeleri Sunan veya Akdeden ve Bu Bağlamda Sözleşmenin Konusu, Fiyatı, Ödeme Şartları, Sözleşme Süresi, Müşterinin Cayma veya Fesih Hakkına veya Kalan Borcu Vadeden Önce Ödeme Hakkına İlişkin Eksik veya Yanlış Bilgiler İçeren Sözleşme Formülleri Kullanmak (6102 Sayılı TTK 55/(1)a. 12 md) 429
13. Sözleşmeyi İhlale veya Sona Erdirmeye Yöneltmek; Özellikle; Müşterilerle Kendisinin Bizzat Sözleşme Yapabilmesi İçin, Onları Başkalarıyla Yapmış Oldukları Sözleşmelere Aykırı Davranmaya Yöneltmek (6102 Sayılı TTK 55/(1)b. 1 md) 429
14. Üçüncü Kişilerin İşçilerine, Vekillerine ve Diğer Yardımcı Kişilerine, Haketmedikleri ve Onları İşlerinin İfasında Yükümlülüklerine Aykırı Davranmaya Yöneltebilecek Yararlar Sağlayarak veya Önererek, Kendisine veya Başkalarına Çıkar Sağlamaya Çalışmak (6102 Sayılı TTK 55/(1) b. 2 md) 430
15. İşçileri, Vekilleri veya Diğer Yardımcı Kişileri, İşverenlerinin veya Müvekkillerinin Üretim ve İş Sırlarını İfşa Etmeye veya Ele Geçirmeye Yöneltmek (6102 Sayılı TTK 55/(1)b. 3 md) 430
16. Onunla Kendisinin Bu Tür Bir Sözleşme Yapabilmesi İçin, Taksitle Satış, Peşin Satış veya Tüketici Kredisi Sözleşmesi Yapmış Olan Alıcının veya Kredi Alan Kişinin, Bu Sözleşmeden Caymasına veya Peşin Satış Sözleşmesi Yapmış Olan Alıcının Bu Sözleşmeyi Feshetmesine Yöneltmek (6102 Sayılı TTK 55/(1)b. 4 md) 432
17. Başkalarının İş Ürünlerinden Yetkisiz Yararlanma; Özellikle; Kendisine Emanet Edilmiş Teklif, Hesap veya Plan Gibi Bir İş Ürününden Yetkisiz Yararlanmak (6102 Sayılı TTK 55/(1)c. 1 md) 432
18. Üçüncü Kişilere Ait Teklif, Hesap veya Plan Gibi Bir İş Ürününden, Bunların Kendisine Yetkisiz Olarak Tevdi Edilmiş veya Sağlanmış Olduğunun Bilinmesi Gerektiği Hâlde, Yararlanmak (6102 Sayılı TTK 55/(1)c. 2 md) 435
19. Kendisinin Uygun Bir Katkısı Olmaksızın Başkasına Ait Pazarlanmaya Hazır Çalışma Ürünlerini Teknik Çoğaltma Yöntemleriyle Devralıp Onlardan Yararlanmak (6102 Sayılı TTK 55/(1) c. 3 md) 435
20. Üretim ve İş Sırlarını Hukuka Aykırı Olarak İfşa Etmek; Özellikle, Gizlice ve İzinsiz Olarak Ele Geçirdiği veya Başkaca Hukuka Aykırı Bir Şekilde Öğrendiği Bilgileri ve Üretenin İş Sırlarını Değerlendiren veya Başkalarına Bildiren Dürüstlüğe Aykırı Davranmış Olur (6102 Sayılı TTK 55/(1)d maddesi) 436
21. İş Şartlarına Uymamak; Özellikle Kanun veya Sözleşmeyle, Rakiplere de Yüklenmiş Olan veya Bir Meslek Dalında veya Çevrede Olağan Olan İş Şartlarına Uymayanlar Dürüstlüğe Aykırı Davranmış Olur (6102 Sayılı TTK 55/(1)d maddesi) 438
22. Dürüstlük Kuralına Aykırı İşlem Şartları Kullanmak. Özellikle Yanıltıcı Bir Şekilde Diğer Taraf Aleyhine 440
III. TESCİLLİ KORUMA KONUSU SINAİ MÜLKİYET HAKLARI VE TELİF HAKLARI KORUMASININ HAKSIZ REKABET YÖNÜ 441
Üçüncü Bölüm
UYGULAMADA HAKSIZ REKABET DAVALARI
I. HAKSIZ REKABET HALİNDE AÇILABİLECEK DAVALAR 447
1. Hukuki Çareler; Hukuk ve Ceza Davaları 448
A. Hukuk Davaları, Kararların İcrası 448
a. SMK Kapsamında Korunan Tescilli Hakların İhlallerine Karşı Hukuk Davası 453
b. SMK Kapsamında Tecavüz Bulunmadığının Tespiti Davası 457
c. Haksız Rekabetin Tespiti Davası 459
d. Haksız Rekabetin Önlenmesi Davası 459
e. Haksız Rekabetin Giderilmesi, Sonuçlarının Ortadan Kaldırılması 465
f. Maddi ve Manevi Tazminat Davası 465
i. Maddi Tazminat Davası 466
ii. Manevi Tazminat Davası 472
iii. Haksız İhtiyati Tedbir Nedeniyle Tazminat 474
B. Hukuk Davalarında Zamanaşımı 483
C. Görev ve Yetki 494
D. İhtiyati Tedbirler 501
E. Haksız Rekabet Davasında Taraflar, İlan, İstihdam Edenin Sorumluluğu 503
2. Haksız Rekabet ve Ceza Davaları 504
3. SMK Kapsamında Marka İhlal Suçları 511
4. Haksız Rekabetten Doğan Uyuşmazlıklar ve Arabuluculuk 514
II. MEDYA VE HAKSIZ REKABET 516
1. Haksız Rekabete İlişkin TTK Hükümlerine Göre Medyada Haksız Rekabet 516
2. İnternet ve Haksız Rekabet Halleri 517
III. HİZMET SÖZLEŞMELERİNDE REKABET YASAĞI ŞARTI VE HAKSIZ REKABET 518
1. Genel Olarak 519
2. İşverenin Rekabet Yasağı Sağlamak Konusundaki Olanakları 522
A. Rekabeti Kısıtlama Şartları 522
B. Gizlilik (Mahremiyet) Şartı 525
C. Ticari Sır Öğretisi 525
D. Fikri–Sınai Mülkiyet Hakları 531
E. Uygulama, İşverenin Yönetim Anlayışı 532
IV. HAKSIZ REKABET VE SINAİ MÜLKİYET DAVALARINDA BİLİRKİŞİLİK 534
1. Bilirkişi Kimdir? 534
2. Fikri Sınai Haklara İlişkin Çekişmelerde Bilirkişi Uygulaması 536
3. Bilirkişiye Emek Mesaisine Göre Uygun Bir Ücret Ödenmelidir 540
4. Bilirkişi İncelemesi ve Raporunun Sunulması 540
5. Ceza Davalarında Uzman Kişinin Dinlenmesi 541
6. Bilirkişilerin Sorumluluğu 541
A. Bilirkişilerin Etik Sorumlulukları 541
B. Hukuki Sorumlulukları 542
C. Cezai Sorumlulukları 542
a. Gerçeğe Aykırı Mütalaada Bulunması Nedeniyle 543
b. Kamu Görevlisi Olması Nedeniyle 543
c. Usulünce Çağrıldığı Halde Gelmemesi, Gelip de Görüş Bildirmekten Çekinmesi Nedeniyle 544
V. HAKSIZ REKABETLE SUÇLANANLARIN SAVUNMALARI 545
1. Marka Hukuku Alanında Savunmalar, Markanın Hukuka Uygun Kullanımı 564
A. Markanın Başvuru Eserlerinde Yer Alması 564
B. Markanın Ticarette Dürüstçe Kullanımı 565
C. Marka Hakkının Tükenmesi 576
D. Tüketicilerin ve Tazminat Ödeyenden Mal Alanların Eylemi ve Marka Hakkı 585
2. Tanımlayıcı, Cins, Çeşit ve Vasıf Bildirici İşaretler 585
3. Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku Alanında Savunmalar 590
A. Kamu Yararına İlişkin Sınırlamalar 594
a. Kamu Düzeni Nedeniyle Hak Sahibinden İzin Almaksızın Eserin Kamu Tarafından Kullanımı 594
b. Eserin Koruma Süresi Bitmeden Devlet Tarafından Kamuya Mal Edilmesi 594
c. Mevzuat ve Mahkeme Kararları 594
d. Nutuklar ve Yasama Organındaki Açıklamalar 595
e. Eğitim ve Öğretim Kurumlarında Temsil 595
f. Eğitim Amacıyla Hazırlanan Derlemeler 596
g. Alıntı Serbestisi 597
h. Gazete İçerikleri 599
i. Haber Verme, Basın Hakkının Kullanımı Sırasında Alıntı ve Haberlerin Niteliği 599
j. Korumanın Süreyle Sınırlanması 599
B. Kişisel Kullanım Yararına Sınırlamalar 600
C. Sınırlamalardan Beklentiler 602
4. Tasarım Hukuku Alanında Savunmalar 603
A. Özel Amaçla Sınırlı Kalan ve Ticari Amaç Taşımayan Fiiller 610
B. Deneme Amaçlı Fiiller 610
C. Ticari Uygulamadaki Dürüstlük Kuralları ile Bağdaşır Olmak, Tasarımın Normal Kullanımını Gereksiz Şekilde Tehlikeye Sokmamak ve Kaynak Göstermek Kaydı ile Eğitim veya Referans Amaçlı Çoğaltmalar 610
D. Yabancı Ülkelere Kayıtlı Olan ve Geçici Olarak Türkiye Cumhuriyeti Sınırları İçinde Bulunan Deniz veya Hava Taşıt Araçlarında Bulunan Ekipman, Bu Araçların Onarımı İçin Kullanılmak Üzere İthal Edilen Yedek Parça ve Aksesuarlar ile Bu Araçların Onarım Fiili 610
E. Onarım Amaçlı Kullanımlar 611
F. Önceki Kullanımdan Doğan Sınırlama 615
G. Tasarım Hakkının Tükenmesi 616
H. İşlevsel Zorunluluk Arz Eden Tasarımlar 617
İ. Kamu Düzeni ve Genel Ahlaka Aykırı Tasarımlar 619
5. Patent ve Faydalı Model Hukuku Alanında Savunmalar 621
A. Patent Korumasının Süre ile Sınırlı Olması 622
B. Patentin Sağladığı Hakkın Tükenmesi 623
C. Önceki Kullanım Hakkı 625
D. Özel Amaçlı Eylemler 626
E. Deneme Amaçlı Eylemler 626
F. Eczanelerde Tek Reçetelik Kullanımlar 631
G. Uluslararası Trafik Serbestisinin Gereği Olarak Araçların Kullanılması 631
H. İdari Zorunluluklar 632
EKLER
ÖZETLİ YARGITAY KARARLARI
HUKUK GENEL KURULU KARARLARI 637
11. HUKUK DAİRESİ KARARLARI 661
19. CEZA DAİRESİ KARARLARI 748
Kaynaklar 751
Kavram Dizini 759 |