|
İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Sunuş 7
Önsöz 9
Tablolar Listesi 17
Şekiller Listesi 18
Grafikler Listesi 19
Kısaltmalar 21
Giriş 23
1. BÖLÜM
HİLE VE HİLENİN ÖZELLİKLERİ
1.1. Hile, Hata Kavramları ve Aralarındaki Farklar 27
1.1.1. Hile Kavramı 27
1.1.2. Hata Kavramı 30
1.1.3. Hile İle Hata Arasındaki Farklar 31
1.2. Hile Üçgeni 34
1.2.1. Baskı 35
1.2.2. Fırsat 37
1.2.3. Haklı Gösterme 39
1.3. Hile Nedenleri 41
1.4. Hilenin Karakteristik Özellikleri 43
1.4.1. Hile Yapan Kişinin Özellikleri 44
1.4.2. Hile Yapılan Firmaların Özellikleri 54
2. BÖLÜM
HİLELERİN SINIFLANDIRILMASI
2.1. Hile Ağacı 59
2.2. Hilenin Niteliği 60
2.3. Hile Çeşitleri 63
2.3.1. Çalışan Hileleri 64
2.3.2. Satıcı Hileleri 67
2.3.3. Müşteri Hileleri 68
2.3.4. Yatırım Hileleri 68
2.3.5. Yönetici Hileleri 70
3. BÖLÜM
MUHASEBE MANİPÜLASYONLARI
3.1. Muhasebe Manipülasyonları 75
3.2. Muhasebe Manipülasyonu ile Finansal Tablo Hileleri Arasındaki Fark 79
3.3. Muhasebe Manipülasyonunda Kullanılan Yöntemler 84
3.3.1. Kar Yönetimi (Earnings Management) 84
3.3.2. Karın İstikrarlı Hale Getirilmesi (Income Smoothing) 89
3.3.3. Yaratıcı Muhasebe (Creative Accounting) 94
3.3.4. Agresif Muhasebe (Aggresive Accounting) 96
3.2.5. Büyük Temizlik Muhasebesi (Big Bath Accounting) 99
3.4. Muhasebe Manipülasyonu Örnekleri 103
4. BÖLÜM
FİNANSAL TABLO HİLELERİ
4.1. Finansal Tablo Hileleri Kavramsal Çerçeve 107
4.2. Finansal Tablo Hilelerinde Hile Üçgeni 114
4.2.1. Baskılar / Teşvikler 116
4.2.2. Fırsatlar 117
4.2.3. Haklı Gösterme 119
4.3. Finansal Tablo Hilelerinin Sınıflandırılması 120
4.3.1. Zamanlama Farkları 123
4.3.2. Hasılatta Yapılan Hileler 123
4.3.3. Borçlarda ve Giderlerde Yapılan Hileler 123
4.3.4. Varlıkların Uygunsuz Değerlemesi 124
4.3.5. Yetersiz Dipnot Açıklamaları 124
4.4. Finansal Tablo Hileleri Konusunda COSO Raporları ve Sonuçları 125
4.4.1. Finansal Tablolarda Hilelerin En Fazla Yapıldığı Hesaplar 125
4.4.1.1. Bilançonun Aktifinde En Fazla Hile Yapılan Hesaplar 126
4.4.1.2. Finansal Tablo Hilelerinde En Çok Kullanılan Teknikler 128
4.4.2. Finansal Tablo Hileleri Sonucunun Üst Yönetime Yansımaları 132
5. BÖLÜM
BOBİ FRS STANDARDI KAPSAMINDA
ÖRNEK FİNANSAL TABLO HİLELERİ
5.1. BOBİ TFRS 135
5.2. Hasılat (BOBİ FRS Bölüm 5) 138
5.2.1. Hasılatta Yapılan Finansal Tablo Hileleri 138
5.2.1.1. Vadeli Satışlarda Yapılan Hileler 141
5.2.1.2. İnşaat Sözleşmelerinde Yapılan Hileler 147
5.2.1.3. Tamamlanma Yüzdesi Hileleri 154
5.2.1.4. Vaktinden Önce veya Vaktinden Sonra Kaydedilen Hasılat 159
5.2.1.5. Acente Satışlarındaki Hileler 163
5.2.1.6. Uygunsuz Satış Kayıtları 166
5.2.1.7. Satışları Dağıtım Kanallarına Doldurmak 167
5.2.1.8. Konsinye Satışlarda Yapılan Hileler 169
5.2.1.9. Fiktif Satışlar 174
5.2.1.10. Barter (Takas) İşlemlerindeki Hileler 176
5.2.1.11. Faturala ve Tut (Bill–and–Hold) Satışlardaki Hileler 178
5.2.1.12. Grup Firmaları Arasında Yapılan Satışlardaki Hileler 180
5.2.1.13. Satışları Şişirme 182
5.2.1.14. Finansal Anlaşmaları Satış Olarak Göstermek 182
5.2.2. Hasılatta Yapılan Hilelerin Tespiti 183
5.2.3. Hasılatta Yapılan Hilelerinin Tespiti İçin Kontrol Listesi 188
5.3. Finansal Araçlar ve Özkaynaklar (BOBİ FRS Bölüm 9) 191
5.3.1. Finansal Araçlarda ve Özkaynaklarda Yapılan Finansal Tablo Hileleri 191
5.3.1.1. Menkul Kıymetlerde Yapılan Hileler 192
5.3.1.2. Ticari Alacaklarda Yapılan Hileler 197
5.3.1.3. Satıcılarda Yapılan Hileler 203
5.3.1.4. Borçları veya Giderleri Hiç Kaydetmemek 211
5.3.1.5. Gider Tahakkuklarında Yapılan Hileler 212
5.3.1.6. Giderleri Farklı Döneme Kaydetmek 213
5.3.1.7. Dönem Giderlerini Hileli Bir Şekilde Aktifleştirmek 213
5.3.1.8. Kasa, Ortaklara Borçlar, Stoklar ve Ortaklara Borçlar Kalemlerinde Yapılan Hileler 214
5.3.1.8.1. Kasa ve Ortaklardan Alacaklar 215
5.3.1.8.2. Stoklar ve Ortaklara Borçlar 216
5.3.2. Borçlarda ve Giderlerde Yapılan Hilelerin Tespiti 217
5.4. Stoklar (BOBİ FRS Bölüm 6) 221
5.4.1. Stoklarda Yapılan Finansal Tablo Hileleri 221
5.4.1.1. Stoklarda Aktifleştirme ile Yapılan Hileler 226
5.4.1.2. Konsinye Stoklarda Yapılan Hileler 231
5.4.1.3. Stokların Maliyetinde Yapılan Hileler 231
5.4.2. Stoklarda Yapılan Hilelerin Tespiti 236
5.4.3. Stok Hilelerinin Tespiti İçin Analiz Yöntemleri 238
5.5. Maddi Duran Varlıklar (BOBİ FRS Bölüm 12) 239
5.5.1. Maddi Duran Varlıklarda Yapılan Finansal Tablo Hileleri 239
5.5.1.1. Aktifleştirme Yoluyla Yapılan Hileler 243
5.5.1.2. Amortismanlarda Yapılan Hileler 247
5.5.1.3. Değer Düşüklüğünde Yapılan Hileler 253
5.5.1.4. Yeniden Değerleme Modelinde Yapılan Hileler 256
5.5.1.5. Bilanço Dışı Bırakılma Konusunda Yapılan Hileler 263
5.5.1.6. Diğer Hileler 265
5.5.2. Maddi Duran Varlıklardaki Hilelerin Tespiti 267
5.6. Varlıklardaki Değer Düşüklüğü – (BOBİ FRS Bölüm 18) 269
5.6.1. Varlıklarda Değer Düşüklüğü Bölümünde Yapılan Finansal Tablo Hileleri 269
5.6.2. Varlıklarda Değer Düşüklüğünde Yapılan Hilelerin Tespiti 281
5.7. Borçlanma Maliyetleri (BOBİ FRS Bölüm 17) 281
5.7.1. Borçlanma Maliyetlerinde Yapılan Finansal Tablo Hileleri 281
5.8. Karşılıklar, Şarta Bağlı Yükümlülükler ve Şarta Bağlı Varlıklar (BOBİ FRS Bölüm 19) 284
5.8.1. Karşılıklar, Şarta Bağlı Yükümlülükler ve Şarta Bağlı Varlıklarda Yapılan Finansal Tablo Hileleri 284
6. BÖLÜM
HİLENİN ÖNLENMESİ
6.1. İşletmede Dürüstlük, Şeffaflık ve Yardımcı Olma Kültürünün Oluşturulması 300
6.1.1. Dürüst Kişilerin İşe Alınması ve Hileden Kaçınma Adına Bilinçlendirme Eğitimlerinin Verilmesi 300
6.1.2. Pozitif Bir Çalışma Ortamının Yaratılması 302
6.1.3. İşletmede Hile Riskini Minimuma Düşürmek İçin Etik Kuralların Belirlendiği Organizasyon Kültürünün Oluşturulması 303
6.1.4. Çalışanların Üzerlerinde Hissettikleri Baskılarla Başa Çıkmalarını Sağlayacak Destek Programların Sağlanması 307
6.2. İşletmede Hile Olasılığının Azaltılması ve Hile Yapanın Cezalandırılacağının Bilinmesi 308
6.2.1. Etkin Bir İç Kontrol Sisteminin Oluşturulması 309
6.2.2. Çalışanlar İle Müşteriler veya Tedarikçiler Arasında Oluşabilecek Hileli İşlemleri Engellemek İçin İşletmenin Hile Önleme Politikaları Hakkında Tüm Tarafları Açıkça Bilgilendirmesi 323
6.2.3. Hilelerin Bildirilebileceği İhbar Hatları Oluşturmak (Whistleblowing) 323
6.2.4. İşbirliğini Önlemek, Çalışanları Gözlemlemek ve Sürpriz Denetimler Yapmak 326
6.2.5. Hile Yapanların Mutlaka Cezalandırılacağı Beklentisinin Oluşturulması 327
6.2.6. Proaktif Hile Önleme Modelini Uygulamak 328
7. BÖLÜM
HİLENİN ORTAYA ÇIKARTILMASI
7.1. Hile Belirtileri (Kırmızı Bayraklar) 335
7.1.1. Faaliyetlerin Yürütülmesi ile İlgili Anormallikler 337
7.1.2. Yönetimle ilgili Anormallikler 339
7.1.3. Örgüt Yapısı ile İlgili Anormallikler 343
7.1.4. Üçüncü Kişiler ile Olan İlişkilerdeki Anormallikler 347
7.1.5. İç Kontrol Yapısındaki Anormallikler 348
7.1.6. Muhasebe ve Hesaplarla İlgili Anormallikler 349
7.1.7. Analitik Anormallikler 352
7.2. Hile Yapan Kişide Gözlenen Davranış Değişiklikleri 354
7.3. Hile Tespit Yöntemleri 356
7.3.1. Geleneksel Yöntemler 360
7.3.2. Proaktif Yöntemler 366
7.3.2.1. Veri Madenciliği 366
7.3.2.2. Yapay Sinir Ağları 371
7.3.2.3. Karar Ağaçları 375
7.3.2.4. Benford Yasası 376
7.3.2.5. Tahakkuk Esaslı Modeller 384
7.3.2.5.1. Healy Modeli (1985) 384
7.3.2.5.2. DeAngelo Modeli (1986) 387
7.3.2.5.3. Jones Modeli (1991) 388
7.3.2.5.4. Düzeltilmiş Jones Modeli 390
7.3.2.5.5. Endüstri Modeli 391
7.3.2.5.6. Tahakkuk Esaslı Modellerin Karşılaştırılması 391
7.3.2.6. Karma Modeller 392
7.3.2.6.1. Beneish Modeli (1999) 392
7.3.2.6.2. Spathis Modeli (Logit Model) (2002) 396
8. BÖLÜM
FİNANSAL TABLO HİLELERİ İLE İLGİLİ DÜNYA’DA
YAŞANAN ÖRNEKLER VE YAPILAN YASAL DÜZENLEMELER
8.1. Dünya’da Yaşanan Finansal Tablo Hileleri Örnekleri 399
8.1.1. Enron 399
8.1.2. WorldCom 402
8.1.3. Parmalat 404
8.1.4. Xerox 405
8.2. Dünya’da Finansal Tablo Hilelerini Önlemek İçin Yapılan Çalışmalar ve Yasal Düzenlemeler 406
8.2.1. Sarbanes–Oxley Yasası 406
8.2.2. COSO Raporları 412
8.2.3. AICPA (SAS 99) 416
8.2.4. Uluslararası Denetim Standartları 420
8.2.5. Uluslararası İç Denetim Standartları 425
8.3. Türkiye’de Finansal Tablo Hilelerini Önlemek İçin Yapılan Çalışmalar ve Yasal Düzenlemeler 426
8.3.1. Türk Ticaret Kanunu 426
8.3.2. Sermaye Piyasası Kurulu 428
8.3.3. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu 431
8.3.4. Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu 432
8.3.5. Kamu İç Kontrol Standartları 436
Sonuç 439
Kaynakça 445
Kavramlar Dizini 461
Yazar Hakkında 464 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
