İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Ön Söz V
Birinci Kısım
ANAYASA HUKUKU
1. Bölüm
ANAYASA HUKUKUNA GİRİŞ
I. ANAYASA HUKUKU 1
II. ANAYASA KAVRAMI 1
III. ANAYASACILIK DÜŞÜNCESİ VE DOĞUŞU 1
IV. ANAYASA TÜRLERİ 1
A. Yazılı Anayasa – Yazısız Anayasa 1
B. Yumuşak Anayasa – Sert Anayasa 2
C. Kazuistik Anayasa – Çerçeve Anayasa 2
V. ANAYASAL DEVLET – ANAYASALI DEVLET 2
2. Bölüm
TÜRK ANAYASA TARİHİ
I. OSMANLI İMPARATORLUĞU DÖNEMİ 4
A. Meşrutiyet Öncesi Dönem 4
1. Sened–i İttifak 4
2. Tanzimat ve Islahat Fermanları 4
B. 1876 Anayasası (Birinci Meşrutiyet) 5
1. Anayasanın Hazırlanması ve Uygulanması 5
2. Temel Hükümleri 5
3. İkinci Meşrutiyet ve Anayasada 1909 Yılı Değişiklikleri 7
II. 1921 ANAYASASI 8
A. Türkiye Büyük Millet Meclisinin Kurulması 8
B. Anayasanın Temel Hükümleri 8
C. Türkiye Büyük Millet Meclisinin Çeşitli Yasama Faaliyetleri 9
D. 1923 Yılı Anayasa Değişiklikleri 10
III. 1924 ANAYASASI 10
A. Kabulü ve Uygulanması 10
B. Temel Hükümleri 10
IV. 1961 VE 1982 ANAYASALARININ YAPIM SÜREÇLERİ VE YÜRÜRLÜĞE GİRMELERİ 12
A. 1961 Anayasanın Yapılması ve Yürürlüğe Girmesi 12
B. 1982 Anayasanın Yapılması ve Yürürlüğe Girmesi 12
C. 1961 ve 1982 Anayasalarının Temel Hükümleri ve Özellikleri 13
D. 1961 Anayasasında 1971 ve 1973 Yılı Değişiklikleri 17
3. Bölüm
1982 ANAYASASINA GİRİŞ
I. ANAYASANIN DEĞİŞTİRİLEMEYECEK HÜKÜMLERİ 19
II. CUMHURİYETÇİLİK 19
III. BAŞLANGIÇ KISMINDA BELİRTİLEN TEMEL İLKELER 20
IV. ATATÜRK MİLLİYETÇİLİĞİNE BAĞLI DEVLET 21
V. DEMOKRATİK DEVLET 21
A. Genel Olarak 21
B. Seçimlere İlişkin Anayasal İlkeler 21
C. Seçim Kurulları 23
1. Yüksek Seçim Kurulu 23
2. İl ve İlçe Seçim Kurulları 24
VI. LAİKLİK 24
VII. HUKUK DEVLETİ 25
A. Kuvvetler Ayrılığı 25
B. Temel Hakların Güvence Altına Alınması 25
C. Yasama İşlemlerinin Yargısal Denetimi 25
D. İdari İşlemlerin Yargısal Denetimi ve İdarenin Mali Sorumluluğu 26
E. Yargı Bağımsızlığı 26
F. Kanuni Hâkim Güvencesi 26
G. Hukukun Genel İlkelerine ve Ceza Hukukunun Evrensel İlkelerine Bağlılık 26
H. Diğer Gereklilikler 26
VIII. SOSYAL DEVLET 26
IX. EŞİTLİK İLKESİ 27
4. Bölüm
TEMEL HAKLAR VE ÖDEVLER
I. 1982 ANAYASASININ GENEL YAKLAŞIMI 29
II. TEMEL HAK VE ÖDEVLERİN TÜRLERİ 29
III. TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİN SINIRLANMASI 31
A. Doğal Sınırlar 31
B. Hukuksal Sınırlar 31
IV. TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİN KÖTÜYE KULLANILAMAMASI 33
V. TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİN KULLANILMASININ DURDURULMASI 33
VI. TEMEL HAK VE ÖDEVLERE İLİŞKİN ANAYASAL DÜZENLEMELER 34
A. Kişinin Hakları ve Ödevleri 34
1. Kişinin Dokunulmazlığı, Maddi ve Manevi Varlığı 34
2. Zorla Çalıştırma Yasağı 35
3. Kişi Hürriyeti ve Güvenliği 35
4. Özel Hayatın Gizliliği ve Korunması 36
5. Yerleşme ve Seyahat Hürriyeti 37
6. Din ve Vicdan Hürriyeti 38
7. Düşünce ve Kanaat Hürriyeti 38
8. Düşünceyi Açıklama ve Yayma Hürriyeti 38
9. Bilim ve Sanat Hürriyeti 38
10. Basın ve Yayımla İlgili Hükümler 38
11. Toplantı Hak ve Hürriyetleri 39
12. Mülkiyet Hakkı 40
13. Hakların Korunması ile İlgili Hükümler 40
14. İspat Hakkı 41
15. Temel Hak ve Hürriyetlerin Korunması 42
B. Sosyal ve Ekonomik Haklar ve Ödevler 42
1. Ailenin Korunması ve Çocuk Hakları 42
2. Eğitim ve Öğrenim Hakkı ve Ödevi 42
3. Kamu Yararı 43
4. Çalışma ve Sözleşme Hürriyeti 44
5. Çalışma ile İlgili Hükümler 44
6. Toplu İş Sözleşmesi, Grev Hakkı ve Lokavt 45
7. Ücrette Adalet Sağlanması 46
8. Sağlık, Çevre ve Konut 46
9. Gençlik ve Spor 46
10. Sosyal Güvenlik Hakları 47
11. Tarih, Kültür ve Tabiat Varlıklarının Korunması 47
12. Sanatın ve Sanatçının Korunması 47
13. Devletin İktisadi ve Sosyal Ödevlerinin Sınırları 47
C. Siyasi Haklar ve Ödevler (Aktif Statü Hakları – Katılma Hakları) 47
1. Türk Vatandaşlığı 47
2. Seçme, Seçilme ve Siyasi Faaliyette Bulunma Hakları 48
3. Parti Kurma, Partilere Girme ve Partilerden Çıkma ve Siyasi Partilerin Uyacakları Esaslar 49
4. Kamu Hizmetine Girme Hakkı ve Mal Bildirimi 53
5. Vatan Hizmeti 53
6. Vergi Ödevi 54
7. Dilekçe, Bilgi Edinme ve Kamu Denetçisine Başvurma Hakkı 54
5. Bölüm
YASAMA
I. YASAMA ALANI 56
A. Yasama Yetkisinin Genelliği (Sınırsızlığı) 56
B. Yasama Yetkisinin İlkelliği (Asliliği) 57
C. Yasama Yetkisinin Devredilemezliği 58
II. YASAMA İŞLEMLERİ 59
A. Kanunlar 59
1. Maddi Kanunlar 59
2. Şekli Kanunlar 59
B. Parlamento Kararları 59
III. KANUNLARIN YAPILMASI 60
A. Teklif 60
B. Görüşme 61
C. Kabul 62
D. Yayım 62
E. Geri Gönderme ve Yeniden Kabul 63
F. Yürürlük 63
IV. TBMM İÇTÜZÜĞÜ 66
V. TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİNİN KURULUŞU 66
VI. TBMM SEÇİMLERİ 67
A. Seçim Dönemi 67
B. TBMM Seçimlerinin Yenilenmesi 67
1. Cumhurbaşkanı Tarafından Yenilenme 67
2. TBMM Tarafından Yenilenme 67
3. Otomatik Yenilenme 68
C. Seçimlerin Başlangıç Tarihleri ve Oy Verme Günleri 68
D. Seçimlerin Geriye Bırakılması 68
E. Ara Seçim 69
VII. SEÇİM SİSTEMLERİ 71
A. Genel Olarak 71
B. Seçim Sistemleri 71
1. Çoğunluk Sistemleri 71
2. Nispi (Orantılı) Temsil Sistemi 71
C. Türkiye’de Uygulanan Seçim Teknikleri 72
D. Seçim Sistemlerine İlişkin Diğer Yasal Hükümler 73
E. Türkiye’de Uygulanan Seçim Sistemine İlişkin Pratik Örnekler 74
VIII. MİLLETVEKİLLERİ 76
A. Milletvekili Seçilme Yeterliliği 76
B. Adaylıktan Önce Görevlerinden Çekilmesi Gerekenler 77
C. Milletvekillik Sıfatının Kazanılması ve Andiçme 78
D. Milletin Temsili İlkesi 78
E. Milletvekilliğiyle Bağdaşmayan İşler 78
F. Yasama Sorumsuzluğu ve Yasama Dokunulmazlığı (Yasama Bağışıklığı) 79
1. Genel Olarak 79
2. Yasama Sorumsuzluğu 80
G. Milletvekilliğinin Düşmesi 82
1. Genel Olarak 82
2. Milletvekilliğini Sona Erdiren Nedenler ve Usul 82
3. Dokunulmazlığın Kaldırılması ve Üyeliğin Düşürülmesi Kararlarına Karşı Başvuru 84
H. Milletvekillerinin Disiplin Sorumluluğu 84
1. Disiplin Suç ve Cezaları 84
2. Savunma, Özür Dileme ve Kesinti 85
I. Milletvekillerinin Mali Statüsü 85
IX. TBMM’NİN İÇYAPISI VE ÇALIŞMA DÜZENİ 85
A. Türkiye Büyük Millet Meclisinin İç Yapısı 86
1. Başkanlık Divanı 86
2. Meclis Siyasi Parti Grupları 87
3. Danışma Kurulu 87
4. Komisyonlar 87
B. Türkiye Büyük Millet Meclisinin Çalışma Düzeni 88
1. Meclisin Olağan Toplanması, Tatili ve Ara Verme 88
2. Yasama Dönemi, Yasama Yılı, Birleşim ve Oturum 89
3. Olağanüstü Toplantı 89
4. Toplantı ve Karar Yeter Sayıları 89
5. Mecliste Oylama Usulleri 92
X. TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİNİN GÖREV VE YETKİLERİ 93
A. Genel Olarak 93
B. Milletlerarası Antlaşmalara İlişkin Hükümler 93
C. Savaş Hali İlanı ve Silahlı Kuvvet Kullanılmasına İzin Verme Yetkisi 94
D. Bütçe ve Kesin Hesap Kanun Tekliflerinin Kabulü 94
1. Bütçe Kanunu 94
2. Kesinhesap 95
E. Meclisin Bilgi Edinme ve Denetim Yolları 96
1. Yazılı Soru 96
2. Genel Görüşme 96
3. Meclis Araştırması 97
4. Meclis Soruşturması 97
6. Bölüm
YÜRÜTME
I. YÜRÜTME FONKSİYONU 99
A. Genel Olarak 99
B. Anayasal Hükümler 99
II. İDARENİN DÜZENLEYİCİ İŞLEMLERİ 100
A. Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi 100
1. Genel Olarak 100
2. Anayasal Hükümlere Göre Düzenleme Alanı 100
3. Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle Düzenlenecek Özel Konular 101
4. Yayım ve Yürürlük 102
5. Yargısal Denetim 102
B. Olağanüstü Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi 102
1. Genel Olarak 102
2. Düzenleme Alanı 102
3. Yayım ve Yürürlük 103
4. Yargısal Denetim 103
C. Yönetmelik 103
III. YÜRÜTME ORGANLARI 103
A. Cumhurbaşkanı 103
1. Seçilme Yeterliliğine İlişkin Hükümler ve Adaylık 104
2. Seçilme Usulü 104
3. Seçimin Diğer Hükümleri 105
4. Tarafsızlığı 105
5. Sorumluluk ve Sorumsuzluk Durumları 105
6. Görev ve Yetkileri 106
7. Cumhurbaşkanına Vekâlet 107
B. Cumhurbaşkanı Yardımcıları 108
C. Bakanlar 108
D. Cumhurbaşkanlığına Bağlı Anayasal Örgütler 108
1. Devlet Denetleme Kurulu 108
2. Milli Güvenlik Kurulu 109
3. Diyanet İşleri Başkanlığı 109
E. Başkomutanlık ve Genelkurmay Başkanlığı 109
F. Kaldırılan Hükümler 110
IV. OLAĞANÜSTÜ HAL YÖNETİMİ 110
A. Genel Olarak 110
B. Olağanüstü Hal 110
V. İDAREYE İLİŞKİN HÜKÜMLER 111
7. Bölüm
YARGI
I. YARGI YETKİSİ 115
II. TARİHÇE 115
III. MAHKEMELERİN KURULUŞU 115
IV. MAHKEMELERİN BAĞIMSIZLIĞI VE HÂKİMLİK GÜVENCESİ 116
V. YARGI ÜYELERİNE VE YARGILAMAYA İLİŞKİN DİĞER HÜKÜMLER 116
VI. HÂKİMLER ve SAVCILAR KURULU 117
A. Kuruluş 117
B. Üyelik 118
C. Yapısı ve Görevleri 118
D. Üyeler Hakkında Soruşturma ve Kovuşturma 120
1. Disiplin Soruşturma ve Kovuşturması 120
2. Adli Soruşturma ve Kovuşturma 120
E. Kararlara Karşı Yeniden İnceleme, İtiraz ve Yargı Yolu 120
VII. YÜKSEK MAHKEMELER 121
A. Anayasa Mahkemesi 121
B. Yargıtay 121
C. Danıştay 121
D. Uyuşmazlık Mahkemesi 121
VIII. SAYIŞTAY 122
8. Bölüm
ANAYASANIN DEĞİŞTİRİLMESİ
I. ANAYASANIN DEĞİŞTİRİLMESİ 123
A. Teklif 123
B. Görüşme Usulü, Kabul ve Yayım 123
C. Geri Gönderme, Yeniden Kabul ve Yayım 125
D. Anayasa Değişiklikleri ile Kanunların Karşılaştırılması 125
II. ANAYASANIN YAPILMASINA GÖRE İKTİDAR TÜRLERİ 125
A. Asli Kurucu İktidar 126
B. Tali (Türev) Kurucu İktidar 126
C. Kurulmuş İktidar 126
9. Bölüm
EKONOMİK HÜKÜMLER
I. PLANLAMA VE EKONOMİK VE SOSYAL KONSEY 127
A. Genel Hükümler 127
B. Ekonomik ve Sosyal Konsey 127
II. PİYASALARIN DENETİMİ VE DIŞ TİCARETİN DÜZENLENMESİ 127
III. TABİİ SERVETLERİN VE KAYNAKLARIN ARANMASI VE İŞLETİLMESİ 127
IV. ORMANLAR VE ORMAN KÖYLÜSÜ 128
A. Ormanların Korunması ve Geliştirilmesi 128
B. Orman Köylüsünün Korunması 128
V. KOOPERATİFÇİLİĞİN GELİŞTİRİLMESİ 128
VI. TÜKETİCİLER İLE ESNAF VE SANATKARLARIN KORUNMASI 129
10. Bölüm
ANAYASA HUKUKUNDA GENEL KONULAR
I. EGEMENLİĞİN KULLANILIŞ BİÇİMİNE GÖRE DEMOKRASİ TÜRLERİ 130
A. Doğrudan Demokrasi 130
B. Yarı Doğrudan Demokrasi 130
1. Halkoylaması (Referandum) 130
2. Halk Vetosu 131
3. Halk Girişimi 131
C. Temsili Demokrasi 131
II. HÜKÜMET SİSTEMLERİ 131
A. Genel Olarak 131
B. Erkler (Kuvvetler) Birliği Sistemleri 132
1. Kuvvetlerin Yürütmede Birleşmesi 132
2. Kuvvetlerin Yasama Organında Birleşmesi 132
C. Erkler (Kuvvetler) Ayrılığı Sistemleri 133
1. Parlamenter Sistem 133
2. Başkanlık Sistemi 134
3. Yarı Başkanlık Sistemi 135
III. DEVLET ŞEKİLLERİ 135
A. Yapılarına Göre 135
1. Monarşi 135
2. Cumhuriyet 136
B. Egemenliğin Paylaşımına Göre 136
1. Üniter Devlet 136
2. Federal Devlet 136
3. Bölgeli Devlet 137
İkinci Kısım
ANAYASA YARGISI
1. Bölüm
ANAYASA MAHKEMESİ
I. KURULUŞU 139
II. ÜYELİK 139
A. Üyelerin Seçimi ve Seçilme Yeterliliği 139
B. Üyelik Süresi ve Teminatı 140
C. Üyeliğin Boşalması ve Sona Ermesi 141
D. Üyelerin Yükümlülükleri 141
E. Başkan ve Üyeler Hakkında Soruşturma ve Kovuşturma 141
1. Disiplin Soruşturması 141
2. Ceza Soruşturması ve Kovuşturması 142
F. Başkan Seçimi ve Diğer Seçimler 142
III. TEŞKİLATI 142
IV. KARARLARI 143
V. NORM DENETİMİ DIŞINDA KALAN GÖREVLERİ 144
A. Yüce Divan Yargılaması 144
1. Yargı Yetkisi ve Yargılama Usulü 144
2. Yüce Divan Kararlarına Karşı Başvurular 144
B. Siyasi Parti Kapatma Davaları 145
C. Dokunulmazlığın Kaldırılması ve Milletvekilliğinin Düşmesi Kararlarına Karşı İptal İstemleri 146
D. Siyasi Partilerin Mali Denetimi 146
E. Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru 146
1. Genel Olarak 146
2. Başvuru Koşulları 146
3. Başvuru Usulü 147
4. Başvuruların İncelenmesi ve Kabulü 148
5. Esas Hakkındaki İnceleme 148
6. İnceleme Sonunda Verilen Kararlar 148
2. Bölüm
ANAYASA YARGILAMASI
I. GENEL OLARAK 150
A. Tarihçe 150
B. Özel Mahkeme Sistemi ve Düzeltici Denetim 150
C. Anayasal Denetimde Ölçü Normlar (Anayasallık Bloku) 150
II. DENETİMİN KONUSU 150
A. Denetime Tabi Normlar 150
1. Kanunlar 151
2. Cumhurbaşkanı Kararnameleri 151
3. Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü 151
4. Anayasa Değişiklikleri 151
B. Denetime Tabi Olmayan Normlar 151
III. BAŞVURU YOLLARI 152
A. İptal Davası 152
1. Genel Olarak 152
2. Davanın Açılmasında Temsil ve Esaslar 153
B. İtiraz Yolu 153
1. Genel Olarak 153
2. Koşulları 154
3. Başvuruya Engel Durumlar 155
4. İtiraz Yolunun İptal Davası ile Karşılaştırılması 155
IV. İNCELEME VE YARGILAMA 156
A. İlk İnceleme 156
1. Genel Olarak 156
2. İptal Davasında İlk İnceleme ve Eksiklerin Tamamlatılması 156
3. İtiraz Başvurusunda İlk İnceleme ve Başvurunun Kabul Edilmesi Sonrası Yapılan İşlemler 156
B. Yargılama 157
1. Şekil Bakımından Denetim 157
2. Esas Bakımından Denetim 158
3. Yargılama Usulleri 159
V. ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARININ ÖZELLİKLERİ 159
A. Anayasa Mahkemesinin Bütün Kararları İçin Geçerli Olan Özellikler 160
1. Bağlayıcılığı 160
2. Kesinliği 160
3. Herkese Karşı Etkili Olması 160
4. Gerekçeli Olma Zorunluluğu 160
5. Çatışma Durumunda Üstünlüğü 161
B. Anayasa Mahkemesinin İptal Kararlarının Özellikleri 161
1. Geriye Yürümezlik 161
2. Yayımlandığı Tarihte Hükümlerini Doğurması 161
3. İptal Hükmünün Yürürlük Tarihinin Ertelenebilmesi 161
4. Gerekçe Yazılmadan Açıklanamamaları 162
5. Kanun Koyucu Gibi Hareket Edilememesi 162
VI. ANAYASA MAHKEMESİ İÇTİHATLARIYLA OLUŞTURULAN KURUMLAR 162
A. İptali İstenen Normun Yürürlüğünü Durdurulabilme 162
B. Dava Konusu İşlemin Adı ve Hukuksal Nitelemesiyle Bağlı Olmadan İnceleme Yapma 162
EK 1 2017 YILI ANAYASA DEĞİŞİKLİKLERİ 163
EK 2 6271 SAYILI CUMHURBAŞKANI SEÇİMİ KANUNU’NUN DİĞER HÜKÜMLERİ 166
EK 3 TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ İÇTÜZÜĞÜ 170
Kaynakça 175 |