İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 7
TEŞEKKÜR 9
İÇİNDEKİLER 11
KISALTMALAR 17
GİRİŞ 19
BİRİNCİ BÖLÜM
İNFAZ SİYASETİNİN POZİTİF BİR UNSURU OLARAK HÜKÜMLÜLERİN ÇALIŞTIRILMASI
1.1. İNFAZ SİYASETİ 23
1.2. İNFAZ SİYASETİNİN HEDEFİ VE ETKİNLİĞİ 27
1.3. İNFAZ SİYASETİNDE BENİMSENEN ÇAĞDAŞ YÖNELİMLER 31
1.3.1. Son Çare Olma İlkesi ve Hapis Cezası 31
1.3.1.1. İnfaz kurumlarındaki doluluk olgusu 34
1.3.1.2. İnfaz kurumlarındaki doluluğu azaltmaya yönelik politikalar 40
1.3.2. Ceza İnfazının İnsan Hakları Yönü 46
1.3.2.1. İnsan hakları öznesi olarak hükümlü 46
1.3.2.2. İnfazının insan onuru ile bağdaşır olması prensibi 49
1.3.3. Ceza İnfaz Kurumu Yaşamının Normalleştirilmesi 51
1.3.4. İnfazın Dış Dünyaya Açılması 55
1.3.6. Ceza İnfaz Kurumu Personelinin Niteliğini Geliştirme 61
1.3.7. Ayrımcılık Yasağı 64
1.3.8. Ceza İnfaz Kurumlarının Bağımsız Organlar Tarafından Denetlenmesi 69
1.4. Temel Ceza Yaptırımlarının İnfaz Rejimi 74
1.4.1. Genel Olarak 74
1.4.2. Cezanın ve İnfazın Amaçları 76
1.4.2.1. Cezalandırmakla güdülen amaç 76
1.4.2.2. Cezanın infazı ile güdülen amaç 81
1.4.2.2.1. Hapis cezasının infazında öncelikli amacın
belirlenmesinin önemi 81
1.4.2.2.2. Toplumla yeniden bütünleştirme (Reentegrasyon) 84
1.4.2.2.3. Toplumun korunması 90
1.4.3. Ceza ve İnfazın Amaçlarına Uygun Temel Ceza Yaptırımları 92
1.4.3.1. Hapis cezasının temel bir yaptırım türü olarak değeri 93
1.4.3.2. Adli para cezasının temel bir yaptırım türü olarak değeri 98
1.4.4. Temel Ceza Yaptırımlarının İnfazındaki Güçlükler, Alternatif Yaptırım ve İnfaz Yöntemleri 101
1.4.5. Ceza ve İnfazın Amaçları Bakımından Hükümlülerin Çalıştırılmasının Önemi 105
1.4.5.1. Hükümlülerin ceza infaz kurumunda kaldıkları süre boyunca
çalıştırılmasının önemi 106
1.4.5.2. Hükümlülerin toplum içinde çalıştırılmasının önemi 108
İKİNCİ BÖLÜM
HAPİS CEZASININ İNFAZ KURUMUNDA
ÇEKTİRİLMESİ SÜRECİNDE HÜKÜMLÜLERİN ÇALIŞTIRILMASI
2.1. İNFAZ PRATİĞİNDE HÜKÜMLÜLERİN ÇALIŞTIRILMASININ GELİŞİMİ 111
2.2. HÜKÜMLÜLERİN İNFAZ KURUMUNDA KALINAN SÜRE İÇİNDE
ÇALIŞTIRILMASINA İLİŞKİN TÜRK HUKUKUNDAKİ DÜZENLEMELER 126
2.3. HÜKÜMLÜLERİN ÇALIŞTIRILMASI VE ULUSLARARASI HUKUK 129
2.3.1. Uluslararası Hukukta Hükümlülerin Zorla Çalıştırılmasına Hoşgörü 129
2.3.2. Bir İnsan Hakkı Olarak Zorla Çalıştırmaya Karşı Koruma 131
2.3.2.1. Genel olarak 131
2.3.2.2. Kölelik sözleşmesi (1926 Slavery Convention) 134
2.3.2.3. ILO zorla çalıştırma sözleşmeleri 136
2.3.2.3.1. 29 sayılı zorla çalıştırma sözleşmesi 136
2.3.2.3.2. 105 sayılı zorla çalıştırmanın kaldırılması sözleşmesi 145
2.3.2.3.3. ILO işyerinde temel haklar ve prensipler bildirgesi 149
2.3.2.4. Avrupa insan hakları ve temel özgürlüklerin korunması
sözleşmesi (AİHS) kapsamında zorla çalıştırma 152
2.3.2.5. Medeni ve siyasi haklar uluslararası sözleşmesi (MSHS) 155
2.3.2.6. Mahpuslara muameleye dair birleşmiş milletler asgari
standart kuralları (Mandela Kuralları) 157
2.3.2.7. Avrupa cezaevi kuralları 162
2.3.2.8. Avrupa konseyinin ilgili diğer tavsiye kararları 166
2.3.3. Türk Hukukundaki Düzenlemelerin Uluslararası Normlara Uygunluğu 168
2.4. HÜKÜMLÜLERİN İNFAZ KURUMUNDA KALINAN SÜRE İÇİNDE
ÇALIŞTIRILMASININ AMAÇLARI 185
2.4.1. Genel Olarak 185
2.4.2. Toplumla Yeniden Bütünleştirme 188
2.4.3. Çalışmanın Kontrol Fonksiyonu 193
2.4.4. Tartışmalı Amaçlar 195
2.4.4.1. Çalıştırmanın cezalandırma amacı 195
2.4.4.2. Çalıştırmanın ekonomik amacı 198
2.5. HÜKÜMLÜLERİN İNFAZ KURUMUNDA KALINAN SÜRE İÇİNDE
ÇALIŞTIRILMASININ HUKUKİ NİTELİĞİ 203
2.5.1. Genel Olarak Çalışma Hakkı ve Yükümlülüğü 203
2.5.2. Çalışmanın Hükümlülerin Yükümlülüğü Olduğunu Savunan Görüş 206
2.5.3. Çalışmanın Hükümlülerin Hakkı Olduğunu Savunan Görüş 212
2.5.4. Çalışmayı Hem Bir Hak Hem de Yükümlülük Olarak Kabul Eden Görüş 217
2.5.5. Değerlendirme 217
2.6. ÇALIŞAN HÜKÜMLÜLERİN HUKUKİ STATÜSÜ 218
2.7. HÜKÜMLÜLERİ İŞÇİ STATÜSÜNE DÂHİL EDEN GÖRÜŞ 219
2.7.1. İşçi Statüsünün Toplumla Yeniden Bütünleştirmeye Katkısı 220
2.7.2. İşçi Statüsünün Getireceği Ekonomik Faydalar 222
2.7.3. Eşitlik Gerekçesi 223
2.8. HÜKÜMLÜLERİ İŞÇİ STATÜSÜNE DÂHİL ETMEYEN GÖRÜŞLER 223
2.8.1. Penolojik Gerekçeler 225
2.8.2. Ekonomik ve Güvenlik Hususlarına İlişkin Gerekçeler 227
2.8.3. Hukuki Gerekçeler 228
2.8.4. Hükümlülerin İşçi Statüsüne Dâhil Edilmemesinin Sonuçları 237
2.8.5. Hükümlüleri Yarı Çalışan Statüsüne (Quasi–Employee) Dahil Eden
Görüş 241
2.8.6. Değerlendirme 242
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TÜRK HUKUKUNDA VE KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA CEZA
İNFAZ KURUMUNDA KALINAN SÜREÇTE HÜKÜMLÜ ÇALIŞTIRMA SİSTEMİ
3.1. CEZA İNFAZ KURUMLARINDA ÇALIŞTIRMA SİSTEMİ 245
3.1.1. Genel Olarak 245
3.1.2. Ceza İnfaz Kurumlarında Çalışma Alanları 252
3.1.3. Ceza İnfaz Kurumu Hizmetinde Çalıştırma 262
3.1.3.1. Türkiye’de kurum hizmetinde çalıştırma 262
3.1.3.2. ABD’de kurum hizmetinde çalıştırma 267
3.1.3.3. Fransa’da kurum hizmetinde çalıştırma 270
3.1.3.4. Almanya’da kurum hizmetinde çalıştırma 274
3.1.4. Kurum İş Yurtları, Tesis ve Atölyelerinde Çalıştırma 276
3.1.4.1. Türkiye’de kurum iş yurtları, tesis ve atölyelerinde
çalıştırma 276
3.1.4.2. ABD’de kurum iş yurtları, tesis ve atölyelerinde çalıştırma 281
3.1.4.3. Fransa’da kurum iş yurtları, tesis ve atölyelerinde çalıştırma 290
3.1.4.4. Almanya’da kurum iş yurtları, tesis ve atölyelerinde
çalıştırma 294
3.1.5. Kamu ve Özel Sektörle Yapılan İşbirlikleri Yoluyla Hükümlülerin
Çalıştırılması 297
3.1.5.1. Türkiye’de kamu ve özel sektörle yapılan işbirlikleri 297
3.1.5.2. ABD’de kamu ve özel sektörle yapılan işbirlikleri 308
3.1.5.3. Fransa’da kamu ve özel sektörle yapılan işbirlikleri 318
3.1.6. Bir Kamu Kurumu veya Kuruluşu Nezaretinde Çalıştırma (İnfaz Kanunu
m. 30/5) 329
3.1.7. Karşılaştırmalı Hukukta Görülen Diğer Çalışma Şekilleri 334
3.1.8. Ücret Aralığı ve Dağılımı 344
3.1.8.1. Türkiye’de ücret aralığı ve dağılımı 344
3.1.8.2. ABD’de ücret aralığı ve dağılımı 350
3.1.8.3. Fransa’da ücret aralığı ve dağılımı 367
3.1.8.4. Almanya’da ücret aralığı ve dağılımı 373
3.1.9. Çalışan Hükümlülerin İş Sağlığı ve Güvenliği ile Sigortalılık Durumu 383
3.1.9.1. Türkiye’de iş sağlığı ve güvenliği ile sigortalılık durumu 383
3.1.9.2. ABD’de iş sağlığı ve güvenliği ile sigortalılık durumu 391
3.1.9.3. Fransa’da iş sağlığı ve güvenliği ile sigortalılık durumu 401
3.1.9.4. Almanya’da iş sağlığı ve güvenliği ile sigortalılık durumu 406
3.1.10. Hükümlülerin Çalıştırılmasının Disiplin Yaptırımlarıyla İlişkisi 410
3.1.10.1. Türkiye’de çalışmanın disiplin yaptırımlarıyla ilişkisi 410
3.1.10.2. ABD’de çalışmanın disiplin yaptırımlarıyla ilişkisi 414
3.1.10.3. Fransa’da çalışmanın disiplin yaptırımlarıyla ilişkisi 417
3.1.10.4. Almanya’da çalışmanın disiplin yaptırımlarıyla ilişkisi 420
3.2. CEZAEVİ İŞÇİLİĞİ YOLUYLA ÜRETİLEN MALLARIN KULLANIMI VE TİCARETİ 421
3.3. HÜKÜMLÜLERİN ÇALIŞTIRILMAK ÜZERE YURTDIŞINA GÖNDERİLMESİ 431
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
HÜKÜMLÜLERİN TOPLUMSAL ORTAMDA ÇALIŞTIRILMASI
4.1. HAPİS CEZASINA VE İNFAZINA SEÇENEK KURUMLAR 439
4.2. HAPİS CEZASINA VE İNFAZINA SEÇENEK OLARAK ÇALIŞTIRMA İÇERİKLİ YAPTIRIMLAR 446
4.2.1. Türk Hukukunda Hükümlülerin Toplumsal Ortamda Çalıştırılma Halleri 452
4.2.1.1. Kamuya yararlı bir işte çalıştırma 452
4.2.1.1.1. Kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırım olarak
kamuya yararlı bir işte çalıştırma (TCK m. 50/1–f) 456
4.2.1.1.2. Hapis cezasının denetimli serbestlik tedbiri
uygulanarak infazı bakımından kamuya yararlı bir
işte çalıştırma (İnfaz Kanunu m.105/A) 469
4.2.1.1.3. Adli para cezasının infazı bağlamında kamuya yararlı
bir işte çalıştırma 476
4.2.1.2. Hükümlülerin gözetim altında ücret karşılığında
çalıştırılması 486
4.2.1.2.1. Hapis cezasının ertelenmesi halinde denetimli
serbestlik tedbiri olarak hükümlü çalıştırılması 486
4.2.1.2.2. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı ile
birlikte öngörülen ücret karşılığı çalıştırılma
yükümlülüğü 491
4.2.1.2.3. Koşullu salıverilmeden yararlanılması halinde
denetimli serbestlik tedbiri olarak gözetim altında
ücret karşılığı çalıştırılma 496
4.2.1.3. Hükümlülerin toplum içerisinde çalıştırılmasının infazı 501
4.2.1.3.1. Toplum içinde çalıştırılma kararlarının yerine
getirilmesinde genel hükümler 501
4.2.1.3.2. Toplum içinde çalıştırılma kararlarının infazında iş
birliği ve protokoller 503
4.2.1.3.3. Çalışma yükümlülüğünün ihlal edilmesi ve kaydın
kapatılması 507
4.2.1.4. Ücret ve sosyal güvenlik 509
4.2.2. Almanya’da Hükümlülerin Kamuya Yararlı Bir İşte Ücretsiz Çalıştırılması 513
4.2.2.1. Adli para cezasının ödenmemesi halinde hükümlülerin
kamuya yararlı bir işte ücretsiz çalıştırılması (Alman Ceza
Kanunu’nun Başlangıç Hükümleri m. 293) 514
4.2.2.2. Hapis cezasının ertelenmesi bağlamında hükümlülerin
kamuya yararlı bir işte Ücretsiz Çalıştırılması (Alman Ceza
Kanunu m. 56b/(2)3) 519
4.2.2.3. Kamu davasının açılmasının geçici olarak geri bırakılması ve
yargılamanın durdurulması için getirilen koşullardan biri
olarak kamuya yararlı bir işte ücretsiz çalıştırılma (Alman
Ceza Muhakemesi Kanunu m. 153a/3) 521
4.2.3. Fransa’da Hükümlülerin Kamuya Yararlı Bir İşte Ücretsiz Çalıştırılması 522
4.2.3.1. Kamuya yararlı bir işte ücretsiz çalıştırmanın asli ceza olarak
verilmesi 530
4.2.3.2. Asli cezaya ek tali bir ceza olarak kamuya yararlı bir işte
ücretsiz çalışma 531
4.2.3.3. Hapis cezasına alternatif bir ceza olarak kamuya yararlı bir
işte ücretsiz çalıştırma 532
4.2.3.4. Hapis cezasının ertelenmesi halinde ve genel olarak
denetimli serbestlik hükümleri kapsamında hükümlülerin
kamuya yararlı bir işte ücretsiz çalıştırılmaları 534
4.2.4. ABD’de Hükümlülerin Kamuya Yararlı Bir İşte Ücretsiz Çalıştırılması 536
SONUÇ 545
KAYNAKLAR 555 |