İÇİNDEKİLER
Önsöz 7 Kısaltmalar 17 Giriş 21 BİRİNCİ BÖLÜM ESER SÖZLEŞMESİNDE YÜKLENİCİNİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ, ARSA PAYI KARŞILIĞI İNŞAAT SÖZLEŞMESİ VE İNŞAAT SÖZLEŞMELERİ BAKIMINDAN YÜKLENİCİNİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ VE ESER SÖZLEŞMESİNE İLİŞKİN BORÇLAR KANUNU HÜKÜMLERİNİN ARSA PAYI KARŞILIĞI İNŞAAT SÖZLEŞMESİ VE İNŞAAT SÖZLEŞMESİNE UYGULANMASI SORUNU §1. ESER SÖZLEŞMESİNDE YÜKLENİCİNİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 25 I. Genel Olarak Eser Sözleşmesi 25 II. Yüklenicinin Yükümlülükleri 27 A. Eseri Meydana Getirme Borcu 29 1. Eser Kavramı 30 a. Eser Kavramını Sadece Maddi Varlığı Olan Şeylerle Sınırlayan Görüş 32 b. Eser Kavramını Maddi ve Maddi Olmayan Varlıkların Tümüne Teşmil Eden Görüş 34 c. Görüşlerin Değerlendirilmesi 36 2. Meydana Getirme (İmal) Kavramı 41 a. Yeni Bir Eser İmali 42 b. Mevcut Bir Eser Üzerinde Gerçekleştirilen Çalışma Sonuçları 42 c. İnsan Bedeni Üzerinde Gerçekleştirilen Çalışma Sonuçları 43 B. Yüklenicinin Eseri Teslim Borcu 43 1. Teslim, Tesellüm ve Kabul Kavramları 46 a. Teslim Kavramı 47 b. Tesellüm Kavramı 49 c. Kabul Kavramı 53 2. Teslim, Tesellüm ve Kabul Kavramlarının Yapım İşleri Genel Şartnamesi ve Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’daki Düzenlemesi 55 a. Yapım İşleri Genel Şartnamesi 55 b. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun 58 3. Eserin Tamamlanması ve İş Sahibine Teslimi 62 a. Eserin Tamamlanması 62 b. Tamamlanmış Olan Eserin İş Sahibine Teslimi 64 aa. Teslim Borcunun İfası 64 aaa. Eserin Taşınır Oluşu 65 bbb. Eserin Taşınmaz Oluşu 67 aaaa. Eserin İş Sahibinin Arsasına Yapılması 67 bbbb. Eserin Yüklenicinin Arsasında Yapılması Halinde 70 ccc. Eserin Bağımsız Bir Maddi Varlığa Sahip Olup Olmaması 70 bb. Teslim Borcunun İfa Yeri 71 aaa. Sözleşme ile Belirlenmişse 72 bbb. Sözleşme ile Belirlenmemişse 72 cc. Teslim Borcunun İfa Zamanı 74 dd. Teslimi İspat Yükü 76 ee. Teslimin Taraflarca Ek Şartlara Bağlanması 78 ff. Teslim Borcunun İfa Edilmesinin Hukuki Sonuçları 83 aaa. İş Sahibinin Ücret Ödeme Borcunun Muaccel Olması 83 bbb. Yarar ve Hasarın İş Sahibine Geçmesi 88 ccc. Ayıba Karşı Tekeffülden Doğan Davaların Tabi Olduğu Zamanaşımı Sürelerinin İşlemeye Başlaması 92 ddd. Ayıba Karşı Tekeffülde Muayene ve İhbar Sürelerinin İşlemeye Başlaması 94 eee. Ayıptan Kaynaklı Hakların Ortaya Çıkması 96 c. Teslim İçin Eserin Tamamlanmış Olmasının Gerekip Gerekmediği Sorunu 97 §2. ARSA PAYI KARŞILIĞI İNŞAAT SÖZLEŞMESİ VE İNŞAAT SÖZLEŞMESİ BAKIMINDAN YÜKLENİCİNİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 102 I. Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmesinde Yüklenicinin Yükümlülükleri 102 A. Genel Olarak Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmesi 102 B. Yüklenicinin Yükümlülükleri 106 1. Eseri (İnşaatı) Teslim Borcu 106 2. Sadakat ve Özen Borcu 107 3. Sözleşmede Yer Alan Diğer Yükümlülükleri İfa Borcu 111 a. Yapı Ruhsatını ve Yapı Kullanma İznini Alma Borcu 111 b. Kat İrtifakını ve Kat Mülkiyetini Kurma Borcu 114 c. Vergileri Ödeme Borcu 115 II. İnşaat Sözleşmesi Bakımından Yüklenicinin Yükümlülükleri 116 A. Genel Olarak İnşaat Sözleşmesi 116 B. Yüklenicinin Yükümlülükleri 117 §3. ESER SÖZLEŞMESİNE İLİŞKİN BORÇLAR KANUNU HÜKÜMLERİNİN ARSA PAYI KARŞILIĞI İNŞAAT SÖZLEŞMESİ VE İNŞAAT SÖZLEŞMESİNE UYGULANMASI SORUNU 119 I. Eser Sözleşmesine İlişkin Borçlar Kanunu Hükümlerinin Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmesine Uygulanması Sorunu 120 A. TBK 480/II (BK 365/II) Hükmünün Uygulanması Sorunu 123 B. TBK 482 (BK 367) Hükmünün Uygulanması Sorunu 125 C. TBK 484 (BK 369) Hükmünün Uygulanması Sorunu 126 II. Eser Sözleşmesine İlişkin Borçlar Kanunu Hükümlerinin İnşaat Sözleşmesine Uygulanması Sorunu 133 İKİNCİ BÖLÜM YÜKLENİCİNİN ESERİ TESLİM BORCUNU İFADA TEMERRÜDÜNÜN ŞARTLARI VE YÜKLENİCİNİN ESERİ TESLİM BORCUNDA TEMERRÜDÜNÜN DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLERİN İHLALİ İLE OLAN İLİŞKİSİ §1. İFA VE BORÇLUNUN TEMERRÜDÜ KAVRAMLARI 135 I. İfa Kavramı 135 II. Borçlunun Temerrüdü Kavramı 137 §2. YÜKLENİCİNİN ESERİ TESLİM BORCUNU İFADA TEMERRÜDÜN ŞARTLARI 139 I. Yüklenicinin Temerrüdü Kavramı 139 II. Yüklenicinin Eseri Teslim Borcunu İfada Temerrüdün Şartları 140 A. Edimin İfasının Mümkün Olması 141 1. İfa İmkânsızlığı Kavramı 141 a. İfa İmkansızlığının Borç İlişkisine Etkisi 142 b. Temerrütten Sonra Doğan İmkansızlığın Etkisi 146 2. Eser Sözleşmesi Açısından İfa İmkânsızlığının Çeşitli Görünümleri 147 a. Fiili (Maddi) İmkansızlık Halleri 147 b. Eser Sözleşmesinde İmkânsızlığa İlişkin Özel Hüküm Düzenlemeleri 149 aa. Beklenmedik Bir Olay Yüzünden Eserin Yok Olması 150 bb. İş Sahibinin Şahsında veya Tehlike Alanında Gerçekleşen Beklenmedik Bir Olaydan Kaynaklanan İmkânsızlık 153 cc. Yüklenicinin Şahsında Ortaya Çıkan Beklenmedik Bir Olaydan Kaynaklanan İmkânsızlık 157 c. Hukuki İmkansızlık 161 B. Eseri Teslim Borcunun Muacceliyeti 162 1. Borcun Muacceliyeti 162 2. Muacceliyetin Gerçekleşmesi 163 a. Vadesiz Borçlarda 163 b. Vadeye Bağlı Borçlarda 163 3. Eser Borcunun Muaccel Olması 164 C. Eserin Teslim Edilmemiş Olması 166 D. İş Sahibince Yükleniciye İhtarın Yapılmış Olması 168 1. İhtar Kavramı 168 2. İhtar Yerine Geçen Durumlar 172 a. Belirli veya Kesin Vadeli Borçlarda Belirli veya Kesin Vadenin Taraflarca Kararlaştırılması 173 b. Vadeyi Tespit Etme Yetkisinin Sözleşmedeki Taraflardan Birine İhbar Yoluyla Tanınması 176 c. İhtar Gereğinin Sözleşme İle Ortadan Kaldırılmış Olması 176 3. İhtara Gerek Olmayan Durumlar 177 E. Temerrüde Engel Olan Sebeplerden Birinin Bulunmaması 178 1. Yüklenicinin İfadan Kaçınma Hakkının Olmaması 178 2. İfanın İş Sahibinden Kaynaklanan Sebeplerle Gecikmiş Olmaması 179 a. İş Sahibince Yerine Getirilmesi Gereken Fiillerin Gerçekleşmemesi 180 b. İş Sahibinin Eseri Teslim Almaktan Kaçınması 180 3. İş Sahibinin Ayıplı İfayı Kabul Zorunda Olması 181 4. Taraflar Arasında Tecil Anlaşmasının Varlığı 181 F. Yüklenicinin Kusurunun Aranmaması 182 §3. YÜKLENİCİNİN ESERİ TESLİM BORCUNDA TEMERRÜDÜNÜN DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLERİN İHLALİ İLE OLAN İLİŞKİSİ 184 I. Eserin Meydana Getirilmesi İçin Araç ve Gereç Sağlama Borcunun İhlali 184 II. Malzemelerin Sağlanması Borcunun İhlali 187 III. Eseri Sadakat ve Özenle Meydana Getirme Borcunun İhlali 189 A. Sadakat Borcunun İhlali 189 B. Özen Borcunun İhlali 193 IV. Esere Zamanında Başlama ve Bitirme Borcunun İhlali 199 A. BK 358/I Hükmünün Anlamı ve Bu Hükmün Yüklenicinin Eseri Teslim Borcunu İfada Temerrüdü ile İlişkisi 199 B. BK 358/1 Hükmünün Uygulanma Şartları 206 C. BK 358/1 Hükmünün Sonuçları 209 V. Ayıbın Giderilmesi Borcunun İhlali 211 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM YÜKLENİCİNİN ESERİ TESLİM BORCUNU İFADA TEMERRÜDÜNÜN SONUÇLARI §1. YÜKLENİCİNİN ESERİ TESLİM BORCUNU İFADA TEMERRÜDÜNÜN SONUÇLARI 215 I. Genel Olarak 215 II. İş Sahibinin Yüklenicinin Temerrüdünden Doğan Seçimlik Haklarını Kullanabilmesinin Şartları 216 A. Yükleniciye Uygun Bir Ek Süre Verilmiş Olması 216 1. Ek Süre Tayini Kavramı 217 2. Ek Süre Verilmesini Gerektirmeyen Durumlar 221 a. Yüklenicinin İçinde Bulunduğu Durumdan veya Tutumundan Süre Verilmesinin Etkisiz Olacağının Anlaşılması 222 b. Edimin İş Sahibi Açısından Yararsız Hale Gelmesi 223 c. Kesin Vadenin Kararlaştırılmış Olması 226 B. Ek Sürede İfanın Gerçekleşmemesi 230 C. Seçimlik Hakların Derhal Kullanılması 230 §2. İŞ SAHİBİNİN YÜKLENİCİNİN TEMERRÜDÜNDEN DOĞAN SEÇİMLİK HAKLARI 236 I. Aynen İfa ve Aynen İfa İle Birlikte Gecikme Tazminatı Talebi 238 A. Aynen İfa 239 1. Aynen İfanın Yüklenici Tarafından Gerçekleştirilmesinin İstenilmesi 239 2. Aynen İfanın Yüklenici Namına Gerçekleştirilmesi Yetkisinin İstenmesi (Nama İfa) 241 a. TBK 113 (BK 97) Maddesinin Uygulanabilmesi İçin Gerekli Şartlar 243 b. TBK 113 (BK 97) Maddesinin Uygulanması ve Sonuçları 246 aa. İnşaat Sözleşmelerinde Yüklenici Namına İfa İsteği 247 aaa. İş Sahibinin Yüklenici Namına İnşaatın Kendisi Tarafından Yapılmasına İzin Verilmesini Talep Edip Başkaca Bir İsteğinin Bulunmaması 247 bbb. İş Sahibinin, Yüklenici Namına İnşaatın Kendisi Tarafından Yapılmasına İzin Verilmesini Talep Etmekle Birlikte, İnşaatın Noksanlığı İçin Yapılması Gereken Masrafında Yükleniciden Tahsiline Karar Verilmesinin Dava Edilmesi 248 ccc. İş Sahibinin Yüklenici Namına İnşaatın Kendisi Tarafından Yapılmasına İzin Verilmesini Taleple Birlikte, Yapılacak İşin Giderlerini Karşılayabilmek Üzere, İnşaatın Gerçek Giderleri Yönünden Fazlaya İlişkin Hakkını Saklı Tutarak, Dava Tarihindeki Rayiç Fiyatlara Göre İnşaat Masrafının Talep Edilmesi. 248 bb. Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmelerinde Nama İfa İsteği 249 B. Gecikme Tazminatı 251 1. Gecikme Tazminatı Kavramı 251 2. Gecikme Tazminatının İstenebilmesi İçin Gerekli Şartlar 252 a. Yüklenicinin Temerrüde Düşmesi 252 b. Zarar 253 c. Uygun İlliyet Bağı 253 d. Kusur 254 3. Gecikme Tazminatının Kapsamı 254 a. Fiili Zarar 255 b. Yoksun Kalınan Kazanç 256 c. Manevi Zarar Talebinin Kabul Edilip Edilmeyeceği 258 4. Gecikme Süresi Hesabı 259 II. Aynen İfadan Vazgeçip Müspet Zararın Tazminini Talep 265 A. Genel Olarak 265 B. Mübadele ve Fark Teorilerine Göre Müspet Zararın Hesaplanması ile Yüklenici ve İş Sahibinin Hukuki Durumu 268 C. Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmeleri Bakımından Mübadele ve Fark Teorilerine Göre Zararın Hesaplanması ile Yüklenici ve Arsa (İş) Sahibinin Hukuki Durumu 270 III. Sözleşmeden Dönme ve Menfi Zararın Tazminini İsteme Hakkı 272 A. Genel Olarak 272 B. Sözleşmeden Dönme 273 1. Dönmenin Hukuki Niteliği, Muhtevası ve Dönme Hakkının Kullanılması 273 2. Dönmenin Hukuki Sonuçlarına İlişkin İleri Sürülen Görüşler 276 a. Klasik Dönme Görüşü 276 b. Yasal Borç İlişkisi Görüşü 279 c. Yeni Dönme (Dönüşüm) Görüşü 280 d. Görüşlerin Değerlendirilmesi 281 3. Dönmenin Hukuki Sonuçlarının İnşaat Sözleşmesi ve Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmesi Açısından Değerlendirilmesi ve Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmesinde Üçüncü Kişilerin Hukuki Durumu 283 a. İnşaat Sözleşmelerinde Dönmenin Hukuki Sonuçları 283 aa. İfa Edilmemiş Edimlerin Ortadan Kalkması 283 bb. İfa Edilmiş Edimlerin İadesi 283 aaa. İş Sahibinin İade Borcu 284 bbb. Yüklenicinin İade Borcu 286 b. Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmelerinde Dönmenin Hukuki Sonuçları 286 aa. İş Sahibinin İade Borcu 286 bb. Yüklenicinin İade Borcu 287 aaa. Yüklenicinin Arsa Paylarını İş (Arsa) Sahibinden Aldığı Vekâlete Dayanarak Üçüncü Kişilere Devretmesi 288 bbb. Yüklenicinin Talimatı İle Arsa Sahibinin Arsa Paylarını Doğrudan Üçüncü Kişiye Devretmesi ve Satış Bedelini Yüklenicinin Aldığı Durum 289 ccc. Arsa Sahibinin Arsa Paylarını Başlangıçta Yükleniciye Devretmiş Olduğu ve Yüklenicinin Arsa Payının Mülkiyetini Üçüncü Kişiye Devrettiği Durumlar 290 ddd. Arsa Sahibinin Arsa Paylarını Başlangıçta Yükleniciye Devretmiş Olduğu ve Yüklenicinin Arsa Payının Satışını Üçüncü Kişiye Vaad Ettiği Durumlar 293 eee. Arsa Sahibinin Arsa Paylarını Yükleniciye Devretmediği Fakat Yüklenicinin Alacağını Üçüncü Kişiye Temlik Ettiği Durumlar 294 4. Sürekli Edimli Sözleşmelerde Borçlunun Temerrüdünün Sonuçlarını Düzenleyen TBK 126. Maddesi ve 25.01.1984 Tarihli YİBK’in Değerlendirilmesi 295 a. Sözleşmenin Niteliğini Sürekli Borç İlişkisi Olarak Kabul Eden Görüş 296 b. Sözleşmenin Niteliğini Ani Borç İlişkisi Olarak Kabul Eden Görüş 297 c. Karma Görüş 299 d. Görüşlerin Değerlendirilmesi 301 C. Menfi Zararın Tazminini İsteme Hakkı 305 1. Menfi Zarar Kavramı 306 2. Menfi Zararın Kapsamı 308 a. Fiili Zarar 309 b. Kaçırılan Fırsatlar 311 3. Menfi Zararın İspatı 314 4. Menfi Zararda Denkleştirme 317 5. Menfi Zararın Hesaplanacağı An 318 IV. İfa Zamanına Uyulmaması Halinde Cezai Şart Ödenmesinin Kararlaştırılması ve Özellikle Eseri Teslim Borcunun İfasına Bağlanan Cezai Şart Kayıtları 319 A. Genel Olarak Cezai Şart 319 B. Eser Sözleşmesinde İfa Zamanına Uyulmaması Halinde Cezai Şart Ödenmesinin Kararlaştırılması ve Eseri Teslim Borcunun İfasına Bağlanan Cezai Şart Kayıtları 323 1. Eser Sözleşmesinde Eseri Teslim Zamanının ve Bunun Cezai Şart İle Teminat Altına Alınmasının Anlamı ve Önemi 323 2. Eser Sözleşmesinde Cezai Şarta Yer Verilmesi ve Özellikle Eseri Teslim Borcunun İfasına Bağlanan Cezai Şart Kayıtları 324 a. Yüklenicinin Eseri Teslim Borcunun Temerrüdüne İlişkin İfaya Eklenen Cezai Şart Uygulaması, Cezai Şart Süresinin Belirlenmesi ve İfaya Eklenen Cezai Şart - Götürü Tazminat Ayrımı 324 aa. Yüklenicinin Eseri Teslim Borcunun Temerrüdüne İlişkin İfaya Eklenen Cezai Şart Uygulaması 325 aaa. Yüklenicinin Temerrüde Düşmesi 326 bbb. Eser Sözleşmesinden Dönme Yoluna Başvurulmaması 327 ccc. İhtirazi Kayıt İleri Sürülerek Eserin Teslim Alınmış Olması veya İş Sahibinin Hakkından Açıkça Feragat Etmemesi 329 bb. Cezai Şart Süresinin Belirlenmesi 335 cc. İfaya Eklenen Cezai Şart - Götürü Tazminat Ayrımı 340 b. Yüklenicinin Eseri Teslim Borcunun Temerrüdüne İlişkin Seçimlik Cezai Şart Uygulaması 345 c. Cezai Şart İle Karşılanamayan Zararların Tazmini 350 d. Aşırı Cezai Şartın İndirilmesi ve Eseri Teslim Borcunu İfada Temerrüde Düşen Yüklenicinin Aşırı Cezai Şartın İndirilmesini İsteyip İsteyemeyeceği Sorunu 352 aa. Aşırı Cezai Şartın İndirilmesi 352 bb. Eseri Teslim Borcunu İfada Temerrüde Düşen Tacir Sıfatına Sahip Yüklenicinin Aşırı Cezai Şartın İndirilmesini İsteyip İsteyemeyeceği Sorunu 355 V. İş Sahibinin Seçimlik Haklarına İlişkin Taleplerde Zamanaşımı 357 A. Aynen İfa, Gecikme Tazminatı ve Cezai Şarta İlişkin Zamanaşımı 357 B. Aynen İfadan Vazgeçme ve Müspet Zararın Tazmini Talebinde Zamanaşımı 361 C. Sözleşmeden Dönme Halinde Menfi Zarar ve Edimlerin İadesi Talebinde Zamanaşımı 362 Sonuç 365 Kaynakça 375 Kavramlar Dizini 391 |