İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER
İKİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ 9
ÖNSÖZ 11
İÇİNDEKİLER 13
KAYNAKÇA 19
KISALTMALAR CETVELİ 35
BİRİNCİ BÖLÜM
TEMEL HUSUSLAR VE KAVRAMLAR
I. KONUNUN TAKDİMİ VE TEMEL BİR MESELE OLARAK FİİLÎ YÖNETİM
ORGANI 39
A. Genel Olarak 39
B. Çalışmanın Esasları 43
C. “Fiilî Yönetim Organı” Kavramının Tercih Edilmesinin
Gerekçeleri 45
D. Fiilî Organ Olgusunun Sakıncaları ve Meşruiyet Sorunu 50
E. Fiilî Yönetim Organın Sorumluluğuna Gidilememesi Halinde
Ortaya Çıkan Sonuçlar 53
F. Fiilî Yönetim Organının Fonksiyonları 55
G. Fiilî Yönetim Organlığının, Organ Sorunundan Ziyade Bir
Sorumluluk Konusu Olması 57
II. ORGAN VE FİİLÎ (YÖNETİMSEL) ORGAN KAVRAMLARI 62
A. Kavramsal ve Hukukî Niteliği Bakımından Organ 62
1. Genel Olarak 62
2. Organ Kavramının Tarihsel Gelişimi ve Öğretinin Yaklaşımı 67
3. Tüzel Kişiyle İlişkisi ve Temsil Yetkisi Bakımından Organ 75
4. Organ ve Yardımcı Kişi Ayırımı 78
5. Organ Kavramının Sınıflandırılması ve Fiilî Organın Yeri 81
B. FİİLÎ ORGAN / FİİLÎ YÖNETİM ORGANI KAVRAMI 86
C. FİİLÎ YÖNETİM ORGANININ BENZER KURUMLARDAN AYIRT
EDİLMESİ 97
1. Genel Olarak 97
2. Gizli Yönetim Kurulu Üyesi (Stilles Mitglied des
Verwaltungsrates) 98
3. İnançlı Yönetim Kurulu Üyeliği 99
4. Hâkim Teşebbüs 101
İKİNCİ BÖLÜM
ANONİM ŞİRKETTE FİİLÎ YÖNETİM ORGANI
I. ANONİM ŞİRKETTE ŞEKLİ YÖNETİM ORGANI 107
A. Genel Olarak 107
B. Vazgeçilemez Bir Organ Olarak Yönetim Kurulu 109
C. Yönetim Organı Olarak Yönetim Kurulu 111
D. Temsil Organı Olarak Yönetim Kurulu 114
E. Yönetim ve Temsil Yetkisi Bakımından İstisnalar 116
F. Şeklî Anlamda Organ Olan Yönetim Kurulunun Oluşturulması 118
1. Genel Olarak 118
2. Yönetim Kurulu ve Üyelerinin Belirlenmesi 119
3. Yönetim Kurulu Üyesinin Nitelikleri 122
4. Tüzel Kişi ya da Temsilcilerinin Yönetim Kuruluna Seçilmesi 126
G. Yönetim Yetkisinin Tüm Üyelere Ait Olması ve Kurul Organ
Niteliği 129
H. Anonim Şirkette Şeklî Yönetim Organının Ortadan Kalkması 130
1. Fiilî Yönetim Organını Ortaya Çıkaran Nedenlerden Biri
Olarak “Şeklî Organın Yokluğu” 130
2. Yönetim Organının Yokluğunun Giderilmesi ve Alınacak
Tedbirler 134
II. FİİLÎ YÖNETİM ORGANI DAVRANIŞININ TEMEL UNSURLARI 138
A. Yönetim Organına Özgü Davranış ve İşlemlerle Şirketin
İradesinin Oluşturulması 138
B. Şirket İradesinin Aktarılması /Yansıtılması 145
C. Zararı Önleyebilme Kudretine Sahip Olma 147
III. FİİLÎ YÖNETİM ORGANIN KARAKTERİSTİK ÖZELLİKLERİ 149
A. Genel Olarak 149
B. Geçerli Bir Atama/Seçim İşleminin Bulunmaması 150
C. Geçerli Olarak Atanan/Seçilen Organın Devre Dışı Bırakılması? 153
D. Şirketin Fiilî Olarak Yönetimi 154
E. Şirket Yönetimine Doğrudan, Üst Düzeyde ve Önemli Ölçüde
Etki Bakımından 159
F. Süreklilik ve Yönetim Yoğunluğu Bakımından 161
G. Dış İlişkide İşlem Gerekliliği Bakımından 163
IV. MEHAZ ÜLKELERDE FİİLÎ ORGAN DOKTİRİNİN KABULÜ 165
A. İsviçre 165
B. Almanya 168
C. Avusturya 171
V. İNGİLİZ HUKUKUNDA “DE FACTO DIRECTOR” 173
VI. TÜRK HUKUKUNDA DURUM 176
A. Hukuk Öğretisinde Fiilî Yönetim Organı 176
B. Fiilî Yönetim Organı Doktrinin Türk Pozitif Hukukundaki
Yansımaları 181
1. TTK m. 553 Hükmündeki “Yönetici” Kavramı 181
2. Fiilî Yönetim Organı Olarak Yönetim Kurulunda Temsil
Olunan Kamu Tüzel Kişisi 182
3. Fiilî Yönetim Organına Bağımlı Yönetim Kurulu Üyeliğinin
Kabulüne İlişkin Diğer Bazı Düzenlemeler 187
4. Banka Anonim Şirketlerinin Hâkim Ortaklarının Şahsi
Sorumluluğuna İlişkin BankK m. 110 Hükmü 190
5. Bankanın Yönetimini Fiilen Elinde Bulunduran Gerçek Kişi
Pay Sahiplerine İlişkin BankK m. 160/3 Hükmü 194
6. Şirketler Topluluğuna İlişkin Hükümler 195
VII. YARGI KARARLARINDA FİİLÎ YÖNETİM ORGANI 201
A. Mehaz Ülke Yargı Kararları 201
1. İsviçre 201
2. Almanya 209
B. Türkiye’de Yargı Kararları Bakımından Durum 214
VIII. FİİLÎ YÖNETİM ORGANI OLARAK ORTAYA ÇIKMASI MUHTEMEL
KİŞİLER 224
A. Genel Olarak 224
B. Pay Sahibi / Hâkim Teşebbüs 226
C. Kredi Veren Alacaklı (Özellikle Bankalar) 234
D. Ticari Temsilci 238
E. Yönetici / Ortak Yakınları 240
F. Organsız Kalmış Şirkette Yönetim Kurulu Üyeliği Sona Ermiş Olan
Kişiler 241
G. Profesyonel Danışman 245
H. İnançlı Yönetim Kurulu Üyesi ile İlişkisi Bağlamında İnanan
(Menfaat Sahibi) 247
İ. Yönetim Kurulunda Temsil Olunan Kamu Tüzel Kişisi 249
J. Tüzel Kişi Yönetim Kurulu Üyesi Adına Tescil Edilecek Gerçek Kişi 251
K. Diğer Muhtemel Kişiler 256
IX. FİİLÎ YÖNETİM ORGANI OLARAK TÜZEL KİŞİ 258
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
HUKUKİ SONUÇLARI BAKIMINDAN FİİLÎ YÖNETİM ORGANLIĞI
I. GENEL OLARAK 261
II. FİİLÎ YÖNETİM ORGANININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ 263
A. Yönetim Kurulu Üyesinin Yükümlülüklerinin Süjesi olarak Fiilî
Yönetim Organı 263
B. Özen Yükümlülüğü 264
C. Sadakat Yükümlülüğü 267
D. Excursus: “İş İnsanı Kararı” (Business Judgement Rule) Fiilî
Yönetim Organı Bakımından Uygulanmalı mıdır? 268
E. Borca Batıklık Bildiriminde Bulunulması 270
F. Diğer Yükümlülükler 272
III. FİİLÎ YÖNETİM ORGANININ HAKLARI 273
IV. FİİLÎ YÖNETİM ORGANININ HUKUKİ SORUMLULUĞU (“ORGANIN
SORUMLULUĞU”) 275
A. Fiilî Yönetim Organı Sorumluluğunun Dogmatik Dayanakları 275
B. Excursus: Hukukî Görünüş Teorisi Bağlamında Fiilî Yönetim
Organı Sorumluluğu 277
C. Yönetim Kurulu Üyeleri İçin Öngörülen Sorumluluk
Hükümlerinin (TTK m. 553) Fiilî Yönetim Organı Bakımından
Uygulanması 279
1. Fiilî Yönetim Organının de jure TTK m. 553 Hükmü
Kapsamında Bulunması 279
2. Fiilî Yönetim Organının TTK m. 553 Hükmü Kapsamında
Sorumlu Tutulabilmesinin Şartları 282
a. Genel Olarak 282
b. Zarar 283
c. Kanuna ve Esas Sözleşmeye Aykırılık 284
d. Kusur 285
e. İlliyet Bağı 286
D. Organın Sorumluluğu Dışındaki Sorumluluk Kaynakları 287
V. ANONİM ŞİRKETİN FİİLÎ YÖNETİM ORGANININ FİİL VE
İŞLEMLERİNDEN SORUMLULUĞU (“ORGAN SORUMLULUĞU”) 289
A. Anonim Şirketin, Fiilî Yönetim Organının Haksız Fiilinden Doğan
Sorumluluğu 289
B. Fiilî Yönetim Organının Hukukî İşlemlerinin Anonim Şirket
Bakımından Bağlayıcılığı (Şirketin Fiilî Yönetim Organı
Tarafından Temsili) 290
VI. EXCURSUS: FİİLÎ YÖNETİM ORGANININ TAHAKKÜMÜNÜ KABUL
EDEN YÖNETİCİLERİN SORUMLULUĞU 294
SONUÇ NOTLARI 299 |