İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 5
Kısaltmalar Listesi 13
Giriş 17
Birinci Bölüm
KAMU YARARI VE ÜSTÜN KAMU YARARI KAVRAMLARI
I. KAMU YARARI 25
A. Genel Olarak 25
B. Kavram 34
C. Kamu Yararı Kavramının Tarihsel Gelişimi 37
1. Batı Düşüncesinde Kamu Yararı 39
2. Türk ve İslam Düşüncesinde Kamu Yararı 42
D. Tanım 52
E. Kamu Yararının Özel Kategorileri 62
1. Farklı İfade Şekilleri 62
2. Özel Kategoriler 68
3. Kamu Yararının Özel Kategorileri Olarak Toplum Yararı ve Birey Yararı 71
a. Toplum Yararı 73
b. Birey Yararı 77
4. Değerlendirme 83
F. Kamu Yararı Kavramının Sınıflandırılmasına İlişkin Yaklaşımlar 87
II. ÜSTÜN KAMU YARARI 89
A. Denge Olarak Kamu Yararı, Tercih Olarak Üstün Kamu Yararı 89
B. Üstün Kamu Yararı Tercihi Gereği 93
C. Üstün Kamu Yararı Kavramının Doğuşu/İçtihatlarda Yer Bulması 98
D. Kavram 102
1. Danıştay Kararlarında Üstün Kamu Yararı için Kullanılan İfadeler 102
2. Üstün Kamu Yararı Nedir? İlke mi, Görüş mü, Kriter mi? 106
a. Genel Olarak İlke 106
b. Üstün Kamu Yararı ilkesi 108
E. Tanım 112
1. Kural Olarak Daha Geniş ya da Uzun Vadeli Yararlar “Üstün Kamu Yararı”dır 114
2. Yarışan/Çatışan Kamu Yararları Arasında Tercih Edilen Yarardır 115
a. Yararlar Yarışması veya Çatışması 116
b. Yarışan Yararlar Arasından Tercih/Seçim 118
F. Ontolojik Temel: Kamu Yararı Bulunması 119
G. Doktrinde Üstün Kamu Yararı 123
H. 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu’nda, Anayasa Mahkemesi Kararlarında ve Karşılaştırmalı Hukukta Üstün Kamu Yararı 128
1. Türk Medeni Kanunu’nda Üstün Kamusal Yarar 129
2. Anayasa Mahkemesi Kararlarında Üstün Kamu Yararı 130
3. Karşılaştırmalı Hukukta Üstün Kamu Yararı 134
İkinci Bölüm
ÜSTÜN KAMU YARARINA İLİŞKİN DANIŞTAY KARARLARI
I. GİRİŞ VE YÖNTEM 139
II. İDARENİN FAALİYETLERİNE İLİŞKİN KARARLAR 148
A. İdari Faaliyetin Konusu Olarak Kamu Hizmeti ve Aracı Olarak Kamu Malları 148
1. Kamu Hizmeti 148
2. Kamu Malları 153
B. Sağlık Hizmetlerine Dair Kararlar 156
1. Devlet Tarafından Sunulan Sağlık Hizmetleri Kararları 159
2. Özel Kuruluşlar, Özel Üniversiteler veya Vakıflar Tarafından Sunulan Sağlık Hizmeti Kararları 162
C. Eğitim Hizmetlerine Dair Kararlar 168
1. İlköğretim ve Ortaöğretim Binaları ve Alanları 168
2. Üniversite Alanı Kararları 171
D. Ulaşım Hizmetlerine Dair Kararlar 177
E. Sağlıklı Şehirleşme ve Çevre Hizmetlerine Dair Kararlar 183
1. Şehirleşme ve Yeşil Alan Hizmetleri 183
2. Otopark Hizmetleri 186
3. Elektrik Hizmetleri 188
4. Su Arıtma Tesisi ve Katı Atık Depolama Hizmetleri 188
F. Kamu Kullanımına Yönelik Diğer Alan ve Yapılara Dair Kararlar (Adliye, Dini Tesis, Spor Tesisi, Plaj) 191
G. Tarım ve Köye Yönelik Hizmetlere Dair Kararlar 194
H. Kamu Teşebbüsleri ve Kamu Yatırımlarına Dair Kararlar 195
III. MİLLİ GÜVENLİK VE KAMU DÜZENİNE İLİŞKİN KARARLAR 196
A. Muhtelif Yasal Düzenleme ve Kararlar 197
B. Acele Kamulaştırma Davalarında Üstün Kamu Yararı İfadeleri 200
IV. ÇEVRE, ORMAN, KIYI, MERA, TOPRAK İLE KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINA İLİŞKİN KARARLAR 203
A. Çevre, Denge ve Mekanizm 203
B. Çevre ve Ormanlara Dair Kararlar 207
1. Genel Olarak 207
2. Çevre ve Kent Yaşamına Yönelik İhtiyaçlara Dair Kararlar 214
3. Çevre ve Madenciliğe Dair Kararlar 216
4. Çevre ve Golf Sahası Kararları 217
5. Çevre ve Hes Kararları 220
6. Ara Değerlendirme 224
C. Kültür ve Tabiat Varlıklarına Dair Kararlar 225
1. Tabiat Varlıkları 228
2. Kültür Varlıkları 230
D. Kıyılar ve Toprağın Korunmasına Dair Kararlar 232
1. Kıyılara İlişkin Kararlar 233
2. Toprağın Korunmasına İlişkin Kararlar 235
E. Mera, Yaylak ve Kışlaklara Dair Kararlar 237
V. MADENLERE İLİŞKİN KARARLAR 238
VI. ENERJİ VE TURİZM FAALİYETLERİNE İLİŞKİN KARARLAR 247
VII. EKONOMİK KAMU YARARINA İLİŞKİN KARARLAR 251
A. Ekonomik Yol ve Yöntemlerin Birbiriyle Yarışması 255
B. Ekonomik Kamu Yararı ve Diğer Yararlar Arasında Yarışma 259
VIII. İDARENİN PERSONELİNE DAİR KARARLAR 264
IX. BİREY YARARININ KORUNMASINA İLİŞKİN KARARLAR 267
A. Genel Olarak 267
B. Mülkiyet Hakkına Dair Kararlar 272
C. Kişilik Haklarının Korunmasına Dair Kararlar 274
D. Eğitim Hakkına Dair Kararlar 277
E. Çalışma Özgürlüğüne Dair Kararlar 278
X. HUKUKUN GENEL İLKELERİNE İLİŞKİN KARARLAR 280
A. Genel Olarak 280
B. Yargı Bağımsızlığı ve Adil Yargılanma İlkesine (Mahkemeye Erişim Hürriyeti) Dair Kararlar 282
C. Hukuki Güvenlik İlkesine Dair Kararlar 284
1. Haklı Beklenti Kararları 287
a. Düzenleyici İşlemlerde Haklı Beklenti 288
b. Atama İşlemlerinde Haklı Beklenti 289
2. Kazanılmış Hak Kararları 291
a. Düzenleyici ve Birel İşlemlerde 292
b. Kıyılar ve İmar Hukuku’nda Kazanılmış Hak 295
XI. YARGILAMA USULÜNE DAİR KARARLAR 302
A. Sürelere İlişkin Kararlar 302
B. Davadan Feragate İlişkin Kararlar 304
C. Ehliyete İlişkin Bir Karar 306
Üçüncü Bölüm
DANIŞTAY KARARLARI ÇERÇEVESİNDE
ÜSTÜN KAMU YARARININ TESPİT YÖNTEMİ VE ÖZELLİKLERİ
I. ÜSTÜN KAMU YARARININ BELİRLENMESİNDE YÖNTEM 309
A. Üstün Kamu Yararı Belirlenirken Kullanılan Yöntem: Karşılaştırma 309
1. Karşılaştırmanın Kapsamı 311
2. Karşılaştırmada Teknik Destek: Bilirkişi Görüşü 315
3. Karşılaştırma Sonucu Tercih ve İkame 319
B. Karşılaştırma Yapılabilmesi İçin Ön Şartlar 322
1. Üstün Kamu Yararının Yasayla Belirlenmemiş Olması 323
2. İki veya Daha Fazla Kamu Yararı Bulunması 326
3. Bu Yararların Karşı Karşıya Gelmesi 329
C. Karşılaştırma Yapılmaksızın Üstün Kabul Edilen Yararlar 331
1. Yurt Savunması ve Olağanüstü Durumlarda Kamu Düzeninin Sağlanması 333
2. Yaşamsal Nitelikli İhtiyaçlar 334
3. Sağlık Hizmetleri 336
4. Eğitim ve Gençliğin Korunması 337
5. Ulaştırma Hizmetleri 338
6. Kültür ve Tabiat Varlıkları 339
7. Madenler 339
II. KARŞILAŞTIRMADA BELİRLEYİCİ HUSUS: İHTİYAÇ 340
A. Genel Olarak İhtiyaç 340
B. Danıştay Kararlarında İhtiyacın İfadesi ve İfade Biçimleri 343
C. İhtiyacın Önceliğini/Üstünlüğünü Belirleyen Ölçütler 348
1. Zorunluluk veya Gereklilik 351
2. Alternatif Yol/Yöntem/Alan Değerlendirmesi 356
3. Aciliyet 361
4. Daha Fazla Yarar 363
5. Zarar Durumu 365
a. Zarar Verme veya Vermeme 367
b. Zararın Azlığı veya Çokluğu 369
c. Zararın Telafisi, Geçiciliği veya Zarardan Rücu İhtimali 371
d. Zararın Şüpheli ve Dolaylı Olması (Tehdit veya Risk Düzeyi) 373
e. Yararın Kendi İç Maliyetleri 376
III. ÜSTÜN KAMU YARARI İLKESİNİN ÖZELLİKLERİ 377
A. Herhalde Bir Tercih İçermesi 378
B. Göreli/Arızi Sonuçlar Vermesi 378
C. Dinamik Bir Denetim İçermesi 379
D. Anayasaya Uygun Yorum Yapılmasına ve İhmal Müessesesinin Uygulanmasına Gerekçe Olması 381
1. Düzenleyici İşlemlerin İhmali 384
2. Yasa Hükümlerinin İhmali 386
Dördüncü Bölüm
KAMU YARARLARI HİYERARŞİSİ, ÜSTÜN KAMU YARARININ TERCİHİ,
TAKDİRİ VE BENZER İLKELERDEN FARKI
I. KAMU YARARLARININ HİYERARŞİK KATEGORİLENDİRMESİ 395
A. Mutlak/Zorunlu En Üstün Kamu Yararı Var mıdır? 396
B. Kamu Yararlarının Dikey Sıradüzeni 402
II. NORMLAR HİYERARŞİSİ VE ÜSTÜN KAMU YARARI 405
A. Anayasaüstü Değerler Yaklaşımı 407
B. Normlar Hiyerarşisi 409
C. Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Normlar Hiyerarşisindeki Yeri ve Danıştayı Bağlayıcılığı 410
D. Danıştayın Normlar Hiyerarşisini Aşması: İhmal ve Anayasaya Uygun Yorum Yöntemleri 413
III. KAMU YARARI VE ÜSTÜN KAMU YARARININ BELİRLENMESİNDE YETKİ SORUNU 420
A. Yargı Organlarının Belirleyiciliği 424
B. Belirlemede Demokrasinin Doğurduğu Problemler 428
IV. KAMU YARARI VE ÜSTÜN KAMU YARARI TERCİHİNDE TAKDİR YETKİSİ 434
A. Genel Olarak Takdir Yetkisi 435
B. Üstün Kamu Yararı Tercihinde Takdir Yetkisinin Kapsamı 440
C. Üstün Kamu Yararı Tercihinde İdari Hâkim 443
1. Üstün Kamu Yararı İçtihadında Hâkimin Faaliyeti 444
2. İdari Hâkimin Takdiri 450
V. ÜSTÜN KAMU YARARI İLKESİNİN BENZER İLKE VE KAVRAMLARLA İLİŞKİSİ 458
A. Tartım İlkesi 459
B. Ölçülülük İlkesi 460
1. Ölçülülük, Üstün Kamu Yararı/Bilanço İçtihadının Neresindedir? 463
a. Fransız Danıştayının Bilanço İçtihadı ve Ölçülülük 464
b. Üstün Kamu Yararı ve Ölçülülük İlkelerinin Farkı 468
C. Sürdürülebilir Kalkınma İlkesi 473
D. Pratik Uyuşum İlkesi 476
Sonuç 477
Kaynaklar 481 |