|
İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 5
BEŞİNCİ BASI İÇİN ÖNSÖZ 7
ALTINCI BASI İÇİN ÖNSÖZ 9
İÇİNDEKİLER 11
KISALTMALAR CETVELİ 33
GİRİŞ 35
I– MEDENÎ HUKUKUN ÖNEMİ 31
II– BU KİTABIN AMACI 36
III– KONULARIN İŞLENİŞ DÜZENİ 37
BİRİNCİ KISIM
HUKUKA GİRİŞ VE
MEDENİ KANUNUN BAŞLANGIÇ HÜKÜMLERİ
BİRİNCİ BÖLÜM
HUKUKA GİRİŞ
§ 1. TOPLUM DÜZENİ VE KURALLARI 41
I– Toplum Düzeni Kuralları Arasındaki Etkileşim 46
II– Hukuk Kurallarının Diğer Düzen Kurallarından Ayrılması 47
A) Hukuk Kuralları ile Din Kuralları Arasındaki Farklılıklar 47
B) Hukuk Kuralları ile Ahlâk Kuralları Arasındaki Farklılıklar 49
C) Hukuk Kuralları ile Görgü Kuralları Arasındaki Farklılıklar 50
§ 2. HUKUK KAVRAMI, HUKUKUN AMACI, GÖREVLERİ VE ÖZELLİĞİ 51
I– HUKUK KAVRAMI 51
II– HUKUKUN AMACI 52
III– HUKUKUN GÖREVLERİ 53
IV– HUKUKUN ÖZELLİĞİ 54
§ 3. HUKUK SİSTEMLERİ 57
I– KARA AVRUPASI (ROMA–GERMEN) HUKUK SİSTEMİ 57
II– COMMON LAW (ANGLO–SAKSON) SİSTEMİ 58
III– DİNİ HUKUK SİSTEMİ 59
IV– SOSYALİST HUKUK SİSTEMİ 59
§ 4. HUKUK KURALLARININ UNSURLARI 60
I– NORM UNSURU 60
II– CEBİR UNSURU 61
III– MÜEYYİDE UNSURU 61
A) Kamu Hukuku Müeyyideleri 62
1– Ceza Hukuku Müeyyideleri 62
2– İdare Hukuku Müeyyideleri 62
a) İdarenin İşlemlerine Yönelik Müeyyideler 62
b) İdare Tarafından Uygulanan Müeyyideler 63
3– Anayasa Hukuku Müeyyideleri 63
4– Vergi Hukuku Müeyyideleri 64
B) Özel Hukuk Müeyyideleri 64
1– Cebri İcra 65
2– Tazminat 66
3– Yokluk 67
4– Hükümsüzlük 68
a) Kesin Hükümsüzlük 69
b) İptal 73
c) Eksiklik 74
d) Yazılmamış Sayılma 75
§ 5. NİTELİKLERİNE GÖRE HUKUK KURALLARI 77
I– EMREDİCİ HUKUK KURALARI 78
II– TAMAMLAYICI HUKUK KURALLARI 79
III– YORUMLAYICI HUKUK KURALLARI 80
IV– TANIMLAYICI HUKUK KURALLARI 81
§ 6. HUKUKUN KAYNAKLARI 82
I– HUKUKUN DOĞUŞ KAYNAKLARI 83
A) İnsan İradesi 83
B) Toplum İradesi 83
C) İlahî İrade 83
D) Halk Ruhu 84
E) Tabiat 84
II– HUKUKUN YÜRÜRLÜK KAYNAKLARI (NORMATİF KAYNAKLAR) 84
A) Asli Kaynaklar 85
1– Genel Kaynaklar 85
a) Kanun 85
b) Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi 87
c) Yönetmelik 88
2– Özel Kaynaklar 89
a) Ahlâk Kuralları 89
b) Doğruluk ve Güven Kuralları 89
c) Sözleşme Kuralları 89
B) Tali Kaynaklar 90
C) Yardımcı Kaynaklar 90
D) Bilgi Kaynakları 91
§ 7. HUKUKUN ÇEŞİTLİ ANLAMLARI VE BÖLÜMLERİ 91
I– HUKUKUN ÇEŞİTLİ ANLAMLARI 91
A) Pozitif Hukuk 91
B) Mevzu Hukuk 92
C) Tabii Hukuk 92
D) Maddi Hukuk 92
E) Şeklî Hukuk 93
F) Tarihî Hukuk 93
II– HUKUKUN BÖLÜMLERİ 93
A) Kamu Hukuku–Özel Hukuk Ayrımı 94
1– Genel Olarak 94
2– Kamu Hukuku ve Özel Hukuk Ayrımında Kullanılan
Ölçütler 94
a) Menfaat Ölçütü 95
b) Egemenlik Ölçütü 95
c) İlişkinin Tarafları Ölçütü 96
d) Emredicilik Ölçütü 96
e) Resen Uygulama Ölçütü 97
3– Ölçütlerin Değerlendirilmesi 97
B) Kamu Hukukunun Bölümleri 98
1– Anayasa Hukuku 99
2– İdare Hukuku 100
3– Ceza Hukuku 101
4– Ceza Muhakemesi Hukuku 102
5– Vergi Hukuku 103
6– Genel Kamu Hukuku 104
7– Devletler Genel Hukuku 105
8– Sosyal Güvenlik Hukuku 105
C) Özel Hukukun Bölümleri 106
1– Medenî Hukuk 107
a) Kişiler Hukuku 107
b) Aile Hukuku 108
c) Miras Hukuku 109
d) Eşya Hukuku 110
e) Borçlar Hukuku 111
2– Ticaret Hukuku 113
a) Ticarî İşletme Hukuku 113
b) Şirketler Hukuku 113
c) Kıymetli Evrak Hukuku 114
d) Taşıma İşleri Hukuku 114
e) Deniz Ticareti Hukuku 114
f) Sigorta Hukuku 115
3– Milletlerarası Özel Hukuk 116
4– İş Hukuku 117
5– Fikri Hukuk 118
D) Karma Nitelikli Hukuk Dalları 118
1– Medenî Usul Hukuku 119
2– İcra ve İflas Hukuku 120
3– Hava Hukuku 121
4– Banka Hukuku 121
5– Sermaye Piyasası Hukuku 121
İKİNCİ BÖLÜM
MEDENÎ KANUNUN BAŞLANGIÇ HÜKÜMLERİ
§ 8. MEDENÎ HUKUK KAVRAMI VE MEDENÎ KANUN 123
I– MEDENÎ HUKUK KAVRAMI 123
II– MEDENÎ KANUN 124
A) Medenî Kanunun Tarihçesi: Kanunlaştırma Hareketleri 124
1– Genel Olarak 124
2– Cumhuriyet Öncesi Dönemde Yürütülen Kanunlaştırma
Faaliyetleri 125
3– Türk Medenî Kanunu 127
a) 1743 sayılı Türk Kanun–u Medenîsi 127
b) 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu 128
B) Medenî Kanunun Sistemi 130
1– Başlangıç Hükümleri 130
2– Kişiler Hukuku 132
3– Aile Hukuku 132
4– Miras Hukuku 133
5– Eşya Hukuku 133
§ 9. HUKUKUN UYGULANMASI 134
I– HUKUKUN ANLAM BAKIMINDAN UYGULANMASI 134
A) Yorum Çeşitleri 135
1– Yasama Yorumu 135
2– İlmi Yorum 136
3– Yargı Yorumu 137
B) Yorum Metotları 138
1– Lafzi (Sözel) Yorum Metodu 138
2– Tarihi Yorum Metodu 139
3– Gai–Objektif Yorum Metodu 140
II– HUKUKUN ZAMAN BAKIMINDAN UYGULANMASI 140
A) Hukukun Yürürlük Zamanı 140
1– Yürürlüğe Girme 140
2– Yürürlükten Kalkma 141
a) Yeni Kanun ile Yürürlükten Kalkma 142
b) İptal Kararı ile Yürürlükten Kalkma 142
c) Metrukiyet 143
B) Kanunların Geçmişe Etkisi 144
C) Zımnen Yürürlükten Kaldırma–Değiştirme 146
III– HUKUK KURALININ NİTELİĞİNE GÖRE UYGULANMASI 147
A) Asli Kaynakların Uygulanması 147
B) Tali Kaynakların Uygulanması 148
1– Hukuki Düzenlemenin Yokluğu ve Boşluk Kavramı 148
2– Kanun Boşluğu ve Doldurulması 151
a) Kanun Boşluğu 151
aa) Kural İçi Boşluk ve Kural Dışı Boşluk 152
bb) Bilinçli Boşluk ve Bilinçsiz Boşluk 153
cc) Gerçek Boşluk ve Gerçek Olmayan Boşluk 154
dd) Açık Boşluk ve Örtülü Boşluk 154
b) Kanun Boşluğunun Doldurulması: Örf ve Adet Hukuku 155
3– Hukuk Boşluğu ve Doldurulması 159
a) Hukuk Boşluğu 159
b) Hukuk Boşluğunun Doldurulması: Hâkimin Hukuk
Yaratması 159
§ 10. HAK KAVRAMI VE HAKKIN ÇEŞİTLERİ 161
I– HAK KAVRAMI 161
A) Genel Olarak 161
B) Hak Kavramını Açıklayan Görüşler 163
1– İrade Görüşü 163
2– Menfaat Görüşü 164
3– Karma Görüş 164
II– HAKKIN ÇEŞİTLERİ 165
A) İlgili Olduğu Alana Göre Haklar 167
1– Kamu Hakları 167
2– Özel Haklar 168
B) Konusuna Göre Haklar 168
1– Mal Varlığı Hakları 168
2– Kişi Varlığı Hakları 169
C) Sahibine Bağlılığı Bakımından Haklar 169
1– Devir ve İntikal Edebilen Haklar 169
2– Devredilemeyen Haklar 169
D) Başka Bir Hakka Bağımlı Olup Olmamasına Göre Haklar 170
1– Bağımsız Haklar 170
2– Bağımlı Haklar 170
E) Kullanılmasının Hukuki Sonucuna Göre Haklar 170
1– Yalın Haklar 170
2– Yenilik Doğuran Haklar 171
a) Kurucu Yenilik Doğuran Haklar 171
b) Değiştirici Yenilik Doğuran Haklar 171
c) Bozucu Yenilik Doğuran Haklar 172
F– Niteliklerine Göre Haklar 172
1– Mutlak Haklar 172
a) Aynî Haklar 172
b) Kişilik Hakkı 173
c) Fikri Haklar 173
2– Nispi Haklar 173
III– HAKLARIN KAZANILMASI 174
IV– HAKLARIN KAYBI 176
V– HAKLARIN KAZANILMASI VE KAYBINDA TEMEL KAVRAMLAR 177
A) Hukuki Olay 177
B) Hukuki Fiil 177
1– Bilgi Açıklaması 178
2– Duygu Açıklaması 178
3– İrade Açıklaması 178
C) Hukuki İşlem 179
1– Taraflarına Göre Hukuki İşlemler 181
a) Tek Taraflı Hukuki İşlemler 182
b) Çok Taraflı Hukuki İşlemler 182
aa– Sözleşme 182
bb– Karar 182
2– Hukuki Sonuç Doğurduğu Zamana Göre Hukuki İşlemler 183
a) Sağlararası Hukuki İşlemler 183
b) Ölüme Bağlı Hukuki İşlemler 183
3– Hak Üzerinde Yarattıkları Etkiye Göre Hukuki İşlemler 183
a) Taahhüt İşlemleri 183
b) Tasarruf İşlemleri 184
c) Kazandırıcı İşlemler 185
§ 11. DÜRÜSTLÜK KURALLARI VE HAKKIN KÖTÜYE KULLANILMASI 185
I– DÜRÜSTLÜK KURALLARI 185
A) Genel Olarak 185
B) Dürüstlük Kurallarının Özellikleri 186
1– Dürüstlük Kuralları Objektif Kurallardır 187
2– Dürüstlük Kuralları Tamamlayıcı ve Açıklayıcıdır 187
3– Dürüstlük Kuralları Resen Uygulanır 187
4– Dürüstlük Kurallarının Aksi Kararlaştırılabilir 187
C) Dürüstlük Kurallarının Fonksiyonları 188
1– Hakların Kullanılmasında ve Borçların İfasında 188
2– Hukuki İşlemlerin Tamamlanmasında, Yorumlanmasında
ve Uyarlanmasında 189
3– Sözleşme Öncesi Sosyal Temas Aşamasında 189
4– Kanunların Yorumlanmasında ve Uygulanmasında 190
5– Kanuna Karşı Hilenin Önlenmesinde 190
II– HAKKIN KÖTÜYE KULLANILMASI 190
A) Genel Olarak 190
B) Hakkın Kötüye Kullanımının Şartları 191
1– Hukuk Düzenince Tanınan Bir Hakkın Varlığı 191
2– Hakkın Açıkça Kötüye Kullanılmış Olması 192
a) Hakkın Kullanılmasında Menfaat Yokluğu 192
b) Hakkın Amacına Aykırı Kullanılması 193
c) Menfaatler Arasında Aşırı Oransızlık Bulunması 194
d) Hakkın Karşı Tarafı Esirgeyici Biçimde Kullanılmaması 195
e) Hakkı Kullananın Çelişkili Tutum İçerisinde Olması 195
3– Hakkın Kötüye Kullanımının Zarar veya Zarar Tehlikesi
Doğurması 196
C) Hakkın Kötüye Kullanımının Müeyyidesi 197
1– Genel Olarak 197
2– Hakkın Kötüye Kullanılmasının Hukuk Düzenince
Korunmaması 197
3– Dava İmkanları 198
4– Özel Müeyyideler 198
a) Eşin Temsil Yetkisinin Kaldırılması veya
Sınırlandırılması 198
b) Olağanüstü Mal Rejimine Geçilmesi 198
c) Velayetin Kaldırılması 199
d) Vasinin Görevden Alınması 199
e) Yanılmada Dürüstlük Kuralları 199
§ 12. İYİNİYETİN KORUNMASI 199
I– İYİNİYET KAVRAMI 199
A) İyiniyetin Unsurları 200
1– Bilgisizlik veya Yanlış Bilgi 200
2– Mazur Görülebilme 200
a) Kanundan Doğan Bilme Yükümlülüğü 202
b) Durumun Gereği Olan Bilme Yükümlülüğü 203
B) İyiniyetin Korunmasının Şartları 204
1– Kişinin İyiniyetli Olması 204
2– Kanunda İyiniyete Sonuç Bağlanmış Olması 205
II– İYİNİYETİN İSPATI 205
III– İYİNİYETİN SONUÇLARI 206
A) İyiniyetin Hukuki Sakatlığın Sonuçlarını Tamamen Ortadan
Kaldırması 207
1– Temsil Yetkisinin Sınırlandırılması ve Geri Alınması
(TBK m. 42/III) 207
2– Alacağın Devrinde Borçlunun Eski Alacaklıya İfada
Bulunması (TBK m. 186) 208
3– Evliyken Yeniden Evlenen Kimsenin Durumu
(TMK m. 147/III) 208
4– Emin Sıfatıyla Zilyetten Taşınır Mal Edinilmesi
(TMK m. 988) 208
5– Para ve Hamiline Yazılı Senetlerin İyiniyetle Edinilmesi
(TMK m. 990) 209
B) İyiniyetin Hukuki Sakatlığın Sonuçlarını Hafifletmesi 210
1– Tam Ehliyetsizden Devralınan Malın İadesi 210
2– Taşınır Malın Rıza Dışı Elden Çıkmış Olması (TMK m. 989) 210
3– Zamanaşımıyla Mülkiyet Hakkının Kazanılması 211
4– Yetkisiz Temsil Halinde Zararların Tazmini Talebi 212
C) İyiniyetin Hakkı Genişletmesi 212
§ 13. HÂKİMİN TAKDİR YETKİSİ 212
I– KAVRAM 212
II– TAKDİR YETKİSİNİN KULLANILMASI 215
§ 14. TMK m. 5 UYARINCA GENEL NİTELİKLİ HÜKÜMLERİN UYGULAMA
ALANI 216
I– MEDENİ HUKUK ALANINDA GENEL NİTELİKLİ HÜKÜMLER 216
II– TMK m. 5 ANLAMINDA “ÖZEL HUKUK İLİŞKİSİ” 218
III– UYGULAMA BİÇİMİ 218
A) Genel Hükümlerin Özel Hukuk İlişkisine Uygulanamaması 219
B) Genel Hükümlerin Kıyas Yoluyla Uygulanması 220
C) Genel Hükümlerin Doğrudan Uygulanması 220
§ 15. HAKLARIN KORUNMASI 221
I– HAKKIN DAVA VE CEBRİ İCRA YOLUYLA KORUNMASI 222
A) Hakkın Dava Yoluyla Korunması 222
1– Dava Türleri 222
a) Eda Davası 223
b) İnşai Dava 223
c) Tespit Davası 223
2– Davaya Karşı Savunma Yolları 223
a) İtirazlar 224
b) Defiler 224
B) Hakkın Cebri İcra Yoluyla Korunması 226
II– HAKKIN DAVA DIŞI YOLLA KORUNMASI 227
A) Meşru Müdafaa 227
B) Zaruret (Zor Durumda Kalma) Hali 227
C) Hakkın Zor Kullanılarak Korunması 227
§ 16. HAKLARIN KORUNMASINDA İSPAT 228
I– İSPAT YÜKÜ 228
A) Kural (TMK m. 6) 228
B) İspat Yüküne İlişkin Kuralın İstisnaları 229
C) Karinelerin İspat Yükünün Dağılımına Etkisi 230
1– Fiili Karine 231
2– Kanunî Karine 231
II– İSPAT ARAÇLARI 232
A) Genel Olarak: Deliller 232
B) Resmî Sicil ve Senetler 233
1– Resmî Siciller 233
2– Resmî Senetler 234
C) Resmî Sicil ve Senetlerin İspat Gücü 234
İKİNCİ KISIM
KİŞİLER HUKUKU
BİRİNCİ BÖLÜM
GERÇEK KİŞİLER
§ 17. GENEL OLARAK KİŞİLER HUKUKU VE KİŞİ KAVRAMI 239
I– KİŞİLER HUKUKUNA GİRİŞ 239
II– KİŞİLER HUKUKUNA HÂKİM TEMEL İLKELER 241
A) Eşitlik İlkesi 242
B) Serbestlik İlkesi 242
C) Kişiliğin Korunması İlkesi 243
§ 18. GERÇEK KİŞİLİĞİN BAŞLANGICI 244
I– GENEL OLARAK KİŞİ VE KİŞİLİK 244
II– KİŞİLİĞİN KAZANILMASI 246
A) Sağ Doğmak 246
B) Tam Doğmak 247
C) Kişiliğin Kazanılma Anı 247
III– DOĞUM ÖNCESİ HAK KAZANMAYA DAİR BAZI ÖZEL DURUMLAR 250
A) Doğum Öncesi Canlılık 250
B) Müstakbel Şahıslar (İleride Doğacak Çocuklar) 251
§ 19. HAK EHLİYETİ 252
I– HAK EHLİYETİNİN TANIMI 252
II– HAK EHLİYETİNİN İLKELERİ 252
A) Genellik İlkesi 252
B) Eşitlik İlkesi 253
1– Hak Ehliyeti Bakımından Eşitlik Kavramı 253
2– Eşitlik İlkesinin Sınırları 253
a) Yaş 254
b) Cinsiyet 255
c) Sağlık Durumu ve Ayırt Etme Gücünün Yokluğu 256
d) Yabancılık 256
e) Şeref ve Haysiyet 257
III– HAK EHLİYETİNİN KAPSAMI 257
§ 20. FİİL EHLİYETİ 258
I– FİİL EHLİYETİNİN TANIMI 258
II– FİİL EHLİYETİNİN GÖRÜNÜM BİÇİMLERİ 259
A) Hukuki İşlem Ehliyeti 260
B) Tasarruf Ehliyeti 261
C) Dava Ehliyeti 263
D) Haksız Fiil Ehliyeti 263
III– FİİL EHLİYETİNİN ŞARTLARI 264
A) Ayırt Etme Gücü 264
1– Akla Uygun Davranma Yeteneği 264
2– Ayırt Etme Gücünü Ortadan Kaldıran Sebepler 265
a) Yaş Küçüklüğü 266
b) Akıl Zayıflığı 267
c) Akıl Hastalığı 267
d) Sarhoşluk 267
e) Benzer Haller 268
3– Ayırt Etme Gücünün Nispiliği 268
B) Erginlik 269
1– Normal Yaş Erginliği 269
2– Mahkeme Kararıyla Kazanılan Erginlik 270
a) Mahkeme Kararıyla Ergin Kılınmanın Şartları 270
b) Mahkeme Kararıyla Ergin Kılınmanın Sonuçları 271
3– Evlenmeyle Kazanılan Erginlik 272
C) Kısıtlı Olmamak 273
1– Kısıtlama Sebepleri 273
a) Akıl Zayıflığı ve Akıl Hastalığı 274
b) Savurganlık, Bağımlılık, Kötü Yaşam Tarzı, Kötü
Yönetim 275
c) Özgürlüğü Bağlayıcı Cezaya Mahkûmiyet 275
d) İlgilinin Talebi 276
2– Kısıtlama Kararının Hükmü 276
IV– FİİL EHLİYETİNE GÖRE KİŞİLERİN SINIFLANDIRILMASI 277
A) Tam Ehliyetliler 278
B) Tam Ehliyetsizler 278
1– Tam Ehliyetsizlerin Hukuki İşlemler Bakımından Durumu 279
2– Kişiye Sıkı Sıkıya Bağlı Haklar Bakımından Tam
Ehliyetsizlerin Durumu 280
3– Maddî Fiiller Bakımından Tam Ehliyetsizlerin Durumu 281
4– Tam Ehliyetsizlerin Haksız Fiil Sorumluluğu 281
C) Sınırlı Ehliyetsizler 282
1– Sınırlı Ehliyetsizlerin Hukuki İşlemler Bakımından Durumu 282
a) Yasal Temsilcinin Rızası 283
b) Sınırlı Ehliyetsizin Tek Başına Yapabileceği Hukuki
İşlemler 284
c) Sınırlı Ehliyetsizin Temsilci Sıfatıyla Hukuki İşlem
Yapması 285
d) Yasak İşlemler 286
2– Sınırlı Ehliyetsizin Haksız Fiillerinden Sorumluluğu 287
3– Sınırlı Ehliyetsizlerin Dava Ehliyeti 287
D) Sınırlı Ehliyetliler 288
§ 21. HISIMLIK 289
I– HISIMLIĞIN TÜRLERİ 289
A) Kan Hısımlığı 290
1– Kan Hısımlığının Türleri 291
a) Altsoy Üstsoy (Usul Füru) Hısımlığı 291
b) Yansoy (Civar) Hısımlığı 291
2– Kan Hısımlığında Derece 292
B) Kayın Hısımlığı 292
C) Evlât Edinmeden Doğan Hısımlık 293
II– HISIMLIK İLİŞKİSİNİN HÜKÜMLERİ 294
A) Kan Hısımlığının Hükümleri 294
1– Evlenme Yasağı 294
2– Nafaka Yükümlülüğü 295
3– Mirasçılık 295
4– Vasi Atanma 296
5– Tanıklıktan Kaçınma 296
6– Hâkimin Davaya Bakma Yasağı ve Davaya Bakmaktan
Kaçınması 296
B) Kayın Hısımlığının Hükümleri 296
1– Evlenme Yasağı 296
2– Vasi Atanma 297
3– Tanıklıktan Kaçınma ve Hâkimin Davaya Bakma Yasağı 297
C) Evlât Edinmeden Doğan Hısımlığın Hükümleri 297
1) Evlât Edinmeden Doğan Hısımlık İlişkisinin Kapsamı 297
2) Evlenme Yasağı 297
3) Evlâtlığın Mirasçılığı 297
4) Nafaka Yükümlülüğü 298
§ 22. YERLEŞİM YERİ 298
I– YERLEŞİM YERİNİN TANIMI 298
II– YERLEŞİM YERİNE HÂKİM OLAN İLKELER 299
A) Yerleşim Yerinin Zorunluluğu 299
B) Yerleşim Yerinin Tekliği 299
C) Yerleşim Yerinin Sürekliliği 300
III– YERLEŞİM YERİNİN TÜRLERİ 301
A) İradi Yerleşim Yeri 301
B) Kanuni Yerleşim Yeri 301
C) İtibari (Saymaca) Yerleşim Yeri 302
§ 23. KİŞİLİK HAKKI VE KORUNMASI 302
I– KİŞİLİK HAKKI KAVRAMI VE KİŞİLİK HAKKININ ÖZELLİKLERİ 302
A) Kişilik Hakkı Kavramı 302
B) Kişilik Hakkının Özellikleri 302
1– Kişi Varlığı Haklarındandır 303
2– Mutlak Haktır 304
3– Kişiye Sıkı Sıkıya Bağlıdır 304
4– Kişilik Hakkından Feragat Edilemez 306
II– KİŞİLİK HAKKININ KAPSAMI 306
A) Hayat, Sağlık ve Beden Bütünlüğü 308
B) Şeref ve Haysiyet 312
C) Özel Hayat ve Sır Çevresi 313
D) Resim ve Ses 315
E) Mesleki ve İktisadi Değerler 315
F) Faaliyet Özgürlüğü 316
III– KİŞİLİK HAKKININ KORUNMASI 317
A) Kişilik Hakkının Hak Sahibine Karşı Korunması 317
B) Kişilik Hakkının Saldırıya Karşı Korunması 318
1– Hukuka Aykırı Saldırı Kavramı 318
2– Hukuka Uygunluk Sebepleri 319
a) Kişilik Hakkı İhlal Edilenin Rızası 320
b) Üstün Nitelikte Özel Yarar 321
c) Üstün Nitelikte Kamu Yararı 322
d) Kamu Gücünün Kullanılması 322
e) Özel Hukuktan Doğan Bir Yetkinin Kullanılması 322
f) Haklı Savunma (Meşru Müdafaa) 323
g) Kişinin Hakkını Kendi Kuvvetiyle Koruması 323
h) Zorunluluk Hali 324
C) Kişilik Hakkının Dava Yoluyla Korunması 324
1– Koruyucu Davalar 325
a) Önleme Davası 325
b) Durdurma Davası 326
c) Tespit Davası 327
2– Tazminat Davaları 327
a) Maddî Tazminat Davası 327
b) Manevî Tazminat Davası 328
3– Vekâletsiz İşgörme Davası 330
D) Kişilik Hakkının Dava Dışı Yollarla Korunması 331
E) Kişilik Hakkının Basın Yoluyla İhlalinde Düzeltme ve Cevap
Hakkı 331
§ 24. AD VE KORUNMASI 335
I– ADIN TÜRLERİ 336
A) Öz Ad 336
B) Soyadı 337
1– Çocuğun Soyadı 337
2– Evlâtlığın Soyadı 338
3– Bulunmuş Çocuğun Soyadı 339
4– Evli Kadının Soyadı 339
C) Takma Ad (Müstear Ad) 340
D) Lakap 341
II– ADIN KORUNMASI 341
A) Adın Kullanılmasının Çekişmeli Olması 341
B) Adın Haksız Kullanımı 342
C) Ad Üzerindeki Hakka Yönelik Diğer Saldırılar 342
III– ADIN DEĞİŞTİRİLMESİ 343
§ 25. KİŞİLİĞİN SONA ERMESİ 346
I– ÖLÜM 346
A) Ölüm Anının Tespiti 346
1– Biyolojik Ölüm 346
2– Beyin Ölümü 347
B) Ölümün Hukuki Sonuçları 348
C) Ölümün İspatı 348
D) Birlikte Ölüm Karinesi 349
E) Cesedin Hukuki Durumu 350
II– ÖLÜM KARİNESİ 351
III– GAİPLİK KARARI 353
A) Gaiplik Kararının Şartları 353
1– Ölüm Tehlikesi İçinde Kaybolma veya Uzun Zamandır
Haber Alınamama 353
2– Kanunda Belirtilen Sürelerin Geçmiş Olması 354
B) Gaiplik Kararı Talebi 354
1– Gaiplik Kararı Talep Edebilecek Kimseler 354
2– Kararın Verilmesinde Mahkemece İzlenecek Usul 354
C) Gaiplik Kararının Sonuçları 355
§ 26. KİŞİLİĞİN İSPATI 356
I– KİŞİSEL DURUM SİCİLİNİN TANIMI VE FONKSİYONU 356
A) Kişisel Durum Sicilinin Tanımı 356
B) Kişisel Durum Sicilinin Fonksiyonu 357
II– KİŞİSEL DURUM SİCİLİNİN TÜRLERİ 357
A) Doğum Kütüğü 357
B) Ölüm Kütüğü 358
C) Evlenme Kütüğü 358
D) Boşanma Kütüğü 359
E) Aile Kütüğü 359
F) Tanıma ve Evlât Edinme Kütüğü 359
III– KİŞİSEL DURUM SİCİLİNE HÂKİM OLAN İLKELER 360
A) Bütünlük İlkesi 360
B) Gizlilik İlkesi 360
C) Devletin Sorumluluğu İlkesi 361
D) Yargısal Düzeltme İlkesi 361
İKİNCİ BÖLÜM
TÜZEL KİŞİLER
§ 27. TÜZEL KİŞİ KAVRAMI 363
I– GENEL OLARAK 363
II– TÜZEL KİŞİNİN UNSURLARI 364
A) Sürekli Amaç Unsuru 364
B) Bağımsızlık ve Organizasyon Unsuru 365
C) Hukuken Tanınma Unsuru 366
D) İrade Unsuru 367
III– TÜZEL KİŞİLİK TEORİLERİ 367
A) Farazi Kişilik Teorisi 367
B) Gerçeklik Teorisi 368
IV– TÜZEL KİŞİNİN ÇEŞİTLERİ 369
A) Tabi Oldukları Hukuki Rejime Göre Tüzel Kişiler 371
1– Özel Hukuk Tüzel Kişileri 371
2– Kamu Hukuku Tüzel Kişileri 371
3– Kamu İktisadi Teşebbüsleri 372
B) Amacına Göre Tüzel Kişiler 372
1– Kazanç Paylaşma Amacı Güden Tüzel Kişiler 372
2– Sosyal Amaçlı Tüzel Kişiler 372
C) Yapılarına Göre Tüzel Kişiler 373
1– Kişi Toplulukları 373
2– Mal Toplulukları 373
V– TÜZEL KİŞİLİĞİN HÜKÜMLERİ 373
A) Tüzel Kişiliğin Kazanılması 373
1– Serbest Kuruluş Sistemi 374
2– İzin Sistemi 374
3– Tescil Sistemi 374
4– Karma Sistem 375
B) Tüzel Kişinin Hak ve Fiil Ehliyeti 376
1– Tüzel Kişinin Hak Ehliyeti 376
2– Tüzel Kişinin Fiil Ehliyeti 377
C) Tüzel Kişiliğin Sona Ermesi 378
1– Tüzel Kişiliğin Kendiliğinden Sona Ermesi 378
2– Tüzel Kişinin Kendi Kendini Feshederek Sona Ermesi 379
3– Tüzel Kişiliğin Mahkeme Kararıyla Sona Erdirilmesi 379
4– Tüzel Kişiliğin Sona Ermesinin Sonuçları 379
§ 28. DERNEKLER 380
I– TANIM 380
II– DERNEĞİN UNSURLARI 381
A) Üye Unsuru 381
B) Amaç Unsuru 382
C) İrade Unsuru 383
III– DERNEK ÇEŞİTLERİ 383
A) Alelade Dernekler 384
B) Kamu Yararına Çalışan Dernekler 384
C) Ticari İşletme İşleten Dernekler 385
D) Çocuk Dernekleri 385
E) Spor Kulüpleri 386
F) Üst Kuruluşlar (Dernek Birlikleri) 387
IV– DERNEĞİN KURULUŞU 387
V– DERNEKLERDE ÜYELİK 389
A) Üye Sıfatının Kazanılması 389
B) Üyelik Çeşitleri 390
1– Kurucu Üyelik 391
2– Asıl Üyelik 391
3– Onursal Üyelik 391
C) Üyeliğin Sona Ermesi 391
1– Kendiliğinden Sona Erme 392
2– Çıkma 392
3– Çıkarılma 393
D) Üyelikten Doğan Hak ve Yükümlülükler 393
1– Üyenin Hakları 394
a) Dernek Faaliyetlerine ve Yönetimine Katılma Hakkı 394
b) Çıkma Hakkı 395
c) Dernek Kararlarına İtiraz Hakkı 395
d) Azınlık Hakları 395
2– Üyenin Yükümlülükleri 396
a) Aidat Ödeme Yükümlülüğü 396
b) Dernek Düzenine Uyma ve Sadakat Yükümlülüğü 397
VI– DERNEĞİN ORGANLARI 397
A) Genel Kurul 398
1– Genel Kurulun Oluşumu ve Görevleri 398
2– Genel Kurul Toplantıları 398
a) İlk Genel Kurul Toplantısı 398
b) Olağan Genel Kurul Toplantısı 398
c) Olağanüstü Genel Kurul Toplantısı 399
3– Toplantısız veya Çağrısız Kararlar 399
B) Yönetim Kurulu 400
C) Denetim Kurulu 400
VII– DERNEĞİN SONA ERMESİ 400
A) Sona Erme Sebepleri 400
1– Kendiliğinden Sona Erme 400
a) Amacın Gerçekleşmesi veya Gerçekleşmesinin
İmkânsız Hale Gelmesi 401
b) Dernek Tüzüğünde Belirlenen Sürenin Dolması 401
c) İlk Genel Kurul Toplantısının Kanunda Öngörülen
Sürede Yapılmamış ve Zorunlu Organların
Oluşturulmamış Olması 401
d) Derneğin Borç Ödemede Acze Düşmüş Olması 401
e) Tüzük Gereğince Dernek Yönetim Kurulunun
Oluşturulmasının İmkânsız Hale Gelmesi 402
f) Olağan Genel Kurul Toplantısının Üst Üste İki Defa
Yapılamaması 402
2– Genel Kurul Kararıyla Sona Erme 402
3– Mahkeme Kararıyla Sona Erme 403
B) Sona Ermenin Hükümleri 403
§ 29. VAKIFLAR 403
I– GENEL OLARAK VAKIFLAR VE TÂBİ OLDUĞU HUKUK 403
II– YENİ VAKIFLAR 404
A) Tanım 404
B) Unsurları 404
1– Vakfeden 405
2– Vakıf Kurma İradesi 406
a) Vakıf Kurma İradesinin Resmî Senetle Açıklanması 406
b) Vakıf Kurma İradesinin Ölüme Bağlı Tasarrufla
Açıklanması 407
3– Vakfın Amacı 407
4– Özgüleme 408
C) Vakfın Kuruluşu 409
1– Vakfın Tüzel Kişilik Kazanması 409
2– Vakıftan Cayma ve Vakfa İtiraz 410
a) Vakıftan Cayma 410
b) Vakfa İtiraz 411
D) Vakfın Organları 412
E) Vakfın Denetimi 414
F) Vakfın Sona Ermesi 414
1– Sona Erme Sebepleri 414
a) Vakfın Kendiliğinden Dağılması 414
b) Vakfın Mahkeme Kararıyla Dağıtılması 415
2– Vakfın Sona Ermesinin Hükümleri 415
III– ESKİ VAKIFLAR 416
A) Tanımı ve Kapsamı 416
B) Eski Vakıf Çeşitleri 416
1– Mazbut Vakıf 416
2– Mülhak Vakıf 416
3– Cemaat Vakıfları 417
4– Esnaf Vakfı 417
C) Eski Vakıflarla İlgili Bazı Temel Kavramlar 417
1– Hayrat 417
2– Akar 417
3– Mukataalı Vakıf 417
4– İcareteynli Vakıf 417
5– Taviz Bedeli 418
6– Galle Fazlası 418
7– İntifa Hakkı 418
KAYNAKÇA 419
KAVRAM İNDEKSİ 399 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
