İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Üçüncü Baskıya Önsöz 7
Kısaltmalar 17
§1. GİRİŞ 19
Birinci Bölüm
TARİHSEL SÜREÇ
§2. 506 SAYILI SOSYAL SİGORTALAR KANUNUNDAN ÖNCEKİ DÖNEM 21
I. Genel Olarak 21
II. 4772 Sayılı İş Kazalarıyla Meslek Hastalıkları ve Analık Sigortaları Kanunu 22
III. 5417 sayılı İhtiyarlık Sigortası Kanunu 23
IV. 5502 sayılı Hastalık ve Analık Sigortası Kanunu 24
V. 6900 sayılı Maluliyet, İhtiyarlık ve Ölüm Sigortaları Kanunu 24
§3. 506 SAYILI SOSYAL SİGORTALAR KANUNU DÖNEMİ 25
§4. 5510 SAYILI SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI KANUN DÖNEMİ 26
İkinci Bölüm
HİZMET TESPİTİNİN ŞARTLARI
§5. SİGORTALI OLMA ŞARTI 29
I. Genel Olarak 29
II. Sigortalılığın Zorunlu Oluşu 29
III. Sigortalı Sayılanlar 31
A. İş Sözleşmesine Dayanarak Çalışanlar 31
1. Genel Olarak 31
2. İş Sözleşmesinin Tanımı ve Özellikleri 31
3. İş Sözleşmesinin Unsurları 32
a. İş Görme 32
b. Ücret 32
c. Bağımlılık 33
B. 5510 Sayılı Kanunun 4. Maddesinin II. Fıkrasında Sayılanlar 37
1. İşçi Sendikaları ve Konfederasyonları ile Sendika Şubelerinin Başkanlıkları ve Yönetim Kurullarına Seçilenler 37
2. Bir veya Birden Fazla İşveren Tarafından Çalıştırılan; Film, Tiyatro, Sahne, Gösteri, Ses ve Saz Sanatçıları ile Müzik, Resim, Heykel, Dekoratif ve benzeri Diğer Uğraşları İçine Alan Bütün Güzel Sanat Kollarında Çalışanlar ile Düşünürler ve Yazarlar 37
3. Mütekabiliyet Esasına Dayalı Olarak Uluslararası Sosyal Güvenlik Sözleşmesi Yapılmış Ülke Uyruğunda Olanlar Hariç Olmak Üzere, Yabancı Uyruklu Kişilerden Hizmet Akdi ile Çalışanlar 38
4. Koruma Bekçileri 39
5. Genelev Kadınları 39
6. Usta Öğreticiler, Ders Ücreti Karşılığında Çalışanlar ile Geçici Personel 39
7. Toplum yararına çalışma programlarından yararlananlar 39
C. Ev Hizmetlerinde Çalışanlar 40
IV. 5510 Sayılı Kanuna Göre Sigortalı Sayılmayanlar 42
A. İşverenin İşyerinde Ücretsiz Çalışan Eşi 42
B. Konut İçinde Yapılan İşlerde Çalışanlar 43
C. Ev Hizmetlerinde Çalışanlar 44
D. Askerlik Hizmetlerini Er ve Erbaş Olarak Yapmakta Olanlar ile Yedek Subay Okulu Öğrencileri 44
E. Kendi Ülkelerinde Sigortalı Olan Yabancılar 46
F. Yapım ve Üretim İşlerinde Çalışan Öğrenciler 46
G. Sağlık Hizmeti Sunucuları Tarafından İşe Alıştırılmakta Olanlar veya Rehabilite Edilen Hasta veya Malûller 47
H. 4. Maddenin Birinci Fıkrasının (b) ve (c) Bentleri Gereği Sigortalı Sayılması Gerekenlerden 18 Yaşını Doldurmamış Olanlar 47
I. Tarım veya Orman İşlerinde İş Sözleşmesi ile Süreksiz İşlerde Çalışanlar ile Tarımda Bağımsız Çalışanlardan Geliri Düşük Olanlar 48
İ. Bağımsız Çalışanlardan Geliri Düşük Olanlar 49
J. Kamu İdarelerinin Dış Temsilciliklerinde Çalışanlar 50
K. Gençlik ve Spor Faaliyetlerinde Süreklilik Arz Etmeyecek Şekilde Görevlendirilenler 50
L. Aylık Almakta İken Faaliyetine Devam Eden Bağımsız Çalışanlar 51
V. Tarım Kesiminde Bağımsız Çalışanların Durumu 51
VI. İsteğe Bağlı Sigortalıların Durumu 53
§6. KURUMA BİLDİRİLMEMİŞ VEYA KURUMCA TESPİT EDİLEMEMİŞ OLMA ŞARTI 55
I. Genel Olarak 55
II. İşverenin Bildirim Yükümlülüğü 56
A. Bildirimin Süresi 56
B. Bildirimin Şekli, Sigortalı İşe Giriş Bildirgesinin Verilmesi 58
III. Sigortalının Kendisini Bildirme Yükümlülüğü 59
IV. Tarımda Bağımsız Çalışanların Bildirim Yükümlülüğü 59
V. Sigortalıların Kamu İdareleri ve Bankalarca Bildirilmesi 60
VI. Sigortalı İşe Giriş Bildirgesinin Re’sen Düzenlenmesi 60
VII. Sigortalılığın Kuruma Bildirilmemesinin Yaptırımı: İdari Para Cezası 60
VIII. İşverenin Prim ve Hizmet Belgesi / Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi Verme Yükümlülüğü 62
A. Genel Olarak 62
B. İşverence Verilmesi Gereken Belgeler 62
1. Aylık Prim ve Hizmet Belgesi/Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi 62
2. Ay İçinde Otuz Günden Az Çalışan Sigortalılara İlişkin Bildirim Yükümlülüğü 65
3. Sigortalı Çalıştırmayan İşverenin Bildirim Yükümlülüğü 67
4. Aylık Prim ve Hizmet Belgesinin Süresinde Verilmemesi 67
a. Süresinden Sonra Verilmesi 67
b. Kurum Tarafından Re’sen Düzenlenmesi 68
IX. Sigortalılığın Sona Erdiğinin Bildirimi 69
§7. TESPİT DAVASI AÇMA ŞARTI 69
I. Genel Olarak 69
II. Davanın Konusu 70
III. Davanın Türü 70
A. Tespit Davası 70
B. Tespit Davasının Çeşitleri ve Hizmet Tespiti Davası 71
1. Olumlu (Müspet) Tespit Davası 71
2. Olumsuz (Menfi) Tespit Davası 71
3. Hizmet Tespiti Davasının Girdiği Tespit Davası Türü 72
C. Hizmet Tespiti Davası ile Birlikte Açılan İşçilik Alacaklarının Tahsili Davası 72
IV. Dava Açma Süresi, Sürenin Başlangıcı ve Niteliği 76
A. Genel Olarak 76
B. Dava Açma Süresi 76
C. Dava Açma Süresinin Başlangıcı 79
D. Dava Açma Süresinin Niteliği 84
1. Zamanaşımı Süresi Görüşü 85
2. Hak Düşümü Süresi Görüşü 85
3. Değerlendirme 86
V. Uygulamada Hak Düşürücü Süreye İlişkin Olarak Ortaya Çıkan Sorunlar 87
A. Kesintili Çalışmalarda Hak Düşümü Süresi 87
B. İşçi Statüsünden Memur Statüsüne Geçme Halinde Hak Düşümü Süresi 89
C. Sigortalının Aynı Davada Birden Çok İşverene Ait İşyerlerindeki Çalışmalarının Tespitini Talep Etmiş Olması 91
VI. Hak Düşümü Süresinin Söz Konusu Olmadığı Durumlar 92
A. İşverence Verilmesi Gereken Belgelerin Kuruma Verilmiş Olması 92
B. Blok Çalışmanın Bulunması Durumunda 94
C. Çalışmanın Sosyal Güvenlik Kurumunun Denetim Elemanlarınca Tespit Edilmiş Olması 97
D. Kamu Kurumlarında Geçen Çalışmalar 98
E. Birden Fazla İşe Giriş Bildirgesinin Verilmesi veya Kesintili Prim Ödenmiş Olması Durumlarında Hak Düşümü Süresi 101
F. İşçilik Alacaklarına İlişkin Davada Verilen Hükmün Hak Düşürücü Süreye Etkisi 102
G. İş Sözleşmesinin Askıya Alınması Halinde Hak Düşümü Süresi 103
Üçüncü Bölüm
YARGILAMA USULÜ
§8. GÖREV VE YETKİ 105
I. Görevli Mahkeme 105
II. Yetkili Mahkeme 108
§9. BASİT YARGILAMA USÛLÜ 112
§10. DAVANIN TARAFLARI 114
I. Taraf ve Dava Ehliyeti 114
II. Davacı Taraf 115
A. Sigortalı 115
B. Hak Sahipleri 116
C. İşçi Sendikası 116
III. Davalı Taraf 116
A. Genel Olarak 116
B. İşveren 117
1. Genel Olarak 117
2. İşveren Vekili 119
3. Asıl İşveren–Alt İşveren İlişkisi 121
4. İşyeri Devri, İntikali, Birleşmesi 124
5. Geçici İş İlişkisi Kurulan İşveren 126
6. Apartman Yöneticisi ve Yönetim Kurulu 127
7. Adi Ortaklık 128
IV. Sosyal Güvenlik Kurumunun Davadaki Konumu 129
V. Dava Arkadaşlığı (Sübjektif Dava Birleşmesi) 133
A. Genel Olarak 133
B. Mecburi Dava Arkadaşlığı 133
C. İhtiyari Dava Arkadaşlığı 134
D. İşverenler Arasındaki Dava Arkadaşlığı 135
E. İşveren ile Sosyal Güvenlik Kurumu Arasındaki Dava Arkadaşlığı 138
§11. DAVA ŞARTLARI 139
I. Genel Dava Şartları 139
A. Genel Olarak 139
B. Mahkemeye İlişkin Dava Şartları 140
C. Taraflara İlişkin Dava Şartları 141
D. Dava Konusu Şeye İlişkin Dava Şartları 142
II. Özel Dava Şartları 144
A. Hukuki İlişki Şartı 144
B. Hukuki Yarar Şartı 144
§12. İSPAT 147
I. Genel Olarak 147
II. İspat ve Delil Kavramları 147
III. İspatın Konusu 148
IV. İspat Hakkı 148
V. İspat Yükü 149
A. Genel Olarak 149
B. İspat Yükünün Zamanı 149
C. Genel Kural (TMK m. 6) 150
D. İspatın Gerekli Olmadığı Haller 152
1. İkrar 152
2. Çekişmesiz Vakıalar, Herkesçe Bilinen Vakıalar ve Karineler 154
VI. İspatlanması Gereken Olgular 155
A. Sigortalılık Niteliği ve Fiili Çalışma 155
B. İşyerinin Kanun Kapsamında Olup Olmadığı 157
C. Kesintisiz Çalışma Olgusu 158
D. Ücret Miktarı 162
VII. Somutlaştırma Yükü 166
VIII. İspat Yöntemi: Eşdeğer Delillerle İspat İlkesi 168
IX. Davanın Kamu Düzenine İlişkin Olması ve Re’sen Araştırma İlkesi 169
X. İspat Araçları 177
A. Kesin İspat Araçları 177
1. Senet ve Belge 177
2. Yemin 179
3. Kesin Hüküm 180
B. Takdiri İspat Araçları 181
1. Tanık 182
a. Genel Olarak 182
b. Birlikte Çalışan Kişiler, Komşu İşyerleri Sahipleri ve Çalışanları 184
2. Bilirkişi İncelemesi 187
3. Uzman Görüşü 192
4. Keşif 193
5. İşçilik Haklarına İlişkin Davada Verilen Hüküm 195
XI. Uygulamada Ortaya Çıkan Bazı Tespit Davaları 197
A. Bir Günlük Çalışmanın Tespiti Davaları 197
B. Prime Esas Kazancın Tespiti Davaları 202
C. İşe İade Davasında Boşta Geçen Sürenin Sigortalı Hizmetten Sayılması Talebi 209
D. Yakın Hısımlar Arasındaki Davalar 210
§13. DAVANIN SONA ERMESİ 211
I. Genel Olarak 211
II. Taleple Bağlılık İlkesi 211
III. Davanın Kabulü, Reddi ve Kısmen Kabulü 213
IV. Hüküm Verilmeksizin Davanın Sona Ermesi 214
A. Hüküm Yerine Geçen Taraf İşlemleri 214
1. Davadan Feragat 214
2. Davayı Kabul 220
3. Sulh 222
4. Hizmet Tespiti Davası ile İşçilik Alacaklarına İlişkin Davanın Birlikte Açılmış Olması Durumunda Davaya Son Veren Taraf İşlemlerinin Davaya Etkisi 225
B. Davanın Konusuz Kalması 225
C. Dosyanın İşlemden Kaldırılması 228
1. Davanın Duruşmaya Gelmeyen Tarafın Yokluğunda Görülmesi 228
2. İki Tarafın da Duruşmaya Gelmemesi Nedeniyle Dosyanın İşlemden Kaldırılması ve Yenilenmesi 230
3. İki Tarafın Da Duruşmaya Gelmesi ve Davayı Takip Etmeyeceklerini Bildirmeleri 231
D. Davanın Açılmamış Sayılması 231
1. Dava Dosyasının İşlemden Kaldırılması Nedeniyle Davanın Açılmamış Sayılmasına Karar Verilmesi 231
2. Görevsizlik ve Yetkisizlik Nedeniyle Davanın Açılmamış Sayılmasına Karar Verilmesi 232
3. Vekâletnamenin Verilmemesi Nedeniyle Davanın Açılmamış Sayılmasına Karar Verilmesi 234
4. Dava Dilekçesinde Kanuni Noksanlık Bulunması Nedeniyle Davanın Açılmamış Sayılmasına Karar Verilmesi 235
5. Davanın Açılmamış Sayılmasının Sonuçları 235
§14. KANUN YOLLARI 236
I. Genel Olarak 236
II. Hizmet Tespiti Davalarında İstinaf Kanun Yolu 239
A. Genel Olarak 239
B. Başvuru Süresi 239
C. Başvuru Dilekçesi 239
D. İstinaf İncelemesi 240
E. İstinaf İncelemesi Sonucunda Verilecek Kararlar 241
III. Hizmet Tespiti Davalarında Temyiz Kanun Yolu 242
A. Genel Olarak 242
B. Temyiz Sebepleri 244
C. Başvuru Süresi 244
D. Başvuru Dilekçesi 245
E. Temyiz İncelemesi ve Sonucunda Verilecek Kararlar 245
IV. Kanun Yararına Temyiz 246
V. Yargılamanın İadesi 247
Dördüncü Bölüm
HİZMET TESPİTİNİN SONUÇLARI
§15. HİZMET TESPİTİNİN SİGORTALI, İŞVEREN VE SOSYAL GÜVENLİK KURUMU YÖNÜNDEN SONUÇLARI 251
I. Hizmet Tespitinin Sigortalı Yönünden Sonuçları 251
A. Genel Olarak 251
B. Sigortalılık Süresi Bakımından 251
C. Aylık Prime Esas Kazançlar Bakımından 252
D. Prim Ödeme Gün Sayısı Bakımından 252
II. Hizmet Tespitinin İşveren Yönünden Sonuçları 252
A. Genel Olarak 252
B. Primlerin Ödenmesi 253
C. İşyerinin Re’sen Tescili 253
D. İdari Para Cezası Tahakkuku 253
III. Hizmet Tespitinin Sosyal Güvenlik Kurumu Yönünden Sonuçları 253
§16. PRİMLER 254
I. Genel Olarak 254
II. Primlerin Sosyal Güvenlik Kurumu Tarafından Tahsili 255
III. Primlerin Tahsil Edilmemiş veya Edilememiş Olması 256
IV. Prim Alacaklarında Zamanaşımı 256
Kaynakça 259
Kavramlar Dizini 269 |