İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz ve Takdim 5
Tablolar Listesi 11
Grafikler Listesi 13
Şekiller Listesi 14
Giriş 15
Birinci Bölüm
DAVRANIŞSAL FİNANSIN TEORİK ARKA PLANI
I. GELENEKSEL VE MODERN FİNANS (STANDART FİNANS) 17
A. Standart Finansın Ortaya Çıkışı ve Gelişimi 19
B. Standart Finansın Temel Varsayımları 20
1. Rasyonalite 20
a. Rasyonalite Kavramı ve Rasyonalitenin Klasik İktisat ve Standart Finans Alanındaki
Yeri 21
b. Rasyonalitenin Temel Felsefesi ve Bilim Felsefesi Açısından Rasyonalite 26
c. Mükemmel Rasyonel Ekonomik İnsan: Homo Ekonomikus 28
d. Rasyonaliteyi Esas Alan Standart Finans Modelleri 33
aa. Beklenen Fayda Teorisi 34
bb. Modern Portföy Teorisi 38
cc. Sermaye Varlıkları Fiyatlama Modeli (CAPM) 39
dd. Arbitraj Fiyatlama Teorisi (APT) 41
ee. Etkin Piyasa Hipotezi (EPH) 41
e. Davranışsal Finans Açısından Rasyonalite 43
aa. Sınırlı Rasyonalite Kavramı 46
bb. Davranışsal Finansın Rasyonaliteye ve Homo Ekonomikusa Yönelik Bilimsel
Eleştirileri 49
2. Piyasaların Etkinliği 57
a. Etkin Piyasa Hipotezi’nin Temelleri 58
aa. Rassal Yürüyüş Hipotezi 59
bb. Etkin Piyasa Hipotezi’nin Temel Varsayımları 62
b. Etkinlik Formlarına Göre Piyasa Türleri 63
aa. Zayıf Formda Etkin Piyasa 64
bb. Yarı Güçlü Formda Etkin Piyasa 65
cc. Güçlü Formda Etkin Piyasa 66
8 Davranışsal Finans ve Piyasa Anomalileri
c. Davranışsal Finans Açısından Piyasa Etkinliği 67
aa. Ara Formül Olarak Adaptif Piyasa Hipotezi 68
bb. Davranışsal Finansın Etkin Piyasa Hipotezi’ne Yönelik Bilimsel Eleştirileri 70
C. Finans ile Psikoloji’nin Yakınlaşmasına Dair 73
II. STANDART FİNANSTAN DAVRANIŞSAL FİNANSA 77
A. Davranışsal Finansın Ortaya Çıkışı ve Gelişimi 78
1. Beklenen Fayda Teorisine Yönelik İlk Eleştiriler: Allais ve Ellsberg Paradoksları 85
2. Kahneman ve Tversky’nin Beklenti Teorisi 87
B. Davranışsal Finans Kavramı 98
C. Davranışsal Finansın Amacı ve Yanıt Aradığı Sorular 101
D. Davranışsal Finans Modelleri 103
1. Barberis, Shleifer ve Vishny’nin Psikolojik Bulgular Üzerine Kurulu Temsili
Yatırımcı Modeli 104
2. Daniel, Hirshleifer ve Subrahmanyam’ın Aşırı Güven ve Kendine Atfetmeye Dayalı
Modeli 107
3. Hong ve Stein’in Heterojen Yatırımcılar Arasındaki İnteraktif İlişki Üzerine Kurulu
Modeli 108
E. Davranışsal Finansın Temeli 110
1. Sınırlı Arbitraj 110
2. Bilişsel Psikoloji 111
a. Zihinsel Kısa Yollar (Hevrestikler) 112
b. Yatırımcıların Karar Alırlarken Etkilendiği Bilişsel ve Duygusal Ön Yargılar 116
aa. Bilişsel Ön Yargılar (Cognitive Biases) 120
aaa. Temsiliyet Ön Yargısı (Representativeness Bias) 121
bbb. Muhafazakârlık Ön Yargısı (Conservativeness Bias) 122
ccc. Doğrulama Ön Yargısı (Confirmation Bias) 123
ddd. Geri Görüş Ön Yargısı (Hindsight Bias) 123
eee. Çıpalama ve Düzeltme Ön Yargısı (Anchoring and Adjustment Bias) 125
fff. Çerçeveleme Ön Yargısı (Framing Bias) 126
ggg. Ulaşılabilirlik/Mevcudiyet Ön Yargısı (Availability Bias) 128
hhh. Batık Maliyet Yanılgısı Ön Yargısı (Sunk Cost Fallacy Bias) 129
ııı. Aşinalık Ön Yargısı (Familiarity Bias) 130
iii. Sahiplik Etkisi Ön Yargısı (Endowment Effect Bias) 132
jjj. Zihinsel Muhasebe Ön Yargısı (Mental Accounting Bias) 132
kkk. Sürü Davranışı Ön Yargısı (Herding Bias) 136
bb. Duygusal Ön Yargılar (Emotional Biases) 136
aaa. Kayıptan Kaçınma Ön Yargısı (Loss Aversion Bias) 137
bbb. Pişmanlıktan Kaçınma Ön Yargısı (Regret Aversion Bias) 138
ccc. Aşırı Güven Ön Yargısı (Overconfidence Bias) 139
ddd. Bilişsel Uyumsuzluk/Çelişki Ön Yargısı (Cognitive Dissonance Bias) 144
eee. Aşırı İyimserlik Ön Yargısı (Overoptimism Bias) 145
İçindekiler 9
fff. Yatkınlık Etkisi Ön Yargısı (Disposition Effect Bias) 145
ggg. Statükoyu Koruma Ön Yargısı (Status Quo Bias) 147
III. DAVRANIŞSAL FİNANS STANDART FİNANSA KARŞI 148
İkinci Bölüm
HİSSE SENEDİ PİYASALARINDA NORMALDEN SAPMALAR:
ANOMALİLER
I. ANOMALİ KAVRAMI 170
II. ANOMALİ TÜRLERİ 173
A. Takvimsel (Dönemsel) Anomaliler 175
1. Günlere İlişkin Anomaliler 179
a. Haftanın Günü Anomalisi 179
b. Gün İçi Anomalisi 183
c. Dünya Borsalarından Günlere İlişkin Anomali Örnekleri 184
d. Borsa İstanbul’dan Günlere İlişkin Anomali Örnekleri 189
2. Aylara İlişkin Anomaliler 192
a. Yılın Ayı Anomalisi/Ocak Ayı Anomalisi 192
b. Ay İçi Anomalisi 197
c. Ay Dönümü Anomalisi 197
d. Yıl Dönümü Anomalisi 198
e. Dünya Borsalarından Aylara İlişkin Anomali Örnekleri 199
f. Borsa İstanbul’dan Aylara İlişkin Anomali Örnekleri 203
g. Bağımsız Denetim Raporlarının Etkisini Ortaya Koyan Çalışmalar 206
3. Tatillere İlişkin Anomaliler 209
a. Dünya Borsalarından Tatillere İlişkin Anomali Örnekleri 210
b. Borsa İstanbul’dan Tatillere İlişkin Anomali Örnekleri 212
4. Diğer Özel Gün ve Haftalara İlişkin Anomaliler 213
a. Ayın Evreleri Anomalisi 213
b. Yaz Saati Uygulaması/44. Hafta Anomalisi 214
c. 13 Cuma Anomalisi 216
d. Cadılar Bayramı (Mayıs Ayında Satış) Anomalisi 218
e. Dini Günler ve Ramazan Anomalisi 222
f. Hava Durumu/Ruh Hali Anomalisi 225
B. Kesitsel Anomaliler 228
1. Firma Büyüklüğü Anomalisi 228
2. Fiyat/Kazanç Oranı Anomalisi 229
3. Piyasa Değeri/Defter Değeri (PD/DD) Oranı Anomalisi 230
10 Davranışsal Finans ve Piyasa Anomalileri
4. İhmal Edilmiş Firma Anomalisi 230
5. Dünya Borsalarından Kesitsel Anomali Örnekleri 231
6. Borsa İstanbul’dan Kesitsel Anomali Örnekleri 232
C. Fiyat Anomalileri 235
1. Düşük Tepki Anomalisi 237
2. Aşırı Tepki Anomalisi 239
3. Dünya Borsalarından Fiyat Anomalisi Örnekleri 246
4. Borsa İstanbul’dan Fiyat Anomalisi Örnekleri 250
Üçüncü Bölüm
BORSA İSTANBUL ENDEKSLERİNDE ANOMALİ ARAŞTIRMASI
I. ÇALIŞMANIN ÖNEMİ 253
II. ÇALIŞMANIN AMACI 254
III. ÇALIŞMANIN KAPSAMI VE KISITLARI 255
IV. ÇALIŞMANIN VERİ SETİ VE METODOLOJİSİ 256
V. TAKVİMSEL ANOMALİ ARAŞTIRMASI (2011:1–2020:7) 257
A. Yöntem 257
1. Simetrik Koşullu Değişen Varyans Modelleri 259
a. Otoregresif Koşullu Değişen Varyans (ARCH) Modeli 260
b. Genelleştirilmiş Otoregresif Koşullu Değişen Varyans (GARCH) Modeli 263
2. Asimetrik Koşullu Değişen Varyans Modelleri 266
a. Üssel Genelleştirilmiş Otoregresif Koşullu Değişen Varyans (EGARCH) Modeli 266
b. Eşik Değerli Genelleştirilmiş Otoregresif Koşullu Değişen Varyans (TGARCH) Modeli 268
B. Analiz 269
1. BIST 30 Endeksine İlişkin Bulgular 270
2. BIST 50 Endeksine İlişkin Bulgular 285
3. BIST 100 Endeksine İlişkin Bulgular 295
4. BIST Sınai Endeksine İlişkin Bulgular 304
5. BIST Hizmetler Endeksine İlişkin Bulgular 314
6. BIST Kurumsal Yönetim Endeksine İlişkin Bulgular 323
C. Bulguların Değerlendirilmesi 332
Sonuç ve Öneriler 337
Kaynakça 341
Kavram Dizini 383 |