İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 7
Kısaltmalar 15
Giriş 17
Birinci Bölüm
GENEL OLARAK SORUMLULUK KURUMU VE
BU KURUMUN TÜRLERİ
I. SORUMLULUK VE HUKUKTA SORUMLULUK TÜRLERİ 19
A. Sorumluluk Kavramı 19
B. Hukuksal Sorumluluk 19
1. Konu Yönünden Sorumluluk 20
a. Şahıs ile Sorumluluk 20
b. Mal ile Sorumluluk 21
aa. Sınırsız Mal Sorumluluğu 21
ab. Sınırlı Malvarlığı Sorumluluğu 22
aba. Konu İtibariyle Sınırlı Sorumluluk 23
abb. Miktar İtibariyle Sınırlı Sorumluluk 23
2. Kaynak Yönünden Sorumluluk 25
a. Sözleşme Sorumluluğu 26
b. Sözleşme Dışı Sorumluluk 27
3. Kusura Dayanan Sorumluluk 28
a. Hukuka Aykırı Fiil 30
b. Zarar 30
c. Kusur 32
d. İhmal 33
e. Nedensellik Bağı 34
4. Kusursuz Sorumluluk 34
C. Ceza Hukukunda Sorumluluk 36
1. Nedensellik İlişkisi 37
2. İrade Özgürlüğü ve Ayırt Etme Gücü (Temyiz Kudreti) 37
3. Kusur 38
4. Yönetim Hukukunda Sorumluluk 39
a. Hizmet Kusuru 40
b. Kusursuz Sorumluluk 41
D. Vergi Hukukunda Sorumluluk 42
1. Vergi Alacağı İlişkisi 43
a. Vergilendirme İlişkisinin Alacaklı Tarafı 43
b. Vergilendirme İlişkisinin Borçlu Tarafı 45
aa. Hukuki Ayırıma Göre Vergilendirme İlişkisinin Borçlu Tarafı 46
aaa. Vergi Mükellefi 47
aaab. Vergi Mükellefiyetinin Kanundan Kaynaklanması 47
aaac. Vergi Mükellefinin Gerçek ve Tüzel Kişi Olması 48
aaad. Vergi Mükellefiyetinin Konusunun Bir Vergi Borcu Olması 48
aaae. Vergi Mükellefiyeti Konusunun Para Borcu Olması 48
aab. Vergi Sorumluluğu 49
aaba. Vergi Sorumluluğunun Unsurları 50
aabaa. Bir Vergi Yükümlüsünün Varlığı 50
aabab. Vergiyi Ödeme Ödevinin Varlığının Bulunması 50
2. Vergi Mükellefiyeti ve Vergi Sorumluluğu Kavramlarının Karşılaştırılması 50
3. Ekonomik Sınıflandırmaya Göre Vergilendirme İlişkisi 51
a. Kanuni Vergi Taşıyıcısı 52
b. Gerçek Vergi Taşıyıcısı 52
4. Vergi Sorumluluğu Kurumuna Olan İhtiyaç ve Bu Kurumun Getirilmesinin Sebepleri 53
5. Vergi Sorumluluğunun Türk Vergi Hukukundaki Tarihsel Gelişimi 54
a. Osmanlı Devleti Dönemi 55
b. 1923–1950 Arası Dönem 56
c. 1950–2023 Arasındaki Dönem 56
6. Sorumluluğun Hukuki Niteliği 58
a. Sorumluluğun Kamusal Bir Nitelik Taşıması 58
b. Vergi Sorumluluğunun Vergi Doğuran Olayın Gerçekleşmesi ile Başlaması 59
c. Sorumluluğun Fer’i Nitelikte Olması 59
d. Sorumluluğun Sınırsız Sorumluluk Olması İlkesi 60
e. Sorumluluğun Sürekli Olması 61
7. Müteselsil ve Müşterek Sorumluluğun Vergi Sorumluluğuna Uygulanması 61
a. Müteselsil Sorumluluk ve Vergi Sorumluluğu 61
b. Müşterek Sorumluluğun Vergi Sorumluluğunda Uygulama Yeri 65
8. Vergi Mükellefiyeti ve Vergi Sorumluluğu ile İlgili Sözleşmeler 66
a. Sözleşmenin Taraflara Olan Etkisi 66
b. Sözleşmenin Vergi İdaresine Karşı Etkisi 67
9. Vergi Borcunun Devri ve Vergi Sorumluluğu ile İlişkisi 68
a. Mükellefin Ölümü 68
b. Kurumların Devri 68
10. Kanuni Temsilciler ve Vergi Sorumluluğu 70
a. Kanuni Temsilciler 70
aa. Kamu Tüzel Kişilerinin Kanuni Temsilcileri 70
ab. Tüzel Kişiliği Olmayan Kuruluşların Kanuni Temsilcileri 71
ac. Adi Ortaklıkların Kanuni Temsilcileri 72
ad. İş Ortaklıkları Kanuni Temsilcileri 72
ae. Dar Mükelleflerin Temsilcileri 74
b. Kanuni Temsilci Sayılmayanlar 75
c. Temsil ve İdare Yetkisinin Devrinin Kanuni Temsilcileri Üzerindeki Etkileri 76
d. Kapsam Açısından Vergi Sorumluluğu 77
aa. Vergi Alacağı ve Vergi Alacağına Bağlı Alacaklar 77
ab. Kanuni Temsilcilerin Vergi Sorumluluğunun Zaman ve Malvarlığı Açısından Sınırları 78
aba. Zaman Açısından Sınırları 78
abb. Malvarlığı ile Sorumluluğun Sınırı 78
f. Kanuni Temsilcilerin Temsil Edilene Rücu Etmesi 78
g. Kanuni Temsilcilerin Vergi Sorumluluğunun Koşulları 79
ğ. Kanuni Temsilciler ve Vergi Cezaları 79
İkinci Bölüm
VERGİ HUKUKUNDA VERGİ SORUMLULUĞUNU
GEREKTİREN DURUMLAR
I. VERGİ HUKUKUNDA KÜÇÜKLERİN VE KISITLILARIN YASAL TEMSİLCİLERİNİN VERGİ SORUMLULUĞU 81
A. Genel Açıklama 81
B. Vergi Aslı Bakımından Küçüklerin ve Kısıtlıların Yasal Temsilcilerinin Vergi Sorumluluğu 81
C. Vergi Cezası Açısından Küçük ve Kısıtlıların Yasak Temsilcilerinin Yasal Sorumluluğu 84
II. VERGİ HUKUKUNDA MİRASÇILARIN VERGİ SORUMLULUĞU 85
A. Genel Açıklama 85
B. Vergi Aslı Bakımından Mirasçıların Vergi Sorumluluğu 86
C. Vergi Cezası Açısından Mirasçıların Vergi Sorumluluğu 90
III. TİCARİ ŞİRKETLERDE TEMSİL ORGANLARININ VERGİ SORUMLULUĞU 91
A. Genel Açıklama 91
B. Anonim Şirketlerde Yönetim Kurulu Üyelerinin Vergi Borcundan Sorumluluğu 93
C. Limited Şirketlerde Kanuni Temsilcilerin Vergi Sorumluluğu 98
D. Sermayesi Paylara Bölünmüş (Eshamlı) Komandit Şirketlerde Kanuni Temsilcinin Vergi Sorumluluğu 101
E. Kollektif Şirketlerdeki Kanuni Temsilcilerin Vergi Sorumluluğu 102
F. Tasfiye Memurlarının Vergi Sorumluluğu 103
IV. LİMİTED ŞİRKETLERDE KANUNİ TEMSİLCİLERİN MUTESELSİL SORUMLULUĞU 105
A. Genel Açıklama 105
B. Müteselsil Sorumluluk Kavramı ve Müteselsil Sorumluluğun Çeşitleri 106
1. Kavram 106
C. Müteselsil Sorumluluğun Çeşitleri 107
1. Kusura Dayanan Sorumluluk 107
2. Kusursuz Sorumluluk 108
D. Hukuki Güvenlik İlkesi ve Müteselsil Sorumluluk 108
E. Vergide Eşitlik İlkesi ve Müteselsil Sorumluluk 109
F. Limited Şirketler ve Bu Şirketlerin Kanuni Temsilcileri 110
G. Limited Şirketlerde Kanuni Temsilcilerin Vergi Sorumluluğu 111
1. Vergi Usul Kanunu Göre Limited Şirket Temsilcilerinin Sorumluluğu 111
2. 6183 Sayılı Kanununun Mükerrer 35. Maddesine Göre Limited Şirketlerde Kanuni Temsilcilerin Sorumlulukları 112
Ğ. Limited Şirket Kanuni Temsilcilerinin Vergi ile İlgili Müteselsil Sorumluluklarının Hukuksal Açıdan Uygunluğu 113
V. KATMA DEĞER VERGİSİNDE VERGİ SORUMLULUĞU 114
A. Genel Açıklama 114
B. Katma Değer Vergisinde Tam Sorumluluk (Tevkifat) Gerektiren İşlemler 117
1. Yurt Dışından Sağlanan Hizmetlerde Sorumluluk 117
2. Reklam Verme İşlerinde Sorumluluk 118
3. Telif Faaliyetlerinde KDV Sorumluluğu 120
4. Kiralama İşlemlerinde KDV Sorumluluğu 122
5. Sınır Ticareti Yoluyla İthal Edilen Malların Satışında KDV Sorumluluğu Uygulaması 123
6. Lisanslı Depoculukta KDV Sorumluluğu 123
C. Katma Değer Vergisinde Kısmı Sorumluluk (Tevkifat) Gerektiren İşlemler 123
1. Hurda Mal Teslimleri 124
2. Tekstil ve Konfeksiyon Sektöründe Fason İşler 126
3. 91 Seri Nolu KDV Genel Tebliğinde Belirtilen Bazı İşlemlerde KDV Sorumluluğu 128
a. Genel Açıklama 128
b. Tevkifata Tabi Tutulan İşlemlerin Kapsamı 130
aa. Yapım İşleri ve Bu İşlere İlişkin Mühendislik–Mimarlık ve Etüd Proje Hizmetleri 130
ab. Temizlik, Çevre ve Bahçe Bakım Hizmetleri 132
ac. Özel Güvenlik Hizmetleri 132
ad. Makine Teçhizat Demirbaş ve Taşıtlara Ait Tadil, Bakım ve Onarım Hizmetleri 133
ae. Yemek Servisi Hizmetleri 134
af. Danışmanlık ve Denetim Hizmetleri 134
4. İşgücü Hizmetlerinde Tevkifat Uygulaması 135
5. Pamuk, Tiftik, Yün ve Yaprağı ile Ham Post ve Deri Teslimlerinde KDV Sorumluluğu 136
6. Büyük ve Küçük Baş Hayvan Etlerinin (Sakatat ve Bağırsak Dahil) Tesliminde KDV Sorumluluğu 136
7. Turizm Acentesi, Rehber ve Benzerlerinin Turist Kafilelerini Alışveriş Etmeleri İçin İşletmelerden Aldıkları Komisyonlardan Tevkifat Uygulaması 137
8. Basit Usulde Vergilendirilen Mükelleflerde Tevkifat Uygulaması 137
9. Faturasız Mal ve Hizmetlere Katma Değer Vergisi Sorumluluğu 138
10. Kart, Şifre, Kod ve Benzerlerinin Satışında KDV Uygulaması 141
11. Katma Değer Vergisinde Sorumlu Sıfatıyla Verginin Beyan Edilmesi 142
12. Sorumlu Sıfatıyla Beyan Edilen Vergilerin İndirimi 143
VI. DAMGA VERGİSİNDE VERGİ SORUMLULUĞU 144
A. Genel Açıklama 144
B. Damga Vergisinde Tabi Kağıtları İbraz Edenlerde Sorumluluk 144
C. Birden Fazla Kişi Tarafından İmzalanan Kağıtlarda Sorumluluk 145
D. Resmi Daireler ve Noterlerin Düzenlediği Kağıtlardan Doğan Sorumluluklar 146
E. Yabancı Ülkelerde Düzenlenen Kağıtlardan Doğan Sorumluluk 146
F. Resmi Dairelerin, Noterlerin, Bankaların ve Kamu İktisadi Teşekküllerinin Sorumluluklarla İlgili Ödevleri 147
G. Damga Vergisine Tabi Kağıtların Terkinde Sorumluluk 148
VII. VERASET VE İNTİKAL VERGİSİNDEKİ VERGİ SORUMLULUĞU 149
VIII. EMLAK VERGİSİNDE VERGİ SORUMLULUĞU 151
IX. MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİNDE VERGİ SORUMLULUĞU 153
X. ÖZEL TÜKETİM VERGİSİNDE VERGİ SORUMLULUĞU 154
XI. BELEDİYE GELİRLERİ KANUNUNDA VERGİ SORUMLULUĞU 156
XII. GÜMRÜK KANUNU ÇERÇEVESİNDE ÖNGÖRÜLEN VERGİ SORUMLULUĞU 157
XIII. DİJİTAL HİZMET VERGİSİNDE VERGİ SORUMLULUĞU 159
XIV. DEĞERLİ KONUT VERGİSİNDE VERGİ SORUMLULUĞU 159
XV. HARÇLAR KANUNU ÇERÇEVESİNDE VERGİ SORUMLULUĞU 160
XVI. YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERİN VERGİ SORUMLULUĞU 160
XVII. KARNESİZ HİZMET ERBABI ÇALIŞTIRANLARIN VERGİ SORUMLULUĞU 163
XVIII. TASFİYE MEMURLARININ SORUMLULUĞU 164
XIX. İFLAS İDARESİNİN VERGİ SORUMLULUĞU 168
XX. DERNEKLERİN VERGİ SORUMLULUĞU 168
XXI. VAKIFLARDA TEMSİL ORGANLARININ VERGİ SORUMLULUĞU 169
XXII. DERNEK VE VAKIFLARA AİT İKTİSADİ İŞLETMELERİN TEMSİL ORGANLARIN VERGİ SORUMLULUĞU 170
XXIII. SENDİKALARDA TEMSİLCİLERİNİN VERGİ SORUMLULUĞU 171
XXIV. KOOPERATİFLERDE TEMSİL ORGANLARIN VERGİ SORUMLULUĞU 172
Üçüncü Bölüm
VERGİ SORUMLUSUNUN HAKLARI
I. VERGİ SORUMLUSUNUN HAKLARI 175
A. Genel Açıklama 175
B. Vergi Hatalarını Düzeltme Hakkı 176
C. Dava Açma Hakkı 178
D. Takas Talep Etme Hakkı 180
E. Terkinden Yararlanma Hakkı 181
F. Cezada İndirim Talep Etme Hakkı 182
G. Pişmanlık ve Islahtan Yararlanma 183
Ğ. Uzlaşma Talep Hakkı 184
H. Zamanaşımı 184
Sonuç 187
Kaynakça 193
Kavram Dizini 197 |