|
İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Dördüncü Baskıya Önsöz 5
Üçüncü Baskıya Önsöz 7
İkinci Baskıya Önsöz 9
Önsöz 11
Kısaltmalar 29
Giriş 33
Birinci Bölüm
SERBEST MESLEK FAALİYETİNE İLİŞKİN
GENEL AÇIKLAMALAR
1. GELİRİN TANIMI VE GELİR UNSURLARI 37
2. SERBEST MESLEK FAALİYETİNİN TANIMI VE NİTELİKLERİ 38
3. SERBEST MESLEK KAZANCI–TİCARİ KAZANÇ AYIRIMI 40
4. SERBEST MESLEK KAZANCI–ÜCRET AYIRIMI 44
4.1. Sağlık Kuruluşlarında Çalışan Hekimlerin Elde Ettiği Gelirin Tespiti 48
4.2. İş Güvenliği Uzmanlığı Faaliyetinin Vergilendirilmesi 49
4.3. Sigorta Eksperliği Faaliyetinden Elde Edilen Gelirin Niteliği 50
4.4. Aile Danışmanlığı Faaliyetinden Elde Edilen Gelirin Niteliği 51
5. SERBEST MESLEK KAZANCI–ARIZİ SERBEST MESLEK KAZANCI AYRIMI 54
6. SERBEST MESLEK KAZANCINDA GELİRİN ELDE EDİLMESİ 56
6.1. Serbest Meslek Kazancında Tahsil Esası 56
7. SERBEST MESLEK ERBABININ TARİFİ 57
7.1. Serbest Meslek Faaliyetinin Yanında Başka Bir İş veya Görev ile Devamlı Olarak Uğraşılması 59
8. KANUNEN SERBEST MESLEK ERBABI SAYILAN KİŞİLER 61
8.1. Gümrük Komisyoncuları (Gümrük Müşavirleri) 62
8.2. Bilumum Borsa Ajan ve Acentaları 65
8.3. Noterler, Noterlik Görevini İfa ile Mükellef Olanlar (Noter Vekilleri, Geçici Yetkili Noter Yardımcıları) 65
8.4. Bizzat Serbest Meslek Erbabı Tarifine Girmemekle Beraber Serbest Meslek Erbabını Biraya Getirerek Teşkilat Kurmak veya Bunlara Sermaye Temin Etmek Suretiyle veya Sair Suretlerle Serbest Meslek Kazancından Hisse Alanlar 67
8.5. Serbest Meslek Faaliyetinde Bulunan Kollektif ve Adi Şirketlerde Ortaklar, Adi Komandit Şirketlerde Komanditeler 68
8.6. Dava Vekilleri 69
8.7. Müşavirler 69
8.8. Kurumlar ve Tüccarlarla Serbest Meslek Erbabının Ticari ve Mesleki İşlerini Takip Edenler 70
8.9. Konser Veren Müzik Sanatçıları 70
8.10. Vergi Usul Kanunu’nun 155’inci Maddesinde Belirtilen Şartlardan En Az İkisini Taşıyan Ebe, Sünnetçi, Sağlık Memuru, Arzuhalci, Rehber Gibi Mesleki Faaliyette Bulunanlar 70
8.11. 5510 Sayılı Kanunun Ek 10. Maddesi Uyarınca Anılan Kanunun 4. Maddesinin Birinci Fıkrasının (B) Bendi Kapsamında Sigortalı Sayılan Hekimler ile Tıpta Uzmanlık Mevzuatına Göre Uzman Olan Kişiler 71
8.12. Tahkim İşleri Nedeniyle Hakemlerin Aldığı Ücretler 73
8.13. Telif ve İhtira Beratı Kazancı Elde Edenler 73
8.14. Harita ve Plan Çizim İşi Yapanların Elde Ettikleri Gelirin Niteliği 74
9. GELİR VERGİSİNDEN MUAF TUTULAN SERBEST MESLEK ERBAPLARI 74
9.1. Ebe, Sünnetçi, Sağlık Memuru, Arzuhalci, Rehber Gibi Serbest Meslek Erbaplarının Gelir Vergisinden Muaf Olmasının Şartları 75
9.2. Turist Rehberlerinin Vergilendirilmesi 75
9.2.1. 6326 Sayılı Turist Rehberliği Meslek Kanunu ve Turist Rehberliği Meslek Yönetmeliğinde Yer Alan Düzenlemeler 77
9.2.2. Eylemli/Eylemsiz Rehberlerin Gelir Vergisi Karşısındaki Durumu 78
9.2.3. Turist Rehberlerine Yapılan Ödemelerde Tevkifat Uygulaması 80
9.2.4. Eylemli Turist Rehberlerine Yapılan Ödemelerde Düzenlenecek Belge 80
9.3. Kendi Nam ve Hesaplarına Çalışmak Suretiyle Şarkı Söyleyenler ile Müzik İcra Edenlerin Vergi Mükellefiyeti 80
9.4. Gelir Vergisinden Muaf Olan Serbest Meslek Erbaplarında Tevkifat Uygulaması 81
9.5. Gelir Vergisinden Muaf Olan Serbest Meslek Erbaplarında Katma Değer Vergisi Uygulaması 82
9.6. Gelir Vergisinden Muaf Olan Serbest Meslek Erbaplarında Engellilik İndirimi Uygulaması 82
9.7. Özel Ders Veren Öğreticilerin Durumu 83
10. SERBEST MESLEK KAZANCININ TESPİTİ 83
10.1. Hasılat Sayılan/Sayılmayan Haller 86
10.2. Tahsil Sayılan Haller 86
10.3. Tahsil Çeşitleri 87
10.3.1. Nakden Tahsilat 87
10.3.2. Aynen Tahsilat 87
10.3.3. Menfaat Sağlanması Şeklinde Tahsilat 88
10.3.4. Geçmiş ve Gelecek Yıllara Ait Tahsilat 88
10.3.5. Bono ile Tahsilat ve Ödeme 88
10.4. Tahakkuk Etmemiş ve Fakat Tahsil Edilmiş Paraların Hasılat ve Gider Durumu 89
10.5. İşin Terkinde Hasılat 89
10.6. Ölüm Halinde Hasılat 90
11. MESLEKİ TEŞEKKÜLLERCE VEYA KANUNEN YETKİLİ KILINAN KURULUŞLARCA BELİRLENEN ÜCRET TARİFESİNİN OLMASI DURUMUNDA HASILAT 90
12. SERBEST MESLEK FAALİYETİNE İLİŞKİN ALACAĞIN SONRADAN İCRA TAKİBİYLE TAHSİLİ HALİNDE VERGİLENDİRME 90
13. MUHTASAR VE PRİM HİZMET BEYANNAMESİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR 92
14. SERBEST MESLEK KAZANÇLARINDA GELİR VERGİSİ TEVKİFATI 94
14.1. Serbest Meslek Erbabının Kiraladığı İkametgahını İşyeri Olarak Kullanması Durumunda Tevkifat 95
14.2. Kiralanan İş Yerinin Bir Kısmının Başka Bir Serbest Meslek Erbabına Kiralanması Durumunda Tevkifat Uygulaması 96
15. AİLE HEKİMLERİNİN STATÜSÜ, MALİ HAKLARI VE VERGİSEL SORUMLULUKLARI 98
15.1. 5258 Sayılı Aile Hekimliği Kanunu 98
15.2. Personelin Statüsü ve Malî Hakları 99
15.3. Aile Hekimlerinin Yapmış Oldukları Ödemelerde Gelir Vergisi Tevkifatı 103
15.4. Aile Hekimlerinin Vergi Dairesinde Muhtasar Yönünden Mükellefiyet Kaydı Yaptırmaları 105
16. SERBEST MESLEK MAKBUZUNDA GELİR VERGİSİ TEVKİFATI VE KDV’NİN GÖSTERİLMESİ 107
17. SERBEST MESLEK ERBABININ MÜKELLEFİYET TESİSİ 107
17.1. Serbest Meslek Erbabında İşe Başlamanın Belirtileri 108
17.2. Serbest Meslek Erbabının Şube İşyeri Açması 109
17.3. Serbest Meslek Faaliyetinde Katma Değer Vergisi Mükellefiyetinin Şartları 110
17.4. Ortaklık Şeklinde Yürütülen Mesleki Faaliyette Vergi Türlerine Göre Mükellefiyet Şekli 111
17.5. İşe Başlamayı Bildirme 111
17.6. İşe Başlama Bildirimine Eklenecek Belgeler 113
17.7. Değişiklikleri Bildirme 113
17.8. İşi Bırakmayı Bildirme 114
17.9. Mükellefiyet Kaydının İdarece Re’sen Silinmesi Durumu 115
17.10. İşi Bırakma Bildirimi Sonrasındaki Ödevler 116
17.11. Bildirimlerde Usul ve Süre 117
18. VERGİ LEVHASININ ALINMASI VE BULUNDURULMASI 117
19. SERBEST MESLEK ERBABININ TUTACAĞI DEFTER VE DÜZENLEYECEĞİ BELGELER 119
19.1. Serbest Meslek Kazanç Defteri 120
19.2. Defter–Beyan Sisteminde Kayıtların Tutulması 122
19.2.1. DBS’de Açılış Onayının Tasdik Yerine Geçmesi 124
19.3. Serbest Meslek Kazancı Defterinin Tutulmasında Uyulacak Usul ve Esaslar 124
19.4. Serbest Meslek Kazanç Defterinin Tasdiki 125
19.5. Serbest Meslek Makbuzu 126
19.5.1. E–Serbest Meslek Makbuzu 127
19.6. Serbest Meslek Makbuzunun Düzenlenmesi 127
19.7. Serbest Meslek Makbuzu ve Faturanın Birlikte Kullanılması 129
19.8. Serbest Meslek Erbabının Gider Pusulası ve Reçete Kullanması 129
19.9. Serbest Meslek Makbuzu Düzenlemek Zorunda Olmayan Serbest Meslek Erbapları 129
19.10. Tahsilatın Yapılmadığı Ancak Vergiyi Doğuran Olayın Meydana Geldiği Durumda e–Serbest Meslek Makbuzunun Düzenlenmesi 130
19.11. Verilen Hizmet Sonucunda Ücretin Tahsil Edilmemesi Durumunda Düzenlenen SMM’da KDV’nin Hesaplanması 132
20. SERBEST MESLEK ERBABI TARAFINDAN VERİLEN HİZMET BEDELİNİN GEÇ TAHSİL EDİLMESİ DURUMUNDA GELİR VERGİSİ TEVKİFATININ VE KATMA DEĞER VERGİSİNİN BEYAN DÖNEMİ 133
20.1. Katma Değer Vergisinde Vergiyi Doğuran Olay 135
20.2. Konu Hakkında Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu Tarafından Verilen Karar 137
20.3. Konu Hakkında Hazine ve Maliye Bakanlığının Görüşü 139
21. SERBEST MESLEK MAKBUZUNDA KDV’NİN GÖSTERİLMESİ 140
22. SERBEST MESLEK ERBABININ MUHAFAZA VE İBRAZ ÖDEVİ 144
23. TAHSİLAT VE ÖDEMELERİN BELGELENDİRİLMESİ 144
23.1. Tevsik Zorunluluğunun Kapsamı ve Tutarı 146
23.2. Aynı Günde Aynı Kişi veya Kurumlarla Yapılan İşlemler 146
23.3. Kısım Kısım Yapılan Tahsilat ve Ödemeler 147
23.4. Tevsik Kapsamında Olmayan Tahsilat ve Ödemeler 147
23.5. Tahsilat ve Ödemelerin Tevsiki ve Zorunluluğa Uymayanlara Ceza Uygulaması 148
24. SERBEST MESLEK FAALİYETİNDE KATMA DEĞER VERGİSİ 149
25. SERBEST MESLEK FAALİYETİNİN YANINDA BAŞKA BİR FAALİYET YAPILMASI 150
26. AVUKATLIK VEKALET ÜCRETİNİN MAHİYETİ VE VERGİLENDİRİLMESİ 151
26.1. Avukatlık (Vekalet) Ücretinin Yasal Dayanağı 152
26.2. Avukatlık Kanununa Göre Vekalet Ücretleri 152
26.3. Vekalet Ücretinin Tahsil Yöntemleri 154
26.4. Vekalet Ücretini Ödeyenler Tarafından Gelir Vergisi Tevkifatı Yapılması Konusunda Yapılan Yasal Düzenleme 154
26.5. Vekalet Ücretinde Vergi Tevkifatı ve Belge Düzeni 156
26.6. Vekalet Ücretinden Yapılan Tevkifat Uygulamasında Özellik Taşıyan Hususlar 161
26.7. Ücretli Çalışan Avukatlara Ödenen Vekalet Ücretlerinde Gelir Vergisi Tevkifatı 162
26.8. Sendika Avukatının Borçlu Taraftan Aldığı Vekalet Ücretinin Belgelendirilmesi 163
26.9. Şirket Tarafından Kaybedilen Davalarda Mahkemelerce Hükmolunan Karşı Taraf Avukatlık Ücretinin Davayı Kazanan Gelir veya Kurumlar Vergisi Mükelleflerine Ödenmesinde Vergilendirme 164
26.10. Vekalet Ücretinde Katma Değer Vergisi Uygulaması 166
27. İŞVERENE BAĞLI OLARAK ÇALIŞAN AVUKATIN ARIZİ OLARAK KENDİ HESABINA AVUKATLIK HİZMETİ YAPMASI 169
28. SERBEST MESLEK ERBAPLARININ ORTAKLIK OLARAK FAALİYETTE BULUNMASI 170
28.1. Psikolojik Danışmanlık Faaliyetini İcra Eden Adi Ortaklığın Vergilendirilmesi 171
28.2. Birlikte veya Avukatlık Ortaklığı Şeklinde Çalışan Avukatların Vergilendirilmesi 172
28.2.1. Avukatlık Ortaklığının Hukuki Yapısı 173
28.2.2. Avukatlık Ortaklığının Unsurları, Özellikleri ve Faydaları 174
28.2.3. Avukatlık Ortaklığının Vergisel Yükümlülükleri 176
28.2.4. Avukatlık Ortaklığı Ortaklık Paylarının Elden Çıkarılması Durumunda Vergilendirme 179
28.2.5. Avukatlık Ortaklığında Katma Değer Vergisi 180
29. HEKİMLERİN POS CİHAZI KULLANMAK SURETİYLE YAPACAKLARI TAHSİLATLARDA BELGE DÜZENİ 181
29.1. Serbest Meslek Faaliyetinde Bulunan Hekimler (Diş Hekimleri ile Veteriner Hekimler Dahil) Tarafından Kullanılacak Kredi Kartı Okuyucuları 182
29.2. Hekimler Tarafından Kullanılacak Cihaz ve Belgelerin Özellikleri 183
29.3. Hizmet Bedelinin Kredi Kartı Kullanmaksızın Tahsil Edilmesi Durumunda Belge Düzeni 183
29.4. İkametgâhlarını İşyeri Adresi Olarak Gösteren Hekimlerin Durumu 183
29.5. Diş Hekimlerinin POS Belgesi ile Birlikte Serbest Meslek Makbuzu Düzenlemeleri 184
29.6. Adi Ortaklık Olarak Faaliyette Bulunan Hekimlerin Düzenleyeceği POS Belgeleri 185
29.7. Yeni İşe Başlayan Hekimlerin POS Cihazını İşyerinde Bulundurma ve Kullanmaya Başlama Süresi 185
29.8. Hastanede Ücretli Olarak Çalışan Doktorun Mesai Saatleri Dışında Serbest Meslek Faaliyetinde Bulunmaları Halinde POS Cihazı Kullanma Mecburiyeti 185
29.9. Uygulamaya İlişkin Cezai Müeyyideler 189
29.10. e–SMM Uygulamasına Geçiş Sonucunda Hekimlerin Kullandıkları POS Cihazlarından Alınan Belgelerin Durumu 190
30. BARO TARAFINDAN GÖREVLENDİRİLEN AVUKATLARA ÖDENECEK MÜDAFİ VE VEKİL ÜCRETİNİN VERGİLENDİRİLMESİ 192
31. SERBEST MESLEK ERBABININ ÇALIŞTIRDIĞI HİZMET ERBABINA YAPILAN ÖDEMELERDE ASGARİ ÜCRET İSTİSNASI UYGULAMASI 195
31.1. İşverenler Tarafından Çalıştırdıkları Hizmet Erbabına Yapılan Ücret ve Ücret Kapsamındaki Diğer Ödemelerde Ücret İstisnası ve Damga Vergisi İstisnasının Uygulanması 197
32. İŞVERENLERİN ÇALIŞTIRDIĞI HİZMET ERBABINA YAPILAN ÜCRET ÖDEMESİNDE GAYRİSAFİ ÜCRET TUTARINDAN İNDİRİM KONUSU YAPILACAK HUSUSLAR VE VERGİ TARİFESİNİN UYGULANMASI 200
32.1. GVK’nın 63. Maddesine Göre Gayrisafi Ücret Tutarından Yapılan Yasal İndirimler 201
32.2. Hizmet Erbabına Ödenen Ücret Tutarına Uygulanan Vergi Tarifesi 203
33. İŞYERİ KİRA ÖDEMELERİNİN BELGELENDİRİLMESİ 204
34. SERBEST MESLEK ERBABININ YENİLEME FONU AYIRMASI MÜMKÜN DEĞİLDİR 206
35. SERBEST MESLEK ERBABI ŞÜPHELİ ALACAK KARŞILIĞI AYIRMA VE DEĞERSİZ ALACAK YAZMA OLANAĞINDAN YARARLANAMAZ 208
36. SERBEST MESLEK ERBABI AZALAN BAKİYELER YÖNTEMİNE GÖRE AMORTİSMAN AYIRMA OLANAĞINDAN YARARLANAMAZ 209
37. SERBEST MESLEK ERBABI ŞÜPHELİ ALACAK SENETLERİ REESKONTU UYGULAMASINDAN YARARLANAMAZ 210
38. SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRİN DEFTERİNİ TUTTUĞU MÜKELLEFİ İHBAR ETMESİ VE İHBAR İKRAMİYESİ TALEP ETMESİ 210
39. SERBEST MESLEK ERBAPLARINDA E–TEBLİGAT UYGULAMASI 214
39.1. e–Tebligat Sistemine İlişkin Bilinmesi Gereken Hususlar 217
40. BİR AVUKAT YANINDA, AVUKATLIK ORTAKLIĞINDA VEYA AVUKATLIK BÜROSUNDA ÜCRET KARŞILIĞI BİRLİKTE ÇALIŞAN AVUKATLARIN ÇALIŞMA ESASLARINA İLİŞKİN YÖNETMELİK 219
41. MAHKEME KARARINA GÖRE DAVAYI KAYBEDEN TARAFINDAN ÖDENMESİNE HÜKMEDİLEN YARGILAMA GİDERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ 221
42. SERBEST MESLEK ERBABINA ÖDENEN TAZMİNATIN VERGİLENDİRİLMESİ 222
43. AVUKATLIK FAALİYETİNDEN DOLAYI MÜKELLEF OLAN SERBEST MESLEK ERBABININ ARABULUCULUK DA YAPMASI DURUMUNDA VERGİLENDİRME 223
44. STAJYER AVUKATIN ARABULUCULUK FAALİYETİNİN VERGİLENDİRİLMESİ 224
45. SERBEST MESLEK ERBABININ YANINDA YENİ ÇALIŞMAYA BAŞLAYAN ÜCRETLİYE ÖDENEN ÜCRETİN VERGİ TEVKİFAT MATRAHININ TESPİTİ 225
46. HALKLA İLİŞKİLER VE İLETİŞİM FAALİYETİ, ASTROLOJİ DANIŞMANLIĞI, DİYETİSYENLİK, MASÖRLÜK, DÖVME FAALİYETİNİN SERBEST MESLEK FAALİYETİ KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ 229
47. BİNA İNŞAATI, YOL, KÖPRÜ, VİYADÜK YAPIMI GİBİ PROJELERİN 3D ANİMASYON FİLM OLARAK BİLGİSAYAR ORTAMINDA HAZIRLANMASI FAALİYETİ 231
48. SERBEST MESLEK ERBABI OLARAK YURT DIŞI FİRMALARA YAPILAN YAZILIM HİZMETİNİN VERGİLENDİRİLMESİ 232
49. SERBEST MESLEK ERBABININ ENGELLİLİK İNDİRİMİNDEN YARARLANMASI VE YAPILMASI GEREKENLER 234
49.1. Engellilik İndiriminden Yararlanacak Olanlar 234
49.2. İndirim Konusu Yapılacak Engellilik İndirimi Tutarları 235
49.3. Engellilik İndiriminden Yararlanmak için Başvurunun Yapılacağı Yer İstenen Belgeler 235
49.4. Gelir İdaresi Başkanlığı Merkez Sağlık Kurulunun Başvuruları Değerlendirmesi 236
49.5. İşyerini Değiştiren Engelli Ücretlinin Yapması Gerekenler 238
50. SATIŞ VE PAZARLAMA DANIŞMANLIK HİZMETİNİN VERGİLENDİRİLMESİ 239
51. FİZYOTERAPİ HİZMETİNİN VERGİLENDİRİLMESİ 239
52. EKSPERTİZLİK (GAYRİMENKUL DEĞERLEME) FAALİYETİNİN VERGİLENDİRİLMESİ 241
53. BELEDİYELERE VERİLEN MÜHENDİSLİK DANIŞMANLIK FAALİYETİNİN VERGİLENDİRİLMESİ 243
54. BEDELSİZ YAPILAN SERBEST MESLEK HİZMETİNDE VERGİSEL YÜKÜMLÜLÜKLER 243
54.1. Serbest Meslek Faaliyetinde Bulunan Hekimlerin Hastasını Ücretsiz Muayene Etmesinin Vergisel Sonuçları 247
54.2. Mükellefiyet Tesis Ettirmeden Yakınlarına Bedelsiz Olarak Müşavirlik Hizmeti Veren SMMM’nin Vergilendirilmesi 249
İkinci Bölüm
SERBEST MESLEK ERBABI MÜKELLEFLERİN
YARARLANABİLECEKLERİ HAKLAR
1. GİRİŞ 253
2. MÜKELLEFLERİN GENEL KANUNLARDAN KAYNAKLANAN HAKLARI 254
3. MÜKELLEFLERİN VERGİ KANUNLARINDA YER ALAN HAKLARI 255
3.1. Uzlaşma Hakkı 257
3.2. Pişmanlık Hakkı 258
3.3. Vergi Hatalarına Karşı Düzeltme Talebinde Bulunma Hakkı 260
3.4. Şikâyet Yolu ile Müracaat Hakkı 263
3.5. Kanun Yolundan Vazgeçme Hakkı 265
3.6. Ödeme Emrine İtiraz Hakkı 267
3.7. Vergi Mahremiyeti Hakkı 269
3.8. Vergi Borcunu Tecil–Taksitlendirme Hakkı 272
3.9. Bazı Hallerde Haczin Kaldırılması Hakkı 273
3.10. Vergi İncelemesi Sırasındaki Haklar 274
3.11. Cezalarda İndirim Hakkı 276
3.12. Vergi Ödeme Hakkı ve Ödevi 276
3.13. Özelge Talep Hakkı 276
3.14. Mahsup ve İade Talep Hakkı 277
3.15. Vergiye Uyumlu Mükelleflere %5 Vergi İndirimi Hakkı 279
3.16. Karşılıklı Anlaşma Usulüne Başvuru Hakkı 282
3.17. Peşin Fiyatlandırma Anlaşması Başvuru Hakkı 282
3.18. Mücbir Sebep Halinde Sürelerin Durması İmkanından Yararlanma Hakkı 283
3.19. İzaha Davet Edilme Hakkı 284
4. MÜKELLEFLERİN İNTERAKTİF VERGİ DAİRESİ SİSTEMİ ÜZERİNDEN ELEKTRONİK ORTAMDA YAPABİLECEKLERİ VERGİSEL İŞLEMLER 285
Üçüncü Bölüm
SERBEST MESLEK KAZANCININ TESPİTİNDE
İNDİRİM KONUSU YAPILACAK GİDERLER
1. SERBEST MESLEK FAALİYETİNDE KAZANCIN TESPİTİNDE İNDİRİM KONUSU YAPILACAK GİDERLERE GENEL BAKIŞ 291
1.1. Gelir Vergisi Kanunu’nun 68’inci Maddesinde Yer Alan Serbest Meslek Kazancının Tespitinde Hasılattan İndirilecek Giderler 291
2. YAPILAN GİDERLERİN İNDİRİMİNDE ESAS ALINACAK GENEL KURALLAR 293
3. SERBEST MESLEK FAALİYETİYLE İLGİLİ GENEL GİDERLER 296
3.1. İşyeri Kirası, Aydınlatma ve Isıtma Giderleri 299
3.2. Serbest Meslek Erbabının Kiraladığı İşyerini Kiraya Vermesi 302
3.3. Serbest Meslek Erbabının Eşine ve Çocuğuna Ücret Ödenmesi 303
3.4. Telefon Giderleri (İşyeri, Özel Araç ve Cep Telefonları) 304
3.5. Kırtasiye Giderleri 305
3.6. İşyerine Ait Su ve Elektrik Aboneliğinin Başkasına Ait Olması 306
3.7. Banka Teminat Mektuplarına Ödenen Faiz ve Masraflar ile Banka Kredi Faizleri 306
3.8. Personel Ücretleri 307
3.8.1. Stajyer Avukatlara Yapılan Ödemelerin Serbest Meslek Kazancından İndirim Konusu Yapılması 307
3.8.2. Avukatlık Ortaklığında Yönetici Ortağa Ödenen Ücretin Gider Yazılması 309
3.9. Serbest Meslek Erbabının Temizlik İşlerini Yapan Kişilere Ödediği Ücretin Gider Yazılması 310
3.10. Şehir İçi Ulaşım Giderlerinin İndirimi 311
3.11. Serbest Meslek Erbabının Kendisine Ait Yemek Bedelini Gider Yazması 311
3.12. Mesleki Faaliyetin Yürütülebilmesi için Zorunlu Olan Eğitimlere ve Organizasyonlara Katılım için Ödenen Ücretlerin Gider Yazılması 312
3.13. Avukat Tarafından İcra Takibindeki Dosyalara İlişkin Olarak Yapılan Tebligat Masraflarının Vergilendirilmesi 313
3.14. Mesleki Sorumluluk Sigorta Primlerinin Mesleki Kazancın Tespitinde İndirim Konusu Yapılması 314
3.15. Serbest Meslek Erbabının Eşi ve Çocukları için Bireysel Emeklilik Sistemine Ödediği Katkı Paylarının Durumu 317
3.16. İşverenler Tarafından Elektrik, Doğalgaz ve Benzeri Isınma Giderleri Karşılığı Olarak Çalışanlara Yapılan Ödemeler 317
3.17. Mükellefiyet Tesisinden Önce Alınan Gayrimenkulün Defter Beyan Sistemi Üzerinden Aktife Alınması ve Amortisman Ayrılması 318
3.18. Mesleki Kazancın Elde Edilmesi ve İdame Ettirilmesi için Ödenen Genel Giderler için Alınan Perakende Satış veya Yazar Kasa Fişlerinin Gider Belgesi Olarak Kabul Edilmesi 321
4. HİZMETLİ VE İŞÇİLERLE İLGİLİ DİĞER GİDERLER 322
4.1. Hizmet Erbabı için Ödenen Yemek Giderleri 322
4.1.2. İşverenlerce Hizmet Erbabına Nakit Olarak Verilen Yemek Bedelinde İstisna Uygulaması 323
4.1.2. Personele İşyeri Dışında Yediği Yemek Bedelinin Ödenmesi 324
4.2. Hizmet Erbabına Verilen Giyim Eşyası 325
4.2.1. Serbest Meslek Erbabının Özel Dış Giyim (Elbise) Harcamaları 327
4.3. Hizmet Erbabı için Bireysel Emeklilik Katkı Payı Ödenmesi veya Hizmet Erbabının Kendisi, Eşi ve Çocukları için Özel Sağlık Sigortası Yaptırılması 330
5. MESLEKİ FAALİYETLE İLGİLİ SEYAHAT VE İKAMET GİDERLERİ 330
5.1. Yurt Dışında Eğitim için Yapılan Harcamaların Gider Olarak İndirilip İndirilmeyeceği 333
6. TESİSAT, DEMİRBAŞ EŞYA VE TAŞITLAR İÇİN AYRILAN AMORTİSMANLAR 333
6.1. Doğrudan Gider Yazılacak Demirbaş ve Peştemallıklar 336
6.2. Amortismana Tabi İktisadi Kıymetlerin İktisabında Kullanılan Krediler Nedeniyle Ödenen Faizler 336
6.3. Mesleki Faaliyette Kullanılan Amortismana Tabi İktisadi Kıymetlerin Elden Çıkarılması Halinde Oluşan Zararlar 337
6.4. Binek Otomobillerin Amortismanlarının Vergi Matrahından İndirilmesi Konusunda Yapılan Değişiklik 337
6.4.1. Binek Otomobillerde (KDV ve ÖTV Hariç/Dahil) İlk İktisabında (Sıfır Araçta) ve İkinci El İktisabında Amortisman Gider Kaydının Yapılması 338
6.5. Serbest Meslek Erbabının Aynı Zamanda İşyeri (Home–Ofis) Olarak Kullanacağı Meskenin Satın Alımında Ödenen Faiz Gideri ile Amortisman Gideri 340
6.6. Serbest Meslek Erbabının Aynı Zamanda İşyeri (Home–Ofis) Olarak Kullanacağı Mesken için Ödenen Giderler 342
6.7. Serbest Meslek Faaliyetinde Kullanılan ve Amortisman Ayrılmayan Aracın Satışı 343
6.8. Mesleki Faaliyette Kullanılmak Üzere Satın Alınan Cep Telefonu Bedelinin Gider Yazılması veya Amortismana Tabi Tutulması 344
6.9. İşyerinde Kullanılan Ofis Mobilyaları/Mefruşat/Tv için Amortisman Uygulanıp Uygulanmayacağı 345
6.10. Amortismana Tabi İktisadi Kıymet/Demirbaş Satışında Yapılacak İşlemler 346
7. KİRALANAN VEYA ENVANTERE DAHİL OLAN VE İŞTE KULLANILAN TAŞITLARIN GİDERLERİ 347
7.1. Binek Otomobillere İlişkin Giderlerin %70’nin Gider Olarak İndirimi 351
7.2. Taşıtlar için Ödenen Sigorta Giderinin Birden Fazla Takvim Yılını Kapsaması 353
7.3. Serbest Meslek Erbabının Kendi Aracı Dışında Personelin Kullandığı Aracın Amortisman, Yakıt ve Bakım Giderlerinin İndirim Konusu Yapılması 354
7.4. Eşe Ait Olan ve Bedelsiz Olarak Kiralanan Araç için Tevkifat Yapılıp Yapılmayacağı ile Amortisman, Yakıt ve Bakım Giderleri 358
7.5. Serbest Meslek Erbabının Faaliyetinde Kullanmak Üzere Birisi Kendisine Ait Olan Birisi Kiralık Olan İki Aracın Giderlerini İndirim Konusu Yapması 360
7.6. Serbest Meslek Erbabının Kullandığı İkinci Aracın Giderlerini İndirmek İstemesinin “Vergi Kanunları Lafzı ve Ruhu ile Hüküm İfade Eder” İlkesine Göre Değerlendirilmesi 361
7.7. İşyerinde Kullanmak Üzere Satın Alınan Araca İlişkin Kredinin Faizleri ile KKDF ve BSMV’nin Gider Olarak İndirimi 362
7.8. Kiralanan veya Envantere Dahil Olan Taşıtlar için Ödenen Motorlu Taşıtlar Vergisi 364
7.9. Binek Otomobillerin Kapsamı 364
8. MESLEKİ YAYINLAR İÇİN ÖDENEN GİDERLER 365
9. MESLEKİ FAALİYETİN İFASI İÇİN SATIN ALINAN MAL VE HİZMET BEDELLERİ 366
10. EMEKLİ SANDIKLARINA VE MESLEKİ TEŞEKKÜLLERE ÖDENEN AİDATLAR 368
10.1. Serbest Meslek Erbabının Ödediği SGK 4–B (Bağ–Kur) Primleri 370
10.2. İsteğe Bağlı Olarak Ödenen Sigorta Primleri 372
10.3. Sosyal Güvenlik Destek Primlerinin Gider Yazılıp Yazılamayacağı 372
10.4. Serbest Meslek Erbabının Askerlik Prim Borçlanması için Ödediği Primlerin Hasılattan İndirmesi 376
10.5. Genç Girişimcilere Sağlanan ve Hazinece Karşılanan Sigorta Prim Teşvikinin Serbest Meslek Kazancının Tespitinde İndirim Konusu Yapılması 377
10.6. Topluluk Sigortasına Ödenen Primler 378
11. SERBEST MESLEK FAALİYETİ İLE İLGİLİ OLARAK ÖDENEN MESLEK, İLAN VE REKLAM VERGİLERİ İLE İŞ YERLERİYLE İLGİLİ AYNİ VERGİ, RESİM VE HARÇLAR 378
12. MESLEKİ FAALİYETLE İLGİLİ OLARAK ÖDENEN TAZMİNATLAR 380
12.1. Ücretli Çalışan Avukatın Sebep Olduğu Fiiller Nedeniyle Ödenen Bedellerin Gider Yazılıp Yazılamayacağı 380
13. SERBEST MESLEK KAZANCININ TESPİTİNDE İNDİRİMİ MÜMKÜN OLMAYAN GİDERLER 382
13.1. Mesleki Faaliyette İndirimi Kabul Edilmeyen Bazı Giderler 383
13.2. Serbest Meslek Faaliyetinde Yapılan Bir Giderin İndirim Konusu Yapılıp Yapılamayacağı Konusunda Tereddüt Edilmesi Halinde Yapılması Gerekenler 387
Dördüncü Bölüm
SERBEST MESLEK ERBAPLARININ TELİF KAZANÇLARI
İSTİSNASINDAN YARARLANMA ESASLARI
1. GELİR VERGİSİNDEN İSTİSNA EDİLEN SERBEST MESLEK KAZANÇLARI 389
2. TELİF KAZANÇLARI İSTİSNA UYGULAMASI VE YARARLANMA ESASLARI 389
2.1. Telif Hakkı ve İhtira Beratı Kazanç İstisnasına İlişkin Yasal Düzenleme 391
2.2. İstisnanın Kapsamı ve İstisnadan Yararlanma Şartları 392
2.2.1. İstisna Kapsamındaki Eserlerin 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ile İlişkisi 393
2.2.2. Yıllık Beyanname Verilmesi Durumunda Mesleki Giderler Yıllık Beyannamede İndirim Konusu Yapılacaktır 393
2.2.3. Yıllık Beyanname Verilmesi Durumunda Beyan Edilen Gelir Tutarından İndirim Konusu Yapılacak Harcamalar 394
2.3. İstisna Uygulaması ve Yıllık Beyanname Verilmesi ile Tevkif Suretiyle Ödenen Vergilerin Mahsubu 394
2.3.1. Beyanname Verme Sınırının Aşılıp Aşılmadığının Yılsonunda Belirlenmesi 395
2.3.2. Yıllık Beyannamede Hesaplanan Gelir Vergisinden Yıl İçinde Kesilen Vergiler Mahsup Edilebilecektir 395
2.3.3. Telif Kazançlarının Yıllık Beyanına İlişkin Örnek Olaylar 396
2.4. İstisna Uygulamasında Tevkifat uygulaması 397
2.5. İstisna Kapsamında Kazanç Elde Edenlerde Defter Tutma ve Belge Düzeni 399
2.6. Yıllık Beyanname Verenlerde Geçici Vergi, Tevkifatın Mahsubu, Mesleki Giderlerin İndirimi, Diğer İndirimler 401
2.7. Serbest Meslek Kazanç İstisnasında İşyeri Kiralanması ve Personel Çalıştırılması Durumunda Gelir Vergisi Tevkifatı 401
2.8. Telif Kazançlarında Katma Değer Vergisi Uygulaması 402
2.9. Telif Kazançları İstisnasına İlişkin Örnek Gelir İdaresi Özelgeleri 404
2.10. Yurtdışından Elde Edilen Telif Kazançlarında İstisna Uygulaması ile Defter ve Belge Düzeni 413
2.11. Dar Mükellef Gerçek Kişilerin Telif Kazançları İstisnası Karşısındaki Durumu 416
2.12. Telif Hakkı ve İhtira Beratlarının Gayrimenkul Sermaye İradı ve Değer Artış Kazançları Kapsamında Vergilendirilmesi 416
3. SERGİ VE PANAYIR İSTİSNASI 417
4. TEŞVİK ÖDÜLÜ İSTİSNASI 417
5. GENÇ GİRİŞİMCİLERDE KAZANÇ İSTİSNASI 418
5.1. Genç Girişimcilere Sağlanan Sigorta Prim Teşviki 420
Beşinci Bölüm
SERBEST MESLEK KAZANCININ YILLIK BEYANI VE
YILLIK BEYANNAMEDEN İNDİRİM KONUSU YAPILACAK UNSURLAR
1. GELİRİN TOPLANMASI VE YILLIK BEYANI 423
2. DAR MÜKELLEFİYETTE VERGİLENDİRME 425
2.1. Dar Mükellefler Tarafından Elde Edilen Tamamı Türkiye’de Tevkif Suretiyle Vergilendirilmiş Olan Serbest Meslek Kazançları için Beyanname Verilmez 427
2.2. Yurt Dışında Yaşayan Türk Vatandaşlarının Dar Mükellefiyet Durumu 428
3. İSTİSNA KAPSAMINDAKİ SERBEST MESLEK KAZANÇLARININ VERGİLENDİRİLMESİ 429
4. YILLIK BEYANNAMENİN BEYAN DÖNEMİ VE VERGİNİN ÖDEME ZAMANLARI 430
4.1. Yıllık Beyannameye Eklenecek Belgeler 431
4.2. Beyan Edilen Gelire Uygulanacak Vergi Tarifesi 431
5. YILLIK BEYANNAMEDEN İNDİRİM KONUSU YAPILACAK HUSUSLAR 432
5.1. GVK’nın 89. Maddesinde Yer Alan İndirimlere İlişkin Yasal Hükümler 433
5.2. Hayat/Şahıs Sigorta Primlerinin İndirim Konusu Yapılması 436
5.2.1. Hayat/Şahıs Sigorta Primlerinin İndirim Konusu Yapılmasına İlişkin Örnek Olay 438
5.2.2. Özel Sağlık Sigortalarına Ödenen Primlerin İndirimi 439
5.3. Eğitim ve Sağlık Harcamalarının İndirim Konusu Yapılması 439
5.3.1. Eğitim ve Sağlık Harcamalarının İndirim Konusu Yapılabilmesi için Gerekli Olan Genel Şartları 440
5.3.2. Eğitim ve Sağlık Harcamalarında “Küçük Çocuk” Tabirinin Anlamı 441
5.3.3. Eğitim Harcamalarının İndirim Şartları 442
5.3.4. Vakıf Üniversitelerine Ödenen Eğitim Giderinin Durumu 443
5.3.5. Sağlık Harcamalarının İndirim Şartları 444
5.3.6. Eğitim ve Sağlık Harcamalarının İndirimine İlişkin Örnek Olay 446
5.4. Serbest Meslek Kazancının Beyanında İndirilebilecek Engellilik İndirimi 447
5.5. Bağış ve Yardımların Beyan Edilen Gelirden İndirimi 449
5.5.1. Beyan Edilecek Gelirin %5’i ile Sınırlı Olarak İndirilebilecek Bağış ve Yardımlar 449
5.5.2. Tamamı İndirilebilecek Bağış ve Yardımlar 451
5.5.3. Deprem Nedeniyle Yapılan Bağış ve Yardımların Beyan Edilen Gelirden İndirimine İlişkin Gelir İdaresi Duyurusu 452
5.6. Cumhurbaşkanınca Başlatılan Yardım Kampanyalarına Yapılan Bağışlar 454
5.6.1. Afet ve Acil Durum Yönetimi (AFAD) Başkanlığı Koordinasyonundaki Yardım Kampanyaları 454
5.7. Türkiye Kızılay Derneğine ve Türkiye Yeşilay Cemiyetine Yapılan Nakdi Bağış ve Yardımlar 456
5.8. Sponsorluk Harcamaları 457
5.9. Serbest Meslek Faaliyetinde Yazılım İhracatında %50 Vergi Muafiyeti 459
5.10. Korumalı İşyeri İndirimi 464
5.11. Özel Kanunlarda Yer Alan Düzenlemelere Göre Vergi Matrahının Tespitinde İndirim Konusu Yapılacak Bağış ve Yardımlar 465
5.12. İndirim Konusu Yapılabilecek Bağış ve Yardımlara İlişkin Genel Esaslar 466
5.13. Bağış ve Yardımların Nakden Yapılmaması ve Ayni Olarak Yapılması Durumunda Değerinin Tespiti 467
6. BEYAN EDİLMEYEN GELİRİN TAKDİR KOMİSYONUNCA TAKDİR EDİLMESİ 468
7. SÜRESİNDE BEYAN EDİLMEYEN GELİR İÇİN SÜRESİNDEN SONRA BEYANNAME VERİLMESİ 468
8. VERGİ MATRAHININ TESPİTİNDE YERSİZ İNDİRİMLER YAPILMASININ DAHA SONRA TESPİT EDİLMESİ DURUMUNDA YAPILACAK İŞLEMLER 469
9. BEYANNAMENİN SÜRESİNDEN SONRA PİŞMANLIKLA VERİLMESİ 469
10. GELİRİNİ BEYAN ETMEK ZORUNDA OLMAYANLARIN YAPMASI GEREKENLER 470
11. GELİRİN TOPLANMASIN DA ZARARLARIN KÂRLARA TAKAS VE MAHSUBU 470
12. VERGİYE UYUMLU MÜKELLEFLERE VERGİ İNDİRİMİ 471
12.1. İndirim Kapsamında Olan Kazançlar ile İndirim Kapsamında Olmayan Kazançların Beyanında Vergi İndiriminin Hesaplanması 473
12.2. %5 Vergi İndirimi Uygulamasına İlişkin Örnekler 474
13. MATRAHTAN VE GELİR UNSURLARINDAN İNDİRİLMEYECEK GİDERLER 476
14. SERBEST MESLEK KAZANCININ YILLIK BEYANNAME İLE BEYANINA İLİŞKİN ÖRNEKLER 476
15. GENÇ GİRİŞİMCİ KAZANÇ İSTİSNASININ YILLIK BEYANNAMEDE GÖSTERİLMESİ 484
16. BEYANNAME VERME VE ÖDEME SÜRELERİ 486
Altıncı Bölüm
YILLIK BEYANNAMEDE GEÇİCİ VERGİ VE
TEVKİF YOLUYLA KESİLEN VERGİLERİN MAHSUP VE İADESİ
1. GEÇİCİ VERGİ VE TEVKİF YOLUYLA KESİLEN VERGİDEN KAYNAKLI VERGİ İADESİNİN DOĞMASI 493
2. ÖDENEN GEÇİCİ VERGİNİN YILLIK BEYANNAMEDE MAHSUBU VE KALAN TUTARIN NAKDEN VEYA MAHSUBEN İADESİ 493
2.1. Geçici Verginin Mahsubu ve İadesi 494
2.2. Geçici Verginin Ödenmesine İlişkin Yasal Düzenleme 495
2.3. Vergi İdaresi Tarafından Geçici Vergiyle İlgili Yapılan Düzenlemeler 496
2.4. Geçici Verginin Beyan Dönemleri 497
2.5. Ödenen Geçici Verginin Beyanname Üzerinden Hesaplanan Vergiye Mahsubu 498
2.6. Geçici Verginin Mahsubu ve İadesi Konusunda Verilecek Dilekçe 499
2.7. Diğer Vergi Borçlarına Mahsup veya Nakden İade 500
2.8. Geçici Verginin Sosyal Güvenlik Kurumuna Olan Borca Mahsup Edilmesi 502
2.9. Tevkif Yoluyla Kesilen Vergilerin Geçici Vergiye Mahsubu 503
2.10. Tevkif Yoluyla Kesilen Vergi ve Geçici Verginin Mahsubunda Öncelik Sırası 504
2.11. Geçici Verginin %10’u Aşan Tutarda Eksik Beyan Edilmesi 505
2.11.1. Re’sen veya İkmalen Tarh Edilen Geçici Vergide Ceza Uygulaması (%10 Yanılma Payı) 505
2.11.2. Düzeltme veya Ek Beyanname Verilmesi Durumunda %10 Yanılma Payı 507
2.12. Ödenmeyen Geçici Verginin Terkin Edilmesi ve Gecikme Zammının Hesaplanacağı Tarih 508
2.13. Re’sen veya İkmalen Tarh Edilen Geçici Vergide Mahsup Döneminin Geçmesi Durumunda Gecikme Faizinin Hesaplanacağı Tarih 508
2.14. Geçici Vergi Ödemek Zorunda Olmayan Mükelleflerin Geçici Vergi Beyannamesi Verip Vermeyeceği 509
2.15. İşin Bırakılması ve Ölüm Halinde Geçici Vergi Beyannamesinin Verilmesi 510
2.15.1. İşin Bırakılması Halinde Beyanname Verilmesi 510
2.15.2. Ölüm Halinde Beyanname Verilmesi 510
2.16. Yıl İçinde Katma Değer Vergisi İade Alacağının Geçici Vergiye Mahsubu 512
3. YIL İÇİNDE TEVKİF YOLUYLA KESİLEN VERGİLERİN YILLIK BEYANNAMEDE MAHSUBU VE KALAN TUTARIN NAKDEN VEYA MAHSUBEN İADESİ 512
3.1. Tevkif Yoluyla Kesilen Vergilerin Mahsup ve İadesi 514
3.2. Beyanname Üzerinden Hesaplanan Vergiden Mahsup ve Kalan Kısmın İadesi 514
3.3. Mahsuben İade Esasları 515
3.3.1. Diğer Vergi Borçlarına Mahsuben İade 516
3.4. 252 Seri No.lu Genel Tebliğde Son Yapılan Değişikliğe Göre Mahsup Yoluyla İade Bölümünde Yapılan Değişiklik 517
3.5. Nakden İade Esasları 519
3.6. 252 Seri No.lu Genel Tebliğde Son Yapılan Değişikliğe Göre Nakten İade İşlemleri 520
3.7. Nakten İadede İstenecek Belgelerin Vergi İdaresi Sisteminden Tespit Edilmesi 522
3.8. Tevkif Yoluyla Kesilen Vergilerin Geçici Vergiye Mahsubu 522
3.9. İade Talepleri Başvuru Şekli 522
3.10. Gelir/Kurumlar Vergisi Standart İade Sistemi (GEKSİS) 523
3.11. Yıl İçinde Tevkif Yoluyla Kesilen Vergilerin Geçici Vergiye Mahsubundan Sonra Arta Kalan Tutarın Diğer Vergi Borçlarına Mahsubu Mümkün Değildir 523
3.12. Nakden İade Aşamasına Gelmiş Tevkif Yoluyla Kesilen Vergilerin İadesi 524
3.13. Nakden İade Edilebilir Aşamaya Gelen Alacağın Üçüncü Şahısların Vergi Borçlarına Mahsubu 525
3.14. İade Talebinin Kısmen Mahsuben Kısmen Nakden Olması Halinde Yapılacak İşlemler 525
3.15. Tevkif Yoluyla Kesilen Verginin Vergi Sorumlusunca Tahakkuk Ettirilmemesi veya Ödenmemesi 525
3.16. Mükellefin Ortaklık Borçlarına Mahsup 526
3.17. Mükelleflerin İade Alacaklarını Ortağı Oldukları Limitet ve Anonim Şirketin Vergi Borçlarına Mahsup Talep Etmeleri 527
3.18. İleride Doğacak Vergi Borçlarına Mahsup Talebinde Bulunulması 527
3.19. Emekli Sandıklarına Olan Aidat Borçlarına Mahsup 528
3.20. İade Talebinin Gerçeğe Aykırı Belgelere Dayanması 528
3.21. Adına Vergi Kesintisi Yapılan ile Gelir Sahibinin Farklı Gerçek veya Tüzel Kişi Olması 528
3.22. Yeminli Mali Müşavirlerin Sorumluluğu 529
3.23. Nakden veya Mahsuben İadede Süre ve Zamanaşımı 529
3.24. Tevkif Yoluyla Kesilen Vergilerin Nakten veya Mahsuben İadesinde Uygulamada Tereddüt Edilen Bazı Hususlar 530
4. GELİR VERGİSİ İLE İLGİLİ VERGİ HATALARINDAN KAYNAKLANAN İADE İŞLEMLERİNDE VERİLECEK DİLEKÇE 532
5. 252 SERİ NO’LU GELİR VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ (GÜNCELLENMİŞ HALİ) 532
Kaynakça 543
Özgeçmiş 545 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
