|
İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 5
2. Baskının Önsözü 7
1. Baskının Önsözü 9
Giriş 19
Birinci Bölüm
GENEL BİLGİLER
§ 1. KAVRAM 21
§ 2. TARİHSEL GELİŞİM 23
A. Genel Olarak 23
B. İslam Hukuku 24
C. Uluslararası Metinlerde Tazminat 25
I. Milletlerarası VI. Ceza Hukuku Kongresinde Tazminat Hakkında Alınan Kararlar 25
II. İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi 26
III. Diğer Uluslararası Metinler 27
D. Türkiye’de Tazminatın Tarihsel Gelişimi 28
I. 12 Şubat 1339 Tarihli Kanun 28
II. 1956 Tarihli Tazminat Kanunu Teklifi 28
III. 466 Sayılı Kanun Dışı Yakalanan veya Tutuklanan Kimselere Tazminat Verilmesi Hakkında Kanun 30
IV. Ceza Muhakemesi Kanunu Öntasarısında Tazminat 30
V. 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu 37
E. Bazı Ülkelerde Tazminat Esası 38
I. Almanya 38
1. 1904 Tarihli Eski Alman Tazminat Kanunu 38
2. Yürürlükteki Alman Tazminat Kanunu 40
a. Genel Olarak 40
b. Tazminatın Şartları 44
aa. Şekli Şartlar 44
bb. Maddi Şartlar 44
c. Tazminat Engelleri 45
aa. Alman Tazminat Kanunu md. 5’te Düzenlenmiş Bulunan Tazminat Engelleri 45
bb. Alman Tazminat Kanunu md. 6’da Düzenlenmiş Bulunan Tazminat Engelleri 47
d. Tazminatın Kapsamı 48
aa. Genel Olarak 48
bb. Maddi Zarar 49
cc. Manevi Zarar 50
dd. Sollayan Nedensellik 51
e. Usul 51
aa. Genel Bilgiler 51
bb. Muhakeme 52
cc. Karar 52
II. Avusturya 53
III. Tazminata Yer Veren Diğer Ülkeler 55
§ 3. TAZMİNAT GEREĞİ 57
§ 4. DEVLETİN TAZMİNAT SORUMLULUĞUNA İLİŞKİN İDARE HUKUKU KURALLARI 62
A. İdari Nitelikli Organların Faaliyetlerinden Dolayı Devletin Mali Sorumluluğu 63
B. Yargısal Nitelikli Organların Faaliyetlerinden Dolayı Devletin Mali Sorumluluğu 72
I. Yargısal Nitelikli Organların İdari Faaliyetlerinden Dolayı Devletin Mali Sorumluluğu 72
II. Yargısal Nitelikli Organların Yargısal Faaliyetlerinden Dolayı Devletin Mali Sorumluluğu 73
§ 5. MÜLGA HUKUK MUHAKEMELERİ USULÜ KANUNU 573’E GÖRE TAZMİNAT SORUMLULUĞU 85
§ 6. HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU 46’YA GÖRE TAZMİNAT SORUMLULUĞU 91
§ 7. MEDENİ HUKUK VE TAZMİNAT 117
§ 8. MÜLGA CEZA MUHAKEMELERİ USULÜ KANUNU, TÜRK CEZA KANUNU VE TAZMİNAT 118
§ 9. TAZMİNATIN HUKUKİ DAYANAĞI HAKKINDA GÖRÜŞLER 118
A. Şahsi Kusur 119
B. Yardım 120
C. Kamulaştırma 120
D. Kusursuz Sorumluluk 121
E. Kamunun Hukuki Tazmin Borcu 121
F. Hak Esası ve Haksız Fiil 122
G. Risk Teorisi 122
H. Organ Teorisi 123
I. Mülga Tazminat Kanunu ve Yürürlükteki Ceza Muhakemesi Kanunu’nun Benimsediği Esas 123
İ. Kanaatim 124
§ 10. TAZMİNATA KARŞI ÇIKANLARIN VE SAVUNANLARIN GÖRÜŞLERİ 125
A. Faydaları 125
B. Sakıncaları 126
§ 11. TAZMİNAT YERİNE ÖNERİLEN SİSTEMLER 127
§ 12. HUKUK DEVLETİ İLKESİ VE TAZMİNAT KANUNU 130
§ 13. ANAYASALARIMIZDA TAZMİNAT ESASI 132
A. 1961 Anayasası 132
B. 1982 Anayasası 133
C. Tazminat Düzenlemesinin Anayasaya Aykırılığı Meselesi 134
I. Anayasaya Aykırı Olduğu İddiaları 135
II. Anayasaya Aykırı Olmadığı Görüşü 136
III. Kanaatim 136
İkinci Bölüm
TAZMİNAT NEDENLERİ, BAŞVURU VE YARGILAMA
§ 1. TAZMİNAT NEDENLERİ 139
A. Hukuka Aykırılık 154
I. Kanunlarda Gösterilen Hal ve Şartlar Dışında Yakalanma veya Tutuklanma Veyahut Tutukluluğun Devamına Karar Verilme 156
1. Genel Olarak 156
2. Kanunlarda Belirtilen Hal ve Şartlar Dışında Yakalanma ve Gözaltı 166
3. Kanunlarda Belirtilen Hal ve Şartlar Dışında Tutuklanma ve Tutukluluğun Devamı 170
II. Kanuni Gözaltı Süresi İçinde Hâkim Önüne Çıkarılmama 174
III. Kanuni Hakları Hatırlatılmadan veya Hatırlatılan Haklardan Yararlandırılma İsteği Yerine Getirilmeden Tutuklanma 179
IV. Kanuna Uygun Olarak Tutuklandığı Halde Makul Sürede Yargılama Mercii Huzuruna Çıkarılmama ve Bu Süre İçinde Hakkında Hüküm Verilmeme 183
V. Yakalama veya Tutuklama Nedenleri ve Haklarındaki Suçlamalar Kendilerine, Yazıyla veya Bunun Hemen Olanaklı Bulunmadığı Hallerde Sözle Açıklanmaması 198
VI. Yakalanma veya Tutuklanmanın Yakınlara Bildirilmemesi 199
VII. Arama Kararının Ölçüsüz Bir Biçimde Gerçekleştirilmesi 201
VIII. Eşyasına veya Diğer Malvarlığı Değerlerine, Koşulları Oluşmadığı Halde Elkonulması veya Korunması İçin Gerekli Tedbirlerin Alınmaması ya da Eşyası veya Diğer Malvarlığı Değerleri Amaç Dışı Kullanılması veya Zamanında Geri Verilmemesi 212
1. Koşulları Oluşmadığı Halde Elkoyma 214
2. Elkonulan Eşyanın Korunması İçin Gerekli Tedbirlerin Alınmaması 217
3. Elkonulan Eşyanın Amaç Dışı Kullanılması 231
4. Elkonulan Eşyanın Zamanında Geri Verilmemesi 231
IX. Yakalama, Adli Kontrol veya Tutuklama İşlemine Karşı Başvuru İmkânından Yararlandırılmama 243
X. Adli Kontrol Tedbiri Bakımından Tazminat Nedenleri 245
XI. Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayini 245
B. Haksızlık 247
I. Cezalandırılmayanlar 248
II. Bu Konuda Beliren Sorunlar 260
1. Adli Kontrol 260
a. 2024 Değişikliği Öncesi Durum 260
b. 2024 Değişikliği ile Sevk Edilen Hüküm 266
2. Cezanın İnfazının Ertelenmesi 266
3. Davanın Düşmesi Halleri 267
a. Mülga Tazminat Kanunu Dönemindeki Tartışmalar 267
b. Tartışmalı Durumlar 269
aa. Ölüm 269
bb. Ön Ödeme 270
4. Tedavi ve Denetimli Serbestlik Tedbiri 270
5. Yakalama Emri Üzerine İfadesi Alınıp Serbest Bırakılanlar 271
6. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması 276
7. Kovuşturmanın Ertelenmesi Kararı 278
8. Birden Fazla Suçun Varlığı 280
9. Suçluların İadesi Halinde Tazminat Meselesi 288
III. Cezalandırılanlar 289
1. Genel Olarak 289
2. Mahsup 294
3. Şartlı Salıverme Süresinden Uzun Tutukluluk 297
C. CMK 141/1 Dışında Hâkim ve Savcıların Verdikleri Kararlar veya Yaptıkları İşlemler Nedeniyle Tazminat Davası (CMK 141/3) 300
D. Yargılamanın Yenilenmesi Sonucunda Beraat veya Ceza Verilmesine Yer Olmadığı Kararı Verilmesi Nedeniyle Tazminat 321
I. Türk Hukukunda 321
II. Alman Hukukunda 325
1. Uygulama Alanı 325
2. Şartları 326
a. Şekli Şartlar 326
b. Maddi Şartlar 326
3. Tazminat Hakkı Bulunanlar 327
4. Alman Tazminat Kanunu md. 1/II’nin Kapsamı 327
5. Tazminatın Miktarı 327
6. Tamamlayıcı Hükümler 327
§ 2. TAZMİNAT İSTEYEMEYECEK KİŞİLER 328
A. Genel Olarak 328
B. Tazminata Hak Kazanmadığı Halde, Sonradan Yürürlüğe Giren ve Lehte Düzenlemeler Getiren Kanun Gereği Durumları Tazminat İstemeye Uygun Hale Dönüşenler 331
C. Genel veya Özel Af, Şikâyetten Vazgeçme, Uzlaşma Gibi Nedenlerle Hakkında Kovuşturmaya Yer Olmadığına veya Davanın Düşmesine Karar Verilen veya Kamu Davası Geçici Olarak Durdurulan veya Kamu Davası Ertelenen veya Düşürülenler 334
D. Kusur Yeteneğinin Bulunmaması Nedeniyle Hakkında Ceza Verilmesine Yer Olmadığına Karar Verilenler 345
E. Adli Makamlar Huzurunda Gerçek Dışı Beyanla Suç İşlediğini veya Suça Katıldığını Bildirerek Gözaltına Alınmasına, Adli Kontrol Altına Alınmasına veya Tutuk–lanmasına Neden Olanlar 349
F. Olağanüstü Hal İşlemleri Nedeniyle Tazminat İsteyemeyecek Olanlar 357
§ 3. TAZMİNAT İSTEMİNİN KOŞULLARI (BAŞVURU) 358
A. Tazminat Hakkının Bildirilmesi 358
B. Genel Olarak 359
C. Başvurunun Hukuki Niteliği 359
D. Başvurmaya Yetkili Kimseler 360
I. Genel Olarak 360
II. Tüzel Kişiler 362
III. Mirasçılar 362
IV. Küçükler ve Vasi 365
V. Avukat Vasıtasıyla Başvuru 366
E. Başvuru Süresi 373
I. Süre 373
II. Sürenin Niteliği 374
III. Sürenin Başlangıcı 374
IV. Davanın Süre Yönünden Reddi Halinde Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru 389
F. Başvuru Mercii 389
I. Adli Yargının Tercihi 390
II. Ceza Mahkemesinin Tercihi 390
III. Tarafsız Merci 396
IV. Yetkili ve Görevli Mahkeme 397
V. İstisnai Yetkili Mahkeme 400
VI. Tazminat Komisyonu’nun Görevli Olduğu Haller ve İşleyişi 403
G. Başvuru Şekli 405
H. Derdest Davalarda Tazminat Davasının Açılması 407
§ 4. YARGILAMA 413
A. Yöntem 413
I. Genel Olarak 413
II. Naip Hâkim Atanması 415
III. Dava Dilekçesinin Devlet Hazinesi Temsilcisine Tebliği 416
IV. Hüküm ve Karar Dosyasının Aldırtılması 417
V. Duruşma Açılması 418
VI. Her Türlü Araştırmanın Yapılması 420
1. Mükerrer Dava Olup Olmadığı 421
2. Tutuklama Müzekkeresinin İnfazına İlişkin Araştırma 421
3. Tanık Dinlenmesi 422
4. Mahsup ile İlgili Araştırma 422
5. Beraat Hükmünün Kesinleşip Kesinleşmediği 422
6. Birden Fazla Suçun Varlığı Halinde Hangi Suçtan Tutuklandığının Tespiti 423
7. Belgelerin Doğruluğunun Araştırılması 423
8. Bilirkişi Mütalaasına Müracaat Edilmesi 424
9. Günlük Kazancın Tespiti 425
10. Milli ve Dini Tatillerde Çalışılıp Çalışılmadığının Araştırılması 425
11. Davacının Gözaltına Alınmasına, Adli Kontrol Altına Alınmasına veya Tutuklanmasına Sebebiyet Verip Vermediğinin Araştırılması 426
12. Gözaltı veya Tutukluluk Süresinde İzinli Sayılıp Sayılmadığının Araştırılması 426
13. Belgelendirilmeyen İstemler 427
14. Muhtar Beyanının Delil Niteliği 427
15. Nüfus ve Adli Sicil Kaydı 427
B. Kapsam 427
C. Mahkemece Verilecek Kararlar 433
I. Dilekçedeki Eksiklikler Nedeniyle İstemin Reddi Kararı 433
II. Esastan Verilecek Kararlar 434
1. İstemin Reddi Kararı 437
a. İstemin Yetki ve Süre Yönünden Reddi 437
b. Zarar Yokluğundan Ret 438
c. Kararın Kesinleşmemiş Olmasından Ötürü Ret 439
d. AİHM veya AYM’den Alınan Tazminat Nedeniyle Ret 439
2. İstemin Kabulü Kararı 439
3. İstemin Kısmen Kabulü ve Kısmen Reddi 440
III. Kararların Bildirilmesi 440
D. Kararlara Karşı Kanun Yolları 440
I. Kanun Yoluna Başvurabilecekler 441
II. Süre 443
III. Dilekçenin Reddi Kararlarına Karşı Kanun yolları 443
IV. Görevli Yargıtay Dairesi 444
V. HMK Kanun Yolu Sınırları ile Bağlılık 444
VI. Kazanılmış Hak 446
E. Bölge Adliye Mahkemesindeki İnceleme 447
Üçüncü Bölüm
TAZMİN EDİLECEK ZARARLAR, TAZMİNAT MİKTARI VE UYGULAMADA BELİREN BAZI SORUNLAR VE ANAYASA MAHKEMESİ’NE BİREYSEL BAŞVURU
§ 1. TAZMİN EDİLECEK ZARARLAR 449
A. Devletin Mali Sorumluluğu 449
B. Maddi Zarar 452
I. Genel Olarak 452
II. Maaşta Yapılan Kesinti 458
III. İş Akdinin Feshedilmesi 459
IV. Vasıfsız İşçi Sayılma 459
V. Asgari Ücret 459
VI. Tatil Günleri Çalışıp Çalışılmadığı 462
VII. Cezaevi İaşe Bedelinin Mahsubu 462
VIII. Cezaevi Harcamaları 463
IX. Tutukluluk Süresince Sağlanan Hak ve Yararlar 463
X. Kazançtan Vergi İndirimi 464
XI. Dolaylı ve Muhtemel Zararlar 465
XII. Emekli, İşsiz ve Öğrencilere Tazminat 467
XIII. İşverence Ödenmesi Gereken Primler 469
XIV. Hastalık Giderleri 469
XV. Duruşmalara Gitmek İçin Yapılan Masraflar 470
XVI. Ceza Davasında Alınan Bilimsel Mütalaa Ücreti 470
XVII. Çiftçinin Ürünlerin Telef Olması Nedeniyle Zararı 470
XVIII. Faizden Mahrumiyet veya Neden Olunan Faiz Gideri 470
XIX. Gelirin Vergi Beyanı ile Belirlenmesi 471
XX. İhale veya Sözleşmenin Feshi Nedeniyle Uğranılan Zararlar 472
XXI. Elkoyma Halinde Malın Değer Kaybı 473
XXII. Elkoyma Halinde Maldan Elde Edilecek Kâr 475
XXIII. Elkoyma Halinde Yediemin ve Otopark Ücreti 477
XXIV. Haksız Fiil Nedeniyle Alınan Tazminatın Mahsubu 477
XXV. Hakkaniyet İndirimi 478
XXVI. Maddi Tazminatın Belirlenmesine İlişkin Eleştiriler 478
C. Manevi Zarar 478
D. Vekâlet Ücreti 495
I. İlk Dava Dolayısıyla Ödenen Vekâlet Ücreti 495
1. Tazminat Talebinin Dayanağı Olan Ceza Dosyasında Ödenilen Ancak Hükmedilmeyen Vekâlet Ücreti 495
2. Tazminat Talebinin Dayanağı Olan Ceza Dosyasında Ödenilen ve Hükmedilen Vekâlet Ücreti 496
II. Tazminat Davası Dolayısıyla Ödenen Vekâlet Ücreti 499
III. Hazine veya Diğer Kimseler Lehine veya Aleyhine Ücreti Vekâlet Takdiri 507
E. Harç ve Faiz 510
I. Harç 510
II. Faiz 510
§ 2. TAZMİNAT MİKTARI 516
A. Tazminatın Ölçüsü 516
B. Taleple Bağlılık 519
I. Genel Olarak 519
II. Islah 522
§ 3. UYGULAMADA BELİREN BAZI SORUNLAR 524
A. Feragat 525
B. Kamu Görevlisine ve Diğer Kimselere Rücu 525
C. Tazminat Davalarında Hazinenin Konumu 528
D. Tazminatın Geri Alınması 528
E. Tazminat Kararlarının İcra Takibine Konulması 531
F. Disiplin Yönünden Yapılan Tutuklamalarda Tazminat 531
G. Yargılama Giderleri 532
H. Yabancılara Uygulama 533
I. İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi’ne Başvuru Bakımından İç Hukuk Yolunun Tüketilmesinin Şartı Olarak Tazminat 533
İ. Adli Ara Vermelerde Tazminat Davası 534
§ 4. KORUMA TEDBİRLERİ NEDENİYLE ANAYASA MAHKEMESİ’NE BİREYSEL BAŞVURU 535
DEĞERLENDİRME 541
DAVA DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ 545
Yararlanılan Kaynaklar 547
Kavramlar Dizini 555 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
