İÇİNDEKİLER
Önsöz 7 Giriş 19 I. BÖLÜM HABERLEŞME TEKNOLOJİLERİ I. İlk Telefon Nasıl Bulundu? 24 II. İlk Telefon ve İlk Telefon Santrali 26 III. Telefon ve Bakır Kablolama Yapısı 28 1. PSTN 28 1.1. Telefon Tonları 29 1.2. Ses Bandı, Ses Kanalı 30 1.3. Çağrı Yönlendirme (Call Routing) 32 1.4. Analog Sinyal-Sayısal Sinyal Dönüşümü 36 2. KİRALIK HATLAR 38 2.1. Modem 39 2.2. Sayısal Veri Haberleşmesi Standartları 40 2.2.1. Avrupa Standardı (E1) 40 2.2.2. Amerikan Standardı (T1) 41 3. PPP 42 3.1. PPP Çalışma Mantığı 43 3.1.1. LCP 44 3.1.2. PAP 46 3.1.3. CHAP 47 3.1.4. NLP 48 3.1.5. CCP 48 3.1.6. IPCP 50 3.1.7. NCP 51 3.2. PPP Çerçeve Yapısı ve Özellikleri 52 3.3. İletişim Cihazı - Modem Bağlantı Yapısı 56 3.4. Kullanılan En Yaygın Seri Bağlantı (DTE/DCE) Protokolleri 57 4. ISDN 59 4.1. ISDN Yapısında Kullanılan Arayüzler 60 4.1.1. U Arayüzü 60 4.1.2. T Arayüzü 60 4.1.3. S Arayüzü 60 4.1.4. R Arayüzü 60 4.2. ISDN Yapısında Kullanılan Cihaz ve Yapı Türleri; 61 4.2.1. TE 61 4.2.2. TA 61 4.2.3. NT1, NT2 62 4.2.4. CPE 62 4.2.5. Kullanılan Sinyallerin Taşınması 62 4.2.5.1. CAS 62 4.2.5.2. CCS 63 4.3. ISDN Mimarisinde Kullanılan Kanallar 63 4.3.1. B Kanalı 63 4.3.2. D Kanalı 63 4.3.3. H Kanalı 64 4.4. ISDN Çerçeve Yapısı 64 4.5. ISDN Mesaj Tipleri 65 4.5.1. Çağrı Kurulumu Aşaması 66 4.5.2. Çağrı Bilgilendirme Aşaması 67 4.5.3. Çağrı Sonlandırma Aşaması 67 4.6. Diğer Bilgi Elemanları Alanı 67 4.6.1. Bir Baytlık Bilgi Elemanı 68 4.6.2. Değişken Uzunluktaki Bilgi Elemanı 69 4.7. Codeset 70 4.8. ISDN Protokolü OSI Referans Modeli İlişkisi 71 4.8.1. ISDN – OSI Fiziksel Katman Uygulaması 72 4.8.1.1. ISDN Yapısında Kullanılan Bağlantı Türleri 72 4.8.1.1.1. BRI 72 4.8.1.1.2. PRI 77 4.8.2. ISDN - OSI Veri Bağlantı Katmanı Uygulaması 79 4.8.3. ISDN – OSI Ağ Katmanı Uygulaması 81 5. X.25 82 5.1. Sanal Devreler 84 5.1.1. SVC 85 5.1.2. PVC 86 5.2. X.25 Protokolü OSI Referans Modeli İlişkisi 87 5.2.1. X.25 – OSI Ağ Katmanı Uygulaması 88 5.2.1.1. Çağrı Kurulum 89 5.2.1.2. Veri Transferi 89 5.2.1.3. Meşgul Bilgisi 90 5.2.1.4. Çağrı Sonlandırma 90 5.2.1.5. Çağrı Yenileme 91 5.2.2. X.25 – OSI Veri Bağlantı Katmanı Uygulaması 91 5.2.2.1. LAPB Çerçeve Yapısı 91 5.2.2.2. PLP Paketi Yapısı 93 5.2.3. X.25 – OSI Fiziksel Katman Uygulaması 95 5.3. X.121 Adresleme Yapısı 95 5.3.1. DNIC Veri Terminali Tanım Kodu 95 5.3.2. NTN Ulusal Terminal Numarası 96 6. FRAME RELAY 96 6.1. PVC 98 6.1.1. PVC Devre Kurulumu ve Sonlandırılması 99 6.2. SVC 99 6.2.1. SVC Devre Kurulumu ve Sonlandırılması 100 6.3. FRAD 101 6.4. Frame Relay Paket Yapısı 102 6.5. Band genişliği Kullanım Şekilleri 106 6.5.1. CIR 106 6.5.2. EIR 107 6.5.3. CIR ve EIR Kullanım Oranları 108 6.6. Frame Relay Çevçevesi’nin Devre Dışı Bırakılması 109 6.6.1. Bit Hatası (Bit Error) 109 6.6.2. Kapasite Fazlası Yoğunluk (Congestion) 109 6.7. LMI 110 6.7.1. LMI Çerçeve Yapısı 112 7. ATM 114 7.1. ATM Hücre Yapısı 115 7.2. ATM Altyapısında Kullanılan Arayüz Tipleri 115 7.2.1. UNI 116 7.2.2. NNI 116 7.2.3. BICI 116 7.2.4. ADSU 116 7.3. ATM Hücre Başlık Yapıları 117 7.4. ATM Servisleri 119 7.4.1. PVC Servisi 120 7.4.2. SVC Servisi 120 7.5. ATM Anahtarlama Şekilleri 120 7.6. Sanal Yollar (VPs) ve Sanal Kanallar (VCs) 121 7.6.1. Sanal Yol Anahtarlaması 122 7.6.2. Sanal Yol / Sanal Kanal Anahtarlaması 122 7.7. ATM Protokolü OSI Referans Modeli İlişkisi 123 7.7.1. ATM - OSI 1.Katman Uygulaması 123 7.7.1.1. Fiziksel Ortam Bağlantı Katmanı 124 7.7.1.2. Aktarım Uyarlanması Katmanı 124 7.7.2. ATM – OSI 2.Katman Uygulaması 124 7.7.3. ATM – OSI 3.Katman Uygulaması 125 7.7.3.1. AAL Alt Katmanı Servis Kategorileri 125 7.7.3.1.1. CBR 125 7.7.3.1.2. VBR-RT 126 7.7.3.1.3. VBR-NRT 126 7.7.3.1.4. ABR 126 7.7.3.1.5. UBR 126 7.7.3.2. AAL Alt Katmanı Türleri 126 7.7.3.2.1. AAL1 127 7.7.3.2.2. AAL2 127 7.7.3.2.3. AAL3 / AAL4 128 7.7.3.2.4. AAL5 128 7.8. ATM Adresleme 129 7.9. ILMI 130 8. xDSL 130 8.1. Ses ve Veri Sinyallerinin Kullanımı 132 8.1.1. CAP 133 8.1.2. DMT 133 8.1.3. LPF 134 8.2. xDSL Bağlantı Cihazları 134 8.2.1. DSL Modem 135 8.2.2. DSLAM 135 8.2.2.1. ATM DSLAM 135 8.2.2.2. IP DSLAM 136 8.2.2.3. Eternet DSLAM 136 8.3. xDSL Uygulamaları 137 8.3.1. ADSL 137 8.3.2. SDSL 138 8.3.3. VDSL 138 8.3.4. HDSL 139 8.3.5. SHDSL 139 8.3.6. G.SHDSL 139 8.3.7. IDSL 139 9. METRO ETERNET 140 9.1. Metro Eternet Yapısı 140 9.2. Üç Katmanlı Hiyerarşik Yapı 143 9.2.1. Merkez Yapı (Core) 144 9.2.2. Dağıtım Yapısı (Distribution-Aggregation) 145 9.2.3. Erişim Yapısı (Access) 145 9.3. Metro Eternet Bağlantı Yapıları 146 9.3.1. Doğrudan Eternet Bağlantısı (Pure Ethernet) 146 9.3.2. SDH üzerinden Eternet Bağlantısı (Ethernet over SDH) 146 9.3.3. MPLS üzerinden Eternet Bağlantısı (Ethernet over MPLS) 147 9.4. Metro Eternet Bağlantı Çeşitleri 147 9.4.1. E-Line Servis Yapısı 147 9.4.1.1. EPL 149 9.4.1.2. EVPL 149 9.4.2. E-LAN Servis Tipi 150 9.4.2.1. EPLAN 151 9.4.2.2. EVPLAN 152 10. GENEL BİLGİLER 153 10.1. Telekom UMTH Lisans Kullanımı 153 10.1.1. A Tip UMTH Lisans Kullanımı 154 10.1.2. B Tip UMTH Lisans Kullanımı 154 10.1.3. C Tip UMTH Lisans Kullanımı 155 10.2. SLA 156 10.2.1. Doğru SLA Özellikleri İçin Gerekli 6 Özellik 157 10.2.1.1. Doğru Yapılanma ve Kurulum İçin İhtiyaçları Belirlemek 158 10.2.1.2. Belirlenen Yapılanma ve Kurulumlar Doğrultusunda Hareket Etmek 158 10.2.1.3. Belirlenen Yapılanma ve Kurulumları Servis Sağlayıcısına Yansıtmak 159 10.2.1.4. Belirlenen Yapılanma ve Kurulumlar İçin Gerekli Ölçümleri Yapmak 159 10.2.1.5. Gerekli Ölçümler İçin Standartları Belirlemek 159 10.2.1.6. Standartlar İçin Uygun Bir Temel Hazırlamak 160 10.2.2. SLA ve Önemi 160 10.3. PDH 160 10.3.1. Sabit Kanal Yapılı PDH Standardı 163 10.3.2. Değişken Kanal Yapılı PDH Standardı 164 10.3.3. PDH Kanal Yapısı 166 10.4. SDH (Synchronous Digital Hierarchy) 170 10.4.1. SDH ve Yönetim Kolaylığı 171 10.4.2. SDH Çalışma Yapısı 172 10.4.2.1. Uç Birimler 172 10.4.2.2. ADM 172 10.4.2.3. DXC 172 10.4.2.4. Sanal Devre Taşıyıcıları 173 10.4.3. SDH Taşıyıcı Çerçeve Yapısı 174 10.4.4. STM-1 Çerçeve Yapısı ve Çalışma Şekli 176 10.4.5. STM-1 Çerçeve Yapısı Bileşenleri 178 10.4.5.1. POH (Path Overhead) 179 10.4.5.1.1. HO-POH 180 10.4.5.1.2. LO-POH 180 10.4.5.2. LOH (Line Overhead) 180 10.4.5.3. SOH (Section Overhead) 181 10.4.5.3.1. RSOH 181 10.4.5.3.2. MSOH 182 10.4.5.4. AU İşaretleyicileri 183 11. TERİMLER VE İFADE ETTİKLERİ 183 11.1. Sinyaleme ve Kontrol İşlevleri 183 11.2. Data (Veri) Nedir ? 184 11.3. Data (Veri) Nasıl Taşınır? 186 11.4. Data (Veri) Taşıma Standartları 186 11.4.1. T-Taşıyıcı Standardı 187 11.4.2. E-Taşıyıcı Standardı 187 11.4.3. J-Taşıyıcı Standardı 188 11.5. PON (Passive Optical Network) 188 11.5.1. APON 190 11.5.2. BPON 190 11.5.3. EPON 191 11.5.4. GPON 191 11.6. FTTx 192 11.6.1. FTTN 192 11.6.2. FTTC 192 11.6.3. FTTP 193 11.6.3.1. FTTB 193 11.6.3.2. FTTH 193 11.6.4. FTTD 194 II. BÖLÜM YÖNLENDİRME PROTOKOLLERİ 12. IP Yönlendirme Protokolleri (IP Routing Protocols) 198 12.1. Yönlendirme Protokolü Yapısı 198 12.1.1. Statik Yol Belirleme Protokolü 199 12.1.2. Dinamik Yol Belirleme Protokolleri 200 12.2. Yönlendirme Algoritmaları ve Metrik Yapısı 203 12.2.1. Metrik Değer Yapısı 203 12.2.2. Metrik Değer Parametreleri 205 12.3. Yönlendirme Protokol Mimarisi 206 12.3.1. Özerk Sistemler (AS) 206 12.3.1.1. Tek Bağlantılı Özerk Sistem 207 12.3.1.2. Çok Bağlantılı Geçişsiz Özerk Sistem 208 12.3.1.3. Çok Bağlantılı Geçişli Özerk Sistem 209 12.3.2. Geçiş Protokolleri 210 12.3.2.1. IGP 211 12.3.2.2. EGP 211 12.4. Kullanılacak Yolları Belirleme 212 12.4.1. Distance Vektor Yönlendirme Protokolleri 212 12.4.2. Link State Yönlendirme Protokolleri 213 12.4.3. DUAL (Diffusing Update Algorithm) Yönlendirme Protokolleri 215 12.4.4. Path Vector Yönlendirme Protokoleri 217 13. RIP 217 13.1. RIP Protokolü Mesaj Tipleri 219 13.1.1. İstek Mesaj Paketi 219 13.1.2. Cevap Mesaj Paketi 219 13.2. RIP Protokolü Paket Tipleri 220 13.2.1. RIPv1 Paket Yapısı 220 13.2.2. RIPv2 Paket Yapısı 221 13.3. Split Horizon ve Poison Reverse 222 13.3.1. Split Horizon 224 13.3.2. Poison Reverse 224 14. IGRP 224 14.1. IGRP Metrik Değeri (MTU Değeri) 225 14.1.1. Gecikme Değeri 225 14.1.2. Band Genişliği Değeri (Cost) 226 14.1.3. Güvenilirlik Değeri 227 14.1.4. Hat Yoğunluğu Değeri 227 14.1.5. Toplam Metrik Değeri Hesaplama 227 14.2. IGRP Paket Yapısı 228 14.3. Yönlendirme Bilgi Türleri 230 15. EIGRP 231 15.1. EIGRP Metrik Değeri 232 15.2. EIGRP Kontrol Paketleri 233 15.2.1. Hello Kontrol Paketi 233 15.2.2. Güncelleme Kontrol Paketi 234 15.2.3. Sorgu Kontrol Paketi 234 15.2.4. Cevap Kontrol Paketi 234 15.2.5. ACK Kontrol Paketi 234 15.3. EIGRP Yönlendirme Tabloları 234 15.3.1. Topoloji Tablosu 234 15.3.2. Yönlendirme Tablosu 235 15.3.3. Komşu Yönlendirici Tablosu 235 15.4. EIGRP Çalışma Yapısı 236 16. OSPF 236 16.1. OSPF Paket Yapısı 238 16.2. LSA Paket Tipleri 239 16.2.1. Tip-1 LSA HELLO Paketi 239 16.2.2. Tip-2 LSA DBD Paketi 240 16.2.3. Tip-3 LSA LSR Paketi 241 16.2.4. Tip-4 LSA LSU Paketi 241 16.2.5. Tip-5 LSA LSAck Paketi 242 16.2.6. LSA Paketi Çalışma Yapısı 242 16.3. OSPF Metrik Değeri 243 16.4. Alan Ve Sınır Yönlendiricileri 243 16.5. OSPF Protokolü HELLO Paket Yapısı 245 16.6. OSPF Çalışma Yapısı 246 16.6.1. Genel Yayın Arayüzü (Broadcast Interface) 246 16.6.1.1. Komşuluk (Neighbour) 246 16.6.1.2. DR, BDR ve DROther, ABR, ASBR 247 16.6.1.3. Yakınlık (Adjacency) 248 16.6.2. Noktadan Noktaya Arayüzü (Point-to-Point Interface) 248 17. IS-IS 249 17.1. IS-IS Yönlendirme Seviyeleri 250 17.2. CLNS Adres Yapısı 252 17.2.1. NSAP Adres Yapısı 252 17.2.2. NET Adres Yapısı 255 17.3. IS-IS Çalışma Yapısı 255 18. BGP 256 18.1. BGP Yönlendirme Yapısı 258 18.1.1. Özerk Sistemler Arası Yönlendirme 258 18.1.2. Özerk Sistem İçi Yönlendirme 259 18.1.3. Özerk Sistemden Doğrudan Geçiş Yönlendirmesi 259 18.2. BGP Mesaj Paket Tipleri 262 18.2.1. BGP Paket Başlığı 262 18.2.2. Başlatma Mesajı 263 18.2.3. Güncelleme Mesajı 264 18.2.4. Duyuru Mesajı 265 18.2.5. Süreklilik Mesajı 265 18.2.6. Yol Bilgisi Güncelleme Mesajı 265 18.3. Komşuluk İlişkisi 266 19. BİRDEN FAZLA YÖNLENDİRME PROTOKOL KULLANIMI 268 III. BÖLÜM ANAHTARLAMA PROTOKOLLERİ 20. VPN 271 20.1. VPN Tünelleme Protokolleri 272 20.1.1. L2TP 272 20.1.2. PPTP 273 20.1.3. GRE 273 20.1.4. IPSec 273 20.1.5. SSL/TLS 275 20.1.6. SSTP 276 20.2. Uzaktan Erişim VPN 276 20.3. Ağlar Arası VPN 276 20.3.1. MPLS 276 20.3.2. VPLS 279 21. VLAN 282 Kaynaklar 287 Kavram Dizini 289 Özgeçmiş 292 |