|
İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER
İKİNCİ BASKIYA ÖN SÖZ 7
ÖN SÖZ 9
İÇİNDEKİLER 11
KISALTMALAR 19
GİRİŞ 21
BİRİNCİ BÖLÜM
TEKNİK AÇIDAN YAPAY ZEKÂ VE YAPAY ZEKÂNIN TANIMLANMASI
I. GENEL OLARAK 25
II. YAPAY ZEKÂYI TANIMLAMAK İÇİN KULLANILAN FARKLI YAKLAŞIMLAR 26
A. İNSAN GİBİ DAVRANMA: TURING TEST YAKLAŞIMI 28
1. Turing Testini Geçebilmek İçin Makinede Bulunması Gereken
Yetenekler 28
2. Total Turing Testini Geçebilmek İçin Makinede Bulunması Gereken
Ekstra Yetenekler 29
B. İNSAN GİBİ DÜŞÜNME: BİLİŞSEL MODELLEME YAKLAŞIMI (THE
COGNITIVE MODELLING APPROACH) 29
C. RASYONEL DÜŞÜNME: DÜŞÜNCE KANUNLARI YAKLAŞIMI (THE LAWS
OF THOUGHT APROACH) 29
D. RASYONEL DAVRANMA: RASYONEL AJANLAR YAKLAŞIMI (THE
RATIONAL AGENT APPROACH) 30
III. YAPAY ZEKÂNIN TANIMLARI 31
IV. YAPAY ZEKÂ TARİHİ 35
V. YAPAY ZEKÂNIN DOĞAL ZEKÂ İLE KARŞILAŞTIRILMASI 38
A. YAPAY ZEKÂ DAHA KALICIDIR 38
B. YAPAY ZEKÂNIN KOPYALANMASI VE BİLGİSİNİN YAYIMI DAHA
KOLAYDIR 38
C. YAPAY ZEKÂNIN ELDE EDİLMESİ DAHA AZ MALİYETLİDİR 39
D. YAPAY ZEKÂ İSTİKRARLI VE DÜZENLİDİR 39
E. YAPAY ZEKÂ BELGELENEBİLİR 39
F. YAPAY ZEKÂ ÇOK DAHA FAZLA VERİYİ İNSANLARDAN ÇOK DAHA HIZLI
ŞEKİLDE TOPLAR VE İŞLER 39
VI. YAPAY ZEKÂNIN DİĞER DİJİTAL TEKNOLOJİLERLE ve GELENEKSEL
BİLGİSAYAR PROGRAMLARIYLA KARŞILAŞTIRILMASI 40
A. YAPAY ZEKÂNIN DİĞER DİJİTAL TEKNOLOJİLERLE KARŞILAŞTIRILMASI 40
1. Nesnelerin İnterneti (Internet of Things) 40
2. Robot 41
3. Botlar 41
B. YAPAY ZEKÂNIN GELENEKSEL BİLGİSAYAR PROGRAMLARIYLA
KARŞILAŞTIRILMASI 41
VII. YAPAY ZEKÂ SİSTEMLERİNİN MANTIKSAL OLARAK ÇALIŞMASI VE YAPAY
ZEKÂNIN BİLEŞENLERİ 43
A. YAPAY ZEKÂNIN MANTIKSAL OLARAK ÇALIŞMASI 43
1. Sensörler ve Algılama 44
2. Muhakeme Süreci ve Karar Verme 44
3. Harekete Geçirme Elemanları 45
B. YAPAY ZEKÂNIN BİLEŞENLERİ 45
1. Doğal Dil İşleme (Natural Language Processing) 45
2. Bilgi Temsili (Knowledge Representation) 46
3. Otomatikleştirilmiş Muhakeme (Automated Reasoning) 47
4. Makine Öğrenmesi (Machine Learning) 48
5. Bilgisayarlı Görü (Computer Vision) 49
6. Robotik (Robotic) 50
VIII. YAPAY ZEKÂNIN TÜRLERİ VE SINIFLANDIRILMASI 51
A. YAPAY ZEKÂNIN TÜRLERİ 51
1. Yeteneğine Göre Yapay Zekâ 52
a. Analitik Yapay Zekâ 52
b. İnsandan Esinlenen Yapay Zekâ 53
c. İnsanlaştırılmış Yapay Zekâ 53
2. Yapay Zekânın Evrimsel Aşamasına Göre Sınıflandırılması 53
a. Reaktif Makineler (Reactive machines) 53
b. Sınırlı Hafıza (Limited memory) 54
c. Zihin Teorisi (Theory of mind) 55
d. Kendinin Farkında Olan (Self awareness) 55
B. YAPAY ZEKÂNIN SINIFLANDIRILMASI 56
1. Yapay Zekâ Taksonomisi ve Anahtar Kelimeleri 56
2. Avrupa Birliği Yapay Zekâ Önerisinde Yapay Zekânın Risk Türlerine
Göre Sınıflandırılması 57
a. Kabul Edilemez Risk (Unacceptable risk) Yasaklı Yapay Zekâ
Uygulamaları 58
b. Yüksek Risk (High risk) 59
c. Sınırlı Risk (Limited risk) 61
d. Minimal Risk 62
İKİNCİ BÖLÜM
YAPAY ZEKÂNIN HUKUKİ SORUMLULUĞU
I. YAPAY ZEKÂ VE HUKUK İLİŞKİSİ 63
II. YAPAY ZEKÂNIN HUKUKEN DÜZENLEMESİ 65
A. GENEL OLARAK YAPAY ZEKÂNIN HUKUKEN DÜZENLEMESİ GEREKLİLİĞİ 65
B. YAPAY ZEKÂNIN HUKUKEN DÜZENLENMESİNDEKİ ZORLUKLAR 69
1. Yapay Zekâ Sistemlerinin Piyasaya Sunulmadan Önce (Ex Ante)
Hukuken Düzenlemesindeki Zorluklar 69
a. Gizlilik Problemi (Discreet) 69
b. Dağınıklık (Diffuse) 70
c. Şeffaf Olmama (Opaque) 71
d. Ayrıklık (Discreteness) 73
2. Yapay Zekâ Sistemlerinin Hukuken Düzenlenmesindeki Ex Post
Zorluklar 74
a. Yapay Zekâ Sistemlerinin Otonom Oluşu, Veri Odaklı Oluşu ve
Öngörülemezliği (Autonomy, Predictability, Data Drivenness) 74
b. Yapay Zekâ Sistemlerinin Tamamen Kontrol Edilemezliği 76
c. Açıklık (Openness) 78
d. Güvenlik Açığı (Vulnerability) 78
III. YAPAY ZEKÂNIN HUKUKİ STATÜSÜ 79
A. YAPAY ZEKÂNIN EŞYA STATÜSÜNDE OLDUĞUNU SAVUNAN GÖRÜŞ 79
B. YAPAY ZEKÂYA KÖLE STATÜSÜ VERİLMESİ GEREKTİĞİNİ İLERİ SÜREN
GÖRÜŞ 80
C. YAPAY ZEKÂYA HUKUKİ KİŞİLİK VERİLMESİ GEREKTİĞİNİ SAVUNAN
GÖRÜŞ 82
D. TÜRK HUKUKUNDA YAPAY ZEKÂNIN HUKUKİ STATÜSÜ 87
IV. AVRUPA BİRLİĞİNDE VE AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİNDE YAPAY
ZEKÂNIN SÖZLEŞME DIŞI HUKUKİ SORUMLULUĞU 90
A. AVRUPA BİRLİĞİNDE YAPAY ZEKÂNIN SÖZLEŞME DIŞI HUKUKİ
SORUMLULUĞU 90
1. Avrupa Parlamentosu'nun 16 Şubat 2017 Tarihli ve Avrupa
Komisyonu’na Robotik Alanında Medeni Hukuk Kurallarına İlişkin
Tavsiyeler İçeren İlke Kararları 91
2. Sorumluluk ve Yeni Teknolojiler Uzman Grubunun (EGLNT) 2019
Tarihli Yapay Zekâ ve Diğer Gelişmekte Olan Dijital Teknolojilerin
Hukuki Sorumluluğu Raporu 93
3. Yapay Zekâya İlişkin Beyaz Kitap ve 2020 Tarihli Yapay Zekâ
Nesnelerin İnterneti ve Robot Teknolojilerinin Güvenlik Sorumluluk
Etkileri Raporu 97
4. Avrupa Parlamentosu'nun Yapay Zekâ İçin Bir Hukuki Sorumluluk
Rejimine İlişkin Komisyon'a Tavsiyeler İçeren 20 Ekim 2020 Tarihli
İlke Kararları 99
5. Yapay Zekâ Sistemi İşletilmesi Sorumluluğuna İlişkin Bir AP Tüzüğü
Hazırlanması İçin Ayrıntılı Öneriler 102
6. Yapay Zekâya İlişkin Uyumlaştırılmış Kurallara (Yapay Zekâ
Düzenlemesi) ve Birlik’in Yasal Düzenlemelerinin Değiştirilmesine
Yönelik Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Birliği Konseyi Tüzüğü Önerisi 104
7. Avrupa Komisyonu Yapay Zekâya İlişkin Sözleşme Dışı Hukuki
Sorumluluk Kuralları (Yapay Zekâ Sorumluluk Direktifi) 106
8. Hatalı Ürünlerden Doğan Sorumluluğa İlişkin Avrupa Parlamentosu ve
Konsey Direktifi Önerisi (Ürün Sorumluluğu Direktifi Önerisi) 112
B. AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETERİNDE YAPAY ZEKANIN HUKUKİ
SORUMLULUĞU 115
V. TÜRK HUKUKUNDA YAPAY ZEKÂNIN SÖZLEŞME DIŞI SORUMLULUĞU 121
A. GENEL OLARAK HUKUKİ SORUMLULUK 122
1. Hukuki Sorumluluğun Anlamları 122
a. İle sorumluluk 123
b. –den sorumluluk 123
2. Hukuki Sorumluluğun Türleri 124
a. Geniş anlamda hukuki sorumluluk 124
b. Dar anlamda hukuki sorumluluk 124
3. Sözleşmeden Doğan Sorumluluk ve Sözleşme Dışı Sorumluluk
Kavramları 125
4. Kusur Sorumluluğu ve Kusursuz Sorumluluk (Sebep Sorumluluğu) 125
B. TÜRK HUKUKUNDA YAPAY ZEKÂ SİSTEMLERİNİN SÖZLEŞME DIŞI
SORUMLULUĞUNA UYGULANABİLECEK HÜKÜMLER 131
1. Kusur Sorumluluğu (Subjektif Sorumluluk) – Dar Anlamda Haksız
Fiil Sorumluluğu (TBK m. 49) 131
2. Kusursuz Sorumluluk (Sebep Sorumluluğu) 134
a. Ev başkanının sorumluluğu (TMK m. 369) 135
b. Adam çalıştıranın sorumluluğu (TBK m. 66) 138
c. Hayvan bulunduranın sorumluluğu (TBK m. 67) 143
d. Yapı malikinin sorumluluğu (TBK m. 69) 145
e. Tehlike sorumluluğu (TBK m. 71) 148
f. Araç İşletenin Kusursuz Sorumluluğu – Otonom Araç İşletenin
Sorumluluğu 154
g. Ürün Sorumluluğu 161
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ÜRÜN SORUMLULUĞU
I. TERMİNOLOJİ 163
A. SORUMLULUĞUN İSMİ: ÜRÜN SORUMLULUĞU (PRODUCT LIABILITY–
PRODUKTHAFTUNG) 164
B. ÜRÜNÜN GÜVENLİ OLMAMASI: HATALI ÜRÜN (DEFECTIVE–
FEHLERHAFTE– DEFECTUEUX) 167
C. SORUMLULUĞUN SÜJESİ: ÜRETİCİ (PRODUCER – HERSTELLER) 172
II. ÜRÜN SORUMLULUĞU KAVRAMININ TARİHSEL GELİŞİMİ VE HUKUKİ
NİTELİĞİ 173
A. ÜRÜN SORUMLULUĞUNUN TARİHSEL GELİŞİMİ 173
1. Genel Olarak 173
2. Amerika Birleşik Devletleri’nde Ürün Sorumluluğu 178
3. Avrupa Birliğinde Ürün Sorumluluğu– Ürün Sorumluluğu Direktifi 181
4. Türk Hukukunda Ürün Sorumluluğunun Gelişimi 185
B. ÜRÜN SORUMLULUĞUNUN HUKUKİ NİTELİĞİ 189
1. Ürün Sorumluluğu Direktifinde Ürün Sorumluluğunun Hukuki
Niteliği 189
2. Türk Hukukunda Ürün Sorumluluğunun Hukuki Niteliğine İlişkin
Tartışmalar 191
3. Türk Hukukunda Ürün Sorumluluğunun Hukuki Niteliğine İlişkin
Görüşümüz 197
III. SORUMLULUĞUN OBJESİ– ÜRÜN 199
A. ÜRÜN KAVRAMI 199
1. 85/374/AET Avrupa Konseyi Ürün Sorumluluğu Direktifi 199
2. Ürün Sorumluluğu Direktifi Önerisinde Ürün Kavramı 201
3. Alman Ürün Sorumluluğu Kanununda Ürün 203
4. İsviçre Ürün Sorumluluğu Kanununda Ürün Kavramı 204
5. Ürün Güvenliği Teknik Düzenlemeleri Kanunu Kapsamında Ürün
Kavramı 205
a. Madde 206
b. Müstahzar 206
c. Eşya 207
B. YAPAY ZEKÂ SİSTEMLERİ ÜRÜN MÜDÜR? 214
1. Ürün Sorumluluğu Direktifi Kapsamında Yapay Zekâ Ürün müdür? 214
a. Yazılım Hizmet mi Ürün müdür? 216
b. Yazılımın Cismani Varlığı var mıdır? 218
2. Ürün Sorumluluğu Direktifi Önerisi Uyarınca Yapay Zekâ Ürün
müdür? 220
3. Alman Ürün Sorumluluğu Kanunu Kapsamında Yapay Zekâ Ürün
müdür? 223
4. İsviçre Ürün Sorumluluğu Kanunu Kapsamında Yapay Zekâ Ürün
müdür? 226
5. Ürün Güvenliği Teknik Düzenlemeleri Kanunu Kapsamında Yapay
Zekâ Ürün müdür? 226
IV. SORUMLULUĞUN SÜJESİ 231
A. ÜRÜN SORUMLULUĞU DİREKTİFİNE GÖRE SORUMLULUĞUN SÜJESİ 231
B. ÜGTDK’YA GÖRE SORUMLULUĞUN SÜJESİ 236
1. İmalatçı 237
2. İthalatçı 241
3. Dağıtıcı 242
V. ÜRÜN SORUMLULUĞUNUN KOŞULLARI 244
A. HATALI ÜRÜN (UYGUNSUZ ÜRÜN) 245
B. ZARAR 254
C. NEDENSELLİK BAĞI 259
VI. SORUMLULUKTAN KURTULUŞ SEBEPLERİ 262
A. ÜRÜN SORUMLULUĞU DİREKTİFİ KAPSAMINDA SORUMLULUKTAN
KURTULUŞ SEBEPLERİ 262
1. Ürünün Dolaşıma Sokulmuş Olması 263
2. Hatanın Ürün Dolaşıma Sokulduğunda Mevcut Olmaması veya
Hatanın Sonradan Meydana Geldiğinin İspatı 265
3. Ürünün Üretilmesinin veya Dağıtımının Ticari veya Mesleki
Nedenlere Dayalı Olması 266
4. Üründeki Hatanın Emredici Hükümlere Uyulmaması Sebebiyle
Meydan Gelmiş Olması 268
5. Üründeki Hatanın Ürünün Piyasaya Sürüldüğü Anda Bilimin ve
Tekniğin Bilinen Durumuna Göre Tespit Edilememesi (Gelişim Riski
Savunması) 269
6. Ham Madde ve Ara Üreticilerin Sorumluluktan Kurtulması 271
B. ÜRÜN SORUMLULUĞU DİREKTİFİ ÖNERİSİNDEKİ SORUMLULUKTAN
KURTULUŞ SEBEPLERİ 272
C. ÜGTDK KAPSAMINDA SORUMLULUKTAN KURTULUŞ SEBEPLERİ 274
1. Ürünün Piyasaya Arz Edilmemesi 275
2. Üründeki Uygunsuzluğun Dağıtıcının veya Üçüncü Bir Tarafın
Ürüne Müdahalesinden veya Kullanıcıdan Kaynaklanması 276
3. Ürünün Teknik Düzenlemelere veya Diğer Zorunlu Teknik Kurallara
Uygun Olarak Üretildiği Savunması 278
D. ÜRÜN GÜVENLİĞİ TEKNİK VE DÜZENLEME KANUNUNDA YER
VERİLMEYEN SORUMLULUKTAN KURTULUŞ SEBEPLERİ 280
1. Ürünün Üretilmesinin veya Dağıtımının Ticari veya Mesleki
Nedenlere Dayalı Olması 280
2. Gelişim Riski Savunması 281
3. Ham Madde ve Ara Üreticilerin Sorumlulukları 282
IV. ÜRÜN SORUMLULUĞUNUN ZAMANSAL SINIRI 283
A. ÜRÜN SORUMLULUĞU DİREKTİFİNDE ZAMANSAL SINIR 283
B. ÜRÜN GÜVENLİĞİ TEKNİK VE DÜZENLEME KANUNU’NDA ZAMANSAL
SINIR 287
SONUÇ 291
KAYNAKLAR 297 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
