İÇİNDEKİLER
İÇINDEKILER
Bölüm Yazarlari III
Ön Söz V
BÖLÜM BIR
GELİŞİM PSİKOLOJİSİNE
GİRİŞ
GİRİŞ 2
İNSAN GELİŞİMİ 2
GELİŞİMİN TEMEL KAVRAMLARI 3
Büyüme 3
Olgunlaşma 4
Hazırbulunuşluk 4
Öğrenme 5
Deneyim (Yaşantı) 5
Kritik Dönem 6
Yaş 6
Dönem 6
GELİŞİMİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER 7
Kalıtım 7
Çevre 8
Tarihsel Zaman 9
GELİŞİMİN İLKELERİ 9
GELİŞİM GÖREVLERİ 12
ÖZET 15
OKUMA –İZLEME ÖNERİLERİ 16
KAYNAKLAR 17
BÖLÜM IKI
GELİŞİM PSİKOLOJİSİNDE ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ
GİRİŞ 20
GELİŞİM PSİKOLOJİSİ ARAŞTIRMALARININ ZAMAN UZAMI 21
Kesitsel Yaklaşım 21
Boylamsal Yaklaşım 24
Sıralı/Ardışık Yaklaşım 25
Mikrogenetik Yaklaşım 26
GELİŞİM PSİKOLOJİSİ ARAŞTIRMALARINDA ARAŞTIRMA DESENİ 28
Betimsel Araştırma 29
Korelasyonel Araştırma 29
Deneysel Araştırma 31
GELİŞİM PSİKOLOJİSİ ARAŞTIRMALARINDA VERİ TOPLAMA YÖNTEMLERİ 33
Gözlem 34
Vaka Çalışması 35
Anket ve Görüşme 35
Standart Testler 36
Psikofizyolojik Ölçümler 37
ARAŞTIRMALARDA ETİK 38
ÖZET 39
OKUMA –İZLEME ÖNERİLERİ 41
KAYNAKLAR 42
BÖLÜM ÜÇ
GELİŞİM PSİKOLOJİSİNE KURAMSAL BAKIŞ AÇILARI
GİRİŞ 46
GELİŞİMSEL TEORİLER 46
GELİŞİME PSİKANALİTİK YAKLAŞIM 47
Kişiliğin Üç Bileşeni 47
Psikoseksüel Gelişim Kuramı 49
Freud’un Psikanalitik Kuramı Üzerine Eleştiriler ve Öneriler 51
PSİKOSOSYAL GELİŞİM KURAMI 52
BİLİŞSEL GELİŞİM TEORİLERİ 54
Piaget’in Bilişsel Gelişim Teorisi 54
Bilişsel Gelişimin Dört Basamağı 55
Duyusal–Motor Dönem 55
İşlem Öncesi Dönem 56
Somut işlemler dönemi (7–11 yaş) 56
Soyut işlemler dönemi (11 yaş sonrası) 57
Bilişsel Kuram Hakkında Eleştiriler 57
Sosyal–Bilişsel Gelişim 58
ÖGRENME TEORİLERİ 59
Davranışçılık 59
Edimsel Koşullanma 60
Sosyal Öğrenme Teorisi 60
EVRİM TEORİSİ VE ETOLOJİK KURAM 62
Evrim Teorisi 62
Etolojik Kuram 62
ÖZET 64
OKUMA VE İZLEME ÖNERİLERİ 65
KAYNAKLAR 66
BÖLÜM DÖRT
DOĞUM ÖNCESİ GELİŞİM
GİRİŞ 70
GEBELİK 70
Dış (Ektobik) Gebelik 72
Hayali (Yalancı) Gebelik 73
Gebelikte Anne Organizmasında Görülen Fizyolojik ve Anatomik
Değişiklikler 74
Gebelikte Anne Organizmasında Görülen Psikolojik Değişiklikler ve
Çocuğa Etkileri 76
FETÜSUN OLUŞUMU, FİZYOLOJİSİ VE GENETİK 78
Kalıtım 80
Geneotip ve Fenotip 82
Baskın ve Çekinik Gen/ Ortalama Faktörlü Kalıtım 83
GEBELİĞİN BAŞLANGICINDAN DOĞUMA GELİŞİM SÜRECİ 84
Zigot Evresi 84
Embriyo Evresi 86
Fetal Evre 88
Fetüsün Periyodik İzlenmesi 91
Tanılama Yöntemleri 91
İzlemler 92
ANNE KARNINDAKİ GELİŞİMDE KARŞILAŞILAN SORUNLAR 94
Genetik Kaynaklı Sorunlar 94
Kromozom anormallikleri 96
Cinsiyet kromozom Anormallikleri 97
Çevresel Kaynaklı Sorunlar 98
ÖZET 99
OKUMA VE İZLEME ÖNERİLERİ 100
KAYNAKLAR 101
BÖLÜM BEŞ
FİZİKSEL VE PSİKOMOTOR GELİŞİM
GİRİŞ 106
DOĞUM ÖNCESİ FİZİKSEL GELİŞİM 106
Embriyo Evresi (2–8 hafta) 107
Fetüs Evresi (9. Haftadan doğuma kadar) 108
BEBEKLİK DÖNEMİ FİZİKSEL GELİŞİM (0–2 YAŞ) 109
Bedensel Gelişim 110
Psikomotor Gelişim 112
İLK ÇOCUKLUK DÖNEMİNDE FİZİKSEL GELİŞİM (2–6 YAŞ) 114
Bedensel Gelişim 114
Psikomotor Gelişim 115
SON ÇOCUKLUK DÖNEMİNDE FİZİKSEL GELİŞİM (6–12 YAŞ) 116
Bedensel Gelişim 116
Psikomotor Gelişim 116
ERGENLİK DÖNEMİNDE FİZİKSEL GELİŞİM (12–18 YAŞ) 117
Bedensel Gelişim 118
Psikomotor Gelişim 118
Ergenlikte cinsel olgunlaşma 119
ÖZET 120
OKUMA VE İZLEME ÖNERİLERİ 120
KAYNAKLAR 121
BÖLÜM ALTI
BİLİŞSEL GELİŞİM
GİRİŞ 126
PİAGET’İN BİLİŞSEL GELİŞİM KURAMI 127
BİLİŞSEL SÜREÇLER 130
Şema 130
Bilişsel Örgütleme (Bilişsel Organizasyon) 132
Bilişsel Uyum Sağlama (Adaptasyon) 132
Özümleme (Asimilasyon) 133
Uyma (Akomodasyon) 133
Bilişsel Dengeleme 134
BİLİŞSEL GELİŞİMİN AŞAMALARI 135
Duyusal–motor dönemi 136
Nesne Sürekliliği 136
Duyusal–Motor Döneminin Alt Aşamaları 137
İşlem öncesi dönem 140
Sembolik İşlemler Dönemi 141
Sezgisel Dönem 143
Somut İşlemler Dönemi 147
Soyut İşlemler Dönemi 149
EĞİTİM SÜRECİNDE PİAGET’İN BİLİŞSEL GELİŞİM AŞAMALARININ KULLANILMASI 150
ÖZET 151
OKUMA VE İZLEME ÖNERİLERİ 152
KAYNAKÇA 153
BÖLÜM YEDI
DİL GELİŞİMİ
GİRİŞ 156
DİL GELİŞİMİNİN TANITIMI, KAPSAMI VE ÖNEMİ 156
DİL GELİŞİMİNDE TEMEL KAVRAMLAR VE DİL KURAL SİSTEMİ 157
Temel Kavramlar 157
Dil Kural Sistemleri 158
GELİŞİM PSİKOLOJİSİNDE BİLİŞSEL, DUYGUSAL VE SOSYAL ALANLARIN DİL İLE ETKİLEŞİMİ 159
Bilişsel Alan ve Dil Gelişimi 159
Duygusal Alan ve Dil Gelişimi 160
Sosyal Alan ve Dil Gelişimi 161
DİL GELİŞİMİNE YÖNELİK KURAMSAL YAKLAŞIMLAR 162
Davranışçı Paradigma: Skinner’ın Sözel Davranış Kuramı 162
Doğuştancı Kuramlar: Chomsky’nin Evrensel Dilbilgisi Hipotezi 164
Etkileşimci Yaklaşımlar: Vygotsky’nin Sosyo–Kültürel Kuramı 165
Bilişsel Perspektifler: Piaget’in Bilişsel Gelişim Kuramı 166
DİL GELİŞİMİNİN DÖNÜM NOKTALARI VE EVRELERİ 167
Ön–Dilsel İletişim: Sözel Olmayan Temeller 167
Dil Gelişiminin İkinci Evresi: Kelime Patlaması Dönemi 168
Gramer ve Söz–dizimsel Gelişim: Sözdizimi ve Anlam Yapılandırması 169
DİL EDİNİMİNİ HAREKETE GEÇİREN MEKANİZMALAR 170
İçgüdüsel Dil Kapasitesi: Kritik ve Hassas Dönemler 170
Dil Gelişiminin Sinirsel İlişkilendirmeleri 171
Sosyal Etkileşim: Bakıcı–Çocuk Diyalogları, Ortak Dikkat ve
Sıra Sıra Konuşma 172
DİL GELİŞİMİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE ÖLÇÜMÜ 173
EĞİTİMSEL VE KLİNİK ÇIKARIMLAR 174
Dil Zenginleştirme Programları: Erken Dil Becerilerini Teşvik Etme 174
Kapsayıcı Uygulamalar: Çeşitli Dil Öğrencileri İçin Destek Uyarlamaları 174
GELECEK YÖNELİMLER VE GELİŞEN ARAŞTIRMALAR 175
Nörogörüntüleme Tekniklerindeki İlerlemeler 175
Dijital Çağ ve Dil Gelişimi: Ekranların ve Sanal Etkileşimin Rolü 175
Disiplinlerarası Bakış Açıları: Dilbilim, Psikoloji ve Sinirbiliminin Entegrasyonu 176
ÖZET 176
OKUMA VE İZLEME ÖNERİLERİ 177
KAYNAKÇA 178
BÖLÜM SEKIZ
KİŞİLİK VE MİZAÇ GELİŞİMİ
GİRİŞ 182
KİŞİLİK VE GELİŞİM İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR 182
Kişiliğin Gelişimini Etkileyen Faktörler 183
Kalıtım 184
Çevre 184
Durum 185
MİZAÇ VE MİZAÇ GELİŞİMİ 185
Mizaç Gelişimi 188
BEŞ FAKTÖRLÜ MODEL VE KİŞİLİK GELİŞİMİ 188
KİŞİLİK GELİŞİMİ TEORİLERİ 190
Psikanalitik Teori – Sigmund Freud (1856 – 1939) 191
Freud’un Topografik Modeli 191
Freud’un Yapısal Modeli 192
İd 192
Süperego 193
Savunma Mekanizmaları 194
Freud’un Psikoseksüel Gelişim Evreleri 195
Oral Dönem (Doğum – Kabaca 18 ay) 195
Anal Dönem (Kabaca 18 ay – 3 yaş) 197
Fallik Dönem (3–5 yaş) 198
Gizil (Latent) Dönem (Kabaca 5 yaşından ergenliğe kadar) 199
Genital Evre (Ergenlik döneminde başlar ve bireyin yaşamı
boyunca devam eder) 200
Psikososyal Gelişim Teorisi – Erik H. Erikson (1902 – 1994) 200
Kişilik Gelişiminin Psikososyal Aşamaları 201
Bağlanma Teorisi: Etolojik Bakış Açısı John Bowlby 208
Garip Durum Deneyi (Yabancı Ortam Deneyi) 210
Güvenli Bağlanma 211
Güvensiz Kaygılı/Kararsız Bağlanma 211
Güvensiz–Kaçınan Bağlanma 212
Güvensiz Dağınık Bağlanma 212
James Marcia’nın Ergenlikte Kimlik Statüleri Yaklaşımı 212
ÖZET 214
OKUMA, İZLEME ÖNERİLERİ 215
KAYNAKLAR 216
BÖLÜM DOKUZ
AHLAK GELİŞİMİ
GİRİŞ 220
AHLAK GELİŞİMİ ARAŞTIRMALARININ KISA GEÇMİŞİ 221
AHLAK GELİŞİM KURAMLARI 222
Psikanalitik Kuram 222
Davranışçılık ve Sosyal Öğrenme Kuramı 224
Bilişsel Ahlak Gelişim Kuramları 225
Piaget’in Ahlak Gelişimi Kuramı 226
Kuramın Değerlendirilmesi 231
Kohlberg’in Ahlak Gelişimi Kuramı 232
Kuramın Değerlendirilmesi 238
Kohlberg Sonrası Kuramlar 240
Gilligan’ın Bakım Ahlakı Kuramı 240
Kuramın Değerlendirilmesi 243
Turiel’in Toplumsal Alan Kuramı (Social Domain Theory) 243
Kuramın Değerlendirilmesi 246
Yeni Kohlbergciler ve Rest’in Etiksel Karar Verme Modeli 246
Modelin Değerlendirilmesi 247
ÖZET 247
OKUMA VE İZLEME ÖNERİLERİ 250
KAYNAKÇA 250
BÖLÜM ON
TOPLUMSAL GELİŞİM
GİRİŞ 256
EKOLOJİK SİSTEMLER TEORİSİ (EKOLOJİK MODEL)– Urie Bronfenbrenner (1917–2005) 257
BEBEKLİK DÖNEMİNDE TOPLUMSAL GELİŞİM 258
Bebeklikte Bağlanma ve Toplumsal Gelişim 259
Bebeğin Mizacı ve Toplumsal Gelişim 261
Bebeklik Döneminde Kültür ve Toplumsal Gelişim 261
Bebeklikte Teknoloji Kullanımı ve Toplumsal Gelişim 262
ÇOCUKLUK DÖNEMİNDE TOPLUMSAL GELİŞİM 262
İlk Çocukluk Döneminde Toplumsal Gelişim 263
Orta ve İleri Çocukluk Döneminde Toplumsal Gelişim 263
Çocukluk Döneminde Arkadaşlık İlişkileri 265
Çocukluk Döneminde Teknoloji Kullanımı 265
ERGENLİK DÖNEMİNDE TOPLUMSAL GELİŞİM 267
Ergenlik Döneminde Aileyle İlişkiler 268
Ergenlik Döneminde Arkadaşlık İlişkileri 269
Ergenlik Döneminde Romantik İlişkiler 270
Ergenlik Döneminde Okul Yaşantısı 271
Ergenlik Döneminde Teknoloji Kullanımı 271
ÖZET 273
OKUMA VE İZLEME ÖNERİLERİ 274
KAYNAKLAR 274
BÖLÜM BIR 277
YAZARLAR HAKKINDA 277 |