İÇİNDEKİLER
Önsöz 7 Kısaltmalar 25 Birinci Bölüm MUHASEBENİN TANIMI VE İŞLEM SÜREÇLERİ 1.1. İŞLETME KAVRAMI 27 1.1.1. İşletmenin Tanımı 27 1.1.2. İşletme Yönetimi 28 1.1.3. İşletmelerin Amaçları 28 1.1.4. İşletmelerin Sınıflandırılması 29 1.1.4.1. Özel İşletmeler 29 1.1.4.1.1. Adi Şirketler 29 1.1.4.1.2. Ticaret Şirketleri 30 1.1.4.2. Kamu İşletmeleri 30 1.2. MUHASEBE KAVRAMI 30 1.2.1. Muhasebenin Tanımı 30 1.2.2. Muhasebenin Fonksiyonları 31 1.2.2.1. Kaydetme Fonksiyonu 32 1.2.2.2. Sınıflandırma ve Özetleme Fonksiyonu 32 1.2.2.3. Raporlama Fonksiyonu 33 1.2.2.4. Analiz ve Yorumlama Fonksiyonu 34 1.2.3. Muhasebede Bilgi Kullanıcıları 34 1.2.3.1. İç Bilgi Kullanıcıları 36 1.2.3.1.1. Ortaklar 36 1.2.3.1.2. Yöneticiler 36 1.2.3.1.3. Çalışanlar 37 1.2.3.2. Dış Bilgi Kullanıcıları 37 1.2.3.2.1. Devlet 37 1.2.3.2.2. Kredi Kurumları 37 1.2.3.2.3. Alıcılar 38 1.2.3.2.4. Satıcılar 38 1.2.3.2.5. Rakip İşletmeler 38 1.2.3.2.6. Yatırımcılar 38 1.2.3.2.7. Araştırmacılar 38 1.2.3.2.8. Tüketiciler 39 1.2.3.2.9. Toplum 39 1.3. MUHASEBEDE İŞLEM SÜRECİ 39 1.3.1. Dönem Başı İşlemleri 39 1.3.1.1. Kuruluş Bilançosu 39 1.3.1.2. Açılış Kaydı 39 1.3.2. Dönem İçi İşlemlerin Kayıtları 40 1.3.2.1. Günlük İşlemler 40 1.3.2.2. Aylık İşlemler 40 1.3.2.3. Üç Aylık İşlemler 40 1.3.3. Dönem Sonu İşlemleri 40 1.3.3.1. Genel Geçici Mizanın Düzenlenmesi 40 1.3.3.2. Envanter ve Envanter Kayıtları 41 1.3.3.3. Kesin Mizanın Düzenlenmesi 41 1.3.3.4. Finansal Tabloların Hazırlanması 41 1.3.3.5. Kapanış Kaydı 41 İkinci Bölüm MUHASEBEDE DÖNEM SONU İŞLEMLERİ 2.1. GENEL AÇIKLAMA 43 2.2. DÖNEM SONU İŞLEMLERİNİN YAPILMASININ GEREKLİLİĞİ 43 2.2.1. Muhasebe Tekniği Açısından 43 2.2.2. Vergi Kanunları Açısından 43 2.2.3. İşletme Yönetimi ve Ortaklar Açısından 43 2.2.4. Ülke Ekonomisi Açısından 44 2.3. DÖNEM SONU İŞLEMLERİNİN AŞAMALARI 44 2.4. DÖNEM SONU İŞLEMLERİNİN SÜRECİ 45 Üçüncü Bölüm ENVANTER VE DEĞERLEME 3.1. ENVANTER İŞLEMLERİ 47 3.1.1. Envanterin Tanımı 47 3.1.1.1. Vergi Usul Kanunu’nda Envanter 47 3.1.1.1. Türk Ticaret Kanunu’nda Envanter 48 3.1.2. Envanter Zamanı 48 3.1.3. Envanter İşlemlerinin Yararları 49 3.1.4. Envanter İşlemlerinin Amaçları 50 3.1.5. Envanter Çeşitleri 50 3.1.5.1. Yapılış Zamanına Göre Envanter Çeşitleri 50 3.1.5.1.1. Kuruluş Envanteri 50 3.1.5.1.2. Dönem Sonu Envanteri 51 3.1.5.1.3. Tasfiye Envanteri 51 3.1.5.1.4. Devir Envanteri 51 3.1.5.2. Yapılış Şekline Göre Envanter Çeşitleri 51 3.1.5.2.1. Muhasebe Dışı Envanter 52 3.1.5.2.1.1. Bilanço Hesapları ile İlgili Envanter İşlemleri 52 3.1.5.2.1.2. Maliyet Hesapları ile İlgili Envanter İşlemleri 53 3.1.5.2.1.3. Gelir Tablosu Hesapları ile İlgili Envanter İşlemleri 53 3.1.5.2.2. Muhasebe İçi Envanter 53 3.1.6. Envanter Defteri ve Listeleri 54 3.2. DEĞERLEME İŞLEMLERİ 56 3.2.1. Değerlemenin Tanımı 56 3.2.2. Türk Ticaret Kanunu’nda Değerleme 56 3.2.3. Sermaye Piyasası Mevzuatında Değerleme 57 3.2.4. Türkiye Muhasebe Standartları’nda Değerleme 58 3.2.4.1. Tarihi Maliyet 59 3.2.4.2. Cari Maliyet 60 3.2.4.3. Gerçekleşebilir Değer (Ödeme Değeri) 60 3.2.4.4. Bugünkü Değer 60 3.2.5. Vergi Usul Kanunu’nda Değerleme 60 3.2.5.1. Genel Açıklama 60 3.2.5.2. Değerleme Kuralları 60 3.2.5.2.1. Değerleme Günü 61 3.2.5.2.2. Değerlemenin Teklik İlkesi 61 3.2.5.2.3. Değerlemede Tek Ölçek Kullanma İlkesi 61 3.2.5.2.4. Gerçekleşmeyen Kâr ve Zararlar 62 3.2.5.3. Değerleme Ölçüleri 62 3.2.5.3.1. Maliyet Bedeli 62 3.2.5.3.2. Borsa Rayici 63 3.2.5.3.3. Tasarruf Değeri 64 3.2.5.3.4. Mukayyet Değer (Kayıtlı Değer) 65 3.2.5.3.5. İtibari Değer (Nominal Değer) 65 3.2.5.3.6. Vergi Değeri 66 3.2.5.3.7. Rayiç Bedel 66 3.2.5.3.8. Emsal Bedeli 66 3.2.5.4. Değerlemenin Fonksiyonları 68 3.2.5.5. Tahakkuk Esası ve Dönemsellik İlkesi 68 Dördüncü Bölüm HAZIR DEĞERLER 4.1. GENEL AÇIKLAMA 69 4.2. KASA HESABI 69 4.2.1. Genel Açıklama 69 4.2.2. Değerlemesi ve Envanteri 69 4.2.3. Kasa Sayım Noksanlıkları 70 4.2.4. Kasa Sayım Fazlalıkları 71 4.3. ALINAN ÇEKLER HESABI 71 4.3.1. Genel Açıklama 71 4.3.2. Değerlemesi ve Envanteri 71 4.4. BANKALAR HESABI 72 4.4.1. Genel Açıklama 72 4.4.2. Değerlemesi ve Envanteri 72 4.5. YABANCI PARALARIN DEĞERLEMESİ 73 4.5.1. Yabancı Paraların Değerleme Ölçüsü 73 4.5.2. Geçici Vergi Döneminde Kullanılacak Kurlar 75 4.5.3. Bankalar Tarafından Kullanılacak Kurlar 75 4.6. VERİLEN ÇEKLER VE ÖDEME EMİRLERİ HESABI 75 4.6.1. Genel Açıklama 75 4.6.2. Değerlemesi ve Envanteri 75 4.7. DİĞER HAZIR DEĞERLER HESABI 76 4.7.1. Genel Açıklama 76 4.7.2. Değerlemesi ve Envanteri 76 4.7.3. Kredi Kartı İşlemlerinin Muhasebeleştirilmesi 76 4.7.3.1. Banka Tarafından Komisyon Kesilmemesi Durumu 77 4.7.3.2. Banka Tarafından Komisyon Kesilmesi Durumu 77 Beşinci Bölüm MENKUL KIYMETLER 5.1. GENEL AÇIKLAMA 79 5.2. MENKUL KIYMETLERİN TANIMI 79 5.3. MENKUL KIYMETLERİN DEĞERLEME ESASLARI 80 5.4. MENKUL KIYMETLERİN DEĞERLEMESİNDE KULLANILAN ÖLÇÜLER 80 5.4.1. Alış Bedeli Ölçüsü 80 5.4.2. Borsa Rayici Ölçüsü 81 5.4.3. Kıst Getiri Ölçüsü 81 5.5. HİSSE SENETLERİ HESABI 82 5.5.1. Genel Açıklama 82 5.5.2. Değerlemesi ve Envanteri 82 5.6. ÖZEL KESİM TAHVİL, SENET VE BONOLARI HESABI 84 5.6.1. Genel Açıklama 84 5.6.2. Değerlemesi ve Envanteri 85 5.7. KAMU KESİMİ TAHVİL, SENET VE BONOLARI HESABI 86 5.7.1. Genel Açıklama 86 5.7.2. Değerlemesi ve Envanteri 86 5.8. DİĞER MENKUL KIYMETLER HESABI 87 5.8.1. Genel Açıklama 87 5.8.2. Yatırım Fonu Katılma Belgeleri 87 5.8.2.1. Tanımı 87 5.8.2.2. Değerlemesi ve Envanteri 87 5.8.3. Kâr-Zarar Ortaklığı Belgeleri 88 5.8.3.1. Tanımı 88 5.8.3.2. Değerleme ve Envanteri 90 5.8.4. Finansman Bonoları 90 5.8.4.1. Tanımı 90 5.8.4.2. Envanter ve Değerlemesi 91 5.8.5. Banka Bonoları ve Banka Garantili Bonolar 92 5.8.5.1. Tanımı 92 5.8.5.2. Envanter ve Değerlemesi 92 5.8.6. Varlığa Dayalı Menkul Kıymetler 93 5.8.6.1. Tanımı 93 5.8.6.2. Envanter ve Değerlemesi 95 5.8.7. Gelir Ortaklığı Senetleri 95 5.8.7.1. Tanımı 95 5.8.7.2. Envanter ve Değerlemesi 96 5.9. MENKUL KIYMETLER DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI 96 Altıncı Bölüm ALACAKLAR VE BORÇLAR 6.1. TİCARİ ALACAKLAR 97 6.2. ALICILAR HESABI 97 6.2.1. Genel Açıklama 97 6.2.2. Değerlemesi ve Envanteri 97 6.3. ALACAK SENETLERİ HESABI 98 6.3.1. Genel Açıklama 98 6.3.2. Değerlemesi ve Envanteri 99 6.4. ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR 100 6.4.1. Genel Açıklama 100 6.4.2. Şüpheli Alacakların Tanımı 100 6.4.3. Şüpheli Alacak Karşılığı Ayırabilecek Olanlar 101 6.4.4. Şüpheli Alacak Karşılığı Ayıramayacak Olanlar 101 6.4.5. Şüpheli Alacak Karşılığı Ayırabilmenin Koşulları 101 6.4.6. Karşılık Ayrılan Şüpheli Alacağın Tahsil Edilmesi veya Tahsilin İmkansız Hale Gelmesi 104 6.4.7. Bilanço Esasında Defter Tutma 104 6.4.7. Şüpheli Alacaklar ile İlgili Özellikli Durumlar 105 6.4.7.1. Karşılığın Ayrılma Zamanı 105 6.4.7.2. Karşılığın Hangi Alacağa Ait Olduğunun Belirtilmesi 106 6.4.7.3. Dolaylı Vergilerden Doğan Alacaklar İçin Karşılık Ayrılması 106 6.4.7.4. Verilen Avanslardan Karşılık Ayrılması 107 6.4.7.5. İştiraklerden Olan Alacaklara Karşılık Ayrılması 108 6.4.7.6. Kamu İdarelerinden Olan Alacaklara Karşılık Ayrılması 108 6.4.7.7. İflas Halinde Şüpheli Alacaklar Karşılığı 108 6.4.7.8. Aciz Vesikasına Bağlanan Alacaklarda Karşılık Ayrılması 109 6.4.7.9. Konkordato Halinde Şüpheli Alacaklar Karşılığı 109 6.4.7.10. Yurtdışı Alacaklarda Şüpheli Alacak Karşılığı 109 6.4.7.11. Adi Ortaklıktan Olan Alacaklarda Şüpheli Alacak Karşılığı 110 6.4.7.12. İflas Ertelemesi Durumunda Şüpheli Alacak Karşılığı 110 6.4.8. Şüpheli Ticari Alacakların Muhasebeleştirilmesi 111 6.4.8.1. Alacağın Şüpheli Hale Gelmesi 111 6.4.8.2. Şüpheli Alacağa Karşılık Ayrılması 111 6.4.8.3. Karşılık Ayrılan Alacaktan Tahsilat Yapılması 112 6.4.8.4. Karşılık Ayrılan Alacağın Tahsilinin İmkansız Hale Gelmesi 113 6.5. DEĞERSİZ TİCARİ ALACAKLAR 113 6.5.1. Genel Açıklama 113 6.5.2. Değersiz Alacakların Tanımı 113 6.5.3. Değersiz Alacak Uygulamasından Yararlanabilecek Olanlar 114 6.5.4. Değersiz Alacak Uygulamasının Genel Koşulları 114 6.5.5. Gider Yazılan Değersiz Alacağın Tahsil Edilmesi 117 6.5.6. Değersiz Alacaklar ile İlgili Özellikli Durumlar 117 6.5.6.1. Alacağın Gider Yazılma Zamanı 117 6.5.6.2. Dolaylı Vergilerden Doğan Alacakların Gider Yazılması 118 6.5.6.3. Borçlunun İflası Halinde Alacağın Gider Yazılması 118 6.5.6.4. Aciz Vesikasına Bağlanan Alacağın Gider Yazılması 119 6.5.6.5. Kokordato Durumunda Alacağın Gider Yazılması 120 6.5.7. Değersiz Alacakların Muhasebeleştirilmesi 121 6.5.7.1. Alacağın Değersiz Hale Gelmesi 121 6.5.7.2. Karşılık Ayrılan Alacağın Değersiz Hale Gelmesi 121 6.5.7.3. Değersiz Alacaktan Tahsilat Yapılması 121 6.6. VAZGEÇİLEN TİCARİ ALACAKLAR 122 6.6.1. Genel Açıklama 122 6.6.2. Vazgeçilen Alacakların Tanımı 123 6.6.3. Vazgeçilen Alacakların Doğuş Nedenleri 123 6.6.3.1. Konkordatoya Gidilmesi 123 6.6.3.2. Sulh Yoluyla Alacaktan Vazgeçilmesi 125 6.6.3.3. İşin Terk Edilmesi, Tasfiyesi, Devri veya Ölüm Durumunda Alacaktan Vazgeçilmesi 128 6.6.4. Zarar Mahsubunun Yapılması 128 6.6.5. Vazgeçilen Alacakların Muhasebeleştirilmesi 129 6.6.5.1. Alacaktan Vazgeçilmesi 129 6.6.5.2. Karşılık Hesabının Kapatılması 130 6.6.5.3. Hesaplar Arası Virman 130 6.6.5.4. Karşılık Hesabının Kapatılması 130 6.7. DİĞER ALACAKLARIN DEĞERLEMESİ 131 6.7.1. Vadeli Mevduatların Değerlemesi 131 6.7.2. Avansların Değerlemesi 131 6.7.3. Depozitoların Değerlemesi 132 6.7.4. Teminatların Değerlemesi 132 6.8. TİCARİ BORÇLAR 132 6.9. SATICILAR HESABI 133 6.9.1. Genel Açıklama 133 6.9.2. Değerlemesi ve Envanteri 133 6.10. BORÇ SENETLERİ HESABI 134 6.10.1. Genel Açıklama 134 6.10.2. Değerlemesi ve Envanteri 134 6.11. ALACAK VE BORÇ SENETLERİNİN REESKONTU 135 6.11.1. Genel Açıklama 135 6.11.2. Reeskontun Tanımı 135 6.11.3. Reeskont Uygulamasının Koşulları 137 6.11.3.1. Alacak ya da Borç Senede Bağlı Olmalıdır 137 6.11.3.2. Senet Bir Vade İçermelidir 137 6.11.3.3. Değerleme Günü Senet Üzerindeki Vade Gelmemiş Olmalıdır 137 6.11.3.4. Alacak ya da Borç Senedi Kazancın Elde Edilmesine Yönelik Olmalıdır 138 6.11.3.5. Alacak ve Borç Senedi Aktifte Kayıtlı Olmalıdır 138 6.11.4. Reeskont ile İlgili Özellikli Durumlar 138 6.11.4.1. Banka, Banker ve Sigorta Şirketlerinde Reeskont Uygulaması 138 6.11.4.2. Tahsile Verilen Alacak Senetlerinde Reeskont Uygulaması 138 6.11.4.3. Teminata Verilen Alacak Senetlerinde Reeskont Uygulaması 139 6.11.4.4. Döviz Cinsinden Senetlerde Reeskont Uygulaması 139 6.11.4.5. Şüpheli Alacaklarda Reeskont Uygulaması 140 6.11.4.6. Avans Olarak Alınan Senetler 140 6.11.4.7. Senet Bedeline Dahil Olan KDV’nin Durumu 141 6.11.4.8. Geçici Vergi İşlemlerinde Reeskont Uygulaması 142 6.11.4.9. Hatır Senetlerinde Reeskont Uygulaması 142 6.11.4.10. Vadeli Çeklerde Reeskont Uygulaması 142 6.11.4.11. Borçlusu Müflis Olan Alacak Senetlerinin Durumu 145 6.11.4.12. Vade İçermeyen Senetlerin Durumu 145 6.11.4.13. Kısmi Reeskont Uygulaması 145 6.11.4.14. Yıllara Sari İnşaat ve Onarım İşleri ile İlgili Alacak Senetleri 145 6.11.5. Reeskont Tutarının Hesaplanması 146 6.11.6. Reeskont İşlemlerinin Muhasebeleştirilmesi 147 6.11.6.1. Senetlerin Reeskont İşlemlerinin Muhasebeleştirilmesi 147 6.11.6.1.1. Alacak Senetlerinin Reeskont İşlemleri 147 6.11.6.1.2. Borç Senetlerinin Reeskont İşlemleri 148 6.11.6.2. Vadeli Çeklerin Reeskont İşlemlerinin Muhasebeleştirilmesi 149 6.10.6.2.1. Alınan Vadeli Çeklerin Reeskont İşlemleri 149 6.11.6.2.2. Verilen Vadeli Çeklerin Reeskont İşlemleri 151 6.12. MALİ BORÇLAR 152 6.12.1. Banka Kredileri 152 6.12.1.1. Genel Açıklama 152 6.12.1.2. Değerleme ve Envanteri 153 6.12.2. Tahviller 154 6.12.2.1. Genel Açıklama 154 6.12.2.2. Değerleme ve Envanteri 154 6.12.3. Çıkartılmış Bonolar ve Senetler 154 6.12.3.1. Genel Açıklama 154 6.11.3.2. Değerleme ve Envanteri 154 Yedinci Bölüm STOKLAR 7.1. GENEL AÇIKLAMA 155 7.2. STOK KAYIT YÖNTEMLERİ 155 7.2.1. Sürekli Envanter Yöntemi 155 7.2.2. Aralıklı Envanter Yöntemi 156 7.3. STOK DEĞERLEME YÖNTEMLERİ 158 7.3.1. Gerçek Maliyet Yöntemi 158 7.3.2. Ortalama Maliyet Yöntemi 161 7.3.2.1. Basit Ortalama Maliyet Yöntemi 161 7.3.2.2. Ağırlıklı Ortalama Maliyet Yöntemi 162 7.3.2.2.1. Dönem Sonu Ağırlıklı Ortalama Maliyet Yöntemi 162 7.3.2.2.2. Hareketli Ağırlıklı Ortalama Maliyet Yöntemi 163 7.3.3. İlk Giren İlk Çıkar Yöntemi (FIFO) 164 7.3.4. Son Giren İlk Çıkar Yöntemi (LIFO) 166 7.3.5. Yeni Giren İlk Çıkar (NIFO) 168 7.3.6. Perakende Satış Yöntemi 169 7.3.7. Piyasa ve Maliyet Değerinden Küçük Olanı ile Değerleme 171 7.3.8. Emsal Bedel ile Değerleme 172 7.3.9. Temel Stok Değeri ile Değerleme 173 7.3.10. Standart Maliyet Yöntemi 173 7.3.11. Yerine Koyma Değeri ile Değerleme Yöntemi 175 7.4. STOKLARIN DEĞERLEMESİ 176 7.4.1. Genel Açıklama 176 7.4.2. Üretilen Malların Değerlemesi 176 7.4.2.1. Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri 176 7.4.2.2. Direkt İşçilik Giderleri 177 7.4.2.3. Genel Üretim Giderleri 178 7.4.2.4. Genel Yönetim Giderleri 179 7.4.2.5. Ambalaj Giderleri 180 7.4.3. Satın Alınan Malların Değerlemesi 180 7.4.3.1. Yurt İçinde Satın Alınan Mallarda Maliyet Unsurları 180 7.4.3.2. İthal Edilen Mallarda Maliyet Unsurları 181 7.4.4. Diğer Stokların Değerlemesi 182 7.4.4.1. İmalat Artıkları 183 7.4.4.2. Defolu Ürünler 183 7.4.4.3. Kıymeti Düşen Mallar 183 7.4.5. Zirai Mahsullerin ve Hayvanların Değerlemesi 184 7.4.5.1 Zirai Mahsullerin Değerlemesi 184 7.4.5.2. Hayvanların Değerlemesi 185 7.4.6. Kıymeti Düşen Mallarda Değerleme 186 7.4.6.1. Emsal Bedelin Tespit Edilmesi 186 7.4.6.2. Değeri Düşen Mallarda Takdir Komisyonuna Başvurulmaması 186 7.4.6.3. Normal Firelerin Değerlemesi 187 7.4.6.4. İmalat Artıklarında Değerleme 187 7.4.6.5. Çalınan ve Kaybolan Mallarda Değerleme 187 7.4.6.6. Kıymeti Düşen, Çalınan ve Kaybolan Malların Sigortalı Olması Durumu 188 7.4.6.7. Defolu Ürünlerde Değerleme 189 7.4.7. Stokların Değerlemesinde Özellikli Konular 189 7.4.7.1. Kur Farklarının Durumu 189 7.4.7.2. Vade Farklarının Durumu 191 7.4.7.3. Kredi Faizlerinin Durumu 192 7.4.7.4. Manipülasyon Giderlerinin Durumu 193 7.4.7.5. İskontoların Durumu 193 7.4.7.6. Ciro Primlerin Durumu 194 7.4.7.7. Firelerin Durumu 195 7.4.7.8. Zayi Olan Malların Durumu 195 7.4.7.9. Konsinye Malların Durumu 196 7.4.7.10. Stok Sayım Noksanlık ve Fazlalıklarının Durumu 197 Sekizinci Bölüm MALİ DURAN VARLIKLAR 8.1. GENEL AÇIKLAMA 199 8.2. BAĞLI MENKUL KIYMETLER 200 8.2.1. Tanımı 200 8.2.2. Envanter ve Değerlemesi 200 8.3. BAĞLI MENKUL KIYMETLER DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI (-) 200 8.4. İŞTİRAKLER 201 8.4.1. Tanımı 201 8.4.2. Envanter ve Değerlemesi 201 8.5. İŞTİRAKLERE SERMAYE TAAHHÜTLERİ (-) 202 8.6. İŞTİRAKLER SERMAYE PAYLARI DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI (-) 202 8.7. BAĞLI ORTAKLIKLAR 203 8.7.1. Tanımı 203 8.7.2. Envanter ve Değerlemesi 203 8.8. BAĞLI ORTAKLIKLARA SERMAYE TAAHHÜTLERİ (-) 204 8.9. BAĞLI ORTAKLIKLAR SERMAYE PAYLARI DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI (-) 204 Dokuzuncu Bölüm MADDİ VE MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR 9.1. GENEL AÇIKLAMA 205 9.2. MADDİ DURAN VARLIKLAR 205 9.2.1. Genel Açıklama 205 9.2.2. Maddi Duran Varlıkların Envanteri 206 9.2.3. Maddi Duran Varlıklarda Sayım Farkları 207 9.2.4. Maddi Duran Varlıkların Değerlemesi 208 9.3. MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR 209 9.3.1. Genel Açıklama 209 9.3.2. Maddi Olmayan Duran Varlıkların Envanteri 211 9.3.3. Maddi Olmayan Duran Varlıkların Değerlemesi 211 9.4. KURULUŞ VE ÖRGÜTLENME GİDERLERİ 211 9.4.1. Kuruluş ve Örgütlenme Giderlerinin Tanımı 211 9.4.2. Kuruluş ve Örgütlenme Giderlerinin Kapsamı 212 9.4.3. Kuruluş ve Örgütlenme Giderlerinin Aktifleştirilmesi 213 9.4.4. Kuruluş ve Örgütlenme Giderlerinin Değerlemesi 213 9.4.5. Kuruluş ve Örgütlenme Giderleri ile İlgili Özellikli Durumlar 214 9.4.6. Kuruluş ve Örgütlenme Giderlerinin Muhasebeleştirilmesi 214 9.4.6.1. Kuruluş ve Örgütlenme Giderlerinin Dönem Gideri Olarak Kaydedilmesi 214 9.4.6.2. Kuruluş ve Örgütlenme Giderlerinin Aktifleştirilmesi 215 9.5. ÖZEL MALİYET BEDELİ 216 9.5.1. Genel Açıklama 216 9.5.2. Özel Maliyet Bedelinin Tanımı 216 9.5.3. Özel Maliyet Bedeli Koşulları 217 9.5.4. Özel Maliyet Bedelinin Değerlemesi 218 9.5.5. Özel Maliyet Bedeli ile İlgili Özellikli Durumlar 219 9.5.5.1. Kira Süresinin Bir Yıl Olması 219 9.5.5.2. Kira Süresinin Belli Olmaması 220 9.5.5.3. Kira Süresinin Uzun Olması 220 9.5.5.4. Kira Süresinin Sonradan Uzatılması 221 9.5.5.5. Kira Süresi Dolmadan Kiralanan Gayrimenkulün Boşaltılması 221 9.5.5.6. Kiralanan Gayrimenkulün Satın Alınması 221 9.5.5.7. Yap İşlet Devret Modelinde Özel Maliyet Bedelinin İtfası 222 9.5.5.8. İşletme Hesabı Esasına Göre Defter Tutanlarda Maliyet Bedeli Uygulaması 223 9.5.6. Özel Maliyet ile İlgili İktisadi Kıymetin Kiralayana Devri 223 9.5.7. Özel Maliyet Bedellerinde Enflasyon Düzeltmesi 224 9.5.8. Finansal Kiralama İşlemlerinde Özel Maliyet Bedeli 224 9.5.9. Özel Maliyet Bedelinin Muhasebeleştirilmesi 224 9.5.9.1. Özel Maliyet Harcamasının Aktifleştirilmesi 224 9.5.9.2. Özel Maliyet Bedelinin İtfa Edilmesi 226 9.5.9.3. Kira Süresi Dolmadan Gayrimenkulün Boşaltılması 226 Onuncu Bölüm MADDİ DURAN VARLIKLARDA AMORTİSMAN 10.1. AMORTİSMANIN TANIMI 227 10.2. AMORTİSMANIN KONUSU 227 10.3. AMORTİSMAN AYIRMAK İÇİN GEREKLİ KOŞULLAR 228 10.3.1. İktisadi Kıymetin İşletmede Bir Yıldan Fazla Kullanılması 228 10.3.2. İktisadi Kıymetin Yıpranmaya, Aşınmaya veya Kıymetten Düşmeye Maruz Bulunması 228 10.3.3. İktisadi Kıymetin Envantere Dahil Olması ve İşletmede Kullanılması 229 10.3.4. İktisadi Kıymetin Değerinin Belli Bir Tutarı Aşması 230 10.4. AMORTİSMAN HESAPLAMA YÖNTEMLERİ 230 10.4.1. Normal Amortisman Yöntemi 230 10.4.2. Azalan Bakiyeler Yöntemi 231 10.4.3. Madenlerde Amortisman 232 10.4.4. Fevkalade Amortisman 232 10.5. AMORTİSMAN YÖNTEMLERİNİN DEĞİŞTİRİLMESİ 233 10.6. AMORTİSMAN ORANLARI 234 10.6.1. 01.01.2004 Tarihinden Önce Aktife Giren İktisadi Kıymetler İçin Amortisman Uygulaması 235 10.6.2. 31.12.2003 Tarihinden Sonra Aktife Giren Amortismana Tabi İktisadi Kıymetler İçin Belirlenen Amortisman Oranları 235 10.6.3. Birden Fazla Sektörel Sınıflamada Yer Alan İktisadi Kıymetler 236 10.6.4. Faydalı Ömürleri 365 Sıra No’lu VUK Genel Tebliği ile Değiştirilen İktisadi Kıymetler 236 10.7. KIST AMORTİSMAN UYGULAMASI 236 10.8. AMORTİSMANA TABİ İKTİSADİ KIYMETİN SATILMASI 237 10.9. AMORTİSMAN İLE İLGİLİ ÖZELLİKLİ KONULAR 238 10.9.1. Fiilen Kullanılmayan İktisadi Kıymetler 238 10.9.2. Kullanılmış İktisadi Kıymetlerin Satın Alınması 238 10.9.3. Kiralanan İktisadi Kıymetler 238 10.9.4. Hesap Dönemi Değişikliklerinde Amortisman Uygulaması 238 10.9.5. Mülkiyeti Muhafaza Suretiyle Yapılan Satışlarda Amortisman 238 10.9.6. İktisadi Kıymetin Maliyetinin Birkaç Aşamada Tamamlanması 239 10.9.7. Sanat Eseri Niteliğindeki Kıymetlerde Amortisman 239 10.9.8. Binalara Ait Arsalarda Amortisman 239 10.9.9. İktisadi Kıymet Alımı İçin Ödenen Faiz ve Kur Farkları 240 10.9.10. Amortismanın İlgili Olduğu Yılda Ayrılmaması 240 10.9.11. Bilgisayar Programlarında Amortisman 240 10.9.12. İktisadi veya Teknik Açıdan Bütünlük Oluşturan Sabit Kıymetler 240 10.9.13. Reklam Panolarında Amortisman 241 10.9.14. Tasfiye, Devir ve Nevi Değişikliği Hallerinde Amortisman Uygulaması 241 10.9.15. Adi Ortaklıklarda Ortak Değişikliği Durumunda Amortisman Uygulaması 241 10.9.16. Ferdi İşletme Sahibinin Ölümü veya Şahıs Şirketlerinde Ortaklardan Birinin Ölümü Halinde Amortisman Hesaplaması 241 10.9.17. Yapılmakta Olan Yatırımlar 242 10.9.18. Değer Artıran ve İktisadi Ömrü Uzatan Giderler 242 10.9.19. Gayrimenkulün Değerini Artırmak veya Genişletmek Amacıyla Yapılan Giderlerin Amortismanı 242 10.9.20. Devlete Bırakılacak İktisadi Kıymetlerde Amortisman 243 10.9.21. Amortismana Tabi İktisadi Kıymetlerin Sigorta Tazminatı 243 10.10. AMORTİSMANLARIN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ 243 10.12. MADDİ DURAN VARLIKLARDA YENİLEME FONU 244 10.12.1. Genel Açıklama 244 10.12.2. Yenileme Fonunun Tanımı 245 10.12.3. Yenileme Fonunun Yasal Dayanakları 245 10.12.4. Yenileme Fonu Ayırmanın Şartları 247 10.12.4.1. Bilanço Esasına Göre Defter Tutulması 247 10.12.4.2. İktisadi Kıymetin Yenilenmesinin Zorunlu Bulunması 247 10.12.4.3. Satın Alınacak İktisadi Kıymetin Aynı Türden Olması 248 10.12.5. Yenileme Fonunun Kullanılma Süresi 248 10.12.6. Yenileme Fonu ve Amortisman 249 10.12.7. Yenileme Fonu ile İlgili Özellikli Durumlar 250 10.12.7.1. Yenileme Fonu Ayrılabilecek Amortismana Tabi İktisadi Kıymetler 250 10.12.7.2. Yenileme Fonunun Birden Fazla İktisadi Kıymet İçin Ayrılmış Olması 250 10.12.7.3. Aynı Yıl İçinde İktisadi Kıymet Satın Alınması Durumunda Yenileme Fonu 250 10.12.7.4. Satışların Yabancı Para ile Yapılması Durumunda Yenileme Fonu 251 10.12.7.5. Satış Bedelinin Eksik Beyan Edilmesinin Tespiti Durumunda Yenileme Fonu 252 10.12.7.6. İşin Terk Edilmesi, Devri veya İşletmenin Tasfiyesi Halinde Yenileme Fonu 252 10.12.7.7. Mücbir Sebepler Durumunda Yenileme Fonu 252 10.12.8. Yenileme Fonunun Muhasebeleştirilmesi 252 10.12.8.1. Mevcut Sabit Kıymetin Satılması ve Yenileme Fonu Ayrılması 252 10.12.8.2. Yeni Sabit Kıymet Satın Alınması ve Amortisman Ayrılması 253 10.12.8.3. Yeni Sabit Kıymet Satın Alınmaması 254 10.12.9. Örnek Uygulama 254 Onbirinci Bölüm GELİR TABLOSU HESAPLARI 11.1. GENEL AÇIKLAMA 257 11.2. GELİR HESAPLARI 258 11.2.1. Genel Açıklama 258 11.2.2. Gelirlerin Dönem Bakımından Kontrolü 260 11.2.3. Gelecek Dönem Gelirleri Hesabında Bulunan Dönem Gelirleri 261 11.2.4. Gerçekleşmiş Fakat Tahsil Edilmemiş Dönem Gelirleri 262 11.3. GİDER HESAPLARI 262 11.3.1. Genel Açıklama 262 11.3.2. Giderlerin Dönem Bakımından Kontrolü 264 11.3.3. Gelecek Aylara Ait Giderler Hesabında Bulunan Dönem Giderleri 265 11.3.4. Gerçekleşmiş Fakat Ödenmemiş Dönem Giderleri 265 11.4. KÂR VE ZARAR HESAPLARI 266 11.4.1. Dönem Kârı veya Zararı 266 11.4.2. Dönem Kârı Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülük Karşılıkları 267 Onikinci Bölüm DÖNEM SONUNDA HESAPLARIN KAPATILMASI 12.1. GİDERLERİN SONUÇ HESAPLARINA AKTARILMASI 269 12.2. YANSITMA HESAPLARININ KAPATILMASI 269 12.3. GELİR HESAPLARININ KAPATILMASI 270 12.4. GİDER HESAPLARININ KAPATILMASI 271 12.5. DÖNEM NET KÂRI VEYA ZARARI 271 12.6. BİLANÇO HESAPLARININ KAPATILMASI 274 Onüçüncü Bölüm ÖRNEK UYGULAMA 13.1. VERİLER 275 13.2. MUHASEBE DIŞI ENVANTER VE DEĞERLEME BİLGİLERİ 275 13.3. MUHASEBE DIŞI ENVANTER VE DEĞERLEME BİLGİLERİNİN MUHASEBE KAYITLARI 276 13.4. MALİYET HESAPLARININ SONUÇ HESAPLARINA KAYDEDİLMESİ 279 13.5. GELİR VE GİDER HESAPLARININ KAPATILMASI 280 13.6. YANSITMA HESAPLARININ KAPATILMASI 280 13.7. VERGİ KARŞILIĞININ AYRILMASI 281 13.8. İŞLETMENİN KESİN MİZANI 281 13.9. İŞLETMENİN FİNANSAL TABLOLARININ DÜZENLENMESİ 283 13.10. HESAPLARIN KAPATILMASI 286 Kaynakça 287 Kavram Dizini 295 |