|
İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 5
Kısaltmalar 23
Birinci Bölüm
GENEL ESASLAR VE CEZA KANUNUNUN
UYGULAMA ALANI
§1. GİRİŞ 25
I. Ceza Hukukunda Görev 25
II. Ceza Hukukunda Amaç 27
III. Ceza Hukukunun Hukuk Düzeni İçindeki Yeri 27
IV. Ceza Hukukunun Alt Disiplinleri 28
V. Ceza Hukukunun Diğer Bilim Dallarıyla İlişkisi 29
A. Anayasa Hukuku 29
B. İdare Hukuku 30
C. Devletler Hukuku 31
D. Medeni Hukuk 31
E. Kriminoloji ve Diğer Yakın Disiplinler 32
§2. CEZA HUKUKUNUN KAYNAKLARI VE YORUM 33
I. Ceza Hukukunun Kaynakları 33
A. Doğrudan Kaynaklar 33
1. Anayasa 33
2. Uluslararası Sözleşmeler 33
3. Kanun 34
a. Türk Ceza Kanunu 34
b. Diğer Kanunlar 35
c. Genel Kanun–Özel Kanun İlişkisi 36
B. Dolayısıyla Kaynaklar 37
II. Yorum 37
A. Genel Olarak 37
B. Yorum Araçları 38
C. Yorum Çeşitleri 39
1. Yapan Organa Göre Yorum çeşitleri 39
2. Niteliğine Göre Yorum Çeşitleri 40
§3. SUÇ–KABAHAT AYRIMI 40
I. Genel Olarak 40
II. Suç İle Kabahat Arasındaki Farklar 41
§4. KANUNİLİK İLKESİ 42
I. Genel Olarak 42
II. Kanunilik İlkesinin Anlamı ve Kapsamı 43
III. Kanunilik İlkesinin Sonuçları 45
A. Örf ve Âdet Hukukuyla Ceza Uygulama Yasağı 45
B. Belirlilik İlkesi 46
C. Kıyas Yasağı 47
D. Geriye Yürüme Yasağı 49
§5. TÜRK CEZA KANUNUNUN UYGULAMA ALANI 49
I. Zaman Bakımından Uygulama Alanı 49
A. Genel Olarak 49
B. Geriye Yürüme Yasağı 50
C. Lehe Kanunun Geriye Yürümesi 52
D. Lehe Kanunun Belirlenmesi 54
E. Süreli veya Geçici Kanunlarda Zaman Bakımından Uygulama 56
F. Suçun İşlendiği Zaman 56
II. Yer Bakımından Uygulama Alanı 59
A. Genel Olarak 59
B. Mülkilik İlkesi 60
1. Ülke Kavramı 60
2. Suçun İşlendiği Yerin Belirlenmesi 62
a. Genel Olarak 62
b. Suçun İşlendiği Yer 62
c. İnternet Suçlarında Suçun İşlendiği Yer 66
3. Türkiye’de Yeniden Yargılama Yapılması 67
C. Şahsilik İlkesi 68
1. Genel Olarak 68
2. Faile Göre Şahsilik İlkesi 68
a. Görev Suçları 68
b. Vatandaş Tarafından İşlenen Suçlar 69
3. Mağdura Göre Şahsilik İlkesi 71
D. Koruma (Gerçeklik) İlkesi 72
1. TCK m. 12/1 Kapsamında Devleti Koruma İlkesi 72
2. 13/1–b Kapsamında Devleti Koruma İlkesi 74
E. İkame Yargı İlkesi 75
F. Evrensellik İlkesi 76
G. Mahsup 77
H. Yabancı Ülkede Verilmiş Mahkumiyete Bağlı Hak Yoksunlukları 79
I. Yabancı Ülke Kanununun Göz Önünde Bulundurulması 80
III. Kişi Bakımından Uygulama Alanı 81
A. Genel Olarak 81
B. Cumhurbaşkanı 82
C. Cumhurbaşkanı Yardımcıları ve Bakanlar 83
D. Milletvekilleri 85
1. Genel Olarak 85
2. Yasama Sorumsuzluğu 85
3. Yasama Dokunulmazlığı 86
E. Diplomasi Temsilcileri 87
F. Asker Kişiler 90
§6. GERİ VERME 91
I. Genel Olarak 91
II. Şartları 92
A. Fiile İlişkin Şartlar 92
B. Faile İlişkin Şartlar 95
III. Geri Verme Usulü 96
IV. Geri Vermede Özellik Kuralı 98
İkinci Bölüm
SUÇTA SORUMLULUĞUN ESASLARI
§7. SUÇ 101
I. Tanım 101
II. Haksızlık Oluşturan Bir Fiil Olarak Suçun Hukuka Aykırılık ve Kusurla İlişkisi 102
III. Fiilin Sosyal Uygunluğu 103
IV. Suçun Unsurları 103
A. Tipiklik 103
B. Hukuka Aykırılık 106
V. Cezalandırılabilirliğin Diğer Şartları 106
A. Objektif Cezalandırılabilme Şartları 107
B. Şahsi Cezasızlık Sebepleri veya Cezayı Kaldıran Şahsi Sebepler 108
§8. TİPİKLİĞİN MADDİ UNSURLARI 109
I. Maddi Unsurun Fonksiyonları ve Öğeleri 109
A. Fonksiyonları 109
B. Öğeleri 110
II. Fiil (Hareket) 111
A. Genel Olarak 111
B. Hareket Olmayan Hususlar 114
C. Hareketin Tipiklikte Düzenlenişine Göre Suçlar 118
1. Genel Olarak 118
2. Tek Hareketli Suçlar 118
3. Çok Hareketli Suçlar 119
4. Serbest Hareketli Suçlar 119
5. Bağlı Hareketli Suçlar 119
6. Seçimlik Hareketli Suçlar 120
7. Kesintisiz (Mütemadi) Suçlar 120
III. İcrai–İhmali Suçlar 122
A. Genel Olarak 122
B. İhmali Suçların Çeşitleri 123
1. Gerçek İhmali Suçlar 123
2. Gerçek Olmayan İhmali Suçlar 124
a. Genel Olarak 124
b. Belli Bir İcrai Davranışta Bulunma Hususunda Hukuki Yükümlülük 125
aa. Garantörlük 125
bb. Garantörlük Durumları 125
aaa. Maddi Unsur Kapsamında Garantörlük Durumları 125
bbb. Garantörlük Durumunun Hukuki Nedenleri 126
aaaa. Koruma Garantörlüğü 126
bbbb. Gözetim Garantörlüğü 128
C. Beklenebilirlik 131
IV. Netice 132
A. Genel Olarak 132
B. Tipiklikte Neticenin Aranıp Aranmamasına Göre Suçlar 132
1. Sırf Hareket Suçları 132
2. Neticeli Suçlar 133
C. Tipiklikte Neticenin Sayısına Göre Suçlar 133
V. Nedensellik Bağı ve Objektif İsnadiyet 134
A. Nedensellik Bağı 134
1. İcrai Şekilde Gerçekleştirilen Neticeli Suçlarda 134
a. Genel Olarak 134
b. Şart Teorisi 135
aa. Şartların Eşitliği Formülü (condicio sine qua non) 135
bb. Kanuna Uygun Şart Formül 136
cc. Formüllere Göre Nedensellik Bağının Kesilmesi 136
2. İhmali Suçlarda Nedensellik Bağı 138
3. Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suçlarda Nedensellik Bağı 139
4. Somut Tehlike Suçlarında Nedensellik Bağı 139
B. Objektif İsnadiyet 140
1. Genel Olarak 140
2. Fiilin Objektif İsnat Edilebilirliğini Ortadan Kaldıran Nedenler 140
a. İzin Verilen Risk 140
b. Yükümlülüğe Aykırılık İlişkisinin Bulunmaması 141
c. Riskin Artırılması Teorisi 142
d. Neticenin Normun Koruma Amacı Dışında Kalması Nedeniyle Fiilin Objektif İsnad Edilebilirliğinin Ortadan Kalkması 143
e. Riskin Azaltılması Nedeniyle Fiilin Objektif İsnad Edilebilirliğinin Ortadan Kalkması 143
f. Hukuken Önemli Herhangi Bir Tehlikenin Yaratılmaması Nedeniyle Fiilin Objektif İsnad Edilebilirliğinin Kalkması 144
g. İzin Verilmeyen Riskin Gerçekleştirilmesine Rağmen, Neticenin Failin Fiilinin Etkisiyle Gerçekleşmemesi 145
h. Bir Kimsenin İsteyerek Kendini Zarara veya Tehlikeye Sokmasının Etkisi 146
ı. Yabancı Tehlikenin Bilinçli Olarak Üstlenilmesi 147
i. Başka Birinin Sorumluluk Alanına Geçen Neticelerin İsnadiyeti (Yabancı Birinin Sorumluluk Alanına Dâhil Etme) 148
j. Güven İlkesi Nedeniyle Fiilin Objektif İsnad Edilebilirliğinin Kalkması 149
k. Temel Suç Tipinin İçerdiği Tipik Tehlikeliliğin Ağır veya Başka Neticede Gerçekleşmesi 151
VI. Fail 152
A. Genel Suçlar ve Özgü Suçlar 152
B. Bizzat İşlenebilen Suçlar 153
C. Tüzel Kişilerin Fail Olabilmesi Sorunu 154
1. Tüzel Kişilerin Sorumluluğu 154
2. Tüzel Kişilerin Cezalandırılması 154
VII. Mağdur 155
VIII. Konu 157
IX. Nitelikli Unsurlar 159
§9. TİPİKLİĞİN MANEVİ (SÜBJEKTİF) UNSURLARI 161
I. Genel Olarak 161
II. Manevi Unsur Şekilleri 162
A. Kast ve Taksir 162
B. Kanuni Tanımda Yer Alan Diğer Sübjektif Unsurlar 162
III. Kast 163
A. Kastın Tanımı ve Unsurları 164
B. Kastın Konusu 165
C. Kastın Bulunması Gereken Zaman 166
D. Kast Şekilleri 166
1. Doğrudan Kast 167
2. Olası (Muhtemel) Kast 167
E. Kastı Ortadan Kaldıran Hata 171
1. Genel Olarak 171
2. Maddi Unsurlarda Hata (Unsur Yanılgısı) 172
3. Nitelikli Unsurlarda Hata 173
IV. Taksir 174
A. Genel Olarak 174
B. Ceza Hukukunda Taksirin Önemi 175
C. Taksir Şekilleri 177
1. Bilinçli Taksir 178
2. Bilinçsiz Taksir 179
D. Taksirin Unsurları 179
E. Taksirli Suçlarda Kusur 182
F. Taksirli Suçlarda Şahsi Cezasızlık Sebebi veya Cezada İndirim Yapılmasının Gerektiren Şahsi Sebep 183
V. Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suçlar 184
A. Tanım ve Sorumluluk Şartları 184
B. Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suçlarda Hata 187
VI. İhmali Suçlarda Manevi Unsur 188
A. Kast 188
B. Taksir 189
§10. HUKUKA AYKIRILIK 190
I. Haksızlığın Unsuru Olarak Hukuka Aykırılık 190
II. Hukuka Uygunluğun Genel Esasları 191
A. Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Kaynakları 191
B. Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Yapısı 191
III. Hukuka Uygunluk Nedenleri 192
A. Genel Olarak 192
B. Kanun Hükmünün Yerine Getirilmesi 193
C. Meşru Savunma 195
1. Genel Olarak 195
2. Şartları 195
a. Saldırıya İlişkin Şartlar 195
b. Savunmaya İlişkin Şartlar 198
D. İlgilinin Rızası 200
1. Genel Olarak 200
2. Şartları 200
E. Hakkın Kullanılması 203
1. Şartları 203
2. Bazı Hakkın Kullanılması Hukuka Uygunluk Nedenleri 204
a. Haber Verme Hakkı 204
b. İfade Özgürlüğü 205
F. Yükümlülüklerin Çatışması 206
IV. Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suçlarda Hukuka Aykırılık 207
V. Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Sınırın Aşılması 208
VI. Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Maddi Şartlarında Hata 209
§11. KUSURLULUK 211
I. Genel Olarak 211
II. Kusurluluğun Şartları 213
A. Genel Olarak 213
B. Kusur Yeteneği 215
1. Kusur Yeteneği Kavramı 215
2. Kusur Yeteneğinin Bulunması Gereken Zaman 217
C. Kusurluluğu Etkileyen Nedenler 219
1. Yaş Küçüklüğü 219
a. Genel Olarak 219
b. 12 Yaşını Tamamlamamış Çocuklar 220
c. 12–15 Yaş Grubu Çocuklar 221
d. 15–18 Yaş Grubu Çocuklar 224
2. Akıl Hastalığı 225
3. Sağır ve Dilsizlik 228
4. Geçici Nedenler, Alkol veya Uyuşturucu Madde Etkisinde Bulunma 229
5. Zorunluluk Hali 232
a. Genel Olarak 232
b. Şartları 233
6. Hukuka Aykırı ve Fakat Bağlayıcı Emrin Yerine Getirilmesi 236
7. Meşru Savunmada Sınırın Heyecan, Korku veya Telaş Nedeniyle Aşılması 238
8. Cebir ve Şiddet, Korkutma ve Tehdit Etkisiyle İrade Yeteneğinin Etkilenmesi 238
9. Haksız Tahrik 240
a. Genel Olarak 240
b. Şartları 242
D. Haksızlık Bilinci 245
1. Genel Olarak 245
2. Yasak Hatası 246
3. Taksirli Suçlarda Yasak Hatası 249
III. Kusurluluğu Kaldıran veya Azaltan Nedenlerin Maddi Şartlarında Hata 250
§12. TEŞEBBÜS 251
I. Genel Olarak 251
II. Teşebbüsün Şartları 252
A. Genel Olarak 252
B. Suç İşleme Kastının Varlığı 253
C. İcra Hareketlerinin Başlaması 254
D. Hareketin Elverişli Olması 255
E. Elinde Olmayan Nedenlerle Suçun Tamamlanamaması 256
III. Teşebbüste Ceza 257
IV. Özel Durumlar ve Teşebbüs 258
A. İştirak Halinde İşlenen Suçlar ve Teşebbüs 258
B. İhmali Suçlar ve Teşebbüs 258
C. Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suçlar ve Teşebbüs 259
V. Gönüllü Vazgeçme 261
A. Genel Olarak 261
B. Şartları 261
1. TCK m. 36’nın Şartları 262
2. TCK m. 41’in Şartları 267
C. Sonucu 270
VII. Etkin Pişmanlık 270
§13. İŞTİRAK 271
I. Genel Olarak 271
II. Dolaylı Faillik ve Yan Faillik 272
A. Dolaylı Faillik 272
1. Tanım ve niteliği 272
2. Özgü Suçlarda ve Bizzat İşlenebilen Suçlarda Dolaylı Faillik 273
3. Dolaylı Faillik Durumları 274
4. Dolaylı Failin Hata İçinde Olması 276
5. İhmali Suçlarda Dolaylı Faillik 276
6. Dolaylı Faillikle İlgili Diğer Konular 277
B. Yan Faillik 277
III. Ceza Kanunumuzda Düzenlenen İştirak Şekilleri 278
A. Genel Olarak 278
B. Müşterek Faillik 279
1. Fiilin İcrası Üzerinde Müşterek Hâkimiyet 279
2. Birlikte Suç işleme Kararı 282
3. Özgü Suçlarda Müşterek Faillik 283
4. Müşterek Faillik İle İlgili Diğer Konular 284
C. Şeriklik 286
1. Şeriklerin Cezalandırılmasının Esası ve Sınırlı Bağlılık Kuralı 286
2. Şartları 288
3. Azmettirme 289
4. Yardım Etme 293
D. Nitelikli Unsurların Ortaklara Uygulanması 297
§14. İÇTİMA 299
I. Genel Olarak 299
A. Kavram 299
B. İçtimanın Önemi 300
C. Fiil Tekliği–Fiil Çokluğu 301
1. Fiil Tekliği 301
a. Doğal Anlamda Hareket Tekliği 301
b. Doğal Hareket Tekliği 302
c. Tipik Hareket Tekliği 303
d. İhmali Suçlarda Fiil Tekliği 305
2. Fiil Çokluğu 306
II. İçtima Şekilleri 306
A. Normların İçtimaı 306
B. Zincirleme Suç 308
1. Genel Olarak 308
2. Şartları 308
a. Birden Çok Fiilin Bulunması 308
b. Fiillerin Aynı Suçları Oluşturması 310
c. Suçların Aynı Kişiye Karşı İşlenmesi 311
d. Bir (Aynı) Suç İşleme Kararı 312
3. Zincirleme Suçun Uygulanmayacağı Suçlar 314
4. Zincirleme Suçun Sonuçları 314
C. Fikri İçtima 314
1. Genel Olarak 314
2. Şartları 315
a. Fiil Tekliği 315
b. Birden Fazla Suçun Gerçekleşmesi 316
aa. Genel Olarak 316
bb. Aynı Suçların İşlenmesi 317
cc. Farklı Suçların İşlenmesi 318
3. Sonuçları 320
4. Fikri İçtimada Özel Durumlar 320
Üçüncü Bölüm
YAPTIRIMIN ESASLARI
§15. CEZA HUKUKU YAPTIRIMLARI 323
I. Yaptırım 323
A. Genel Olarak 323
B. Yaptırım Kavramı 323
II. Yaptırım Türleri 324
A. Ceza 324
1. Cezanın nitelikleri 324
2. Cezanın Türleri 325
a. Genel Olarak 325
b. Hapis Cezası 325
aa. Ağırlaştırılmış Müebbet Hapis Cezası 326
bb. Müebbet Hapis Cezası 327
cc. Süreli Hapis Cezası 328
aaa. Kısa Süreli Hapis Cezalarının Seçenek Yaptırımlara Çevrilmesi 328
aaaa. Şartları 329
bbbb. Seçenek Yaptırımlar 330
cccc. Seçenek Yaptırımların Gereklerinin Yerine Getirilmemesi 335
bbb. Hapis Cezasının Özel İnfaz Usulleri 336
dd. Hapis Cezasının Ertelenmesi 336
aaa. Şartları 336
aaaa. İki Yıl veya Daha Az Hapis Cezasına Mahkum Olmak 336
bbbb. Daha Önce Kasıtlı Bir Suçtan Dolayı Üç Aydan Fazla Hapis Cezasına Mahkum Edilmemiş Olmak 337
cccc. Yargılama Sürecinde Gösterdiği Pişmanlık Dolayısıyla Tekrar Suç İşlemeyeceği Konusunda Mahkemede Bir Kanaatin Oluşması 338
bbb. Erteleme Kararı 338
ccc. Ertelemenin Sonuçları 339
ee Koşullu Salıverilme 340
aaa. Genel Olarak 340
bbb. Koşullu Salıvermenin Şartları 340
aaaa. Cezanın Belli Bir Bölümünün Çekilmiş Olması 340
bbbb. İyi Halli Olması 346
ccc. Koşullu Salıverme Kararı 346
ddd. Koşullu Salıvermenin Sonuçları 347
ff. Denetimli Serbestlik Tedbiri Uygulanarak Cezanın İnfazı 349
c. Adlî Para Cezası 352
aa. Genel Olarak 352
bb. Adlî Para Cezasının Tespiti 353
cc. Adlî Para Cezasının İnfazı 354
B. Güvenlik Tedbiri 356
1. Genel Özellikleri 356
2. Belli Hakları Kullanmaktan Yoksun Bırakılma 357
a. Ceza Mahkumiyetinin Kanuni Sonucu Olan Belli Hakları Kullanmaktan Yoksun Bırakılma 358
b. Hak ve Yetkilerden Birinin Kötüye Kullanılması Suretiyle İşlenen Suçlar Dolayısıyla Karar Verilmesi Zorunlu Olan Yasaklılık 361
c. Taksirli Suçlardan Mahkumiyet Halinde Karar Verilebilen Hak Yoksunluğu 362
3. Müsadere 363
a. Genel Olarak 363
b. Eşya Müsaderesi 364
c. Kazanç Müsaderesi 367
4. Çocuklara Özgü Güvenlik Tedbirleri 369
5. Akıl Hastalarına Özgü Güvenlik Tedbirleri 369
6. Suçta Tekerrür ve Özel Tehlikeli Suçlular 372
a. Tekerrürün Hukuki Niteliği 372
b. Tekerrürün Şartları 372
aa. Önceden İşlenen Suçtan Dolayı Verilen Hüküm Kesinleştikten Sonra Yeni Bir Suçun İşlenmesi 372
bb. Yeni Bir Suçun İşlenmiş Olması 373
cc. Yeni Suçun Belirli Sürede İşlenmesi 374
c. Tekerrürün Sonuçları 374
d. Özel Tehlikeli Suçlular 377
7. Tüzel Kişiler Hakkında Güvenlik Tedbiri 377
§16. CEZANIN BELİRLENMESİ VE BİREYSELLEŞTİRİLMESİ 379
I. Hapis Cezasının Belirlenmesi ve Bireyselleştirilmesi 379
II. Adli Para Cezasının Belirlenmesi ve Bireyselleştirilmesi 384
III. Ceza Sürelerinin Hesaplanması 384
IV. Takdiri İndirim Nedenleri 385
V. Mahsup 386
§17. DAVA VE CEZA İLİŞKİSİNİ DÜŞÜREN SEBEPLER 388
I. Genel Olarak 388
II. Sanığın veya Hükümlünün Ölümü 388
A. Sanığın Ölümü 388
B. Hükümlünün Ölümü 389
III. Af 389
A. Genel Olarak 389
B. Ceza Kanunumuzda Düzenlenen Af Çeşitleri 390
1. Genel Af 390
2. Özel Af 391
IV. Dava ve Ceza Zamanaşımı 392
A. Genel Olarak 392
B. Dava Zamanaşımı 392
1. Dava Zamanaşımı Sürelerinin Uygulanmayacağı Suçlar 393
2. Dava Zamanaşımı Süreleri ve Belirlenmesi 394
3. Dava Zamanaşımı Sürelerinin İşlemeye Başlaması 395
a. Genel Olarak 395
b. Aynı Fiilden Dolayı Yeniden Yargılama Halinde Dava Zamanaşımı Süresinin İşlemeye Başlaması 395
c. Dava Zamanaşımı Sürelerinin İşlemeye Başlaması 396
aa. Tamamlanmış Suçlarda 396
bb. Teşebbüs Halinde Kalmış Suçlarda 396
cc. İştirak Halinde İşlenen Suçlarda 396
dd. Zincirleme Suçlarda 397
ee. Objektif Cezalandırılabilme Şartları İçeren Suçlarda 397
ff. Çocuklara Karşı Belirli Kişiler Tarafından İşlenen Suçlarda 397
gg. Kovuşturma Şartlarına Bağlı Suçlarda 397
hh. Dava Zamanaşımına İlişkin Özel Belirleme İçeren Suçlarda 398
4. Dava Zamanaşımı Süresinin Durması ve Kesilmesi 398
a. Genel Olarak 398
b. Dava Zamanaşımı Süresinin Durması 399
c. Dava Zamanaşımı Süresinin Kesilmesi 399
C. Ceza Zamanaşımı 401
1. Genel Olarak 401
2. Ceza Zamanaşımı Süreleri 401
3. Ceza Zamanaşımı Sürelerinin Başlaması 402
4. Ceza Zamanaşımının Uygulanmayacağı Suçlar 403
5. Ceza Zamanaşımı Süresinin Durması ve Kesilmesi 403
a. Ceza Zamanaşımı Süresinin Durması 403
b. Ceza Zamanaşımı Süresinin Kesilmesi 404
6. Zamanaşımının Hesabı ve Uygulanması 405
V. Şikâyetten Vazgeçme 405
A. Genel Olarak 405
B. Şikâyetten Feragat 406
C. Şikâyetten Vazgeçme 407
Kaynakça 409
Kavramlar Dizini 425 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
