İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER
ÖN SÖZ iii
BÖLÜM YAZARLARI v
REKREASYONDA TARİHSEL GELİŞİM, TEORİLER VE GÜNCEL GELİŞMELER
BÖLÜM 1
REKREASYONUN TARİHSEL GELİŞİMİ 3
1. Dünyada Rekreasyonun Tarihsel Gelişimi 3
1.1. İlk Çağlarda Rekreasyon 3
1.2. Orta ve Yeni Çağ’da Rekreasyon 6
1.3. Yakın Çağ’da Rekreasyon 7
2. Türkiye’de Rekreasyonun Tarihsel Gelişimi 9
2.1. Cumhuriyet Öncesi Dönemde Rekreasyon 9
2.2. Cumhuriyet Dönemi 11
Kaynakça 12
BÖLÜM 2
BOŞ ZAMAN, REKREASYON VE OYUN TEORİLERİ 15
1. Boş Zaman Teorileri 15
1.1. Boş Zaman Paradigması 15
1.2. Akış Teorisi (Flow Theory) 18
1.3. Öz Belirleme Teorisi (Self–Determination Theory) 19
1.4. Ciddi ve Kayıtsız Boş Zaman Teorisi
(Serious and Casual Leisure Theory) 21
1.5. Tersine Dönme Teorisi (Reversal Theory) 23
1.6. Öz Yeterlilik Teorisi (Self–Efficacy Theory) 24
1.7. Telafi ve Yayılma Teorisi (Compensation and Spillover Theory) 25
1.8. Aylak Sınıf Teorisi (The Theory of the Leisure Class) 26
2. Rekreasyon ve Oyun Teorileri 26
2.1. Rahatlama Teorisi (Relaxation Theory) 27
2.2. Uyarılma Teorisi (The Arousal Theory) 27
2.3. Arınma Teorisi (Catharsis Theory) 28
2.4. Fazla Enerji Teorisi (Surplus Energy Theory) 29
2.5. Taklit Tekrar Teorisi (Recapitulates Theory) 30
Kaynakça 30
BÖLÜM 3
REKREASYON VE TEMALI PARKLAR 37
1. Giriş 37
2. Boş Zaman ve Rekreasyon 38
2.1. Zaman Kavramı 38
2.2. Boş Zaman Kavramı 40
2.3. Rekreasyon Kavramı 44
2.4. Rekreasyona Duyulan İhtiyacın Nedeni 47
3. Tema Parklar 49
Sonuç 58
Kaynakça 60
BÖLÜM 4
AÇIK VE KAPALI ALAN REKREASYONU: BİREYLERİN KATILIM MOTİVASYONLARI
VE ENGELLER 65
1. Giriş 65
2. Açık ve Kapalı Rekreasyon Alanları 66
2.1. Açık Alan Rekreasyonu 67
2.2. Kapalı Alan Rekreasyonu 70
3. Açık ve Kapalı Alan Rekreasyonlarına Katılım Motivasyonları 72
3.1. Açık ve Kapalı Alan Rekreasyonlarına Katılımın İnsanlar
Üzerindeki Etkileri 73
3.2. Açık ve Kapalı Alan Rekreasyonlarına Katılımın
Önündeki Engeller 74
Sonuç 75
Kaynakça 76
BÖLÜM 5
MACERA REKREASYONU 83
1. Giriş 83
2. Macera Kavramı 84
3. Macera Rekreasyonu Kavramı 86
4. Macera Rekreasyonunun Sınıflandırılması 86
4.1. Macera Rekreasyonu Modeli (ARM) 89
5. Macera Rekreasyonun Temel Dayanakları 91
6. Macera Rekreasyonu Deneyimine İlişkin Durumsal Değişkenler 92
7. Macera Rekreasyonunun Temel Motivasyon Kaynakları 94
8. Macera Rekreasyonu Etkinliklerine İlişkin Program Çeşitleri 97
Sonuç 98
Kaynakça 100
BÖLÜM 6
METALAŞTIRILAN HAYVANLAR VE REKREATİF FAALİYETLER 103
1. Giriş 103
2. Metalaşma 104
3. Rekreasyon ve Turizm İlişkisi 105
4. Rekreatif Faaliyet Alanlarında Hayvanların Kullanımı 107
4.1. Hayvanat Bahçeleri 107
4.2. Vahşi Yaşam Rezervleri ve Safari Parkları 108
4.3. Su Parkları 109
4.4. Akvaryumlar 110
4.5. Sirkler 110
4.6. Av Alanları 111
4.7. Etkinlik Kapsamında Kullanılan Hayvanlar 111
Sonuç 113
Kaynakça 114
BÖLÜM 7
REKREASYON VE KÜLTÜREL MİRAS 117
1. Giriş 117
2. Kültür, Miras ve Kültürel Miras Kavramları 118
3. Türkiye’nin UNESCO Dünya Miras Listesi’nde Yer Alan Unsurları 122
4. Kültürel Miras Rekreasyon İlişkisi 126
Sonuç 128
Kaynakça 129
BÖLÜM 8
MİLLÎ PARKLAR, KORUMA ALTINDAKİ ALANLAR VE REKREASYON HİZMETLERİ 133
1. Giriş 133
2. Doğa Koruma Fikri ve Millî Park Kavramı 136
3. Bir Rekreasyon ve Turizm Kaynağı Olarak Millî Parklar 139
4. Millî Park ve Korunan Alanlarda Sunulan Rekreasyonel Hizmetler 142
Kaynakça 145
BÖLÜM 9
REKREASYONDA GÜNCEL TREND VE GELİŞMELER 149
1. Giriş 149
2. Rekreasyonda Güncel Trendler 150
2.1. Spa & Wellness 150
2.2. Yoga 152
2.3. Toplum Sağlığı Aktiviteleri 153
2.4. Oryantiring 154
2.5. Glamping 155
3. Rekreasyonda Teknoloji Temelli Trend ve Gelişmeler 156
3.1. E–Sport 157
3.2. Geocaching 157
3.3. Drone Teknolojisi 158
3.4. Sanal Gerçeklik 159
Sonuç 159
Kaynakça 160
REKREASYON VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK
BÖLÜM 10
REKREASYON VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK 167
1. Giriş 167
2. Sürdürülebilirliğe İlişkin Kavramsal Çerçeve 168
3. Turizm Sektörü Açısından Sürdürülebilirlik 173
4. Rekreasyon Faaliyetlerinde Sürdürülebilirlik ve Gelecek 177
Sonuç 180
Kaynakça 182
BÖLÜM 11
REKREASYON VE KENT (ŞEHİR) 185
1. Giriş 185
2. Zaman, Boş Zaman ve Rekreasyon 186
3. Kent, Kentleşme ve Kentlileşme; Nedenleri ve Sonuçları 189
3.1. Kentleşmenin Nedenleri, Sonuçları ve Meydana Gelen Sorunlar 190
4. Kent, İnsan ve Rekreasyon 192
5. Kent ve Rekreasyon İhtiyacı 193
Sonuç 195
Kaynakça 196
BÖLÜM 12
SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK İLKESİ DOĞRULTUSUNDA REKREASYON ALANLARININ
TAŞIMA KAPASİTESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ 199
1. Giriş 199
2. Taşıma Kapasitesi Kavramı 200
3. Rekreasyonel Taşıma Kapasitesi 202
3.1. Fiziksel Taşıma Kapasitesi 204
3.2. Sosyal Taşıma Kapasitesi 204
3.3. Ekolojik Taşıma Kapasitesi 205
3.4. Yönetimsel/İdari Taşıma Kapasitesi 205
4. Rekreasyonel Taşıma Kapasitesi ve Sürdürülebilirlik 206
Sonuç 208
Kaynakça 209
BÖLÜM 13
BAHÇE DÜZENLEMESİNDEN SÜRDÜRÜLEBİLİR PARKLARA GEÇİŞ SÜRECİNDE
TÜRKİYE’YE ÖZGÜ YEŞİL ALAN YAKLAŞIMLARI 213
1. Giriş 213
2. Dünyada Park Tasarımı Yaklaşımları; Sosyal Değişimin Mekândaki İfadesi
Kamusal Parklar 215
2.1. Birinci Dönem: Pleasure Ground 1850–1900 Arası 218
2.2. İkinci Dönem: Reform Park 1900–1930 Arası 220
2.3. Üçüncü Dönem: Rekresyonel Tesisler (Recreational Facility)
1930–1965 Arası 221
2.4. Dördüncü Dönem: Açık Alan Sistemi (Open Space System)
1965–? 222
2.5. Beşinci Dönem: Sürdürülebilir Parklar 1990 ve Sonrası 222
3. Türkiye’de Parklar: Bahçelerden Park Tasarımına, Park Tasarımından
Millet Bahçesine 223
3.1. Osmanlı İmparatorluğu Döneminde Açık ve Yeşil Alanlar 223
3.2. Cumhuriyet İle Birlikle Kentsel Yeşil Alanların Kent Sisteminin
Parçası Olma Süreci 226
Sonuç 233
Kaynakça 234
BÖLÜM 14
REKREASYON VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ 239
1. Giriş 239
2. İklim Değişikliği 240
2.1. İklim Değişikliğinin Nedenleri 241
2.2. İklim Değişikliğinin Etkileri 243
3. Rekreasyon Kavramı 245
3.1. Rekreasyonun Özellikleri 247
3.2. Rekreasyonun Sınıflandırılması 248
4. İklim Değişikliği ve Rekreasyon İlişkisi 250
Sonuç 253
Kaynakça 254
REKREASYON VE TURİZM–SPOR
BÖLÜM 15
DENİZ TURİZMİ KAPSAMINDA GERÇEKLEŞTİRİLEN REKREATİF FAALİYETLER 261
1. Giriş 261
2. Deniz Turizmi Kavramı 263
3. Deniz Turizmi Kapsamında Gerçekleştirilen Rekreatif Faaliyetler 265
3.1. Kruvaziyer Gezileri/Kruvaziyer Turizmi 265
3.2. Tüplü Dalış (Scuba Diving), Şnorkelli Dalış (Snorkelling) ve
Serbest Dalış (Freediving) 266
3.3. Bot Turları 267
3.4. Bareboat 268
3.5. Eğlence Amaçlı Balıkçılık 269
3.6. Balina Gözlemciliği 269
3.7. Yat Gezileri/Yat Turizmi 271
Sonuç 271
Kaynakça 272
BÖLÜM 16
REKREASYON VE ANİMASYON 277
1. Giriş 277
2. Boş Zaman ve Rekreasyon Kavramı 278
3. Rekreasyon ve Turizm İlişkisi 278
4. Turistik Rekreasyonel Faaliyetler 279
5. Rekreasyon ve Animasyon İlişkisi 280
6. Animasyon ve Animatör Kavramları 281
7. Animasyonun Turizm İşletmelerinde Önemi 283
8. Animasyonun Konaklama İşletmelerinde Yeri ve Önemi 284
9. Misafir Memnuniyetine Katkısı 285
10. Satış Pazarlamaya Katkısı 285
11. İşletme İmajına Katkısı 286
12. Tekrar Eden Misafir Oluşumu ve Misafir Sadakatine Katkısı 287
Sonuç 288
Kaynakça 289
BÖLÜM 17
REKREASYON VE SPOR 291
1. Giriş 291
2. Rekreasyon ve Spor İlişkisi, Tanımı ve Tarihsel Gelişimi 292
3. Sportif Rekreasyon Faaliyetlerinin Özellikleri 294
4. Sportif Rekreasyon Faaliyetlerinin Sınıflandırılması 295
5. Spor Endeksli Rekreasyon Aktivitelerinin Faydaları 297
6. Sportif Rekreasyon Faaliyetlerine Katılımı Azaltan ve
Arttıran Sebepler 300
Sonuç 301
Kaynakça 302
İKTİSADİ VE SOSYAL YÖNLERİ İLE REKREASYON
BÖLÜM 18
REKREASYON EKONOMİSİ: REKREASYONEL FAALİYETLERİN EKONOMİK DEĞER
ÖLÇÜMÜ VE EKONOMİYE KATKISI 305
1. Giriş 305
2. Rekreasyon Alanlarının ve Faaliyetlerinin Ekonomik Değer Ölçümü 306
2.1. Yöntemler 307
2.2. Ekonomik Etki Modelleri ve Analiz Araçları 309
3. Rekreasyonel Faaliyetlerin Ekonomiye Katkısı 311
4. Türkiye’de Kültür, Sanat, Eğlence, Dinlence ve Spor Faaliyetleri Olarak
Rekreasyonun Ekonomik Değeri 313
Sonuç 316
Kaynakça 317
BÖLÜM 19
GELİŞMİŞLİK DÜZEYİ, YAŞAM KALİTESİ VE REKREASYON 319
1. Giriş 319
2. Maslow İhtiyaçlar Hiyerarşisi 321
3. İnsani Kalkınma Endeksi 321
4. İnsani Gelişmişlik ve Rekreasyon 322
Sonuç 326
Kaynakça 328
BÖLÜM 20
BİREYLERİN DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİNİN REKREASYON FAALİYETLERİNE
KATILIM ÜZERİNE ETKİLERİ 329
1. Giriş 329
2. Bireylerin Demografik Özelliklerinin Rekreasyon Faaliyetlerine
Katılım Üzerine Etkileri 332
2.1. Demografik Faktörler 333
Sonuç 340
Kaynakça 340
BÖLÜM 21
REKREASYON VE PAZARLAMA 343
1. Giriş 343
2. Rekreasyon Pazarlaması 345
3. Rekreasyon Pazarlama Planı 346
3.1. Rekreasyon Pazarlamasında Pazar Bölümlendirme ve
Hedef Pazar Seçimi 346
3.2. Rekreasyon Pazarlama Karması 348
3.3. Rekreasyon Pazarlamasının Tüketicilere Faydaları 357
Sonuç 358
Kaynakça 359
BÖLÜM 22
REKREASYON KAVRAMI VE TÜRKİYE’DE SİYASAL KURUMLARIN
REKREATİF GÖREVLERİ 361
1. Rekreasyon Kavramının İdari ve Siyasal Boyutu 361
1.1. Rekreasyon ve Kamu Yönetimi 364
1.2. Anayasal Açından Devletin Rekreasyon Faaliyetleri İle
İlgili Görevleri 366
2. Merkezî İdare Açısından Rekreasyon Politikaları 369
2.1. Gençlik ve Sporla İlgili Kurumlar 369
2.2. Millî Eğitim 371
2.3. Turizm ve Kültür 373
2.4. Çevre ve Şehircilik 382
3. Yerel Yönetimler Açısından Rekreasyon Politikaları 382
3.1. Belediyeler 383
3.2. İl Özel İdareleri 385
3.3. Hizmet Yönünden Yerinden Yönetim Kuruluşları 385
Kaynakça 386
BÖLÜM 23
REKREASYONEL LİDERLİK 389
1. Giriş 389
2. Liderliğin Doğası 390
3. Rekreasyonel Liderlik 393
4. Rekreasyonel Liderliğe Yönelik Teoriler 396
5. Rekreasyonel Liderlik Tipolojileri 397
5.1. Yüz Yüze/Doğrudan Rekreasyon Lideri 397
5.2. Denetleyici/Danışman Lider 398
5.3. Yönetici/Yönetimsel Lider 398
5.4. Diğer Tipolojiler 399
Sonuç 400
Kaynakça 402
BÖLÜM 24
REKREASYON VE ÖRGÜT KÜLTÜRÜ 405
1. Giriş 405
2. İş Yeri Rekreasyonu 406
3. Örgüt Kültürü 408
3.1. Örgüt Kültürünün Faydaları 409
3.2. Örgüt Kültürünün Unsurları 410
4. Rekreasyon ve Örgüt Kültürü İlişkisi 411
Sonuç 413
Kaynakça 414
BÖLÜM 25
İŞ YERİNDE REKREASYON İMKÂNLARI VE ÖRGÜTSEL BAĞLILIK 417
1. Giriş 417
2. İş Yeri Rekreasyonu 418
3. İş Yeri Rekreasyonunun Tarihçesi 419
4. İş Yeri Rekreasyonu Faaliyetleri 421
5. İş Yeri Rekreasyonun Amacı, Katılımcıları ve Faydaları 422
6. İş Yeri Rekreasyonunu Gerekli Kılan Unsurlar 425
7. İş Yeri Rekreasyonu Aktivitelerine Yönelik Farkındalık 426
8. Örgütsel Bağlılık 428
9. İş Yeri Rekreasyonu ve Örgütsel Bağlılık İlişkisi 429
Sonuç 431
Kaynakça 432
REKREASYON VE TEKNOLOJİ
BÖLÜM 26
REKREASYON VE İNOVASYON 437
1. Giriş 437
2. İnovasyon 438
3. Rekreasyon Faaliyetlerinde İnovasyon Türleri 440
3.1. Ürün İnovasyonu 441
3.2. Süreç İnovasyonu 443
3.3. Yönetsel İnovasyon 444
3.4. Yönetim/Organizasyonel İnovasyonu 445
3.5. Kurumsal İnovasyon 447
4. Örnek Olay: Vancouver Şehri 447
Kaynakça 450
BÖLÜM 27
REKREASYON VE DİJİTALLEŞME 453
1. Giriş 453
2. Rekreasyon Faaliyetlerine Kısa Bir Bakış 454
3. Dördüncü Endüstri Devrimi ve Dijitalleşme 457
4. Yeni Nesil Teknolojilerin Rekreasyon Faaliyetlerinde
Kullanım Potansiyeli 458
4.1. Akıllı Telefon ve Aplikasyonlar 458
4.2. Robotik 459
4.3. Drone (İnsansız Hava Aracı) 460
4.4. Coğrafi Bilgi Sistemleri 461
4.5. Simülasyon Modelleme 461
4.6. Nesnelerin İnterneti 462
4.7. Diğer Yeni Nesil Teknolojiler 462
Sonuç 463
Kaynakça 463
BÖLÜM 28
BOŞ ZAMAN KULLANIMI VE REKREASYONUN DİJİTALLEŞMESİ 467
1. Giriş: Zaman ve Boş Zaman 467
2. Boş Zaman Kullanımlarında Etmenler ve Değişimler 470
3. Modern Zamanlarda Boş Zaman Kullanımının Yeni Formları,
Biçimleri ve Hasarları 472
4. Boş Zaman Kullanımındaki Dijitalleşmenin Z Kuşak Bireylerine Etkileri 476
Sonuç 479
Kaynakça 480 |